Autodienst J. F. v. Doorn
JAC. W. VAN ELST
MELKCONTROLESTATION „AMERSFOORT"
Niets anders noodig
OPENING
BLONDE VENUS
TENTOONSTELLING VAN
SCHILDERIJEN
WOL MET ZIJDE KINDER-SLOBKOUSEN
GPRUIMINGSPRIJS
alle maten 49 ct. per paar
DE WOLBAAL
ELECTR. MODELSLAGERIJ
„DE KEI"
NEKcarbonade 35 ct.
RIBcarbonade 40 ct.
HAAScarbonade 45 ct.
WA T ETEN WIJ MORGEN?
Advertentiën
DE PAPAVER
SLECHTS
VERTREKT REGELMATIG
3x per dag naar Amsterdam
2x per dag naar Apeldoorn
1 x per dag naar Veenendaal
WESTSINGEL 22a TEL. 1118
BRANDSTOFFENHANDEL
VOOR CENTRALE
VERWARMING
ANTHRACIET
BRECH COKES
KAMEROVENCOKES
Kamp 92 Telefoon 389
CINEMA - AMICITIA - TEL. 7
DAS BLAUE VOM HIMMEL
GEROUTINEERDE STENO-TYPISTE
aankomende vrouwel. kantoorbediende
TENTOONSTELLING VAN SCHILDERIJEN
wordt de tentoonstelling verlengd t.e.m. 1 Febr. a.s.
EXTRA AANBIEDING (Zie Etalage)
MEJ. HBLOM
LüUSDERWEG 7
CORSETTEN bij het julianaplein BUSTEHOUDERS
Werken van Charley Toorop
Edgar Fernhout
De Amersfoortschc Kunstkring vraagt
thans do aandacht voor een tentoonstelling
van schilderijen, vervaardigd door mevrouw
Charley Toorop en door Edga-d Fernhout.
Deze tentoonstelling, welke in het gebouw
van de stichting „de Armen de Poth' go-
honden wordt, zal tot en met Zaterdag 11
Februari geopend blijven.
Onder vrij groote belangstelling, en in
aanwezigheid van de beido schilders, had
Zaterdagmiddag do officieele opening dezer
expositie plaats door den heer J. Nieweg,
waarnemend-voorzitter van den Araers-
foortschen Kunstkring. Deze taak was spre
ker zeer aangenaam, speciaal waar hij het
genoegen had de beide artisten te mogen
begroeten. Nu negen jaar geleden heeft in
onzej stad ook een tentoonstclliing van
Charley Toorop plaats gevonden. Velen
staan vreemd tegenover dit werk; het is
niet impressionistisch, evenmin fotograf'sch
naturalistisch. Maar wel treden bij een be
schouwing psychische factoren naar voren
Men moet zich kunnen verplaatsen in dat
gene, wat de schilderes heeft willen geven.
Spreker hoopt, dat velen een of meer
malen zullen komen om dit werk te aan
schouwen, wat hij ook wenscht voor de
schilderijen van Charley Toorop's zoon
Edgard Fernhout, die in de entrée-zaal ge
ëxposeerd zijn. De heer Nieuweg heeft oen
doorloopende ontwikkeling van eigen ka
rakter in Fernhout's werk mogen waai ne
men, waarbij een invloed van moedcr's zljdG
achterwege bleef. Spreker wenscht den
jongen schilder een groote toekomst too en
verklaart daarmede de tentoonstelling ge
opend.
Onze speciale medewerker schrijft:
De taak van den criticus is een van zeor
bizonderen aard. Zijn opgaaf is hot toch
door middol van zijn kennis pn verworven
ervaring den lezer over het gladde pad
rler kunst te leiden en hem te leeren zien.
Daarmede is nog niet gezgd, dat de criticus
verlangt, dat iedereen op dezelfde wijze,
met dezelfde oogen, van dezelfdo levens
houding uit te dingen aanschouwt Neen,
de lezer toetso zijn meening aan die van
den schrijver, vergclijkde beide zienswijzen
en hij zal ongetwijfeld tot een dieper in
zicht der kunst geraken. Maar de taak
van den criticus en de eischen, welko daar
door aan hem gesteld worden, zijn onein
dig omvangrijker. Van hem wordt verlangd,
dat bij uitgroeit boven do begrippen van
tijdelijke mode en waardecring. De ware
criticus probeert te zijn een objectieve ba
rometer, die de ethische cn aestetische
waarde van een hedendaagsch kunstwerk
I in verband brengt met de idealen der
maatschappij.
