Schaatsen
BALANS OPRUIMING
FIRMA DUIM BURGER
DE EEMLANDEU
Bmiteelaedlsclh
Overzicht
Bmifeolaed
uit modi.
Amersfoort
Belangrijkste
Medische Help
Weerbericht
Licl
JOH. DE HEER
|I| GROOTE KEUZE WOL-TRICOT JAPONNEN
H DAMESMODEZAAK
Zaterdag 21 Januari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 175
HERRBOT MAAKT ZICH
ONGERUST
RAKET MET BEMANNING ZAL
WORDEN AFGESCHOTEN
ONTWERP-CONVENTIE
VOOR 40-URENWEEK
BELGISCHE TENTOONSTELLING
TWISTPUNT GEWORDEN
Slijp inrichting
4 uur 54 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
ARNHEMSCHEWEG 26
AMERSFOORTSOi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pcr maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
1elke regel meer f0.25 Llefdadigheids-advertentiën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES' bl) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Om de onafhankelijkheid der
Philippijnen. Het veto van
Hoover te niet gedaan.
Er is in de Vëreenigde Staten den laatstcn
tijd een felle strijd gevoerd over het al of
niet onafhankelijk verklaren der Philippij
nen. Het wetsvoorstel, dat de afscheiding
der eilandengroep voorzag, werd door het
Huis van Afgevaardigden aangenomen en
hetzelfde geschiedde door den Senaat, zoo
dat de Amerikaansche „Staten-Generaal"
een beslissing namen, waardoor het ontwerp
tot wet zou zijn geworden, wanneer niet
Hoover, de staatspresident, zijn veto had uit
gesproken. Het duurde echter maar ecnigc
uren, of het Huis van Afgevaardigden
(Representantenhuis) sprak zich opnieuw
voor do onafhankelijkheid der Philippijnen
uit, en wel met een tweederde meerderheid,
die noodig is om een presidentieel veto tc
niet te doen. Toen was de beurt opnieuw aan
den Senaat en ook in dit lichaam werden
zoo'n groot aantal stemmen'voor dc afschei
ding der Philippijnen uitgebracht, dat het
wetsvoorstel van kracht werd. Hoover leed
dus een ernstige nederlaag, hoezeer Stim-
6op, de Amerikaansche minister van buiten-
landsche zaken, ook zijn best heeft gedaan
om Representantenhuis en Senaat ervan te
weerhouden bij te dragen tot de onafhank'e-
lijkverklaring der Philippijnen.
Vooral om redenen van politieken aard
achtten Hoover en de zijnen het w^ische-
lijk, dat de Philippijnen Amerikaansch kolo
niaal bézit bleven. Vooral liet men zich
leiden door de vrees, dat dc Philippijnen,
wanneer zij eenmaal vrij' zouden zijn gewor
den, maar al te gemakkelijk een prooi zou
den kunnen worden van dc eene of andere
hebzuchtige mogendheid. Daarmee werd in
de eerste plaats Japan bedoeld, dat trou
wens, men denke aan zijn geringen eerbied
voor Chincesch gebied (Mandsjoekwo. Sjan
Hai Kwan!), den laatstcn tijd maar al tc
duidelijk blijken van zijn veroveringszucht
heeft gegeven. Japan zou het best in zijn
hoofd kunnen krijgen tc ccniger tijd „de
hand te leggen" op de Philippijnen, daar
militaire steunpunten te vestigen en zoo
doende de veiligheid van Amerika tc bêv
"dreigen. Bovendien heeft Stimson laten uit
komen, dat vele zakenlieden grootc schade
zouden lijden, wanneer dc afscheiding een
feit werd.
Het sombere todtómstbccl i. dat dc Ame
rikaansche minister van buitehlandsche za
ken schetste, heeft echter, blijkens do fei
ten, weinig indruk gemaakt op het Ame
rikaansche bondsparlement; zoowel liet
rneerendeel der leden van 't Representan
tenhuis als van den Senaat waren van oor
deel, dat Stimson en Hoover den toestand
te pessimistisch beoordeelden. Zij meenden,
dat uit economische overwegingen dc voor
keur moest worden gegeven aan de onaf-
hankelijkverklaring der Philippijnen; zij
werden vooral beïnvloed door dc suiker-,
katoen- en tabaksproducenten der Zuide
lijke staten, die heel veel verwachten van
hooge.rechten, die zij na de afscheiding ge
legd willen zien op de Philippijnsche voort
brengselen. Zoodra toch de Philippijnen vol
komen Vrij zijn, komt er een einde aan den
vrijhandel tusschen genoemde eilanden
groep en Amerika. Het grappige geval doet
zich thans voor, dat genoemde producenten
voorstanders zijn van de onafhankelijkheid
der Philippijnen, omdat zij daardoor een
lastigen concurrent kwijt raken.
