DÉ EÉMLANDEU JAPAN IN OF UIT DEN VOLKENBOND? JOH. DE HEER Donderdag 19 Januari 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 173 NU DREIGT OOK CHINA MET UITTREDING DE GRIEP HEERSCHT HERDENKING VAN DE STICHTING VAN HET RIJK CONFLICT MET RIJKSDAG ONVERMIJDELIJK Licht op 4 uur 51 min. L. J. LUYCX ZOON Piano's, Orgels, Radio AMEKSFOOMSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/J. Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. rwiwr: .170.0 TELEFOON INTERC 513 POSTREKENING 47910 PRIJS DER ADVERTENTIEN van regel* f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer elke regel meer f0.25 Llefdadlghelds-advertentlüi voor dt helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05 Hoover wil den wapenuitvoei verbieden. Een aantrekke lijk voorstel van den tegen- woordigen Amerikaanschen staatspresident. Het mag niet uitgesloten worden geacht, rdat enkele lezers zich nog het bemoedigende bericht in ons blad herinneren, hetwelk hierop neerkwam, dat Hoover, die nog een aantal weken president der Vcreenigde Sta ten is om daarna definitief door Roosevelt ,tc worden vervangen, het congres zou willen verzoeken hem te machtigen den wapenuit- Vo.er te verbieden naar landen, tusschen •welke vijandelijkheden zijn uitgebroken of waarvan aan te nemen is, dat zij binnen af- zienbaren tijd gewapend tegenover elkaar komen te staan. Aan bedoeld bericht wordt nu door de te New-York verschijnende Nation een be schouwing vastgeknoopt, die stellig vooral thans alle aandacht verdient, nu in verband met de netelige Mandsjoerijscho kwestie liet geschil tusschen China en Japan aanmerke lijk is verscherpt. Men kan het Amerikaansche tijdschrift niet ongelijk geven, wanneer het de opmer king maakt, dat het Japansch-Chinecschc conflict waarschijnlijk volkomen anders zou zijn verloopcn, wanneer Hoover ruim een jaar geleden, toen de Japanhers voor het eerst hun militaire activiteit ontplooi den, het recht zou hebben gehad een stokje to steken voor den uitvoer van wapens naar het agressieve Japan. In elk geval zou dit aau dc vredesactio van Stimson, den minister van buitenlandsclie zaken dor Verecnigdc Staten, in belangrijke mate ten goede zijn gekomen. Natuurlijk kan niet worden ont kend, dat, wanneer de export uit Amerika zou zijn stopgezet, Japan, zooals reeds nu het geval is, de wapens, die het voor zijn oorlogsvoering noodig heeft, in grootc hoe veelheden uit Europa zou kunnen betrek ken, maar het lijdt geen twijfel, dat een zelfstandig optreden der Verecnigdc Staten op de openbare mcening van de geheele wereld, waarschijnlijk ook van Engeland en Frankrijk, een buitengewoon gunstigen in druk zou hebben gemaakt. Als do rechlstreeksche aanleiding van de nieuwe actie," waartoe Hoover ia ovorgegaan, beschouwt het Amerikaansche tijdschrift intusschen het conflict, dat tusschen Bolivia cn Paraguay is gerezen over het bezit van den Gr ah Chaco. Ook in dit speciale geval zou dc mogelijkheid, om dc wapenlcveran- ties te verbieden, dc autoriteit van den Amerikaanschen president en dc vredes politiek van het staatssecretariaat te Washington versterken. Onmiddellijk dient hier echter aan te wor den toegevoegd, dat dc moeilijkheden, die verbonden zijn aan een effectieve tenuit voerlegging van een dergelijk verbod, in geen geval mogen worden onderschat. In dit verband moge eraan worden herinnerd, dat men nog maar kort geleden door een mede- dceling in het Argentijnschc congres te weten is gekomen, dat Argentinië in de jaren 1923 en 1926 