AMERSFOORTSCH DAGBLAD DE VEERTIG-URIGE WERKWEEK KOOPJES B. KRAAL Feuilleton Zaterdag 21 Januari 1933 31e Jaargang No. 175 RATIONALISATIE EEN WELDAAD Verlaging productiekosten het parool OOK VOOR HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN NIEUW PARIJS Langestraat 35 Lijstenmakerij en Kunsthandel HET ADRES VOOR CAOEAUX STEEDS IETS APARTS TEGEN BILLIJKE PRIJZEN BIJ UIT DE STAATSCOURANT TWEEDE BLAD STREEKPLAN IN DE NEDER-BETUWE Met valsche papieren Omdat zij den menschelijken arbeid doeltreffender maakt Nu de geesel van de werkloosheid groote groepen van ons volk teistert aldus de aanhef van een zoo juist verschenen bro chure van het Verbond van Nederlandsche .Werkgevers, die ook in den boekhandel verkrijgbaar is gesteld verdient elke maatregel, die als middel ter bestrijding van de werkloosheid wordt aanbevolen, ernstige en zorgvuldige overweging. Zoo ook het speciaal in den laatsten tijd, zoowel nationaal als internationaal, bij herhaling wederom aanbevolen middel, om door ver korting van den werktijd het beschikbare werk over meerderen te verdeden. De brochure wijst er op, dat bij de pro paganda voor werktijdverkorting telkens weer de rationalisatie als „Leitmotiv" voor op wordt gesteld. Gezegd wordt dan, dat door toenemende rationalisatie een groot aantal werkers blijvend uit het productie proces zou zijn gestooten, zoodat de overge bleven werkers door verkorten werktijd plaats zullen moeten maken voor hun min der gelukkige collega's. Deze stelling wordt in de brochure weerlegd aan de hand van verschillende feiten en cijfers. Aangetoond .wordt, dat de werkloosheid tengevolge van rationalisatie de z.g. „technologische werkloosheid" slechts een fractie ver tegenwoordigt van de huidige crisis-werk loosheid. In een studie, uitgegeven door het Algemeene Duitsche Vakverbond hier te lande te vergelijken met het Nederlandse!) Verbond van Vakyerecnigingen werd de technologische werkloosheid geschat op slechts 13 van de totale werkloosheid. Trouwens zoo vervolgt de brochure ondanks de sterke rationalisatie in de ja ren 1921—1929 is volgens de productie-sta tistiek, die gegevens omvat van ruim 1100 industrieelc ondernemingen in Nederland, bet aantal arbeiders niet verminderd doch integendeel toegenomen van 161.120 tot 197.934, een toeneming van niet minder dan Het aantal arbeiders in de industrie is dus in die periode met V, toegenomen. Door den heer Matthijsen, redacteur van „Het Volk" werd op dit feit reeds eerder nadruk kelijk gewezen. Andere cijfers wijzen in dezelfde richting. Van 1889 tot 1920 is het aantal personen, dat in de nijverheid werkzaam was, geste gen van 532.000 op 1.029.000. Interessante cijfers gaf ook Prof. Dr. Ir. E. Heidebroek, die er op wees, dat tot het jaar 1800 de bevolking van Europa steeds beneden het getal 180 millioen is gebleven, doch dat in de eeuw, die daarop volgde, dat cijfer tot 500 millioen 6teeg. Slechts tech niek en verkeer aldus deze hoogleer aar hebben het mogelijk gemaakt, aan die geweldige bevolkingstoename, niet slechts een minimum bestaan, doch zelfs een verhoogden levensstandaard te schen ken. De landbouw heeft in de laatste 50 ja ren een toename gekend aan arbeidsmoge- Jijkheid van 2,6 millioen, handel industrie en verkeer zijn daarnaast met 16 millioen arbeidsplaatsen gestegen. Ook Amerikaansche cijfers wijzen in de zelfde richting. Ondanks de sterk toegeno men rationalisatie is het aantal arbeiders niet blijvend verminderd, doch integendeel over het algemeen sterk toegenomen. Voorts wordt aangetoond, dat aan ratio nalisatie overigens een natuurlijke grens 16 en dat het gevolg van rationalisatie is geweest hooger loon, korter werkdag, groo- ter