DÉ EEMLANDEU
uit mooi
Amersfoort
GROOTE BALANS OPRUIMING
ENORME KOOPJES
FIRMA DUIM BURGER
Buiteolaedselh
Overzicht
Buitenland
JOH. DE HEER
Belangrijkste
Nieuws
Medisehe Hulp
Weerbericht
Licht
DAMESMODEZAAK
Zaterdag 7 Januari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 163
HET ERNSTIGE CONFLICT
IN 'T VERRE OOSTEN
DE ONDERGANG VAN DE
ATLANTIQUE
Piano's, Orgels, Radio
4 uur 33 min
L. J. LUYCX ZOON
ARNHEMSCHEWEG 26
AMER SLOOMS CU DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 «aaodcn voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17Vs»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25. Llefdadlgheids-advertentJCn voor de
helft van den prijs. Kleine Advcrtentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Amerika's verhouding tot Eu-
ropa. Het vraagstuk der oor
logsschulden.
Roosevelt, die in den loop van dit jaar
j - Hoover als Amerikaansch staatspresident
kfi zal opvolgen, heeft Donderdag aan den tc-
genwoordigen staatssecretaris (minister van
buitenlandsche zaken Stimson verzocht
niet hem do vraagstukken der internatio
nale politiek te bespreken. De voorbereid
selen voor dit onderhoud zijn reeds getrof
fen. Men neemt aan, dat Roosevelt zal ver
gezeld zijn van Norman Davis, die gedood
verfd wordt als de toekomstige minister,
van buitenlandsche zaken en die een voor
stander is van samenwerking met Europa.
Ongetwijfeld is het ec-n belangrijk be
licht, dat Roosevelt thans bereid is de bran
dende vraagstukken der Amerikaanschc
politiek met Stimson te bespreken en zoo-
doende een verbinding tot stand te bren
gen tusschen zijn eigen politiek en de tot
dusver gevoerde. Zooals men weet, heeft
president Hoover reeds in het begin van
December een dergelijke verbinding, met
betrekking tot het vraagstuk der schulden,
mogelijk willen maken, maar Roosevelt
nam destijds een volkomen afwijzende hou
ding aan, zoodat de bespreking der beide
presidenten toen op niets uitliep. Toen Hoo
ver ook met zijn plan inzake een buiten
parlementaire commissie, die het schulden-
vraagstuk moest onderzoeken en nagaan,
welke mogelijkheden voor een oplossing
daarvan bestonden, bij Roosevelt op verzet
6tuitte, deed hij geen verdere pogingen om
tot samenwerking met zijn opvolger te ce-
raken.
Thans echter heeft Roosevelt het initia
tief genomen door een bespreking op touw
te zetten, wel-is-waar niet met Iloover, doch
met diens minister van buitenlandsche za
ken, zoodat de draden, die stuk waren ge-
i raakt, tenminste weer eenigszins aan elkaar
J zijn geknoopt.