Ondertusschen is er voor degenen, die den
band tusschen de Philippijnen en Amerika
niet verbroken wilden zien, nog eenigc
troost tc putten' uit dc omstandigheid, dat
de Philippijnen pas over tien jaar onafhan
kelijk worden. Bovendien draigt die onaf
hankelijkheid een eénigszjns eigenaardig
karakter. Immers: nog tien jaar lang zal
een Amerikaansch gouverneur, zij het dat
hij beperkte volmachten heeft, op de Phi
lippijnen verblijven, en ook wanneer deze
tien jaren zijn verstreken, mogen de Ame
rikanen nog bepaalde plaatsen militair be
zetten. Bovendien blijven de Amerikanen
controle oefenen op alle besprekingen in
zake handelsverdragen tusschen dc Philip
pijnen en vreemde mogendheden.
Ondertusschen volgt men vooral in En
geland met groote aandacht, hoe zich dc
relaties tusschen Amerika en de Philippij
nen ontwikkelen Dc onafhankelijkverkla-
ring heeft in Groot-Britannié niet al te
groote geestdrift gewekt cn dit is te verkla
ren, daar verschillende gebieden in de we
reld tot Engeland ongeveer in dezelfde ver
houding staan als do Philippijnen tot Ame
rika. Men vreest nu tc Londen, dat het
Philippijnsche voorbeeld voor verschillende
Kngelschc koloniéji, protectoraten, of hoe
de gebiedsdeelcn ook mogen worden ge
noemd, waartoe de Engelsche invloedssfeer
zich uitstrekt, een aansporing zal zijn nieu
we eischcn tc stellen, die op den duur kun
nen uitloopen op een volledige losscheuring
van het moederland.
„Düitschland wil alles terug:
hebben wat het door den
oorlog heeft verloren'
Parijs, 19 Jan. (V.D.) Dc voormalige
premier, Herriot, heeft hedenavond een
rede uitgesproken over „Frankrijk en Mid
den-Europa", waarbij hij o'.m. sprak over de
uiteenzettingen van von Schleicher. Wan
neer de FranSchch van vrijheid spieken,
bedoelen zij vrijheid van gedachte. Wan
neer von Schleicher over vrijheid spreekt,
bedoelt hij het recht wapenen to dragen.
En hoe "ïou Frankrijk bovendien zich niet
ongerust kunnen maken hij de herinnerin
gen aan den lijd van voor den oorlog, her
inneringen, die naar voren zijn gekomen
bij de herdenking van dc stichting van het
rijk. In Thuringcn wappert reeds dc vlag
met het Jfakonkrcuz en niet lang geleden
is ergens in Düitschland ook een monar
chistische vlag gcheschen. IIet buitenland
sche politieke program van Düitschland is
zeer eenvoudig. Het wil alles terug heb
ben, wat door don oorlog vèrloren is ge
gaan. Behalve de conferentie van Lausan
ne en de ont'w apeningsconferéntic bestaan
er nog vijf groote Duitsch Fransche proble
men, n.l. de corridor, Danzig, het Saargc-
bied, de gedemilitariseerde Rijnlandzönc.
De oplossing van deze, op zich 'zelve moei
lijke problemen, eischt bovenal oen mo-
reele ontwapening.
Ten slotte sprak Ilerriöt nog kort over
Oostenrijk, waarbij hij op den plicht van
Frankrijk wees Oostenrijk te helpen, opdat
het zijn zelfstandigheid en zijn eigen vorm
houdt. Dat is het beste middel tegen den
Anschluss.
B e r 1 ij n, 19 J a n. (II.VL) Do volgende
maand zal de eerste raket met bemanning
afgeschoten worden. Dc start zal te'Maag
denburg plaats hebben. Dc politie heeft
haar toestemming voor deze proefneming
gegeven. Ingénieur Rudolf Nobel, die het
raketvliegtuig heeft geconstrueerd, zal zelf
meegaan.
Ilct rakctvlicgtuig met volle belasting
weegt 300 K.G. De beweegkracht wordt ver-
kregen door schokken, zooals een soldaat
die ondervindt bij het afschieten van een
geweer, indien "hij dit niet goed vasthoudt.