productie, toenemende koopkracht en vermeerdering van werkgelegenheid. Met Dr. Wibaut wordt de rationalisatie voor de menschheid een welclaad genoemd, omdat zij de mcnschelijkc arbeid doeltreffender maakt. Redelijke welvaart bij beperk» te Inspanning? Vervolgens wordt de vraag besproken, of het wellicht in een verre toekomst mogelijk zou zijn met een beperkte menschclijkc in spanning van b.v. 40, 30 of 20 uur per week althans korter dan 4S uur per week in redelijke welvaart te leven. Toegegeven wordt, dat de menschelijke mogelijkheden gelukkig nog lang niet zijn uitgeput. Met Prof. Mr. A. C. Josephus Jit- ta wordt evenwel gemeend, dat, wie zie!) rekenschap geeft van de 6ituatie van hei oogenblik, wel zal moeten erkennen, dat onder de huidige crisis-omstandigheden in voering van een algemeene verkorting van den arbeidsduur onmogelijk is. Bij den huidigen stand van zaken zijn de vruchten van rationalisatie reeds lang van den boom geplukt. Het snoeimes van de .ongunst der tijden doet meedoogenloos zijn onverbidde lijk werk. Ons bedrijfsleven is in zijn be staansvoorwaarden aangetast; de interna tionale scheepvaart en binnenschipperij zijn noodlijdend, de handel loopt voortdu rend terug, de industrieele bedrijvigheid is ondermijnd, menige onderneming is reeds gesloten en het oogenblik is aangebroken, dat gebrek aan verdiensten uit productie ven arbeid over de geheelo lijn tot alge meene verarming voert. Hoe onder die om standigheden in ernst gemeend kan wor den, dat een oplossing te verkrijgen zou zijn door de productie nog duurder te ma ken, is den schrijver niet duidelijk. Werk tijdverkorting met behoud van hetzelfde weekinkomen beteekent toch zoo ver volgt de brochure verhooging van den kostprijs, en daarmede duurder productie. Bij verkorting van den werktijd tot 40 urn en bij behoud van het weekinkomen van een 48-urige werkweek bedraagt de stijging 17 a 18 Een dergelijke maatregel in crisistijd door te voeren, staat naar het Verbond van Nederlandsche Werkgevers meent vrijwel gelijk met economischon zelfmoord. Slechts verscherping niet verzachting van dc crisis en toeneming van de w erkloosheid is daarvan te verwachten. Voorts wordt erop gewezen, dat in de af- geloopcn jaren 'het inkomen uit arbeid voortdurend is gestegen en het inkomen van kapitaal voortdurend is gedaald. De heer Matthijsen, redacteur van „Het Volk" wees er reeds op, dat ongeveer 90 van de netto-opbrengst der nijverheidsbedrijven aan de arbeidsklasse toevalt. Het geldloon is nog altijd 2 x zoo hoog als voor den oor log en het goederenloon ruim 25 hooger dan voor den oorlog. Dit afgezien van se dert tot stand gekomen sociale voorzienin gen (verzekeringswetgeving, verkorte ar beidsdag enz.) indien de productio nog duurder gemaakt wordt, zullen dc produc ten nog meer onverkoopbaar worden dan thans reeds het geval is. Dc verliezen nog grooter en de werkloosheid nog onrustba render. Nederland is reeds thans een duur- tc-eiland. Iets geheel anders is, dc brochure wijst hierop nadrukkelijk wanneer z.g. „short time" wordt gewerkt ter voorkoming van ontslag of ter intrekking van eenmaal ge geven ontslagen. Deze methode wordt hier te lande, en ook in het buitenland, reeds op ruime 6chaal toegepast. Zoo b.v. bij de fir ma Bruynzoel te Zaandam. Dergelijke po gingen verdienen. naar de brochure ver volgt ieders instemming. Er wordt evenwel op gewezen, dat dit geheel iets anders is dan wordt bedoeld met de nationale en internationale propa ganda voor een wettelijk verkorten werk- Arnh. weg 32 Tel. 1069 tijd, uniform gefixeerd op 40 uur, met be houd van het huidige w eek-inkomen. Bevorderen hooge Iconen dc welvaart? Vervolgens wordt dö