Waarover de beide staatslieden, vermoc-
'1 'delijk in tegenwoordigheid van Norman Dn-
m vis, zullen spreken, ligt voor de hand, al-
dus een telegram uit Washington aan de
Kolnische Zeitung. Het vraagstuk der schul
den, ten aanzien waarvan de onderhand e-
jj( lingen met de afzonderlijke staten niet
n* vroeg genoeg kunnen worden begonnen, zal
in de eerste plaats een punt van discussie
uitmaken, maar tevcens brengt de nieuwe
iverscherping van den toestand in het Verre
Oosten do noodzaak mede, dat men het er
over eens wordt, of de door Stimson gevolg
de „politiek der protesten" zal worden
voortgezet dan wel verscherpt. Ook de her-
vatting der Geneefsche ontwapeningsondev-
handelingen, waaraan Davis reeds heeft
deelgenomen als gevolmachtigde dor te
genwoordige regeering, zal natuurlijk ter
sprake komen, terwijl misschien ook van
gedachten zal worden gewisseld over do
erkenning van de sovjet-unie. Daar Roose
velt reeds in verband met het schulden-
vraagstuk, dat voor den volgenden betaal
dag 15 Juni moet zijn geregeld, ge
noodzaakt zal zijn liet congres onmiddel
lijk na zijn ambtsaanvaarding in 't begin
van Maart in een speciale zitting bijeen te
roepen, kan men de thans gearrangeerdo
I bespreking als een soort inleiding bc-
8 schouwen,
Intussehen heeft in de tweede helft de
zer week-in den Arnerikaanschen senaat
I een vinnig debat plaats gehad over 't
J vraagstuk der schulden, waarbij het do
aandacht trok, dat de republikcinschc so-
'i nator Johnson zich kantte tegen elke ver-
mindering der schulden en de indiening
eischte van een wetsvoorstel, hetwelk zou
I moeten bepalen, dat landen, die ten aeh-
ter blijven met hun betalingen, het in den
vervolge zullen moeten stellen zonder ecni-
ge finoncieele hulp van Amerika.
Senator Robinson daarentegen, de leider
der democraten, liet doorschemeren, dat.
Roosevelt zich op het standpunt zal stol
len, dat dc staten, die verzuimd hebben aan
hun verplichtingen te voldoen, öf zullen
moeten betalen, öf hun in gebreke blijven
zullen moeten rechtvaardigen, voordat
Washington over herziening of schrapping
kan onderhandelen; met Engeland zouden
echter reeds terstond besprekingen kunnen
worden ingeleid, omdat het den December-
fermijn heeft betaald.
Een merkwaardig debat ontspon zich
over dc houding van Frankrijk tusschen
dc senatoren Reed en Borah. Dc eerste, oen
der invloedrijkste" leiders der z.g. honderd
procents-Amerikanen en opsteller van de
togen buitenlanders gerichte immigratie
clausule, veroordeelde de weigering van
Frankrijk, om 1e betalen en uitte tegelijker
tijd de hoop, dat men Groot-Britannic „voor
of na 4 Maart"' (den dag van Roosevelt's
ambtsaanvaarding) tegemoet zou komen.
Frankrijk op dezelfde wijze te behandelen,
beschouwde hij als iets belachelijks.
Senator Borah, tot dusver voorzitter der
commissie van buitenlandsche zaken uit
den senaat, achtte Frankrijks houding
daarentegen vergeeflijk, daar men te Parijs
in den waan had geleefd, dat men kon
rekenen op een herziening der schulden als
vergoeding \oor dc schrapping der Duit
sclie herstelschuldcn. Terwijl hij verwees
naar het dikwijls aangehaalde communi
qué, dat gepubliceerd werd, toon de vroe
gere Fransche ministerpresident Laval een
onderhoud had gehad met Hoover dat
was in 1931 riep hij uit:
„Ik aarzel niet openlijk te verklaren, dat
Frankrijk den wenk had gekregen, dat dc
Vereenigde Staten het een herziening zijner
schulden zouden toestaan, wanneer een re
geling tot stand zou worden gebracht met
betrekking tot de Duitsche schadevergoe
ding".
Genèvc, 5 Jan. (V.D.) Dr. Yen, de lei
der der Cliineesche delegatie tc Gcnèvc,
heeft aan de commissie van negentien
mcdcdeeling gedaan van ccn telegram, dat
hij ontvaiicgcn heeft van dc voornaamst?
openbare organisaties tc Sjanghai. Volgens
dit telegram concentreert Japan troepen
aan de grenzen van Jehol. Daar de Volken
bond aldus vervolgt dit telegram geen
enkelen maatregel genomen heeft inzake
het Chineesch-Japansche conflict, zou een
nieuw uitstel van den kant van den Vol
kenbond ieder plan ondoeltreffend maken,
dat opgesteld zou kunnen worden niet iet
oog op een billijke regeling. „Dientenge
volge doen wij een beroep op den Volken
bond onmiddellijke doeltreffende maatrege
len te nemen, teneinde een nieuwe vererge
ring van den toestand te voorkomen." Het
telegram was onderteckend door do ver-
ccnigeing van kamers van koophandel, door
de kamer van koophandel van Sjanghai,
door de gezamenlijke banken cn door dc
vereeniging van effectenhandelaren te
Sjanghai.