De constructie is zoo berekend, dat dc dooi
den motor voortgebrachte energie een schok
van 750 K.G. geeft, zoodat zij in staat is een
last van 750 K.G. op tc lichten. Als brand
stof wordt vloeibare zuurstof en alcohol
water, gebruikt. Vroeger werd benzine ge
bruikt, doch dit is vervangen door alcohol
water, aangezien dit tevens kan dienen om
of te koelen. De wanden van den raketmo
tor moeten n.l. vervaardigd worden uit een
metaal, dat een temperatuur van ten min
ste 2000 graad weerstand kan bieden. Deze
wanden zijn thans uit aluminium ver
vaardigd. dat door het vrijkomende water
afgekoeld wordt. Men verwacht, dat het
geronk van den motor tot op een afstand
van 25 K.M. gehoord zal worden. Wellicht
kan op deze wijze ook een prachtige alarm-
mrichting voor den afweerdienst van lucht
aanvallen verkregen worden. Het raket-
vliegtuig is 8 Meter hoog. Bij iedere ont
ploffing wordt een kracht van ongeveer
15.000 P.K. ontwikkeld. De snelheid, waar
mede de gassen uitstromen, bedraagt 5600
Meter per seconde. Ir. Nebl is vast over
tuigd, dat hij liet raketvliegtuig goed zal
kunnen besturen. Voor den eersten keer
wil hij tot een hoogte van 1000 Meter gaan.
op welke hoogte hij met een valscherm uit
het vliegtuig zal springen. Ilct raketvlieg
tuig zelf zal met behulp van een tweede
valscherm naar beneden komen.
DE WAPENLEVERANTIES AAN
OOSTENRIJK.
Parijs, 19 Januari (V.D.) Naar uit de
kringen van de Kamercommissie voor bui-
tcnlandsche zaken verluidt, heeft de on
derstaatssecretaris van buitenlandsche za
ken, Pierre Cot, in de commissie verklaard,
dat de Fransche regeering bereid is zich
aan te 6luiton bij de démarches, welke de
bevriende regeeringen van Praag, Boeka
rest en Belgrado, welke meer direct zijn
geïnteresseerd dan Frankrijk, zich voorstel
Ien te ondernemen om de handhaving der
bepalingen van het vredesverdrag en van
het Volkcnbondsstatuut te waarborgen.
NOG EENS DE HELPENDE HAND
Nu de vorst weer zoo geducht is opgetre
den, dat dc plassen bevroren cn dc grond
overal steenhard is, is het natuurlijk, dat, wie
belangstelt in onze hier overwinterende vo
gels (meestal onze brocdvogcls, doch ook ge
deeltelijk doortrekkers uit het hooge Noor
den) ook weer de vogelvoedering meer intens
ter hand neemt. Als ik dan ook zoo hier en
daar eens rondkijk voor de iiuizen in dc tuin
tjes, dan zie ik zoo hier en daar werkelijk in
tensieve maatregelen genomen. Doch, het is
wel merkwaardig, dat daarbij de meezen, en
andere insecteneters als roodborstjes, beggc-
muschjcs en boomklevers wel het incest wor
den bedacht:' slingers apenootjes, halve ko
kosnoten, een stukje spekzwoerd aan een
touwtje, zelfs zag ik een bloempotje met vet
gevuld, dat is het menu, dat meest geboden
wordt. Komt dat misschien, omdat dc bezoe
kers van deze lekkernijen zulke aardige,
geestige verschijningen zijn? Is de oorzaak
misschien hierin gelegen, dal bij de aanprij
zing van vogelvoedering in den winter uitge
buit wordt, dat deze vogels zoo nuttig voor
den racnsch zijn, omdat ze zooveel schadelijke
insecten verdelgen en dus mcdehelpen aan dc
teelt van appels, peren cn dergelijke versna
peringen voor den mensch? Speculatie op
onze eigen belangetjes? Ik weet het niet,
ik vraag maar zoo, maar bet wil me voorko
men, dat de zorg voor deze begunstigden
grootcr is en algemééncr, dan voor anderen.
Maar ook die anderen "hebben honger: de
vinken, de musschen, de lijsters. En zij profi-
teeren niet van de pinda s etc. Daarom wil
ik hier mijn „helpende hand" van 17 Decem
ber nog wat aanvullen. En dit behoeft niet
veel le kosten, geld nog moeite. Met wat
broodkruimels en afval van het middagmaal,,
een enkele koude aardappel, etc. zijn ze zeer
geholpen. En wie de lijsters in het bijzonder
eens extra traktecren wil, gooic dc rotte ap
pels niet in het vuilnisvat, maar in den tuin
liefst onder een heg of heester, waar onder
zwarte cn grauwe zangers zoo graag scharre
len. Ook de rest kan desnoods o? den grond
doch beter nog op een voederplankjc op paal
geboden worden. A JOMAN.