z.g. Icoópkracht-the- orie (hooge loonen bevorderen' de welvaart) onder de ioupc genomen. Deze theorie wordt misleidend genoemd, omdat alleen in het „ycrbruike.r (het geld laten rollen) geen bron van welvaart is te vinden. Het scheppen van welvaart doet niet het ver bruik, maar de productie. Dc brochure komt tqt de conclusie, dat wettelijke invoering van een 40-urige werk week over de gcheclc lijn als een ondeug delijk middel is te beschouwen ter bestrij ding van dc werkloosheid. Er wordt op ge wezen, dat voorwaarde voor behoud en bij opleving der bedrijvigheid verruiming van werkgelegenheid in ons land is: het verlies bij aanvaarding van orders tot een minimum te beperken en ons concurrentie vermogen tegenover het buitenland te ver sterken. Verlaging, niet verhooging der productiekosten moet dus op den voor grond staan. Alle wegen, die van dit doel afleiden, worden verwerpelijk geacht. Zoo ook de weg van verhooging van productie kosten door werktijdverkorting met behoud van hetzelfde weekinkomen, dus met ver hooging van uur- en tariefloon. Wanneer evenwel niet alleen arbeid- spreiding, maar ook loon-spreiding wordt toegepast, dan kan zeker aldus de bro chure in gezamenlijk overleg inciden teel door „short time" te werken iets be reikt worden. Met dc propaganda voor de 40 uur wordt evenwel geheel iets anders gevraagd, omdat men wenscht 40 uur als permanenton maatregel, bij de wet geregeld, over de gcheelc lijn, zulk6 algezien van dc cri sis, met gelijktijdige verhooging van het uur- of tariefloon. Daartegenover staat het Verbond van Ne derlandschc Werkgevers afwijzend. Afwij zend in dezen tijd en op dit oogenblik. Nie mand weet wat dc toekomst brengen kan. Maar zooveel is toch wel zeker aldus be sluit dc brochure dat van een dcrgclij- ken maatregel, die in crisistijd de produc tiekosten opvoert, slechts nog verdergaan de, nog snellcro verarming het gevolg kan zijn. Besloten wordt mot den wcnsch, dat ons volk, dat door de economische depressie reeds zoo zwaar wordt geteisterd, voor een dergelijk experiment gespaard blijft. Bij beschikking van den Minister van Financiën is do Ontvanger der registratie en domeinen J. W. Boem verplaatst van het kantoor der registratie en domeinen te Zaandam naar het kantoor der registratie no. 2 en domeinen te 's-Gravcnhage; de Ontvanger der registratie en domeinen P. Koelfsema van het kantoor W.nschoten naar het kantoor Zwolle, en de Ontvanger der registratie en domeinen tevens Bewaar der van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzcn W. Bitman van het kan toor der registratie no. 2, domeinen en hy potheken te Middelburg naar het kantoor der registratie, domeinen en hypotheken te Gorinchem. Bij K.B. is met ingang van 1 Februari 1933 bevorderd tot administraticf-ambte- naar 1ste klasse bij de Arbeidsinspectie Mr. G. van Klaveren, administratief ambtenaar 2de klasse bij do Arbeidsinspectie te Utrecht. Bij K.B. is bepaald, dat aan het Rijks- landbouwproefstation te Groningen zullen worden onderscheiden 4 afdeelingen, te we ten: 1. de scheikundige afdeeling; 2. dc landbouwkundige afdeeling; 3. de plantkundige afdeeling; 4. de microbiologische afdee'ing; en aan het Rijkslandbouwprocfstation te Hoorn 3 afdcelingen, te weten: 1. de scheikundige afdeeling; 2. de bacteriologische afdeeling; 3. de physiologische afdeeling. Hieruit volgt, dat voortaan elke der eer ste twee hierboven vermelde afdeelingcn van het Rijkslandbouwproefslation te Gro ningen hare bemoeiingen ook over alle grondsoorten zal uitstrekken, in dier voege, dat de eerstgenoemde afdeeling de vraag stukken van scheikundigen, de andere die van landbouwkundigen aard zal behande len. Bij beschikking