Rijksdag wederom ontbonden
JOH. DE HEER
DE ÊEMLANDEQ
Donderdag
2 Februari 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 185
ERNSTIGER VECHTPAR
TIJEN DAN OOIT
TEVOREN
Goering gaa t optreden
CENTRUM PRO OF CONTRA
RIJKSREGEERING
Licht Op
5 uur 16 min.
I. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
AMERS
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Afzonderlijke nummers f 0.05
TELEFOON INTERC 513
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-
POSTREKENING 47910
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Licfdadlgheids-advcrtentiën voor d#
helft van den prijs. Kleine Adverteotlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regel»
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Een ware veldslag tusschen nazi's en
communisten te Homburg
Berlijn, 1 Febr. (V.D.) Te Homberg aan
den; Rijn ontstond vanmorgen een lievige
vechtpartij tusschen communisten en na
tionaal-socialisten, die zich tot een waren
slag ontwikkelde. Volgens de tot nog toe
ontvangen berichten werden twee S.S.-lie
deni cn een Schupo beambte gedood, terwiji
aan beide zijden tal van personen werde
gewond. De S.A.- cn S.S.-troepen hebben
versterking uit de omgeving ontboden.
Te Liegnitz werden na afloop van een
fakkeloptocht van nationaal-socialisten cn
Stanlh'elm-leden twee nationaal-socialisten
bij con vechtpartij met politieke tegenstan
ders gewond.
Vier dooden, vier gewonden.
Homberg, 1 Februari. (V.D) Met be
trekking tot dc bloedige botsingen, welke
Woensdagochtend tc Homberg (Nederrhcin)
hebben plaats gehad tusschqn communis
ten en nationaal socialisten wordt door de
politic medegedeeld, dat het bij de poging
der „landjagers" dc straten te ontruimen
tot een botsing is gekomen tusschen „land-
jagers" en nationaal socialisten.
Dc nationaal socialisten trokken zich in
hun hoofdkwartier terug en schoten van
daar uit op de landjagers die het vuur be
antwoordden.
Het is komen vast tc 6taan, dat vanoch
tend een „Landjacgermeistcr" (niet een
Schupo) cn drie nationaal socialisten zijn
gedood cn vier „landjagers" zijn gewond.
De „schuldige"
geschorst.
landjagers
Berlijn, 1 Februari (V.D) De Rijkspre
sident heeft het volgende decreet uitge
vaardigd: „Nadat gebleken is, dat een lot
werken in staat zijnde parlementaire meer
derheid niet tc vormen is, ontbind ik op
grond van art. 25 van de Rijksgrondwet den
Rijksdag, opdat het Duitsche volk door de
verkiezing van een nieuwen Rijksdag stel
ling kan nemen tot dc nieuwgevormde rc-
gecring der nationale concentratie...
Berlijn, 1 Februari 1933".
Bij een verdere verordening van lieden
wordt bepaald, dat de verkiezingen voor
den nieuwen Rijksdag op 5 Maart 1933 zul
len worden gehouden.
Rede van Hitler voor de micro
foon.