geheime lecningen in de Vereenigde Staten heeft opgenomen, waar door het land in staat werd gesteld tot een wapenkoop over te gaan, waarmee een be drag van niet minder clan veertig milliocn dollar was gemoeid. Overigens wordt in de Vereenigde Staten de uitvoer van allerlei oorlogstuig met de zelfde geheimzinnigheid omgeven als in het meerendeel der Europecsche landen. Van een betrouwbare statistiek met betrekking tot deze aangelegenheid kan in 't minst niet sprake zijn. Op dezelfde wijze als er in het droog gelegde Amerika alcohol wordt ge smokkeld, worden op clandestiene wijze w a pens verhandeld cn vervoerd; zij worden ge declareerd als onderdeden van machines en zoo wordt niet zelden munitie aan den man gebracht onder de benaming „kunst mest". Uit het bovenstaande ziet men duidelijk, dat de effectieve tenuitvoerlegging van een exportverbod op zeer ernstige moeilijkheden stuit, die men niet uit louter geestdrift voor de goede zaak kan ignorecren. Tevens blijkt eruit, hoe dringend noodig het is, dat de particuliere cn staatsfabricage van oorlogs materiaal onderworpen wordt aan een strenge internationale controle, daar dc feiten hebben uitgewezen, dat de macht van de industrie, die zich op de vervaardiging van krijgstuig toelegt, tot dusver zoo sterk is gebleken, dat zij meermalen met behulp cener van haar afhankelijke pers oorlogen heeft uitgelokt, zelfs wanneer dc regeerin gen aanstuurden op verzoening en vermij ding van een gewapend conflict. VALSCHE MARKBILJETTEN IN OMLOOP. Berlijn, 17 Jan. (H.N.) De rijksbank maakt bekend, dat valschc 20-markbiljet- 1en van 11 Oct. 192i in omloop zijn. Het pa pier dezer biljetten is iets dikker clan dat der echte cn beslaat uit twee op elkaar ge plakte blaadjes, terwijl ook de druk niet overeenstemt met die der echte biljetten. In het bizonder zweemt de bruine kleur der echte biljetten op de nagemaakte meer naar zwart. Voor de ontdekking van de vervaardigers der valschc biljetten is een bclooning van 3000 mark uitgeloofd. Schommelenschommelenheen en weer Parijs, 18 Jan. (V.D.) Te Parijs is men van meening, dat de commissie van negen tien te Genève op energieke wijze positie heeft gekozen tegen Japan. De Parijsche pers wijst er op, dat de Amerikaansche am bassades te Londen on te Parijs de Engel- sche en Fransche regeering hebben mede gedeeld, dat men langdurige onderhande lingen heeft gevoerd. De buitenland-redacteur van liet Journal meent do houding van Amerika juist te motiveeren door erop te wijzen, dat het uit treden van Japan uit den Volkenbond ook liet opgeven van de mandaatgebieden ten gevolge zou hebben, die op grond van zijn Volkenbondsüdmaatschap Japan zijn toe gewezen. Dit zijn dc voormalige Duitsche eilandengroepen de Carolinen en de Ma rjannen. Juist deze mandaatgebieden zijn echter naar Amerikaansche opvatting een des te gevaarlijker steunpunt, nu de Ame rikaansche senaat, juist nu tegen den wil der regeering lol de onafhankelijkheid der Philippijiion heeft besloten. Dc socialistische Populaire is van mee^ ning, dat het niet voldoende is Japan te veroordeelcn volgens den tekst van para graaf 4 van artikel 13 van het Volkenbonrls- pact, doch men moet Japan dwingen zijn veroveringsveliltocht te staken De bedrei ging met het verbreken der diplomatieke betrekkingen en een financicele en handels boycot kunnen in dit opzicht spoedig tot dit doel voeren. Het blad vraagt zich ech ter af, of de groole mogendheden den moed hebben dezen weg in te slaan. Tokio, IS Januari (V.D.) In