M REGENJASSEN
ENORME PRIJSVERLAGING
FIRMA DUIM BURGER
JOH. DE HEER
DAMESMODEZAAK
DÉ EEMLANDEU
Zaterdag 4 Februari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 187
Buitenlandse!!
Overzicht
Buitenland
NAZI'S OPENEN DEN VER
KIEZINGSSTRIJD
ONTBINDING VAN DEN
PRUISISCHEN LANDDAG?
DE HERZIENING DER
SCHULDEN
DALADIER IN DE KAMER
Vertrouwen in het kabinet
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Licht Op
5 uur 20 min.
Medische
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
ARNHEMSCHEWEG 26
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Ltefdadlghclds-adverteotlën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlfcn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra I 0.05
Russische oorlogsfanfares.
Stalin laat het voorkomen, dat
tal van vijanden de unie van
sovjetrepublieken belagen.
Een merkwaardige uiteenzetting van
Eugcn Lyons (United Press), die volkomen
de .beschouwingen van dr. Boris Raptschins-
ky bevestigt, komen wij tegen in de Neue
Zürcher Zeitung.
Oorlog, de vrees voor oorlog en het zich
.voorbereiden op oorlog, ziedaar de grond
toon van de grootc rede, die Stalin in de
tweede helft van Januari hield. Dc beheer-
scher der Russen, die hij onbetwistbaar is,
heeft op allo vragen een antwoord en voor
elk -j gebrek een rechtvaardiging: oorlog.
."Waarom werd bij het eerste vijfjarenplan
zoo'n ademberoovend tempo voor de bouw
plannen voorgeschreven, dat overwerkt ra
ken, gebrek en ellende er wol het gevolg
van moesten worden? Telkens opnieuw
stelde dc rechtsche oppositie deze vraag, die
men als „Leitmotiv" in dc klachten van het
zwaar beproefde volk tegenkomt. Wij wis
ten niet, wanneer de imperialisten der we
reld ons zouden aanvallen en onzen opbouw-
arbeicl zouden onderbreken, antwoordde
Stalin. Er viel niet in 't minst aan te twij
felen, zoo voegde hij eraan toe, dat zij, ge
bruik makend van onze technische zwak
heid, dit hadden kunnen doen; daarom
moest de communistische partij het land
ertoe aansporen om zonder tijdverlies vol
komen te profiteeren van de „Atempause"
en in dc sovjetunie door de industrialisee-
ying een bolwerk op to werpen.
Waarom werd alle energie geconcentreerd
op de zware industrie, terwijl de bevolking
gebrek had aan de voortbrengselen der
lichte industrie, welke onontbeerlijk zijn
voor het dagelijkse» leven? Ook deze twee
de vraag zweefde voortdurend op de lippen
van liet volk en heeft het Ivreml af en too
bijna aan het wankelen gebracht.
„Wij moesten ons op de zware industrie
concentrceren," antwoordde Stalin, „omdat
wij anders onbewapend overgeleverd zou
den zijn geweest aan een omsingeling der
kapitalisten, die met dc middelen der mo
dernste techniek had kunnen worden uit
gevoerd. Wij zouden anders zonder die pas
sende verdedigingsmiddelen zijn gebleven,
zonder welke geen regeering onafhankelijk
kan blijven en zonder welke een land wordt
gedegradeerd tot hét terrein van actie van
vreemde legers. Onze toestand zou meer of
minder gelijk zijn geworden aan den toe
stand van China, dat geen eigen zware in
dustrie en geen bewapeningsindustrie be
zit. zoodat ieder, die zich dc moeite getroost,
een stuk van dit gebied voor zich kan weg
kapen. Kortom: wij zouden overgeleverd
zijn geweest aan buitenlandsclie interventie
Wij hadden geen niet-aanvalsverdragcn
kunnen sluiten, maar zouden oorlog hebben
gehad, bloedigen en met ongelijke middelen
gévoerden oorlog, want wij zouden onge
wapend tegen landen hebben moeten strij
den, die over de modernste aanvalswape
nen beschikken".