Berlijn, 1 Febr. (H.N.) Rijkskanselier
Hitier heeft vanavond voor de radio een
toespraak tot het Duitsche volk gericht, om
de noodzakelijkheid der ontbinding van do„n
Duitschen rijksdag tc butoogen. In liet be
gin van zijn rede wees. hij er op, dat
Duitschland thans 14 jaar van achteruit
gang en vernietiging achter don rug heeft
Het Duitsche volk is in 191-4 voor den groo-
ten strijd opgetrokken zonder ecnige ge
dachte aan eigen schuld en gebukt onder
den last van de zorg, om de vrijheid en het
beslaan van het aangevallen rijk tc verde
digen. Sedert November 1918 heeft het on
geluk Duitschland vervolgd. Doch niet al
leen Duitschland heeft aan inwendig ver
val blootgestaan, maar ook de overige we
eld is door niet minder groote crississen
geschokt. Het evenwicht der krachten, dat
in dc geschiedenis tot stand was gekomen,
was verdwenen cn daarmede het vertrou
wen van natie tot natie, waardoor ook het
economische leven van de wereld vernie-
d werd. De ellende onder het volk is ont
zettend. Op dc verarming van dc industrie
volgt de verarming van deti middenstand
van den arbeider, waardoor mdliocnen
proletariërs worden Indien dit proces van
vernietiging doorgaat cn ook de Duitsche
boer definitief tot ellende vervalt, zal daar
mee niet alleen een rijk vervallen, doch
ook een. tweeduizendjarig erfgoed van de
allerhoogste goederen der g'hecle bescha
ving. Vervolgens gecselde Hitler het com
munisme, dat een tijd belooft, welke nog
erger zal zijn dan de tijd, door diezelfde
apostelen in November 1918 beloofd. Dit
verval zal beginnen bij het gezin, alle be
grippen van ccr en trouw, volk, vaderland
cn beschaving zullen vernietigd worden en
niets van de fundamenten van onze moraal
cn ons geloof zullen gespaard blijven. Veer
tien jaar Marxisme hebben Duitschland ge
ruïneerd, een jaar bolsjewisme zal Duitsch
land vernietigen.
Belangstelling ln Amerika.
New-York, 1 Febr. (V.D.) Dc door Rijks
kanselier Hitier voorgelezen radio-oproep
van de Rijksregcering is in Amerika met
groote belangstelling aangehoord. Vooral
trok het vierjarenplan de aandacht in ver
band met het feit. dat ook Roosevelt de
sanecring van den landbouw op zijn pro
gramma heeft staan.
Berlijn, 1 Febr. (V.D.) Het Pruisische
ministerie van Binncnlandsche Zaken deelt
officieel mede:
„In den afgeloopcn nacht zijn te Hom
berg (district Mocrs) nationaal-socialisten
bij een demonstratie voor de Rijksregeering
door Communisten uit een hinderlaag be
schoten. Als gevolg van deze gebeurtenis
6en is het lieden- (Woensdag-) ochtend op
nieuw tot hotsingen gekomen gedurende
welker verloop drie nationaal socialisten c:
een landjager werden gedood.
-De commissaris van het Rijk voor het
Pruisische ministerie van Binncnlandsche
Zaken, Rijksminister Góring,. heeft direct
een zeer streng onderzoek bevolen en totdat
deze aangelegenheid zal zijn opgehelderd
den commandant der plaatselijke politie,
zoomede alle landjagers die op de nationaa
socialisten hebben geschoten uit den dienst
geschorst.
Ernstige schietpartijen'
het district Bocham.
in
De elf vragen van de Rijksdagfractie
van het Centrum
Berlijn, 1 Febr. (V.D.) De Rijksdagfrac
tie van het Centrum publiceert de door haar
aan do Rijksregeering gerichte vragen
waarop zij lot nog toe geen antwoord heeft
ontvangen. Deze vragen luiden.
1. Het Centrum wenscht nauwkeurig on
derricht te worden over het werkprogram
dor regeering.
2. Van bijzonder belang ach: zij het ant
woord op de volgende afzonderlijke vragen
a. Welke garanties kan;de Rijksregcerin,
geven, dat haar maatregelen binnen het
kader v-an dc grondwet zullen blijven?
b. Is dc Rijksregeering in het bijzonder
bereid, bindende toczégggingcn tc doen, dat
niet op grond van den z.gn. ..a lod-toestand
van den staat" met dc .ivv.uidwpt in strijd
zijnde maatregelen zullen worden geno
men?
WINTERWERK IN DEN SIERTUIN.