officiecle kringen bestaat groote ontstemming over de hericliton dat de Volkenbond, naar het schijnt daautce-beïnvloed door de oppositie van de Kleine mogendheden, besloten beeft de Drummond-Soegimoera-formulo te ver werpen. Men heeft echter dc hoop nog niet laten varen, dat formcelc overeenstemming zal kunnen worden bereikt. Ongunstige indruk van het Ja- pansche antwoord te Genève. Genève, IS Jan. (V.D.) De Japansche vertegenwoordiger Matsocoka heeft Woens dag don secretaris-generaal van den Vob kenbond de aangekondigde nota inzake de jongste compromis-voorstellen overhandigd. De Japansche nota, die hedenavond aan dc Commissie van Negentien zal worden voorgelegd, en welke streng geheim gehou den wordt, is te Genève niet gunstig ont vangen. Algemeen is mon van oordeel, dat Japan in langena niet voldoende tegemoet komt aan de wenschen van China. Vooral de afwijzing van de voorgestelde deelne ming van dc Amerikaansche regeering in de Japansche nota valt op. Verder wordt opgemerkt, dat Japan zijn standpunt in zake de erkenning van Mandsjoekwo hand haaft cn dat dit land de werkzaamheid van den Volkenbond uitsluitend tot een pas sieve bcmidde'ing tusschen Japan en China wil beperken. Dc Commissie van Negentien zal derhal ve in haar hedenavond te houden zitting beslissingen vari groote draagwijdte hebben te nemen en liet rapport voor de buiten gewone Volkonbondsvergadering moeten vaststellen Voorts heeft te Genève het officieuse standpunt van de Amerikaansche regee ring. die aan haar vertegenwoordigers te Parijs cn Londen zou hebben doen weten, dat van don Volkenbond thans een ener giek optreden wordt verwacht, sterken in druk gemaakt. Matsoeoka dreigt dat Japan zal uittreden. Parijs, 18 Januari (V.D.) Op een des betreffende vraag vftn een vertegenwoordi ger van de „Temps" heeft Matsoeoka ver klaard: „Mijn instructies hebben slechts betrek king op de toepassing van par. 3 van art. 15". Wanneer de Yolkenbondsvergadcring dit gebied zou willen verlaten, wat ik niet durf aan te nemen, zou ik genoodzaakt zijn, mijn regeering nieuwe richtlijnen to ver zoeken. Overigens zou een dergelijk besluit (het gaat om de toepassing van par. 4 van art. 15) een betreurenswaardige overhaas ting betcckoncn bij het onderzoek van een voor Japan vitale kwestie. Indien de Vol kenbond dezen weg zou willen bewande len, zou hij daarmede zijn wcnsch te ken nen geven, dit Japan uit den Volkenbond treedt." Chineesche ministerie dreigt met terugroeping der delegatie. Sjanghai, 18 Januari (V.D.) Naar uit Nanking wordt gemeld, heeft de Chinee sche minister van Buitenlandsclie Zaken, Lowenkm, in een interview verklaard, dat de Nanking-regeering door de zwakheid en het geaarzel van de commissie van 19 van den Volkenbond ernstig teleurgesteld is. Indien de Volkenbond zou willen probeeren China een onaannemelijke oplossing op te dringen, dan zal de Chineesche delegatie te Genève instructie ontvangen een vaste en vastberaden houding aan te nemen. Dan zal do kwestie dér terugroeping van de Chineesche delegatie uit Genève actueel worden. Wat China verlangt. Sjanghai, 18 Jan. (V.D.) Alle Chinee sche bladen van Dinsdag constatèeren, dat de Chineesche delegatie te Genève moet worden teruggeroepen, daar epn beslissing in het Chineesch-Japansch conflict van Ge nève niet meer te verwachten is. Cliina kan slechts dan te Genève blijven, wanneer de volgende eischen worden ingewilligd: 1. Opheffing van den staat Mandsjoekwo; 2. Terugtrekking, van de Japansche troe pen uit