van den minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen is voor het tijdvak van 16 Januari tot en met 31 December 1933 benoemd tot hoofdas sistent bij de psychiatrie aan de rijksuni versiteit to Groningen J. J. Wintc, thans assistent; is dr. W. Hemmes op verzoek eervol ont slagen als conservator bij de psychiatrie aan dc rijksuniversiteit te Groningen en is voor het tijdvak 16 Januari tot en met 31 December 1933 als zoodanig benoemd II. K. G. Bartstra, thans hoofdassistent. A. VAN DER WEYDE. f In den ouderdom van 71 jaar is gister morgen te Zierikzee overleden de heer A. van der Weyde, die van 1921 tot 1931 lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland is ge weest. FAMILIEBEZOEK BIJ H.M. DE KONINGIN-MOEDER. Captain Abel Smith, van de Royal Horse Guards en Lady May, nicht van H.M. de Koningin-Moeder worden Zaterdag en Zon dag bij H.M. verwacht. Do hooge gasten zullen in het Hotel des Indes te den Haag afstappen. Vergadering der commissie varj advies op hei raadhuis te Geldermalsen De commissaris der Koningin in de pro vincie Gelderland, mr. baron van Heem stra, heeft Donderdag, naar aan do N.R.Ct. wordt gemeld, in de raadzaal te Gelder malsen de eerste vergadering geopend van de uit vijftien personen bestaande commis sie van onderzoek, die bij besluit van Ge deputeerden der provincie van 28 Decem ber te voren was benoemd, om vast te stel len of het maken van een streekplan voor de Neder-Betuwe mogelijk is. Hij trok, uit de bij den arbeid van dergclijko commis sies opgedane ervaring do 6lotsom, dat door deze vergadering een wcrk-commis- sie, voor het tot stand brengen van prac- tisch werk en fungeerende als dagclijksch bestuur diende te worden gekozen. Gedeel telijk op zijn voorstel, voor een deel ook na onderling overleg, zoowel van de aan wezige leden van vvaterschapsbestviren, als van de burgemeesters die tegenwoordig waren, werden gekozen: tot voorzitter, de heer Kcurschot, lid van Gedeputeerde Sta ten, en tot leden: dc hceren ir. Kempee.i, hoofdingenieur van den provincialen wa terstaat; ir. Ivuysten, inspecteur van de volksgezondheid, dio het secretariaat zou vervullen doch door ongesteldheid afwezig was; Koster, directeur der Chamotte-fa- briek, mr. dr. Kolff, als vertegenwoordiger van de waterschapsbesturen, en de burge meesters Lodder, van der Ven en jhr. van Panhuys, onderscheidenlijk van do gemeen ten Kestcren, Geldermalsen en Vuren, van gemeenten dus gelegen aan de Oostgrens, in het midden en aan dc Westgrens van het betrokken gebied. Na het hebben medegedeeld, dat de heer ir. Baucke, hoofdingenieur-directeur van den Rijkswaterstaat zich bereid had ver klaard eventueel van advies te dienen, gaf de commissaris het woord aan den hoer Keurschot die de werkwijze van beide com missies uiteenzette. Spr. zeide o.m., dat het verkccrsvraagstuk het eerst onder do oogen diende te worden gezien; dat op het behoud van het natuurschoon bijzonder zou moeten worden gelet; dat voorstellen tot afsnijding van bochten, tot wegverbrceding, na goedkeuring door dc, geheele commissie, aan Gedeputeerden zouden moeten worden gezonden, die dan do betrokken gemeenten op de hoogte zouden brengen en uitnoodi- gen dc totstandkoming ervan te bevorde ren. Indien er een streekplan met uitbrei dingsplannen kon worden opgemaakt, zou den de details aan de betrokken gemeenten moeten worden overgelaten. Behoefte aan vliegvelden stond nog niet op den voor grond; maar op drinkwatervoorziening en wellicht ook op gasvoorzicning zou kunnen worden gelet. De commissaris der Koningin zou ook aan den bond van land- en tuinbouwarclii- tecten advies willen vragen. Een uitvoerige discussie volgde op deze