Het is nu tijd voor het bemesten onzer
gazons. Hiervoor kunnen we o.a. de composl-
boop zeer gdfcd gebruiken, nadat deze eenige
malen is omgezet geworden cn grove deelen
eruit verwijderd. Ook goed verleerde stal
mest is uitstekend, cn wie de beschikking
heeft over bagger, kan ook dit, nadat het
doorvroren is, met succes op het gazon aan
brengen. Hieraan kunnen we dan nog toe
voegen een bemesting met kunstmest, waar
van we hoeveelheden gebruiken als voor dc
moestuin werden aangegeven, en inplaats
hiervan kunnCn we ook een mengsel gebrui
ken b.v. het mengsel 568, waarvan wc
25 K.G. per Are uitstrooien (de cijfers geven
aan de verhouding der verschillende stoffen,
die het mengsel bevat als stikstof, fosfor en
kali). Op deze wijze krijgt het gazon een
flinke bemesting en dit is ook wel noodig,
daar we het immers den geheelen zomer
door eens per week maaien en knippen en
er dus veel van gevergd wordt. Ook zullen
we op slecht bemesten grond veel meer last
hebben van wortelonkruidcn, die met hun
dieper gaand wortelgestel, .*ich gemakkelij
ker kunnen handhaven dan de grassen. Door
een bemesting met bovengenoemde stoffeD
zal het gazon van strengen vorst ook min
der te lijden hebben en eerder groen zijn.
Ook zulcn de gazons in den zomer dan min
der te lijden hebben van de droogte. Deze
hurausvormende stoffen worden, na een paar
weken met een riek uiteengeslagen, wat we,
zoo noodig, nog eens herhalen en, nadat door
weersinvloeden als regen en vorst, alles
goed fijn geworden is, harken we de gazon:
schoon. Omstreeks begin Maart dienen wc,
bij droog weer, alles nog eens flink te rollen,
opdat mogelijke steentjes cn andere hardo
bestanddcelen in den bodem worden ge
drukt, zoodat we een goede, vlakke bodem
krijgen, die met de maaimachine gemakke
lijk te bewerken is. Zoolang de bodem be
vroren is, strooien we de kunstmest nog niet
uit, daar dit gevaar voor verbranden van
het gazon zou geven. Ook denken wc er wel
aan, niet onnoodig over stijf bevroren gazons
le loopen, daar de sporen hiervan lang zicht
baar blijven. Bij sneeuwval van eenige bc-
teekenis letten we op onze conifeeren en an
dere groenblijvende planten. Hierop blijft de
sneeuw gemakkelijk pakken, door het ge
wicht ervan zakken de takken uiteen cn ver
liezen hun natuurlijke vorm. Schudt ze daar
om dadelijk voorzichtig af, voordat de crop-
volgcnde vorst de sneeuwmassa heeft doen
i vastvriezen.
Ontbinding van den Duitschen
rijksdag. Geen overeenstem
ming tusschen regecring-Eitlcr
cn hst centrum.
B o c h u m, 1 Febr. (V.D.) De politiépresi
dent van Bochum deelt mede, dat, nada:
liet gisteravond en vannacht op verschillen
de plaatsen tot politieke botsingen e;
excessen was gekomen, Woensdagochtend
tegen kwart over zes in Wanne-Eickel ee
nationaal socialist werd beschoten en dooi
een schot in den hals levensgevaarlijk werd
gewond.
Te Witten werd Dinsdagavond bij ecu
demonstratie van S.A. en Stahlhelm een
arbeider door een schot in den schouder
gewond.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag is tc Wattenscheid bij een vechtpar
tij tusschen nationaal socialisten en corn
munisten een communist door een mes
steek in den rug ernstig gewond. Later
werd een huiszoeking gedaan in het ver-
eenigingslokaal der N.S.D.A.P., waar een
groot aantal wapenen cn een hoeveelheid
munitie werd gevonden. Dc nationaal so
cialisten die wapenen bij zich hadden wer
den gearresteerd.
Dinsdagavond zijn bij een schietpartij
vijf personen, van wie vier communisten
en een jong meisje, gewond. Zij moesten
naar het ziekenhuis worden overgebrach
SPORTVLIEGTUIG NEERGESTORT.