het Chineesche staalsgebicd; 3. Vaststelling van dc schuld van Japan aan de verscherping van den politieken toestand cn van de schending van den geest van het Kplloggpact door den Volken bond. v Door dc regeering te Nanking werd medegedeeld, dat meer dan 10.000 brieven van Chineesche organisaties zijn ontvan gen, waarin .van de regecring gecischt wordt, dat China uit den Volkenbond zal treden. Het offensief der Chineezen in Jehol. Tokio, 18 Jan. (V.D.) Volgens een medc- deeling van het Japansche oppercommando zouden in de provincie Jeliol ongeveer 45.000 man Chineesche troepen oprukken naar Tunliau. De poging der Chineezen, Tunliau te bezetten, is echter mislukt. Door de samenwerking der Japansche zware artillerie met de ^vliegers, is het ge lukt, het Chineesche offensief tot stilstand te brengen. De gevechten duren echter nog voort. Communisten in de provincie KiangsL Tokio, 18 Januari (V D.) Volgens mede- deeling van den consul to Serom Kioekiang hebben communisten L:n Sjoen bezet, een belangrijke plaats in de provincie Kiangsi, welke op 80 mijlen ten Zuiden van Nan Sjang is gelegen. Deze laatste plaats wordt thans bedreigd door dc gecombineerde com munistische strijdkrachten. Een laatste poging van de Commissie-van-19. Genève, 18 Januari (V.D.) De Commis sie-van-19 heeft Woensdag na een langdu rige geheime bespreking besloten een laat ste poging tc ondernemen met Japan tot overeenstemming te komen. Het Japansche tegenvoorstel, waarin do regeering van Tokio de deelneming van Amerika cn Sovjet-Rusland bij de bemid delingspogingen van den Volkenbond krachtig van de hand wijst, aangezien geen enkele aanleiding bestaat niet tot den Vol kenbond bohoorende mogendheden als scheidsrechters to doen optreden, is van middag door de commissie behandeld. De commissie van 19 hoeft besloten Mat socoka te vragen of Japan het oorspronke lijke bemiddelingsvoorstel van de commis sie, dat van (?inde December, zou kunnen aannemen voor hot geval dat men de uit- noodiging aan de Vereenigde Staten cn Rusland niet zou verzenden. Hymans en Drummond hebben opdracht gekregen direct in onderhandeling tc tre den mot Matsoeoka. Het Japansche tegenvoorstel werd door de overgroote meerderheid der commissie voor onaannemelijk verklaard. Na langdurige onderhandelingen is do commissie tot dc slotsom gekomen, dat een laatste loyale poging moet worden onder nomen en dat een breuk met de Japanscho regeering niet mag plaats vinden, wegens de juridisch twijfelachtige kwestie der toe voeging van staten-nict-leden van den Vol kenbond bij do bemiddelingspogingen. Voorloopig is geen nieuwe zitting der com missie van 19 vastgesteld. Kopenhagen, 18 Jan. (V.D.) To Ko penhagen lieerscht een griepepidemie. Ter wijl in de eerste week van Januari nau welijks 250 gevallen bekend werden, is het aantal ziektegevallen in deze week reeds tot meer dan 1700 gestegen. Door het plot seling ingevallen winterweer verwacht men nog meer ziektegevallen. Epidemie op de visschcrs- schepen, Reykjavik, 18 Januari (V.D.) Onder dc bemanningen der voor IJsland liggende visschorsschepen, meest Engelschc, is een ernstige griepepidemie uitgebroken. Vele schepen moesten in IJslandsche havens binnenvallen. Negen-liende der bemanning is ziek. De opvarenden der IJslandsche schepen zijn tot nu toe gespaard gebleven. Het Engelsche schip „Sicyon" uit Grims by, dat juist in een IJslandsche haven in quarantaine heeft gelegen cn weer was vrijgegeven, is aan de Noordkust gestrand en volkomen lek geslagen. De