De criticus is een idealist, niet dogma
tiscb bekrompen of behoorende tot een of
andere partij (al is hij het dan toch, maar
onbewust door zijn geprononceerde levens
houding), maar algemeen menschelijk (dit In
den rijksten, wijdsten zin van het woord,
met alle fouten inbegrepen). Pas dan, wan
neer hij de waarde van een kunstwerk aan
zijn eigen ideaal heeft getoetst en dit ver
gelijken zoo eerlijk en rechtschapen moge
lijk doet, kan hij voor anderen een leider
zijn in het conglomeraat der' liedendaag-
Jsche kunst, zeker, wij zeggen 'net uitdruk
kelijk nogeens, onze mecning is zuiver per
soonlijk; maar juist door zijn natuurlijke
subjectiviteit, heeft deze een recht van
bestaan, onvcrschilig van dio der anderon.
De leerste vraag, die bij het aanschou
wen van het werk van Charley Toorop
zich aan ons opdringt is wel: voor wie zijn
i deze doeken geschilderd? Waarheen daar-
finedc? Maur voor wij deze vragon beant
woorden even eenige gedachten en flitsen
over dit boeiende werk van vroeger en nu.
i Haar talent is forsch manlijk en ingesteld
op een cubistisch massale kleurenwerking,
die ontstaat door den nadruk op de teeke-
te leggen en niet op de picturaal
jluministlschc zijde der schilderkunst. Het
tcekenen, in dit geval: het omlijnen der
plastische vormen, heeft zij van haren
vader Jan Toorop. Haar composities zijn
i,steeds direct uit het werkelijke leven gegre
pen, of dit nu een landschap, een stilleven,
een portret of een naaktfiguur is, doet er
niet toe. Een andere zeer sterk sprekende
ijen jammer genoeg beperkende factor is
statische, monumentale (gelijk een mo
nument, dus: onbewegelijk) karakter, dat
op al haar werk den stempel drukt (wij mis
sen die bewegelijkheid juist ii$ „Fransch"
café). Bij de portretten komt deze gave het
Ibest tot haar recht Do geportreiteerden,
.«waarvan alleen maar in de meeste gevallen
«de kop (het rustende, passieve deol van het
menschelijk lichaam) wordt afgebeeld gelijk
een close-up in een film. Prachtig meestee
lijk gezien (beter bij den man, dan bij de
vrouw) en baanbrekend van compositie. Als
wij óóit heden ten dage een nieuw ge
zichtspunt van aanschouwing der portret
kunst-hebben ontvangen, dan is het zeker
door deze kunstenares en hierin ligt haar
grootste waarde.
De groei van haar werk is van donkere
zware materie (men denke aan haar vroege
zelfportretten, landschappen en stillevens
van omstreeks 192025) naar lichter fijner
kleurenharmonie en vergeestelijking 1925
—30; haar prachtig zelfportret en andere
portretten, waarvan twee prachtige stalen
op deze tentoonstelling aanwezig). Nu is in
de laatste jaren een nieuwe factor in haar
werk gekomen en plotseling wordt dit op
ten ander plan gesteld, opent een nieuwe
wereld. Dit zijn haar naaktfiguren.
Bij de Grieksche kunst neemt de eroti-
jche schilderkunst een belangrijke plaats in,
imdat de ganscbe wereldbeschouwing der
jrieken hierom draaide. Bij hen was het
,de echoone natuur", het leven zelf en kon
nen daarom „natuurlijk" over dit onder-
verp spreken, schrijven en denken zonder
ilechte gedachten. Het levens is nu eenmaal
«onder die diepe natuurlijke drift geen
dan Pu/rol, om een ruwe huid, schrale lippen
en gesprongen handen, spoedig te genezen.