Bazel, 31 Jan. (V. D.) Tc St. MoriU
is Dinsdag de door den Engelschen sport
vlieger commander Rood bestuurde ma
chine omlaag gestort. Het toestel werd go
heel vernield. Rood is korten tijd later in
een ziekenhuis overleden. Zijn begeleider,
de bekende Zwitscrsche sportsman Charle>
Schaer, liep een .schedelbreuk cn ernstioe
verwondingen op:
Duitschlands nieuwe rijkskanselier
Hitier, heeft een blauwtje geloopcn bij hel
centrum, dat er niet voor tc vinden was
reeds bij voorbaat goed tc keuren wat het
kabinet der nationale concentratie in de
toekomst mocht besluiten. Zelfs heeft hij
niet gedaan weten te krijgen, dat dc katho
lieke partijen van Duitschland centrum
en Beicrsche volkspartij zich van stem
ming zouden onthouden, wanneer de mo
ties van wantrouwen in den rijksdag aan
de orde zouden komen. Hitler heeft de con
sequentie uit deze afwijzende houding van
het centrum, 'liciwelk den indruk kreeg,
dat Iiitlcr een jaar lang liet parlement uit
geschakeld wenschlc tc zien, getrokken:
hij heeft ervan afgezien zich aan den tegen-
woordigen rijksdag voor te 6tcllcn en dezen
het regceringsprogram voor te leggen. Van
Hindenburg kreeg hij dc machtiging den
rijksdag terstond te ontbinden en nieuwe
verkiezingen uit te schrijven, die op 5 Maart
zullen worden gehouden. De beslissing van
den rijkspresident zal ongetwijfeld alge
meen verrassing wekken, daar Von Schlei
cher enkele dagen geleden tot Hindenburg
hetzelfde verzoek als Iiitlcr richtte,
toen nul op liet réquest kreeg.
1-Iet schijnt, dat Hitler van de verkiezin
gen, die over ruim een maand plaats vin
den, heel wat verwacht cn rekent op een
stemmenaanwinst, die de positie der natio
nale partijen, in 't bizonder die der natio
naal-socialistcn, aanmerkelijk versterkt
Wellicht hoopt hij zelfs in stilte, dat de
verkiezingsuitslag voor zijn partij zoo gun
stig zal uitvallen, dat hij in den vervolgr
niet meer afhankelijk zal zijn van het ccn
trum en zelfs een moerderheidsregeerins
zal kunnen vormen. In elk geval zijn dc
omstandigheden voor Hitier nu niet on
gunstig: zijn benoeming tot rijkskanselier
heeft alom in den lande ccn diepen indruk
gemaakt en bovendien heeft hij dc handig
heid begaan door dc radio een uitvoerig
rogeeringsplan wereldkundig tc maken, dat
volkomen het karakter draagt van een
verkiezingsmanifest vol schoonc beloften
daar de verwerkelijking in uitzicht wordt
gesteld van ccn tweevoudig vierjaarsplan,
•dat dc economische cn financicelc sanec
ring van Duitschland naderbij moet bren
gen. Hitler belooft feitelijk don boeren cn
arbeiders gouden bergen en het kan zijn,
dat hij door deze tactiek erin zal slagen bij
de verkiezingen massa's op zijn hand te
I krijgen, die tot dusver aarzelden dc natio-
BUITENLAND.
De Duitsche Rijksdag ontbonden.
(Eerste Blad. pag. 1).
Ernstige vechtpartijen in vcrschillendo
plaatsen in Duitschland.
(Eerste Blad, pag. 1).
Trcindcraillcmcnt
in Noord Ierland.
(Eerste Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Opnieuw een groote brand tc Rotterdam.
(Derde Blad, pag. 1).
Dc aanslag op den Burgemeester van Ne-
dcrwcert.
(Tweede blad, pag. 1).
Kolendampvergiftiging tc 's-Hertogcn-
boscli. Een pater het slachtoffer.
(Tweede Blad, pag. 2).
Een legerorder, waarbij liet aan militai
ren verboden wordt deel tc nemen aan par
ticuliere weerbaarheidsorganisaties.
(Tweede blad, pa?-
STADSNIEUWS.
Voedseluitrciking van het
Heils.
van net Leger des
(Eerste Blad, pag. 3).
Het schilderwerk bij den bouw Oskam.
(Eerste Blad, pag. 3).
Dc heer G. J. de Nooy gehuldigd als be
stuurslid van „Ons Belang."