Washington, 5 Jan. (V.D.) De Japan
schc ambassadeur Deboetsji heeft aar.
staatssecretaris Stimson medegedeeld, .lat
Japan er naar streeft de gebeurtenissen van
Sjang I-Iai IC wan tc loealiseeren en dat het
niet dc bedoeling heeft een verderen op
marsch naar Tientsin cn Peking te bevelen,
indien zulks niet door China zou worden
geprovoceerd.
Washington, 5 Jan. (II.N.) Dc chef
van de afdeeling voor het Verre Oosten van
het departement van buitenlandsche zaker.
bracht vandaag een bezoek aan den Japan-
schen gezant, die later op den dag een
onderhoud met staatssecretaris Stim or:
had. Generaal Maccoy, het lid van dc Lyt-
loncommissic, had een bespreking met pre
sident Iloover over den toestand in bet
Verre Oosten.
Japansche vliegtuigen gooien
bommen.
Londen, 5 Jan. (II.X.) Van officieuze
Chinecsche zijde wordt uit Peking gemeld,
dat Japuanscho vliegtuigen vandaag bom
men hebben geworpen op den spoorweg van
Peking naar Sjan Ilai Kvvan, waardoor do
poorweg op verscheidene punten bescha
digd werd. Door de bommen werd ook oen
Cliineesche transporttrein getroffen, zoodat
talrijke soldaten gedood en gewond werden.
China protesteert cn stelt
eischen
Nanking, 6 Jan. (V.D.). De Chinecsche
regeering heeft den Japanschcn gezant tc
Nanking een protestnota overhandigd naar
aanleiding van do gebeurtenissen tc Sjan
Ilai IC wan. Dc nota cischt in de eerste
plaats het onmiddellijke terugtrekken der
Japansche troepen uit Sjan Ilai ICwan, ten
tweede de bestraffing door den krijgsraad
van de voor de gebeurtenissen verantwoor
delijke Japansche officieren en manschap
pen, ten derde garantie, dat dergelijke ge
beurtenissen niet meer voorkomen, ten
vierde behoudt de Chinecsche regeering zich
het recht voor, schadevergoeding voor de
aangerichte schade te eisclien.
De Cliineesche regeering beschuldigt de
Japanners ervan hun eigen gebouwen in
brand te hebben gestoken, teneinde zelf de
incidenten tc provocccrcn
De inneming van Pogra-
nitsjnaja bevestigd.
Charbin, G Jan. (V.D.). De eergisteren
gemelde bezetting van Pogranitsjnaja, bet
Oostelijke eindpunt van den Chineeschen
Oosterspoorweg in de onmiddellijke nabij
heid van dc Russische grens door Japan
sche troepen, wordt thans officieel beves
tigd. Dc Chinecsche bezetting van 3000 man
heeft zich aan de Japanners overgegeven.
Ontruimen de Japanners
Sjan Hai Kwan?
Londen, G Jan. (V.D.) Volgens tele
grammen uit Tokio zouden dc Japanners
beginnen Sjan ITai Kwan tc ontruimen.
NESTKASTJES-ZORG.
In verschillende dagbladen lazen we, dat
de Planlenziektekundige dienst te Wape
ningen onder dc aandacht brengt van hen,
die het wel meenen met onze nuttige vogels
en den volgelsland in tuinen, bosschen en
plantsoenen willen bevorderen, dat het nu
de juiste tijd is om daartoe strekkende nest
kasten te doen vervaardigen ten einde deze
in Februari op te kunnen hangen.