Doos 30 en 60 ct, Bij Apoth. cn Drogisten.
leven, geen cultuur. Maar wilt u geen cul
tuur van het lichaam ter wille van het
lichaam, en verlangt gij een naakt, dat toch
schoon en leelijk van natuur, maar verhe
ven transcendentaal van geest en gedachte,
dan aanschouwt de Danaè (Leningrad) van
Rembrandt! Of de vrouw, die een bad neemt
(Londen) of zijn realistische teokeningen
van oude vrouwen; of nog 6terkcr zijn ets
Jupiter cn Antiope uit het jaar 1659. Dan
voelt men, dat ook een man als Rembrandt
nog schoonheid, geuit door de „levende"
natuur", wist weer te geven in deze bij uit
stek erotische voorstelling. Wij aanvaarden
dit met het boscf, dat Rombrandt ons hier
bewust en direct zonder omweg dit tooneel
openbaart. Daardoor worden bijgedachten
automatisch uitgeschakeld en zien wij al
leen de schoonheid, diepte en natuur-
l ij k h e i d van het liggend vrouwen
lichaam Waar elk onderdeel, elk atoom
dienzclfden geest uitstraalt, waar alles
medewerkt om tot een eenheid, tot een har
monie te komen.
Nu de naaktfiguren op deze tentoonstel
ling. Links het liggende meisje. Prachtig
van kleur (gedeeltelijk) in een roodachtig
paars gehouden; naar wij meenen haar
laatste werk. Welk een greep uit het wer
kelijke leven is dit bloeiende kopje,vol
gespannen zinnelijkheid en tegelijk vol
reinheid. Als compositie friscb en origineel
gezien. Een „brokje" meesterwerk. Maar
het overige deel van het lichaam is niet in
verhouding en geestelijk niet in harmonie
•luaTmedo. Ook do zuivere kleuren, waarin
het kopje en zijn omgeving zijn geschilderd,
blank en stralend. Hot linker gedeelto daar
entegen is onaangenaam en zwoel van
kleur, niet kalm overgaande in de rechter
helft, maar staat gewinld en on
gemotiveerd als een zieke vlek in 't geheel.
Waarom? Was dit noodzakelijk?
Het naakt met de drio vrouwen, naast
den schoorsteen, heeft dezelfdo ziektekie
men in zich. Als compositio meesterlijk.
Maar kunst is meer. Waarom die opsta
peling van losse, massale vleeschmassa's,
die, afzonderlijk plaatselijk beschouwd, zon
der leven zijn? In de bovenste helft de
stemming van een heksensabbat, de onder
ste helft leeg cn koud, alleen maar plasti
sche vormen.
Het wérk, voorstellende twee naaktfigu
ren, is wel het ergste wat wij ooit zagen.
Mijn hemel, waar moet dat heen? Een man
zou zich schamen zooiets te schilderen. Ver
boden toegang voor kinderen beneden der
tig. Hier geen eerlijke gezonde erotiek, die
bewust tot uitdrukking wordt gebracht en
die natuurlijk is maar een verstandelijk
opgebouwde sfeer, waardoor de anders zoo
schoone natuur (die in ai haar leelijkheid
toch schoon is) gemeen wordt. Want wat
de menschen bij zuiver menschelijk leven
door hun (verkeerd, door opvoeding ver
kregen schaamtegevoel donken en zoodoen
de valsche interpreteeren wordt dan
gemeen cn bedorven, omdat het niet eerlijk
en natuurlijk is. Zoo is ook dit stuk. Ja,
het zijn leolijko lichamen, maar niet ver
heven en leven gezien en wat het ergste is:
de schilderes durft de werkelijkheid niet
openlijk bekennen. Het werk is decadent.
Maar was het maar „gezond" en „sterk" in
al zijn decadentie, zooals hot werk van den
Duitscher Dix of geraffineerd cn oen cn al
sensualiteit gelijk dat van een Rops. En
waarom dit alles? Is er in de hedendaag-
sche wereld niet al genoeg schijn en bedrog;
jaagt reeds niet alles naar aardsch ver
maak, is niet de grootste helft der moderne
menschen zonder stuur en zonder hoog
ideaal? Zijn zij niet allen de kluts kwijt?