(Eerste Blad, pag. 2).
aal-socialistische beweging tc steunen. In- I
middels heeft Iiitlcr verzuimd aan te geven
hoe hij zich de opheffing van de werkloos
heid voorstelt en hoe hij den bloei van den
indbouw zal bevorderen. Daar hij geen ge
detailleerde plannen heeft ontvouwd, heeft
ij zijn tegenstanders geen gelegenheid ge
geven daarop kritiek tc oefenen.
Overigens droeg zijn verklaring van dij
1 lende, die Duitschlands deel zoo ruim
schoots is geweest, nog al een primitief ka
rakter, daar hij, behalve aan den verloren
oorlog, de nood der Duitschers hoofdzake
lijk weet aan dc voorafgaande Duitsche re-
geeringen, die zich Marxistisch oriënteer
den of althans Marxistisch werden beïn-
loed. Hitier vergat echter, daar dit niet in
zijn kraam tc pas kwam, eraan toe te voc-
jen, dat ook in andere landen, waar de
Marxisten niets in de melk hebben tc brok
ken, de economische cn financieele toe
standen allerdroevigst zijn. Van de om
vangrijke werkloosheid, waardoor b.v.
Amerika en Engeland worden geteisterd,
epte Hitler met geen woord.
Hoe dit ook zij: er zullen in Duitschland
verkiezingen plaats hebben en ec'n maand
lang zal door de verschillende partijen al
les worden gedaan, wat de tegenstellingen
opnieuw verscherpt. Reeds nu heerscht ci\
sinds Hitier rijkskanselier is geworden, een
gespannen toestand in het Duitsche rijk,
hetgeen onder meer tot uiting is gekomen
in talrijke en dikwijls zeer bloedige botsin
gen, waarvan te vreezen is, dat zij in aan
tal cn hevigheid nog zullen toenemen, nu
de politieke hartstochten door de verkie
zingscampagne nog meer worden aange
wakkerd. Met liet uitbreken van een bur-
eroorlog moet dan ook nog steeds ernstig
rekening worden gehouden, nu dc commu
nistcn zich in 't nauw voelen gedreven.
Voor deze partij en de organisaties, die
daaraan verwant zijn, heeft rijksminister
Goering, in zijn functie van rijkscommis
saris voor 't Pruisische ministerie van bin
nenlandsclie zaken, reeds een demonstra
tie verbod afgekondigd, dat oogenblikkelijk
van kracht wordt cn voor geheel Pruisen
geldt. De regeering van Thüringen heeft dit
voorbeeld gevolgd en ook alle oefeningen
van communistische organisaties verboden
Bovendien blijft het voor Thüringen gel
dende verbod van alle betoogingen, die te
gen de rijksregeering zijn gericht, gehand
haafd. Zijn deze krasse maatregelen tegen
dc communisten hot begin van het algeheel
verbod dezer partij in geheel Duitschland
en zal dit verbod nog voor dc verkiezingen
werkelijkheid worden? Deze vraag kan nu
nog niet worden beantwoord, maar uitge
sloten behoeft het in geen geval geacht te
worden, dat dc regeering-IIitler, formeel
binnen de grenzen der rijksconstitutie blij
vend, niettemin wegen weet te vinden,
waardoor dc actie barer radicaalste tegen^
standers, dc communisten, grootcndc.it
wordt verlamd. v.
c. Is dc Rijksregeering bereid, den spoe-
digen terugkeer van normale grondwette
lijke toestanden in Pruisen toe tc zee
gen, en op welko wijze wil zij deze normali
seering ten uitvoer brengen?
d. Is dc Rijksregeering bereid in het be
lang van de boerenbevolking en ook uit
Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt:
Hoogste barometerstand: 768.2 tc Toulou-
Laagste barometerstand: 719.5 tc Röst.
Verwachting: Matige, tijdelijk afnemende,
meest W. wind, gedeeltelijk bewolkt, wei
nig of geen regen, des nachts kouder, over
dag zelfde temperatuur.
Dc gisteren genoemde depressie bij IJs
land heeft zich naar het O. verplaatst en
ligt thans met een lage barometerstand
van 719 m.M. voor de Noorsche kust, waar
zij stormachtige' tot krachtige wind brengt.