Speciaal de woorden „tc doen vervaar
digen" brachten mij weer opnieuw tot de
vraag: zou hiervoor zich niet een of ander
werkloos timmerman of handig knutselaar
willen leenen? Verleden jaar reeds heb ik in
die richting pogingen aangewend en ofschoon
ik in den aanvang hoopte, dat die met suc
ces zouden worden bekroond, zijn die ten
slotte toch op niets uitgeloopen. Ligt hier
geen taak voor een of andere talc van werk-
loozcnzorg. Mc dunkt in onze omstreken,
ik denk hier aan Bergkwarticr, Utrechtschc-
weg totSoesterberg en verder kunnen
deze kastjes zeker wel van dc hand worden
gezet.
De bovengenoemde dienst tc Wapeningen
geelt in No. 17 van de „Mcdcdeelingen"
alle gegevens, die noodig zijn voor het ver
vaardigen, plaatsen, onderhouden cn even
tueel controleeren van deze nestkassen o.m.
dc maten van alle onderdeden
Voor instellingen, die voor werkverschaf
fing of voor opvoeding nestkasten in grooter
aantal willen vervaardigen worden modellen
van de meest gebruikte kasten tegen kost
prijs verkrijgbaar gesteld. Men wende zich tot
den dienst bovengenoemd.
En voor wie zelf wat wil in elkaar tim
meren: Ondergeteekende stelt zich met het
zelfde doel gaarne tol het geven van inlich
tingen bereid.
A. JOMAN.
Groote schadepost voor de
verzekeringsmaatschappijen
Parijs, 5 Jan. (II.N.) Do Atlaniiguc be
vond zich vanmiddag 7 mijl ten Noord-Oos
ten van Portland Hill. Later was het deze
haven lot 4 mijl genaderd. Een groote
mcuigte sloeg van het strand af het schouw
spel gade. Acht slcepbooten bevinden zich
n de nabijheid van het schip. Om 12 uur
trachtten enkele slcepbooten water te
geven, terwijl ook met somengeperste lucht
wordt gewerkt. Het achterschip begint
reeds te zinken. Het vuur en dc rook be
lemmeren liet bergingswerk ten zeerste. In
den namiddag gelukte het den slcepbooten
het schip op sleeptouw te nemen en weer
in dc richting van de zee te trekken. Mocht
het wrak op dc Engelsche kust vastgeraken,
dan zal Engeland eveneens eigendoms
recht kunnen laten 'gelden. Maatreglen zijn
gcnomeji om het wrak in den grond te
horen, indien er gevaar bestaat dat door
het. zinken van het schip dc haven van
Portland IIill versperd zou worden. Dc
Jngelsche verzekeringsmarkt lijdt door de
brand een schade van 2 milloen pond ster
ling. De bladen wijzen er op, dat de Engel
sche verzekeringsmaatschappijen door dc
scheepsbranden van dc laatste tijd 8 mil-
lioen pond armer zijn geworden.
Parijs, 5 Jan. (II.N.) Te Cherbourg is
adiotelegrafisch bericht ontvangen, dat het
gelukt de Atlantique op sleeptouw te
nemen. Ilct schip zal naar Havre worden
gesleept.
Londen, 5 Jan. (V.D.) Om 10 uur is
alhier een radiobericht ontvangen, volgens
hetwelk de Roodc Zee langzaam opstoomt
naar Le Havre. Dc drie Nedcrlandsche
matrozen zijn nog aan boord.
Brahd op een Franschon
onderzeeër.
Toulon, 5 Jan. (V.D.) Aan boord van
den in dc haven van Toulon liggende!)
onderzeeër Fresncl is hedenmiddag brand
tgebroken. Dc bemanning slaagde cr in
het vuur met de aan boord zijnde blusch
toestellen meester tc wórden. Twee matro
zen hebben lichte brandwonden gekregen
De stogffclijkc schade zou van geen bete
kenis zijn.