uiteenzettingen; op voorstel van jhr. van Panhuys werd besloten in verbinding te treden met de commissie voor Zuidelijk Zuid-IIolland. Nadat de commissaris der Koningin dank had betuigd aan den opgekomenen en aan den burgemeester van Geldermalsen voor de betoonde gastvrijheid, sloot hij de ver gadering, die dadelijk gevolgd werd door een vergadering van do werkcommissie. Begrijpelijk is, dat de twee verbindingen, Noord-Zuid en Oost-West, die op de Neder- Betuwe buitengewoon grooten invloed zul len uitoefenen, een belangrijk onderdeel hebben gevormd van de discussies van de werkcommissie, die den 30sten dezer op nieuw te Geldermalsen bijeenkomt. Dp menschheid te dienen is een gebod der ïiatuur. SENECA. van HERMAN ANTONSEN. 18 Wat gebruikt u een onaardige uitdruk king daarvoor, zei hij, terwijl hij op «een tafel naast, haar een bundeltje papieren, die hij uit zijn zak gehaald had, neerlegde. Ik ben hier gekomen om u de bewijzen te bren gen, hoe ernstig ik het met u meen. Ik heb er tot liet laatste oogenblik voor gehuiverd om het te doen en heb me zelf moed moe ten inspreken. Ik verraad op slot van zaken toch al mijn vrienden voor u. Maar u bent het wel waard. Wilt u die stukken mis schien even inkijken? Ze keek cr schuins naar en haar vingers bewogen zich zenuwachtig:. Dusom in het bezit daarvan te ge raken, rnoet. ik zweren Hij onderbrak haar haastig. Ik zou dat als een belccdiging tegen over u opvatten. Ik vraag u slechts „ja" of „neen" te zeggen. Dat enkele woord is mij meer dan genoeg. Als ik u niet zoo onvoor waardelijk vertrouwde, zou ik hier niet om uw gunst staan te bedelen. Ze bleef roerloos zitten met samengc- fronste wenkbrauwen en staarde voor zich op het tapijt Enals ik het nu eens onmogelijk vond om op uw voorstellen in tc gaan? Zou ik dan op geen enkele andere manier in het bezit van die papieren kunnen gera- kcü? Op geen enkele andere manier, wat u ook bedenkt! Maar misschien hebt u alle mogelijk heden nog niet geheel overdacht, zei ze bedachtzaam. Hebt u cr nooit over nage dacht, hoe u handelen zoudt in het geval, dat ik... een ander liefhad? Neem u eens aan, dat. ik reeds een ander met hart en ziel beminde, wat zoudt u dan doen? Laten we daar niet over praten, zei hij schor. Ik bied u mijn titel en een tamelijk weeldelcven aan en mijn eerbiedige hoog achting. Wat wilt u nog meer? Dat kan ik voor mijn geweten zelfs niet van u eischen! Zoudt u niet eerst eens deze papieren willen inkijken en dan oordeelen of ze het u niet waard zijn? Ze nam gedwee de stukken op. De eerste, die ze doorlas, waren korte, getypte briefjes op zakenpapier. Ze keek ze haastig door en hoe verder ze kwam, des te heftiger steeg haar het bloed naar de wangen. Opeens stak ze de papieren tusschcn haar japon en keek licm uitdagend aan. Ik kan uw voorstel niet aannemen ik kan niet met u trouwen... maar ik moet en zal deze papieren lebben, al moet ik er ook om vechten met u! Hij keek haar door halfsamengeknopcn oogen aan. Als u die papieren niet dadelijk weer op tafel legt, dan zal ik verplicht zijn te doen, wat u daar van me vordert! U wordt beslist theatraal! zei ze, zich tot een glimlachje dwingend. Maar u kunt me hier in geen geval altijd houden! Als ik ze terug heb, zal ik u hcusch niet vragen nog langer tc blijven! Ze liet zich als uitgeput in haar stoel zinken. Zoudt u me misschien een glas water i willen inschenken? vroeg zc met zwakke stem. Ondertusschen werkten haar gedach ten bliksemsnel. Ze moest dc papieren hou den; zo moest hem dc loef afsteken; maar hoe? Hij kwam met een glas en een karaf naar haar toe. Zou ze hem zijn revolver uit zijn jaszak kunnen nemen? Neen, dat lukte natuurlijk niet. Maar hij had