D E EEMLANDEU
WAAROM PER TREIN GEZOCHT,
WAT OOK HIER WORDT VERKOCHT?
JOH. DE HEER
Donderdag 9 Februari 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 191
Beiteelaodsch
Overzicht
VRIJKRACHTIGE AARD
BEVING 0PGETEEKEND
POLEN LIET FRANKRIJK
IN DEN STEEK
BIJ DEN DOOD VAN
APP0NYI
Zijn sterven maakt een
diepen indruk
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Licht op
5 uur 29 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
SNEEUWSTORMEN EN FELLE
VORST IN AMERIKA
AMERSFOOMSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 voor Amersfoort 2.10, per maand J 0.75, per
week (mct gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
dke regel meer f 0 25. Llcfdadighelds-advertentlën voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1. Bewijsnummer extra f 0.05
Frankrijk te Genève in een
vrij geïsoleerde positie.
Het ontwapeningsplan van
Parijs ontmoet veel tegen
stand.
Dc Franschcn beleven te Genève de
laatste dagen nu niet bepaald prettige
oogonblikken. Zooals men weet, vormt het
Fransche ontwapenings- en veiligheidsplan
in de algemeene commissie sinds ecnigen
lijd een punt van discussie. Niet alleen de
Engelschen. Russen, Italianen en Duit
schors .hebben het plan in menig opzicht
veroordeeld, maar ook andere staten, op
wier bij\al Frankrijk anders altijd kon re
kenen,hebben het plan geen geestdriftige
ontvangst bereid. In dit verband moet in
de eerste plaats worden gedacht aan Polen,
welks vertegenwoordiger een standpunt in
nam, waarvan de Franschcn gewoonweg
zijn geschrokken.
Alleen dc kleine Entente is tot dusver
nog op de hand van Frankrijk, maar de
overige kleine mogendheden hebben zich
mei man en macht tegen het Franschc plan
verzet, zoodat dit feitelijk om hals is ge
bracht. Het voornaamste bezwaar, dat tel
kens opnieuw te berde wordt gebracht,
komt hierop neer, dat Frankrijk, in zijn
hartstochtelijk streven om vooraf in de
eerste plaats zijn eigen veiligheid gewaar
borgd te zien, de ontwapening al te zeer op
den achtergrond dringt. Aanvaarding van
het Fransche plan zou nauwelijks tot een
inkrimping der Kuropceschc weermachten
leiden en den toestand practisch ongewij
zigd laten.
Êen voortreffelijke rede, die de algemeene
aandacht der wereld heeft getrokken en die
eveneens het Franschc ontwapeningsplan
tot onderwerp had, heeft de Nederlandsche
afgevaardigde, jhr. mr. Bcelaerts van Blok
land, Dinsdag te Genève gehouden. De uit
eenzettingen van onzen landgenoot, die een
uiterst hoffelijk karakter droegen en in
den beginne zelfs zoo vriendelijk waren, dat
dc Fransche gedelegeerde, de minister van
buitenlandsche zaken Paul Boncour, aan
vankelijk in den waan verkeerde, dat Ne
dèrlahd bizonder veel begrip toonde tc be
zitten voor bet Franschc standpunt, bevat
ten ccbtcr 'n vlijmscherpe kritiek, die Bon
cour weldra volkomen ontnuchterde en tot
de, voor hem VeiTè van aangename, werkc
lijkheid terugbracht.