■Waarom is het vijfjarenplan aan het ein
de van 1932 niet volkomen ten uitvoer ge
bracht, zooals telkens weer officieel werd
toegezegd? Deze laatste en pijnlijkste vraag
wordt steeds opnieuw gesteld, sinds bekend
is. geworden, dat de algchecle tenuitvoerleg
ging van het plan is mislukt. Stalin geeft
toe, dat men in Rusland voor zes procent
het plan niet heeft uitgevoerd, maar vol
gens hem is dit hieraan te wijten, dat ver
schillende buurstaten geweigerd hebben
niet-aanvalsverdragen te sluiten: bovendien
was Rusland volgens hem wegens de ver
wikkelingen in het Verre Oosten gedwongen
plotseling een aantal fabrieken ter wille
van de versterking der Russische defensie
in te richten voor de vervaardiging van
moderne wapens. De verbouwing dezer fa
brieken kostte tijd cn het gevolg daarvan
was, dat zij vier maanden lang buiten be
drijf moesten worden gesteld, hetgeen na
tuurlijk het productieprogram heeft be-
invloed. Stalin heeft er echter vol trots den
nadruk op gelegd, dat dc offers niet vruch
teloos zijn gebracht, daar dc sovjetunie er
door in staat is gesteld aanvallen van el-
ken aard tc pareeren. Ilij verzekerde zijn
toehoorders in de groote te Moskou gehou
den rede waartoe hij zeker ook de re
geeringen der buurstaten rekende! dat
de sovjetunie op het gebied der landsverde
diging haar doeleinden volkomen heeft be
reikt.
iïP De nadruk, waarmee de „ijzeren" Stalin
op de jongste en tegenwoordige oorlogsge
varen wees, hééft volgens Eugen Lyons van
dc United Press een tweeledig doel: ten
eerste moet Japan ervoor gewaarschuwd
worden, dat de sovjetunie bereid is tot. den
strijd, wanneer men haar dezen zou opdrin
gen en ten tweede dienden Stalin's uiteen
zet! ingen om de onverbiddelijke regecrings-
politiek der laatste jaren, die in dc naaste
toekomst stellig nog straffer zal worden, te
verontschuldigen.
Stalin's rede, de-eerste, die hii sinds an
derhalf jaar heeft gehouden, droeg dan ook
htclemaal het karakter van oen oorlogs
rede. Van 't begin tot het einde wekte zij
een sfeer van bloed, ijzer en dreigend ge
vaar en kreeg men den indruk, dat een
nieuwe oorlogszuchtige periode der sovjet
geschiedenis is begonnen. De overtuiging,
dat er buitcnlandsche vijanden bestaan,
geeft het Kreml den moreelen moed om ge
nadeloos op tc treden tegen den „binncn-
landschcn vijand". De oorlogsgevaren, die
zich afteekencn, zullen ongetwijfeld dienen
om het toenemend aantal terechtstellingen,
verbanningen op groote schaal cn politic-
terreur te rechtvaardigen.
Betooging van Hitlerianen ter
eere van gevallen kameraden
B e r 1 ij n, 2 Febr. (V.D.) Heden had te
dezer stede in aanwezigheid van den rijks
kanselier, Hitier, een bijeenkomst plaats
van gouw- en districtsleiders der N.S.D.A.P.
waar de richtlijnen voor den verkiezings
strijd werden vastgesteld.
Hitler schetste den binnenlandsch poli-
tieken toestand, gelijk deze was ontstaan
door het aan de de regeering komen der
N.S.D.A.P. ITet gaat cr thans niet om ne-
gaatief, maar positief te strijden. De N.S.
D.A.P. zal met een weergalooze heftigheid
tot den aanval overgaan cn haar propa
ganda volgens de ruimste standpunten in
zetten. Niet de N.S.D A.P. moet zich thans
verdedigen, maar zij zal den anderen een
algemeene balans van hun 14/4-jarig wer
ken voorleggen. Hij, Hitier, zelf zal als
leider der beweging in den verkiezings
strijd aan het hoofd van alle lijsten der
N.S.D.A.P. candidaat zijn. Het Duitsche
volk moet kiezen tusschen nationaal-socia-
lisme cn bolsjewisme. In de eerstvolgende
vier weken moet de basis gelegd worden
voor de grootc doelstelling der nieuwe re
geering, die haar taak niet ziet in oplap
pen, maar in het principicele verwijderen
van de oorzaken van den Duitschen nood.
Berlijn, 2 Febr. (V.D.) Hedenavond
heeft de S. A. van Berlijn den beiden slacht
offers van den fakkeloptocht van Maan
dagavond, wier lijken Zaterdag in den Dom
zullen worden opgebaard, gehuldigd door
een opmarsch langs de plaats, waar zij ge
vallen zijn.