Geneve, 2 01J a li. (V. D.) De buitenge
wone Internationale Arbeidsconferentlc
heeft heden met 36 tegen 21 stemmen,
waaronder die van de gelicele werkgevers-
groep, in principe besloten tot uitwerking
van een onlwcrp-conventic voor dc invoe
ring van dc 40-urige werkweek. Deze ont-
werp-conventic zal dan op de agenda wor
den geplaatst van de in Mei a.s. tc houden
jaarlijksche Internationale Arbeids-confe-
rentie.
WEER ERAND OP EEN FRANSCH
STOOMSCHIP.
P a v ij s2 0 Jan. (V. D.) Aan boord van
het Fransche stoomschip „Paul Doumer"
van de Fransch-Indo-Chineesche Stoom
vaart Maatschappij is tijdens do reis van
Singapore naar Saigon in het ruim brand
uitgebroken. Het grootste gedeelte van de
lading is verbrand. De oorzaak van den
brand is onbekend.
Het schip meet 1500 ton en werd in het
jaar 1918 gebouwd.
CHÉRON ONGESTELD.
P a r ij s, 2 0 Ja n. (V. D.) Vrijdagmiddag
werd bekend, dat dc Fransche minister
van financiën Chéron ziek is.
ROMEINSCH THEATER IN SPANJE
ONTDEKT.
Madrid, 19 Jan. (V.D.) Een voortreffe
lijk behouden ruïne van een Romeinsch
theater, een van de best geconserveerde ter
wereld, is tc Merida aan den dag gekomen.
In 1910 werden hier de opgravingen begon
nen en thans.hceft men uitgebreide deelen
van achter het toonoel gelegen werken ont
dekt. Het postscenium is omsloten door een
zuilenrij van een lengte van 78 voet en ver
vaardigd van blauwwit marmer. In het
midden van de zuilenrij liggen de resten
van een tuin, die blijkens de gevonden frag
menten versierd was met beelden en ban
ken. Een volledig netwerk van kanalen
met marmeren pijpleidingen en waterwer
ken voor de bevloeiïng van den tuin is
eveneens bloot gelegd. Het thans ontdekte
theater is gelijk in bouw aan het Pompei
theater in Rome.
Prof. Pölzig neemt ontslag als
vice-president der Kunsts
academie
Der lijn, 19 Jan. (V. D.) Prof. Polzig
hceft heden zijn ontslag genomen als vice
president van de Kunstacademie. Hij licht
zijn ontslagaanvrage toe in een brief aan
den rijkscommissaris voor liet Pruisische
ministerie van Kunsten en Wetenschappen,
prof. dr. Kabler.
Ilij schrijft hierin, uit de pers te hebben
vernomen, dat de voorzitter van de Duitsch-
nationalc Pruisische landdagfractie Von
Winterfeld zijrt ontslag heeft geeischt in
verband met het organisccrcn van dc Bel
gische tentoonstelling. De vice-president van
den Pruisischen landdag Von Krics heeft
prof. Polzig medegedeeld do uitnoodiging
tof opening van deze tentoonstelling af te
wijzen, omdat liet organiscerpn van deze
tentoonstelling eenigc weken r.a do uitzet
ting van kapelaan Gilles uit België naar
zijn opvatting in strijd was met dc natio
nale waardigheid.
Prof. Pölzig merkt naar aanleiding hier
van op, dat dc tentoonstelling „Honderd
jaar Belgische kunst" reeds maandenlang
werd voorbereid onder leiding van president
Von Schillings, met volle instemming van
de cultuurafdeeling van het rijksministerie
van buitenlandsche zaken. Deze tentoonstel
ling was bedoeld als antwoord op het orga-
niscereii van de tentoonstelling van de groo
te Duitschc staatsporscleinfabricken te
Brussel en op de talrijke en in»België geest
driftig ontvangen uitvoeringen op muzikaal
gebied van Duitschc kunstenaars, oa. van
het Philharmonisch Orkest onder leiding
van Furtw angler, van Richard Strauss,
Bruno Walter c.a.
Na het door het optreden der Belgische
regecring tegen kapelaan Gilles veroorzaak
te incident is de Kunstacademie voortdu
rend in nauw contact met het rijksminis
terie van buitenlandsche zaken gebleven.
Prof. Polzig had, toen president Von Schil
ling verscheidene weken op reis ging, als
vice-president van dc Academie slechts den
plicht te vervullen, de uitnoodigingen voor
de opening van de tentoonstelling te verzon
den.