.Vooral golden Beelaerts van Blokland's
gispende woorden die gedeelten van liet
Franschc plan, waarin aan de hand wordt
gedaan dc gevaarlijke aanvalswapenen
juist die, welke Duitscliland zijn verbo
den tc handhaven en te reservccren voor
den Volkenbond, opdat deze er gebruik van
zou kunnen maken, wanneer het noodig
zou zijn een staat, die buiten zijn boekje
gaat, internationaal tot rede te brengen. De
Franschcn willen deze voor den Volken
bond gereserveerde wapens laten in het
land, waaraan ze oorspronkelijk toebehoor
den, doch Beelaerts van Blokland was van
oordeel evenals verschillende sprekers,
die voor hem aan het woord waren dat
dit een gevaarlijke proefneming was, daar
déze Volkenbondswapens maar al te ge
makkelijk kunnen worden gebruikt door
den staat, waarin zij zijn opgeslagen. Ilij
gaf er dan ook de voorkeur aan deze wa
pens tc vernietigen. .Bovendien achtte de
Nederlandsche staatsman de Fransche
voorstellen niet geschikt om een werkelijk
internationaal leger in het loven tn roepen
en Ka ar om kantte hij zich tegen dc hand
having van speciale troepen, die in naam
terl beschikking van den Volkenbond zou
den worden gesteld. Wel zou Beelaerts van
Blokland desnoods zijn goedkeuring aan dit
deel van liet Fransche plan kunnen hech
ten! wanneer dc conferentie mocht beslui
ton tot een zeer aanmerkelijke beperking
der bewapening, waarop echter voorshands
geen kans schijnt te bestaan. Hot meeste
heil verwachtte onze landgenoot van een
universeclc ontwapening op groote schaal;
deze waarborgt wel-is-waar nog niet volko
men dc veiligheid, maar zij schept tenmin
ste I een sfeer van vertrouwen, die óén der
.voornaamste vrcdesfactoren is.
In elk geval heeft het Fransche plan
nauwelijks kans te worden aangenomen,
zoodat Frankrijk genoodzaakt zal zijn, wil
het dc conferentie niet volkomen doen mis
lukken; genoegen te nemen met een com
promis, waarin enkele bescheiden onder
deden Aan 't Franschc plan zijn be
lichaamd. Maar ook klinken er uit dc
Franschc pers reeds stemmen op, die ervoor
waarschuwen toe tc geven en die laten uit
komen, dat onder dc tegenwoordige om
standigheden liet Franschc leger en dc le
gers van dc staten, die de vredesverdragen
verdedigen, niet mogen worden verzwakt.
Dit is wel een zeer strak, orthodox Fransch
standpunt, omdat het feitelijk een pleidooi
is ten gunste van de bestendiging voor alle
tijden van den toestand, zooals die uit de
Bredesvcrdragen is voortgevloeid.
VIER DOODEN BIJ EEN VLIEG-
ONGEVAL.
Londen. 8 Februari. (V.D.) In de buurt
van Salisbury is een bombardcmentsvlieg
tuig tijdens een mist omlaag gestort en in
brand geraakt. Vier leden der bemanning
zijn gedood, een gewond. Het toestel is een
prooi der vlammen geworden.
Karlsruhe, 8 F e b r. (V. D.) Heden
morgen om 8.06 uur voelde men in geheel
Baden een tamelijk krachtige aardbeving,
die 2 minuten duurde. De aardbeving was
zoo krachtig, dat een seismograaf buiten
werking werd gesteld. De haard van de
aardbeving kon nog niet worden vastge
steld, doch bevindt zich waarschijnlijk in
de Zwabensche Alpen of in bet gebied van
het meer van Constanz. Dc aardbeving had
het karakter van een golfbeweging, die dc
huizen deed trillen.
Stuttgart, 8 F e b r. (V. D.) Ook te
Stuttgart, Esslingcn, Worms, Ivaiserslau-
tern, in dc Pfalz en Heidelberg werd dc
aardbeving vanmorgen even na 8 uur waar
genomen. Dit is de krachtigste beving, die
dc seismogrnfen van do Kónigstuhl-sterre-
wacht te Heidelberg in de 25 jaar, dat zij in
gebruik zijn, ooit hebben gcrogistreerd.
Karlsruhe, 8 F c b r. (V. D.) Het geode
tisch instituut van dc technische hoogc-
scliool te Karlsruhe heeft vastgesteld, dat
de haard van de aardbeving nabij dc
Murgtalgrabcn op ongeveer 50 K.M. afstand
van Karlsruhe ligt. In de stad Rastatt, in
ongeveer 20 min. per sneltrein uit Karlsruhe
to bereiken, is belangrijke matcrieele schade
aangericht. Ongeveer 150 sclioorstcenen
werden vernield en kwamen op straat te
recht. In de muren van tal van huizen ver-
toonen zich scheuren. Van de bevolking
maakte zich een paniek meester.