In de omgeving van de stedelijke opera
in Charlottenburg heerschtc reeds om 6
uur een opgewonden stemming; duizenden
menschen waren op straat, hoofdzakelijk
communisten. Dc politie greep herhaalde
lijk in en sloeg de menigte met den gum
mistok uiteen. Ten slotte ging zij er toe
over ook dc cafés te ontruimen, terwijl
kort voor den opmarsch zelfs de huisdeu
ren moesten worden gesloten. Voor ieder
huis stonden agenten met de karabijn in
de hand. De straat was over een lengte van
ca. een K.M. volkomen leeg. Waar iemand
zich aan het venster vertoonde, dreigde de
politie onmiddellijk gebruik tc maken van
de vuurwapens.
Kort na 9 uur rukten de S.A.-troepen,
ongeveer 5000 man, de Wallstrasse binnen.
Alle publiek werd tegengehouden door de
politie, alleen de optocht werd doorgelaten.
Ter plaatse, waar de beide S.A.-mannen
neergeschoten waren, stelde hun afdeeling
zich op, waarna de 5000 man twee minuten
lang het stilzwijgen bewaarden. Vervol
gens trokken zij met gedempt geroffel
voorbij.
Dc politie escorteerde den geheelen stoet
met auto's en te voet. Alle agenten had
den de karabijnen in den aanslag. Onon
derbroken werden de gevels met schijnwer
pers belicht en nieuwsgierigen van de ven
sters verjaagd.
STAKENDE SPOORWEGARBEIDERS
BREKEN DE RAILS OP.
Aanslag bijtijds ontdekt.
D u b 1 i n 3 F e b r. (V. D.) Stakende
spoorwegarbeiders hebben dc rails op het
traject Dublin—Belfast tusschen Strabane
en Derry over een lengte van 20 M. opge
broken. De aanslag werd ontdekt.
Alle nog rijdende omnibussen worden
door pantserwagens van de politie geëscor
teerd. Op knooppunten der spoorwegen en
bij bruggenhoofden staan met machinege
weren uitgeruste troepen gereed.
De onderhandelingen tusschen de spoor
wegmaatschappijen en de vakvereenigingen
zijn mislukt, daar de maatschappijen ge
weigerd hebben de loonsverlaging van 10
pet. te laten vallen.
DODAARSJES.
Die kwikstaart van verleden week was
een zeldzaam verschijnsel in den winter;
niet zoozeer de vogeltjes, welke me dezer
dagen ook gesignaleerd werden, doch, die
we, omdat de vorst de wateren overal met
een ijspantser had beslagen, veel duidelijker
dan gewoonlijk, te zien krijgen. Ze moeten
dan de open plekken opzoeken om hun
zwem- en duikkunsljes te vertoonen, gaten
in het ijs onder bruggen en op andere toch
tige plaatsen, want open water is voor hun
een „conditio sine qua non". En daar komt
nog wat bij. De dodaarsjes, zoo heetcn deze
op eendjes lijkende vogels, leven van vis-
schen cn andere waterbewoners cn omdat
de visschen weer niet buiten zuurstof kun
nen, die onder het ijs wat gaat ontbreken,
komen die graag naar de open plekken om
in het meer zuurstofrijke water adem te
halen. Zoo is dus voor de dodaarsjes daar
onder de bruggen en in andere wakken echt
het tafeltje gedekt. Zoo nu cn dan ziet men
de vlugge duikertjes dan ook over hun kop
je buitelend onder water „rollend", wat een
typisch gezicht is. En als men het wat treft,
dan kan men ze met een vischje zien boven
komen.
Als ik nu sprak daareven van duikertjes,
dan was ik ornithologisch niet juist. Echte
Duikers zijn het niet; daar behooren an
dere zwemmerljes toe. De dodaars behoort
tot de familie der futen, allemaal echte
duikvogels met achterwaarts geplaatste lan
ge pooten, waardoor ze wel uitstekend kun
nen duiken en zwemmen doch zich op het
land onbeholpen bewegen. Ook schijnen ze
niet gemakkelijk op te vliegen. Zijn ze ech
ter eenmaal in de lucht, dan vliegen ze vrij
vlug. Ze hebben zoogenaamd belobte poo
ten, d.w.z. de zwemvliezen zijn niet van
teen tot teen uilgespannen, zooals bij de
eenden, maar als breede randen aan de poo
ten aangehecht. Het vcer-enprrk is donker
bruin cn in den winter is de onderzijde sa-
tijnwit, in den zomer grijs. Hun uit water
planten samengesteld nest, dobbert in het
voorjaar als een „bootje op de ongewisse
baren".