Prof. Pölzig besluit zijn brief met do woor
den: „Aangezien door het politieke fanatis
me een voor zakelijken arbeid uiterst on
gunstige toestand is geschapen, log ik, om
bij le dragen tot ontspanning van dezen
toestand, mijn ambt als vice-president van
do Kunstacademie neer.
WERKHERVATTING IN LE HAVRE.
Lc Havre, 19 Jan. (II.N.) Ook de haven
arbeiders hebben de bemiddelingsvoorstel
len van den minister van de handelsmarine
aanvaard, zoodat het werk volgens een
nieuw tarief hervat zal worden.
SCHEEPVAART OP DE ELBE BESTREMD.
Hamburg, 19 Jan. (II.N.) Ten gevolge
van het kruien van het ijs op de Elbe is de
scheepvaart op de Elbe gestaakt moeten
worden.
VOOR ÉÉN MILLIOEN FRANCS
VERDUISTERD?
Bern, 19 Jan. (II. N.) Volgens een be
richt in de bladen is de directeur van de
Ilongaarsche kamer van koophandel in
Zwitserland gevlucht. De Ilongaarsche re
geering moet door zijn handelingen een ver
lies van ongeveer 1 millioen Zwitserscbe
francs lijden. Echter hceft de Hongaarschc
regeering geen verzoek tot vervolging in
gediend.
JAPAN ATTAQUEERT DEN
GROOTEN MUUR.
Londen. 2 0 Jan. (H. N.) Volgens een
bericht uit Shanghai wordt de Moekdcn—
Pekingspoorweg ten Noorden van Shan Hai
Kwang over een afstand van 300 K.M. be
dreigd door Chineesche troepen, die de pro
vincie Jehol moeten verdedigen. De Japan
ners hebben thans Shan Hai Kwan dcfini
tief bezet en veldgeschut op den grooten
muur opgesteld.
l&MCBSTja. QO.ttt-28ö
BUITENLAND.
Dc kwestie der rijksdagonthinding.
(Derde Blad, pag. 1)>
De economische wereldconferentie; ad
viezen ter verbetering van den noodtoe
stand der wereldeconomie.
(Derde Blad, pag. 1).
Belgische tentoonstelling, in Düitschland
tot een twistpunt geworden.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Do 40-urige werkweek.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Dc opening van het Kwoekschoolgcbouw
van het Leger des Ileils.
(Tweede Bl#d, pag. 2.)
STADSNIEUWS.
De verbouwing van Amicitia.
(Eerste Blad, pag. 2).
Pessimistische Nieuwjaarsrede van den
voorzitter der Kamer van Koophandel.
(Eerste Blad, pag. 3).
Aanleg van nieuwe wegen in het Ver-
meerstraatkwarticr.
(Eerste Blad, pag. 2).
Zondag hebben dienst de doktoren Honig,
Morren en Nicolaï.
Zondag eu de goheele weck 's nachts heeft
dienst de apotheek van de firma Ittmann.
Medegedeeld door het K. N. M. I. te Dc
Bilt.
Hoogste barometerstand: 788.1
te Haparanda.
Laagste barometerstand: 763.0 te Isafjovd.
Verwachting: Zwakke tot matige N.O. tot
O. wind. nevelig tot licht bewolkt, droog
weer, toenemende vorst.
Dc hooge drukking bleef sterk toenemen
en vertoont een kern van 785 m.M. boven
Finland en een van 780 m.M. even ten
Noorden van ons land. Bij IJsland trekt
een diepe depressie voorbij, waarvan het
centrum op Groenland ligt, ondiepe depres
sies over de Middcllandscho zee, welke
laatste op vele plaatsen sneeuw brengt in
Oost- en Zuid Düitschland. De vorst heeft
zich tot aan de golf van Biscayc uitge
breid, bleef onder minus 30° C. in Noord-
Scandinavië en daalde onder minus 10°
even ten Oosten van ons land, waar een
dik sneeuwdek ligt. De vooruitzichten blij
ven gunstig voor verder toenemen van
vorst, nu de lucht in onze omgeving meer
en meer opklaart. Aan de Britsche kusten
waait het krachtig tot stormachtig uit Zui
delijke richtingen, zoodat behalve in Oóst-
Engelanci de vorst verdween.
Op IJsland is dc temperatuur ver boven
normaal. Ook in Zuid-Frankrijk waait het
krachtig uit N.O. en N.W. In de Oostzee
krachtig uit N.O. met sneeuw.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Flamenga kunstzijde f 1.15
wol m. zijde f 1.85
per meter.
Opruimingsprijs. Mooie kleuren.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Wij bevredigen U in ieder opricht.