bemanning kon worden gered. De scholen in Bronswijk ge sloten. B runs wijk, 18 Januari (H.N.) Daar de griep de laatste dagen te Brunswijk hevig woedt, zijn op last van den Minister van Onderwijs alle lagere en middelbare scho len voorloopig voor den ^tijd van acht da gen gesloten. Vandaag kon reeds in 10 scholen tengevolge van het groote aantal ziektegevallen onder leerlingen en onder wijzers geen onderricht worden gegeven. Daar dc ziekte een goedaardig karakter draagt, bestaat er voor bezorgdheid geen aanleiding. Berlijn, 18 Jan. (V D.) In de Sport- halle tc Wilmersdorf is vanavond door do Slalilhclm-afdeeling Groot-Berlijn een fees telijke bijeenkomst gehouden in verband met de herdenking van de stichting van het Rijk. Er waren meer dan 6000 aanwe zigen, o. w. de ex-kroonprins, prins Eitel Friedricli, de beide zoons van prins Oskar en tal van vertegenwoordigers van het oude Duitsche leger. De feestrede werd ge houden door oud-rijkskanselier von Papen, die verklaarde dat de grijze rijkspresidont vandaag aan den dag als behoeder van het Rijk optreedt cn gelijk Bismarck slechts zijn volk, niet partijen wil zien. Dc bijeenkomst werd besloten met het zingen van het Deutschland-lied. De herdenking in den Prulsl- schen Landdag. Berlijn, 18 Jan. (V. D.) Ter gelegen heid van de. herdenking van dc stich/.ing van liet Rijk woei heden van het gebouw van den Pruisischen Landdag do zwart witte Pruisische vlag naast de zwart-rood- gouden Rijksvlag en het oude zwart-wit- rood der monarchie. Bij dc opening van de zitting van heden herdacht de president van den Landdag Kerrl in een korte rede den 62stcn verjaardag van de stichting van het Rijk, waarbij hij het vorstenhuis Iloheri- zollern dc drager van dc Duitsche eenheids idee noemde. Do natlonaal-socialisten juichten deze korte rede luide toe, terwijl communisten en sociaal-democraten had den gezorgd, niet in de zaal aanwezig te zijn. De overige afgevaardigden hadden de rede staande aangehoord. Rumoerig werd het weer, toen de sociaal democratische afgevaardigde Jürgenscn een voorstel indiende om dc zitting te schorsen, teneinde het Senioren Convent in de gelegenheid te stellen zich uit te spre ken over het feit, dat de zwart-wit-roode vlag op het Landdaggebouw was aange bracht. Het voorstel werd echter verwor pen. Berlijn, 18 Januari (V.D.) In welinge lichte politieke kringen bestond Woens dagavond algemeen de indruk, dat de ge beurtenissen zullen leiden tot een conflict tusschen Rijksregeering en Rijksdag. Men gelooft niet dat een onderhoud tusschen Rijkskanselier von Schleicher en Hitler tot stand zal komen. Enkele dagen geleden was men nog van mecning, dat de Rijks- regeering in een toestemming der natio naal-socialisten den Rijksdag gedurende twee maanden te verdagen een tolereering der regeering zou zien, doch thans is dit niet meer het geval. Het verluidt, dat de regeering het niet meer zal laten komen lot een kabinet d'affaires, dat wil dus zeg gen, dat zij in geval van een dreigend vo tum van wantrouwen waarschijnlijk tevo ren tot ontbinding van den Rijksdag zal overgaan. De 19e Februari wordt reeds genoemd als dag waarop de nieuwe ver kiezingen zouden worden gehouden. Naar een Rijksdagontbinding? Intusschen wordt veel belang gehecht aan de bijeenkomst der nationaal-socialis- tische leiders ton huize van Kerrl. Ook Dr. Schacht zou hier aanwezig zijn geweest. De nationaal-socialisten zouden geen groo- ten animo hebben voor directe verkiezin gen. Dat de regeering von Schleicher