A. JOMANJ
Waarschijnlijk door een
noodverordening
Naar vernomen wordt, zullen de commu
nisten in den Pruisischen landdag niet voor
het voorstel der nationaal socialisten, om
den landdag te ontbinden, stemmen. Het
zelfde geldt voor de sociaal-democraten en
het centrum. Het voorstel zal dus geen
meerderheid verkrijgen. Desniettegenstaan
de zal, naar verluidt, de landdag toch ont
bonden worden en wel door een noodver
ordening. In de betrokken ministeries wordt
de juridische mogelijkheid hiervan reeds
bestudeerd.
Volgens den Volkischc Beobachtcr is het
niet meer twijfelachtig, dat de nieuwe ver
kiezingen voor den landdag, evenals de
rijksdagverkiezingen, op 5 Maart zullen
worden gehouden.
Een regeling der kwestie voor
waarde voor 't slagen der eco
nomische wereldconferentie
Londen, 3 Febr. (V.D.) Volgens de Ti
mes zal over het tijdstip van biieenroeping
der economische wereldconferentie pas
kunnen worden beslist, wanneer de schul
denonderhandelingen zijn beëindigd, of al
thans zoover zijn gevorderd, dat de herstel-
overeenkomst van Lausanne kan worden
uitgevoerd. Naar de meening van de En-
gelsche regcering is dit een noodzakelijke
voorwaarde voor het economisch wereld
herstel.
Een Roemeensch verzoek.
Washi-ngton, 3 Februari (V.D.). Het
staatsdepartement te Washington heeft gis
teren een verzoek van de Roemeensche re
geering ontvangen om na de ambtsaanvaar
ding van president Roosevelt de regeling
der Roemeensche schulden aan Amerika,
die 44.490.000 dollars bedragen te willen
herzien.
F.en korte en vage regeerings
verklaring
P a r ij s, 3 F e b r. (V. D.) Dc nieuwe Fran-
schc regeering heeft zich vanmiddag in
Kamer en Senaat voorgesteld. Dc regce-
ringsverklaring, welke in de Kamer werd
voorgelezen door Daladicr. was slechts kort
cn bevatte geen nauwkeurige aanwijzing
voor do bedoelingen der nieuwe regeering.
Zij beperkte zich cr veeleer toe te wijzen
op de noodzakelijkheid het evenwicht op
de begrooting cn do autoriteit van den staat
tc herstellen. Tegelijkertijd werd het leed
wezen uitgesproken over het feit. dat de
socialisten er niet toe te bewegen zijn ge
weest mede de verantwoordelijkheid op zich
Ie nemen. Ook de buitenlandsclie politieke
kwesties zijn slechts in het kort aangeroerd.
In do inleiding der regecringsvcrklaring
wordt gewezen op de economische cn finan-
cicele crisis, welke overwonnen moet wor
den door een eerlijke toepassing van het
parlementaire regime cn een oprechte sa
menwerking van alle krachten. Do regee
ring hfceft hot voornemen onverwijld een
aantal noodzakelijke hervormingen in tc
voeren. Het finnncieelo program zal reke
ning houden met het vermogen der produ
centen in dc belastingen bij tc dragen en
voorziet in nieuwe bezuinigingen. Belas
tingontduiking zal zeer ernstig gestraft
worden. Dc regeering zal Dinsdag het fi-
nanciecle program indienen cn de vertrou
wenskwestie stellen bij de stemming over
het begrootingsplan.
Wat de buitcnlandsche politiek betreft, de
regeering zal den internationalen vrede be
vorderen. De regcering wil de zekerheid,
dat de veiligheid van Frankrijk en de vei
ligheid van alle volken, die bij gelijke rech
ten ook gelijke plichten zullen heoben. Zon
der dit kan geen vertrouwen ter wereld
mogelijk zijn, evenmin als een economisch
herstel, een effectief ontwapeningsplan cn
nog minder ulgemeene arbitrale recht
spraak. De regcering zal in den geest van
internationalo verbroedering dc mogelijk
heid van een waarachtigen vrede met zoo
gering mogelijke wapeningskostcn nagaan
en streven naar de mogelijkheid van eco-
nomischen vrede.
Minister-president Daladicr heeft, nadat
!iij «Je regccringsverklarirtg had voorgele
zen, medegedeeld, dat dc regcering goed
vindt dat wordt overgegaan tot dc debat
ten over de interpellaties, welke betrekking
hebben op do algemeene polilick.