De verzekeringspolis pas op
den dag der brand geteekend.
Londen, 6 Jan. (V.D.). Dc Daily 'lelc-
raph publiceert het merkwaardige bericht,
dat dc verzekeringspolis voor dc Atlantique
pas Woensdag j.L, dus op den dag, dat de
brand uitbrak, werd geteekend.
Ilct risico van de huidige verzekering da
teert echter van Nov. 1932. ITot uitstel van
de onderteekening van dc polis vond zijn
oorzaak in den omvang van dc kleine ver
zekeringswerkzaamheden, die met liet af
sluiten van een zoo groote transactie ge
moeid zijn. Het blad dementeert het bc
richt, dat de verzekeringsondernemingen
reeds op de Londensclie markt de uitkee-
ririg voor de Atlantique zullen doen. De uit
keering kan echter zonder moeilijkheden
geschieden, omdat de betrokken firma's
over voldoende Fransclic valuta beschik
ken.
Wie was nummer één: een
Fransche of een Nedcrland
sche sleepboot?
In verband met het telegram uit Parijs,
dat volgens don commandant van ccn
Fransch oorlogsschip een Fransche sleep
boot 10 minuten eerder aan het wrak van de
„Atlantique" is vastgemaakt dan één der
Nederlandsche slcepbooten hebben wij ons
om inlichtingen gewend tot dc directie van
L. Smit en Co.'s internationalen sleepdienst
te Rotterdam. Naar deze ons mededeelde,
heeft deze mcdedeeling van den comman
dant van het oorlogsschip weinig waarde,
omdat het schip door Nederlandsche matro
zen is bezet.
Rotterdam, 6 Januari. Hodcnmor*
gen was bij den Internationalen Sleepdienst
te Maassluis, van welke, maatschappij drie
sleepbooten aan de „Atlantique" zijn vast
gemaakt. bericht binnengekomen, dat do
Atlantique door den sterken tijstroom af
drijft.
Een later bericht meldde echter dat de
sleep weer vorderingen maakt cn dat men
verwacht hedenmiddag te omstreeks 5 uur
in de haven van Le Havre aan te komen.
Tusschen de Nederlandsche en Fransche
sleepers bestaat ecnige wrijving, aangezien
ook laatstgenoemden recht op hot schip
doen gelden. Volgens internationaal zee
recht behoort een op zee drijvend gevonden
verlaten schip aan dengene, die zich het
eerst aan boord begeeft. Do Fransche slee
pers zijn inderdaad het eerst aan boord ge
weest, doch ze zijn weer gedwongen gewor
den het schip le verlaten. Daarna zijn de
Nederlanders aan boord van het andermaal
verlaten schip gekomen. Men kan dus ver
wachten, dat. indien men er in slaagt het
wrak behouden in dc haven te brengen,
over deze kwestie een gerechtelijke uit
spraak zal worden gevraagd.
Te Cherbourg binnengesleept.
Parijs, G Jan. (V.D.) Do „Atlantique" is
hedennacht om 1 uur Arnst. Tijd de haven
van Cherbourg binnengesleept.
DE OPSTANDIGE BEWEGING IN
ALWAR.
D c. 1 h i» 5 Jan. (V.D.) Teneinde dc op
standige gebieden beter te kunnen inspec-
teeren cn een moreeïen druk uit te oefenen
op dc rebellen, onderhandelt de maharadja
van Alwar op het oogenblik over den huur
van twee vliegtuigen met de luchtvaartclub
te Delhi. Dc vorst heeft verklaard vastbe
sloten tc zijn zonder genade den opstand
der Muzelmannen te bestrijden en zeer
strenge maatregelen tegen hen te nemen,
wanneer zij voortgaan liet gezag uit te «Ja
gen. Hij is daarentegen bereid om de fis
cale wetgeving in verzoeningsgezinde]! geest
te herzien, wanneer zij zich onderwerpen.