Dus een typische uiting van dezen tijd?
Dan is het voor ons jonge menschen zonder
verder belang, daar wij dit als voorbij be
schouwen, als een geesteshouding, die wij
niet willen aannemen, die wij verwerpen.
Voor ons geldt de uitdrukking, die buiten
gewoon treffend is: bevrijd wonen. Histo
risch gezien, belangrijk als een uiting van
het jaar 1932. Voor de toekomst, als ideaal,
onbelangrijk, vervelend en noodeloos. Waar
moeten wij deze schilderijen laten?
Het Fransche cafe is raak als composi
tie maar levenloos, daar alle bezoekers po
seeren. Het mooiste zijn de twee portretten
'familie Brom en Woweg). Het eerste blank
et. sereen, het tweede boeiend van kleur en
krachtiger van sfeer dan het eerste. Charley
1 oorrp schildert beter mannen dan vrouwen
daarom vinden wij b.v. haar Zeeuwsche
boeren nu in het Centraal Museum te
Utrecht) een van haar beste werken.
Het werk van haar zoon Edgard Fern
hout staat, wat compositie betreft, onder
haar invloed; zoo b.v. in het portret van
hem zelf en zijn vrouw. Maar hij heeft
kwaliteiten, die veel beloven, mits hij ver
der gaat daar hij pas aan het begin is.
Schilderen kan hij buitengewoon, vooral (en
dit is een Toorop-eigenschap) de teekening
is alles. Men kijke naar de manier waarop
do handen zijn geteokend. Een van zijn
beste werken, naast het groote portret, het
'rieine werkje, genaamd schilderende han
den. Dit is een brok workolijk leven, vol
verrassingen. Boeiend. Zijn stillevens zi;n
goed, passen in het kader van onzen tijd
en zijn daarvan een goed voorbeeld, al hoe-
wol nog slap cn ongedecideerd, zooals dat
van een jongen te verwachten is. Vooral
trof ons de fijne serene geesteshouding, die.
boslist is cn karaktervol. Werk dat, in tegen
stolling met dat van zijn moeder, veel voor
de toekomst belooft en dus ongemeen be
langrijk.
JAN LAUWERIKS.
CHRIST. JEUGDORGANISATIE.
De C. J. O., een vereeniging welke zich
eertijds in breeden kring populair wist te
maken, scheen den laatsten tijd haar on
dergang nabij.
Een dezer dagen zijn in een vergadering
van belangstellenden die moeilijkheden be
sproken. In overleg met den Christelijken
Besturenbond werd deze vergadering voor
bereid.
Aan de uitnoodiging tot het bijwonen de
zer vergadering hadden vele vcreenigingen
gevolg gegeven.
Onder leiding van het voorloopig bestuur
werden de oorzaken van dien achteruitgang
besproken. Hot resultaat dezer besprekin
gen is geweest dat vrijwel alle vereenigin-
gen, die vertegenwoordigd waren, toetraden
als lid. Voorts werd besloten, rekening hou
dende met de fouten van het verleden, een
betere organisatie in plan te brengen cn
de belangstelling van bet publiek voor het
werk der C. J. O. krachtig te bevorderen.
Daartoo werd een commissie benoemd,
waarin zitting namon: mevr. Brcukelaar
namens den Ncd. Chr. Vrouwenbond, de
heer Dj v. d. Heiden voor don Chr. Nat.
Werkmansbond cn het voorloopig bestuur
van de C. J. O-, tw. de heeren A. Hollander,
H. Snel, Y. Pars en Y. U. ten Brink.
Binnen afzionbaren UJd zullen de plan
nen dezer commissie aan het oordeel eener
vergadering van de C. J. O. worden onder
worpen, waarna do wederopbouw krachtig
ter hand zal worden genomen.
Het doel dezer vereeniging is de rijpere
jeugd in zijn vrije uren op nuttige en aan
gename wijze bezig te houden en zoodoende
in de moeilijkste levensjaren 6teun cn lei
ding te geven waar dit noodig is.
Tel. 715. Utrechtschestraat
ARNH.STRAAT 26a
Amersfoort
BURGERLIJKE STAND.