Aan de W.-zijde van deze depressie is de
i luchtdruk over IJsland en de Britsche
eilanden stijgende zoodat ten onzent de
wind ruimde. Bij liet passeeren van een
secundaire drukdaling heeft het heden-
volks- cn nationaal politieke overwegingen
dc binnonloniische kolonisering op groote nacht in onze omgeving flink gewaaid waar
chaal to ho,-vatten on togen elk verzet in ^re «ee^lag ts gevallen. Gron.ngen
ton uitvoer te brengen? ",cpf ,B"1 Vhss.ngen 17 m.M.
afgetapt. Het schijnt echter niet dat de
Is de Rijksregeering bereid de hardste drukstijging in liet W. een afsluiting van
sociale bepalingen der noodverordeningen dc depressie vormt want in het W'-Z.W
op le heffen en welke speciale maatregelen tcckcnt zich in de scheepsberichten een
denkt zij in deze zitting voor tc stellen? nieuwe depressie af. Tusschen beide depres
sies zal morgen het weer nog goed zijn met
f. Is liet juist dat het Ministerie van Ar- weinig of geen neerslag terwijl 's nachts
beid zal worden ingekrompen cn dat bc- r(0 temperatuur aanzienlijk kan dalen. Be
langrijke deelen van zijn bevoegdheden zul- hajve aan (Ie Noorsche kust woei het he
len overgaan aan den nieuw benoemden (lon nink in N Frankrijk en W. Duitsch-
crisis-minister? land. In Noord- en Midden-Frankrijk en
g. Donkt de regoering hot verocnigings- Kclleel u"'fhland if de lucht betrokken
recht in zijn huldigen omvang te handha- l"0' r?Sen- Over Groot-Bj-itannie cn Ierland
klaarde de hemel op. Over Z.-Franknjk,
waar de lioogo 'druk nog stand hield, komen
nog temperaturen in dc buurt van het
vriespunt voor. Met uitzondering van de
h. Zal de Rijksregeering medewerken aan
de handhaving van dc Duitsche sociale ver
zekering cn het recht der collectieve ar
beidsovereenkomsten?
Britsche eilanden en de Noorsche kust is
de temperatuur over liet gehecle waarne
mingsgebied flink gestegen. Vorst kwam al-
i. Denkt de regeering een juist evenwicht iccn n0g voor in Scandinavië en Finland,
tot stand te brengen tusschen de eisclien
van de Duitsche binncnlandsche markt cn
den noodzakelijken uitvoer?
k. Is de Rijksregeering bereid, waarbor-
jen te geven dat elke vorm van inflatie
achterwege zal blijven en dat financicel-
politieke experimenten, die van bepaalde
zijden particulier worden gepropageerd, ac
ticf bestreden zullen worden
De bijeenkomst der Centrums-
tractie vordaagd.
Berlijn, 1 Februari (V.D) De Centrums-
fractie van den Rijksdag, welke Woensdag
middag tegen vijf uur weer bijeenkwam, is
na een korte bespreking verdaagd tot Don
derdagochtend 11 uur, aangezien de aan de
Rijksregeering gestelde vragen nog niet wa
ren beantwoord.
LANGESTnAAT 49-51 TELEFOON 190
DE SCHULDENONDERHANDELINGEN
MET AMERIKA.
Londen, 1 Febr. (V.D.) Van gewoonlijk
goed ingelichte zijde wordt vernomen dat
Engeland voornemens zou zijn bij dc ko
mende onderhandelingen over de schulden-
regeling met de Vcrecnigdo Staten pogin
gen tc doen om de Vereenigde Staten tc be
wegen tot het verlccnen van een morato
rium op langen termijn. Voorts zou het in
de bedoeling van Engeland liggen te ver
zoeken, den schuldenaars die Amerika den
j termijn van 15 November j.l. hebben be-
1 taald, het gestorte bedrag tot na afloop van
.liet moratorium terug tc betalen.
Dames, costumïères,
U vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneenng
en fournituren.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Koopt bij een vertrouwd adres.