Afgevaardigde Thibaut (groep-Tardicu)
opende de rij der sprekers met een rede
voering tegen dc regeering. Hij verweet den
premier, dat deze door de overbodige be
noeming van een aantal onderstaats secre
tarissen groote ontevredenheid heeft ge
wekt. Hij wees voorts op dc slechte finan-
cicelc positie cn eischic dc afschaffing der
wetten op dc sociale verzekering. Deze wet
ten hebben tot nu toe den staat 5 milliard
franken gekost, welke, volgens spreker,
heter hadden kunnen worden besteed aan
de uitbreiding der verdedigingswerken. Thi
baut eischte een verlaging der schadeloos
stelling der Kamerleden met 10 pet., ten
einde op deze wijze den ambtenaren het
goede voorbeeld te geven.
Frossard heeft namens dc socialisten het
woord gevoerd. Ilij zeide dat de socialisten
hun houding tegenover dc regeering afhan
kelijk zullen stellen van aanvullende ver
klaringen, welke de regcering zal moeten
geven over haar sociale politiek, o. m. ten
aanzien van de veertig-urige werkweek. De
afgevaardigde stelde Daladicr de vraag of
hij een meerderheid wil hebben 'ter verde
diging van het republikcinsche regime en
van zijn vrijheden.
170 stemmen meerderheid voor
Daladier.
De Fransche kamer heeft na het einde
der debatten over de algemeene politiek
haar vertrouwen uitgesproken in dc nieu
we regeering Daladier met 370 tegen 200
stemmen.
de k. p. d. onder geheime
leiding geplaatst.
Kowno, 3 Febr. (V. D.) Naar uit Mos
kou wordt gemeld, heeft het bureau der
Komintern voor West-Europa in verband
met de laatste maatregelen der Rijksregee-
ring tegen de K.P.D. deze partij nieuwe in
structies gegeven. De werkzaamheden der
K.P.D. zouden, aldus wordt gemeld, in
hoofdzaak illegaal worden. De leiding der
K.P.D. wordt overgedragen aan een ge
heim strijdcomité, dat uit drie personen
zal bestaan, en waaraan de officieelc partij
leiding ondergeschikt zal worden. Dit ge
heim comité zou voor alles moeten voorko
men, dat de energie der K.P.D te lijden
heeft van de maatregelen der Rijksregee-
ring.
BUITENLAND.
De Volkenbond voor de boslissing Inzake
het Japansch-Chineeecho conflict.
(Derdo Blad, pag. 1).
Felle kritiek op het Fransche ontwape
ningsplan.
(Derde Blad pag. 1).
De Vorw&rts voor drie dagen verboden.
(Derde blad, pag. 1).
OOST-INDIË.
Ruim 400 arrestaties In verband met de
marine-muiterij to Soerabuja.
(Tweede Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De vrachtverdceling in de binnenscheep
vaart.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Jubileum-concert van liet Amersfoorlsch
Mannenkoor.
(Eerste Blad, pag. 3).
(Medegedeeld door het K.N.M.I. te dc Bilt)
H.B. 771.8 to Toulouse.
L.B. 730.1 t, Ingö.
Verwachting: Matige tot krachtige
W. tot Z. wind, betrokken tot zwaar be
wolkt, regenbuien, zachter in het N. cn
in het Z. weinig verandering in tempera
tuur.
De diepe depressie bij de Noordkanp is
stationnair geworden, waardoor het weer
in onze omgeving wordt behcerscht door
do randstoringen die omstreeks langs den
55e breedtegraad van West naar Oost trek
ken. Do sterko barometerstijging over Z.
Scandinavië cn do Noordzee maakte plaats
voor een even snello barometerdaling, die
weer wordt gevolgd door stijgingen in het
gchcele gebied van Schotland tot IJsland.
Op de oceaan ligt nog een uitgestrekt
gebied van lage luchtdruk dat zich tot be
zuiden de Azorcn uitstrekt. Luchtstroomin-
gen van zccY uitccnloopcnde temperaturen
bewegen zich op geringen afstand van el
kaar, zoodat op korte afstanden groote tem
porat uurverschilfén worden gevonden. In
Engeland cn Ierland, waar gisteren nog
vorst heerschte is do temperatuur thans
overal boven 10° C. Op IJsland daarente
gen komt matige vorst voor on in Schot
land steeg do temperatuur niet noemens
waard. Ilct is tc verwachten dat de baro
meter tijdelijk opnieuw zal gaan stijgen,
doch daarna weer zal gaan dalen, wat na
een onderbreking van den regen aonieuw
met neerslag gepaard zal gaan.
Zondag hebben dienst de doktoren Baten
burg, Kamerling en Kolk.
Zondag en de geheele week 's nachts heelt
dienst de apotheek van de firma Cramer.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dames, costumières,
U vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneering
en fournituren.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Reeds 27000 instrumenten werden door
ons geleverd! Zegt U dit niets.
li