28 Januari.
Geboren: Albertus, z. van Albertus Steen-
beek en Hcndrika Bonscl; Aalt Gijsbertus,
z. van Gijsbcrlus Gouw on Jannetjo Wou
denberg, Luborta Johanna, d. van Evert
van der Voer en Gorritje Wolfswinkel.
Overleden: Harmtjc van de Bunt, oud 71
jaar, weduwe van Evert Bosch.
D a g e I ij k s
City Theater, Westsingel 7. Vertooning
van „Blonde Venus."
Rembrandt Theater, Langcstraat. Vertoo
ning van „Bill, de bevrijder" en „Haar ge
vangene."
Museum Fléhito. Westsingol. (Uitgezon
derd des Zondags).
Theosofische Bibliotheek, Gebouw Th«?o3.
Vereeniging, Rcgentesselaan. lederen lag
van 6—8 uur.
Openbare Leeszaal met Jeugdleeszaal en
Bibliotheek, Muurhuizen 9.
R.-K. Leeszaal, Nieuwstraat 24.
Vredesblbliotheck, Arnhemscbeweg 50
Leeszaal Handelsregister, Arnh. weg 23.
21 Jan. t/m. 1 Febr. Soc. „Concordia."
Vereeniging voor Kunstbeschouwingen. Ten
toonstelling van schilderijen door A. J
Voorn (dagelijks 115 uur).
28 Jan. t/m. 11 Febr. De Poth. Amcrsf.
Kunstkfing. Tentoonstelling van schilde
rijen van Charley Toorop en Edgard Fern
hout (dagelijks 10i uur).
29 t ra. 31 Jan. en 1 Febr. Cinema „Amici-
tia." Vertooning van „Das Blauc vom Him-
mel."
31 Jan Do Valk. Feestavond Chr. Jonge-
manncnvereeniging. 8 uur.
1 Febr Toonzaal Sierkunst Vrije ReL
gieuse Geraeonschap. Lezing A. R d* J mg
uit Bussum over: „Levenstegenstelhngen"
(idealisten en realisten). 8 uur.
2 cn 3 Febr. Amicitia. Foestconcert Arners
foort's Mannenkoor.
2 cn 3 Febr. De Valk. Vertooning van ie
Luther en Palestina film. 8 uur. Chin
flervoorstelling 4 uur).
3 Febr. Pallas Athcnescbool. Lezing Kees
Bockc uit Bilthovcn over: „Nieuwe leerwij
zen en nieuwo leermiddelen" (met demon
stratie). S uur.
3 Febr. Toonzaal Sierkunst Spirltische
Ver. „Harmonia", lezing'van den heer H. v
Walt over: „Parapsychologie en Spiritisme."
- 8K uur.
4 Febr. De Valk. Do Ver. TooneelsDeJers.
op\oering van: „Ich mocht' heiraten." 8
uur.
4 Febr. Amicitia. Feestavond Nedcrl. Pad-
vindcrsvcrecniging. 8 uur.
6 Febr. Amicitia (foyer). Vor. van Huis
vrouwen. Causerie van mevrouw Hamel
over het product „Eulan" (met tentoonstel
ling). 2J4 uur.
6 Febr. Hotel „de Zwaan." Jaarvergade-
VOOR DE KOFFIETAFEL.
Zwitflerschc cleron.
Besmeer con vuurvast schotollo mot wat
boter. Breek nu voorzichtig enkele eieren
In het schaaltje, maar zorg er voor dat do
dooiers heel blijven. Giet er vervolgens wat
room over (of melk). Rasp oon goedo hoe-
voelheld kaas cn vorm daarvan het boven
ste laagje.
Zet het schoteltjo ca. 15 min. in den oven.
VOOR DE MIDDAGTAFEL.
Karbonaden.
Groene kooltjes.
Aardappolpurée.
Appelmoes.
Rijstvlokkenpap.
Bereiding: 1 L. melk, 80 gr. rijstvlokken,
50 gr. suiker, wat zout
Breng de melk met bet zout aan den
kook en strooi er roerende de rijstvlokken
in. Laat ze zachtjes onder af en toe roeren
gaar koken (ca. 10 minuten). Roer er ver
volgens do suiker door.
ring Mclkcontrólestation „Amersfoort."