De troepen van den vorst houden het ge-
heele gebied van de onlusten bezet, terwijl
dc Indische regeering een oog in het zeil
houdt. Engelsche detachementen staan ge
posteerd langs de grenzen, teneinde te ver
hinderen, dat Britschc onderdanen Alwar
binnenkomen.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Gemakkelijke
Betalingsvoorwaarden.
BUITENLAND.
De strijd rond Sjan Hai Kwan.
(Eerste Blad, pag. 1).
De Atlantique te Cherbourg.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Inkrimping van de directie der Ned.
Bank. (Tweede Blad, pag. 1).
Een bond van katholieke democraten.
(Tweede Blad, pag. 1).
Vragen van den Hoer Braat inzake do
Varkcnsccntrale en do landbouwcrisis.
(Derde Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Dc lieer Stenhuis over arbcidcrsstrljd in
dezen tijd.
(Eerste Blad, pag. 3).
Zondag hebben dienst de doktoren Duy«
vis, Plomp en Batenburg.
Zondag en de gehecle week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma v. d.
Bovenkamp.
Medegedeeld dooi het K.N.M.I. te de Bilt:
Hoogste baiometerst. 777.3 te La Curuna.
Laagste barometerst. 7269 tc Akureyri.
Verwachting: Zwakke tot matige, later
wellicht toenemende W. tot Z. wind, ne
velig of half tot zwaar bewolkt, later toene
mende bewolking, waarschijnlijk droog
weer, iets kouder des nachts.
De stijging van den luchtdruk iti het N.W»
ging gistermiddag weer over in daling.
Op IJsland daalde de barometer in den
nacht 18 m.M. Ook op dc Oostkust van
Groenland is de luchtdruk snel dalende.
Op de W.-kust van Ierland cn Schotland
begint de luchtdrukdaling zich reeds te
doen gevoelen. Een warme en vochtige
luchtstroom uit het W. vervangt op den
Oceaan in het gehecle W. de gure polaire
strooming waardoor op IJsland de Farocr
en in Schotland de temperatuur tot 8 en
9 gr. boven het vriespunt steeg. Terwijl in
ons land de atmospheertemperatuur gister
morgen 5 gr. lager was dan eergistermorgen
geven de v lieg t u i g waarncmïngen in Duitsch
land heden soortgelijke afkoeling van de
atmospheer te zien, terwijl bij ons de bo
venlucht vooral in dc hoogte zeer veel war
mer is. Het doordringen van de koude naar
het Oosten ging gepaard met. weinig regen.
Alleen Skagen in Jutland meldt 11 m.M.
Hier te lande zal onder deze omstandig
heden dc luchldrukstroom van het laatste
etmaal ook spoedig een einde nemen cn
zal het weer aanvankelijk helder blijven
met kans op vorst of mist in den nacht cn
tegen het einde van don dag van morgen
wellicht toenemende bewolking en eerst la
ter kans op regen.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
GROOTE BALANS OPRUIMING
Spotkoopjes
in alle Afdeelingen.
ERNSTIGE VULCANISCHE UIT
BARSTINGEN IN CHILI.
Schade door aschregen.
Buenos Aire6, 6 Jan. (V.D.) Uit h?t
Andes-gebied worden opnieuw hevige erup
ties gemeld. De vulkanen Lonquimay, Cal-
buco cn Llaima (Chili) zijn in werking
Groote asch- en rookwolken worden bij de
werking ontwikkeld. Vuurzuilen schieten
hoog in de lucht op, zoodat zij van verre
zichtbaar zijn. De in de omgeving liggende
prairiën lijden groote schade ten gevolge
van den aschregen. Er zijn tegelijkertijd
aardschokken waargenomen, terwijl de uit
barstingen vergezeld gaan van electriscbe
stormen.