In verschillende plaatsen in de omgeving
werd de aardbeving gevoeld, die gepaard
ging met een onderaardsch gerommel.
Ook oen aardbeving in Australië.
W o 11 i n g t o n, 8' F e 1> r. (V. D.) De bc
woners van het eiland Samoa werden he
den opgeschrikt door een aardbeving, die
ongeveer een minuut duurde. De buizen
schudden en werden voor een deel ernstig
beschadigd. De bevolking vluchtte in hel
open veld.
Stuttgart, 8 Fchr. (V.D.) Ook te Stutt
gart werd vanmorgen even na 8 uur do
aardbeving waargenomen, die volgens de
registratie van het meteorologisch instituut
haar haard op een afstand van 60 K.M. in
dc richting van het Rijndal heeft. Aange
zien de sei6mografon tc Ravensberg niets
hebben geregistreerd, neemt men aan. dat
de haard ten noorden van het Zwarte Woud
ligt.
Uit Esslingen wordt gemeld,' dat daar te
ruim 8 uur twee krachtige aardschokken
werden gevoeld, waardoor goedgeslotcn
deuren opensprongen.
Te Worms werd de aardschok tc 8.08
uur waargenomen. Schilderijen en andere
losse voorwerpen begonnen tc slingeren.
Materieele schade werd niet aangericht,
doch de schrik onder de bevolking was vrij
groot.
In het Hyde Park te Londen hebben werkloozen, naar men weet, een groote betoo
ging gehouden tegen de regeering, wie men voor de voeten wierp, dat zij geen
doortastende maatregelen nam ter bestrijding van de werkloosheid. De leider der
arbeiderspartij, Lansbury, sprak de 150.000 demonstranten toe.
Minister Beek licht de houding
van Warschau toe
Warschau, 8 Febr. (II. NDe officicu
se Gazeta Polska publiceert een verklaring
van den Poölschen minister van buiten
landsche zaken Beek, waarin deze het
standpunt van den Poolschcn vertegen
woordiger op dc ontwapeningsconferentie
tracht tc rechtvaardigen en den indruk
tracht weg te nemen, wclko de houding
van Polen tegenover de Fransche ontwa
peningsvoorstellen hóeft gemaakt. Beek
wijst er op, dat, nadat de conferentie on
gcvcer een jaar beraadslaagd heeft, gebl
ken is, dat de details van het ontwape
ningsplan niet doelmatig zijn. Het is noo
dig, dat do conferentie voor do herfstzit-
ling tot tastbare resultaten komt, om een
anders onvermijdelijk pessimisme te voor
komen. De tijd is gekomen, om een uit
voerbaar programma op te stellen. Do bc
raadslagingcn over het Fransche voorstel
hebben getoond, dat hoe meer de onder
handelingen op politiek gebied komen, des
te geringer de kans op aanneming van de
voorstellen wordt. Onder deze omstandig
heden zijn. geen vorderingen van de con
ferentie in politiek opzicht te verwachten,
zoodat de vertegenwoordiger van Polen
geadviseerd is aan de conferentie voor te
stellen het eerste gedeelte van de beraad
slagingen te doen afloopen. Er i6 echter
geen sprake van, dat Polen mot een eigen
voorstel is gekomen. In nationaal-democra-
tische kringen heeft do houding van den
vertegenwoordiger van Polen zeer weinig
geestdrift gewekt. Polen heeft, aldus wordt
in deze kringen verklaard, door de afwij
zing van het Fransche voorstel een partner
verloren, die zich verplicht had Polen te
verdedigen.
FRANKRIJK EN ZIJN KOLONIALE
RIJK.