8 uur.
7 t/m. 9 Febr. De Valk. Ncd. Chr. Vrou
wenbond. Bazar ten bato van bei Chr.
Blindeninstituut te Zeist
8 Febr. Arracitia. Lezing Ncderl. Fabri-
katenhuis.
9 Febr. Remonstr. Kerk. Ned. Protestan
tenbond. Ds. J. G. de Jongh 6preukt over:
.Spinoza, zijn loven en werken." uur.
9 en 10 Fobr. Amicitia. Expositio Ncderl.
Fabrlkatenhuis.
10 Febr. Remonstr. Kerk. T)r. Tjalsma
spreekt over het „Kerk- en Vredesvraag
stuk." 8 uur.
OMREKENINGSKOERSEN.
Off Not Niet Off.
28 Jan 30 Jan. 12 uur
Londen o o 8.44%
Berlijn 59.19% 59.19
Parijs 9.71 9.71%
Brussel o e 34 61% 3 .60
Zurich 4814% <816
Kopenhagen o 42 62 42 50
Oslo 4350 4350
Stockholm 4610 46.12%
Now-York 2.48% 2.49
Milaan a 12.75% 12.72
Medegodeold door do Rotterd. Bankvereen.
Heden overleed na
oen langdurig doch ge
duldig lijden onze lieve
Moeder cn Bchuwd-
Moeder
ADRIANA VERMEER,
Wed. van
JAN VAN DER POL,
in den ouderdom van
83 jaar.
Uit aller uaam:
P. F. BOER—
v. d. POL.
T. BOER.
Amersfoort,
30 Januari 1933.
Heinsiuslaan 18.
Heden overleed te Coc-
vorden na een langdu
rig lijden, onze boste
Vader en Beliuwdvader
PIETER BONNES
HYLKEMA
in den ouderdom van
bijna 76 juapg^"
B. HYLKE'MJc* Vv
J. s. hylkTlma^-
,£XPLLEMAN
Verzoeke f Ingend
geeft iNDUilcicIvjag.
Eenigo city ^emecne
kennis»:
MODERNE HANDWERKZAAK
UTRECHTSCHEWEG 85
1 FEBRUARI
W<£t>T* T
A"v ft LC coort» |<Y
Jaarlijkschc Algemccne Vergadering op Maandag 6 Fe
bruari 1933, "s avond» 3 uur, in „De Zwaan Utrechtschestr. 39
Jaarverslag cn Rekening 1932, Begrooting 1933.
Periodieke Bestuursverkiezing, cn één vacature.
Gratis toewijzing van twee Ahlborn Patent Mclkwaltentil-
ters niet ivattensdiijvcn.
HET BESTUUR.
HET GROOTE SUCCES
met MARLENE DIETRICH nog tëlliJ
t.m. DONDERDAG
Woensdag half 3 matinee.
Nog slechts 3 dager» de gezellige ope
rettefilm
met MARTA EGGERTH
en HERMANN THIMIG
Voor direct gevraagd
en een
op de hoogte met steno en typen. Br. onder No.
492, bur. Amersf. Dagblad.
Vereeniging tot het houden van Kunstbeschouwingen, enz.
door den heer A. J. VOORN, in gcb. ..Concordia", Langestr. 113
Gezien dc groote belangstelling
Dc tentoonstelling is geopend van 1117 uur.
Het Bestuur,
Dr. H. \V. SCHRKUDER, Voorzitter.
A. v. VVEEZEL ERRENS, Sccr.-pcnningm.
PAUL v. DAM, E. P. J. SMITH, W. CROOCKEWIT
„GLUCK AUF" Haak- en Breiwol k 30 ct. p. knot
0|(JcK«qp„
BREI BOEKJE
GRATIS
^ABOUT£n-
ONDERRICHT
GRATIS
DEMONSTRATIE VAN TECHNIEK WEVEN op „Glück
AuF* weeltoestel DONDERDAG, 2 FE3R. van
uur in CONCORDIA.
SMYRNA-
WOL cn
KUNSTWO:
WEEFWOL
VISSCHERS»
GARENS
v>