in ieder ge val zijn handen nu niet geheel vrij. Als ze maar eenmaal hot huis uit wasMet een sprong vloog zc overeind en duwde hem van zich af. Ze holde naar dc deur. Hij liet karaf en glas vallen en vloog haar achterna. Zc vocht als een tijgerin, maar de man was zooveel sterker dan zij. Hij had zijn urmen oin haar heengeslagen en de dranklucht uit zijn mond sloeg haar in het gelaat. Ik geef me over! zei ze opeens. Laaf me dan los! Over zijn schouder heen zag zc Thorn ton op den drempel staan. Ilij had een der tralies van het venster in zijn hand. Ze sloot de oogen, toen ze den ijzeren staaf zag neerkomen. De slaaf trof van Rouse in den nek. Zonder een woord tc uiten zak- le hij in elkaar en sleepte haar mee in zijn val. Maar ze was dadelijk weer op dc been Dat was op het nippertje! hijgde Thornton, naar den vcrslagcne kijkend on zich het zweet van het voorhoofd ,vyis- schend. En dadelijk daarop ging hij aan dén gang. Met 'n paar handdoeken uit de slaapka mer hond. hij _den man dearmen _pp_^zijn rug vast, en zijn enkels tegen elkaar. Stoo- tc hem dan een prop in den mond, tildo hem op en legde hem in de slaapkamer op bed. Op dat oogenblik werd er aan de deur der zitkamer geklopt. Zij stak haar hoofd naar binnen en fluisterde: Blijf daar! Ja, binnen! riep zc dan luid in de zit kamer. Het slot werd omgedraaid en een nette dienstbode verscheen met een blad. Achter haar stond in de gang een man in livrei. ITw diner, milady! zei het meisjo vriendelijk. O, dank je! Het meisje zette liet blad neer cn wilde naar de slaapkamer gaan. Neen, dat is niet noodig, zei la Foneuse hardop. Ik heb vanmiddag wel wat gerust, maar ik heb het bed zelf al opgemaakt. Je hebt er niets te doen. Ik heb voor twee personen meege bracht, my lady. Dat was me gezegd. Mijn heer zou hier ook eten. Hij is hier wel geweest, maar hij i6 weer heengegaan cn ik verwacht hem niet voor vanavond elf uur terug. Maar het eten zal me toch wel smaken, denk ik. Het meisje verliet het vertrek cn dc sleu tel werd weer omgedraaid. Twee minuten later stonden Thornton en dc gevangene op het balconnetjc van den brandladder en ze bevonden zich kort daarop in haar woning in Ormeston Gar den. De kamenier barstte in snikken uit, toen ze haar meesteres terugzag. Eerst toen ze van haar aandoening wat bekomen was, kon ze vertellen, dat Wilson, de huis knecht van Derwent, sedert dien raiddag ^lrie uur al op haar meesteres liad zitten wachten met een boodschap. Ze gingen naar den salon, waar hij zat, en hij vertel de, dat Derwent, kort na de lunch uit dc stad was teruggekeerd. Hij had zijn kof fers gepakt en om een taxi gestuurd. Wil son had gehoord, hoe hij met den chauf feur had afgesproken, dat deze hem tegen middernacht van zijn kantoor, waarheen hij hem brengen moest, zou komen afhalen en naar Bournemouth brengen en dat hij hem een royale fooi beloofd had. Daarna was hij met twee koffers ingestapt en had tegen Wilson gezegd, dat hij voor een week of twee naar builen ging, naar zijn vrouw. Is dat alles? vroeg la Foneuse teleur gesteld. Bournemouth is nu juist geen al te geschikte plaats om passage te nemen naar de andere zijde van den Oceaan. Neen, maar hij heeft dan ook passage besproken op de Alaska, die morgenmid dag van Southampton naar Amerika ver- trokt! zei Wilson triomfantelijk. O, dan is het duidelijk genoeg. Die wil ons het 6poor hijster maken! riep Thornton uit. Maar dan kan die chauffeur denke lijk wel heel uitstekende inlichtingen aan de politie geven! En Derwent neemt na tuurlijk morgenochtend een vroegtrein naar Southampton. Met haar kin in de hand zat ze in diep nadenken verzonken. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 5