in dit verband tot onderhandelen bereid zal zijn, kan worden aangenomen. Doch slechts dan wanneer een verdagingsbesluit der natio- naal-socialisten ondubbelzinnig beschouwd kan worden als een tolereering, waarbij de Rijkskanselier nog meer garanties zou eischen voor een „politiek moratorium". Voorwaarde hiervoor zou moeten zijn, dat toch nog een bespreking zou plaats vinden tusschen von Schleicher cn de leiders der N.S.D.A.P. MOORDENAARS TERECHTGESTELD. Warschau, 18 Jan. (H.N.) Te Posen zijn twee personen wegens moord op den directeur van een kweekschool veer onder wijzeressen standrechtelijk tot den dood door ophanging veroordeeld Het vonnis is reeds voltrokken. BUITENLAND. De toestand in Genève critiek. (Eorste Blad, pag. 1). Zal de Rijksdag worden ontbonden? (Eerste Blad. pag. 1).' BINNENLAND. Het waanzinsdrama te Den Haag; do fotograaf R. overleden. (Tweede Blad, pag. 2:> Initiatief-voorstel K. ter Laan c.s. tot uit breiding der Staatsloterij. (Derde Blad, pag. 1). Dc migratie in ons land. (Tweede Blad, pag. 1)* Geweldige brand tc Rotterdam. (Eorste Blad, pag. 2), Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt: Hoogste barometerstand: 780.5 te Sodan- kyla in Finland. Laagste barometerstand 719.1 te Seydis- fjord. Verwachting: Zwakke tot. matige Z. tot Z.O. wind, nevelig tot betrokken, weinig of geen neerslag, temporatuur om hot vries punt in het Z. en W. in liet N.O. lichte vorst. De drukstijging in het W. bleef nog aan houden, maar op het vaste land is de ba rometer ook sterk gestegen. In do kern van den hoogen druk in Finland steeg de barometer hoven 7S0 m.M. en ofschoon de vorst in Duitschland, Frankrijk, België cn ons land afnam bleef do temperatuur over al, behalve in West-Frankrijk onder 0 gr. Zelfs op dc Britscho eilanden is nog iets meer vorst dan gisteren. De vochtige lucht stroom dio zich boven dc koudo lucht tot boven Duitschland heeft uitgebreid, schijpt niet voldoende krachtig om neerslag van belang in onze omgeving te geven maar veroorzaakte een uitgebreid gebied van mist even onder 0 gr. Dc gisteren verwachte drukdaling in het W. vertoonde zich nu bij Valentia in Ier land zoodat na één of twee dagen van temperatuur om liet vriespunt do kans^ op vorst meer toeneemt. In Noord-Scandina- vië is de temperatuur gedaald tot 29 gr. C. onder nul. Bijna overal is de lucht nog be trokken of nevelig en alleen in de golf van Biscaye waait het matig tot krachtig uit N.W. LANGESTRAAT 49-51 TELEF00H 190 De STOFFENAFDEELING biedt nog veel mooie koopjes Voordeelige coupons FLUWEEL en STOF Varkensmarkt 5 Tel. 1309 Groote voorraad bespeelde instrumenten. NOODLOTTIGE GASONTPLOFFING. Berlijn, 18 Jan. (H.N.) Vannachttegen half 2 heeft een gasontploffing plaats ge had in do woning van den leider van het psycho'ogische instituut der Pruisische Hoogeschool voor lichamelijke oefeningen, dr. R. W. Schulte, welke woning zich op den I-Iohenzollernring te Spanduu bevindt. Door de ontploffing werd de 15 c.m. dikke muur, welke de keuken van de badkamer van d9 buren scheidt, geheel ingedrukt. De 35-jarige docent werd ernstig gewond in zijn woning aangetroffen. Hij is naar een ziekenhuis gebracht, waar hij kort daarop overleed Het ingestelde onderzoek bracht aan het licht, dat de doctor de gaskranen in zijn woning had geopend onT zich het leven te benemen. Acht -dagen geleden was bij door zijn vrouw verlaten. Een begin vrn brand werd door de brandweer spoe dig gebluscht.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 1