Parijs, 8 Febr. (II.N.) Minister-presi
dent Daladier heeft meegedeeld, dat de re
geering voornemens is binnenkort een eco
nomische conferentie bijeen tc roepen ter
bevordering van de betrekkingen tusschcn
Frankrijk cn het koloniale rijk. Het doel
der confcrentio zal zijn, betei'c voorwaar
den to scheppen voor den afzet der pro
ductic van Frankrijk cn dc koloniën. Do
regeéring verwacht, dat de wet betreffende
bet voorloopige twaalfde cn de financicclc
voorstellen der regeering spoedig aangeno
men. zal worden, waardoor de eerste be
slissende stap tot reorganisatie van de
financiën zal zijn gedaan Daarna denkt de
regeering over te gaan tot uitvoering van
haar economische plannen, ter verwezenlij
king waarvan deze conferentie wordt bij
eengeroepen. Dc regccring zal zich daarbij
door liaar gedachten van vrijhandel laten
leiden.
Ilij was de „groote oude man"
van Hongarije en ook van
den Volkenbond
Aan berichten van correspondenten der
N.R.C. ,d.d. 7 Febr. ontleencn wij het vol
gende:
De vergadering van dc algemeene com
missie der ontwapeningsconferentie werd
vanmiddag een kwartier onderbroken, als
teckcn van rouw voor het overlijden van
Hongarije's giooten man. graaf Apponyi, die
ook de groote oude man van den Volken
bond genoemd mocht worden. Ofschoon liet
overlijden van Apponyi reeds sinds Zondag
verwacht werd, toen bekend werd dat de
S7-jarige staatsman aan griep leed en dat
zijn lichaamskracht weinig weerstand meer
bood, maakte het bericht toch op allen een
diepen indruk. Reeds bij den aanvang der
vergadering, toen Apponyi nog in leven
was. wijdde voorzitter Henderson ecnige
woorden aan den grooten zieke, mededee-
cnd. dat hij vanochtend een brief tot Ap
ponyi had gericht, waarin hij namens de
geheele algemeene commissie den wensch
had uitgesproken, dat de groote strijder
voor Volkenbond, ontwapening cn vrede
herstellen zou. Tijdens dc vertaling van de
rede van minister Beelaerts werd bekend,
dat Apponyi was gestorven. Onmiddellijk
na de vertaling deed Henderson hiervan
medodceling aan dc algemeene commissie
en terwijl allen in de zaal zich verhieven,
hoorden wij staande een afscheidswoord
van den Ilorigaarschen permanenten gede
legeerde bij den Volkenbond aan. Hierna
volgde de schorsing der beraadslagingen als
toeken van rouw.
Apponyi was sinds 1921 op bijna allo Vol-
kenbondsvcrgadcringen tegenwoordig ge
weest. Hij genoot daar een groot aanzien.
Alleen de kleingeestigheid van de kleine
entente bad twee jaar geleden verhinderd,
dat Apponyi tot voorzitter der volkenbonds
vergadering gekozen werd, hetgeen hij
gaarne zou gezien hebben. Zijn jaarlijkschc
redevoering bij de algemeene beschouwin
gen was steeds een waar hoogtepunt van
het debat. Apponyi was de welsprekendste
bepleiter van bet stelsel der rechtsgelijk
heid van alle staten. Nooit is hij daarin
zelfs door een Duitsclicr overtroffen. Nim
mer liet Apponyi na er op te wijzen, dat
hij dezen eisch niet slechts in het belang
van Duitscliland, Hongarije en Oostenrijk,
doch ook in het belang van een gezonde
ontwikkeling van den Volkenbond stelde.
Zijn laatste pleidooi van dezo strekking
hield hij in Juli 1932 bij de slotbesprelcingen
van de algemeene commissie der ontwape
ningsconferentie over de rcsolutie-Bcnesj.
In tegenstelling met de delegaties van
Duitscliland en sovjet-Rusland, die tegen
de resolutie-Benesj stemden, verklaarde Ap
ponyi niet te zullen tegen stemmen, doch
zich slechts vnn stemmen te onthouden, om
dat liij erkende, dat hoe onbevredigend de
verrichte arbeid ook geweest was, toch een
kiem van vooruitgang daarin te bespeuren
viel. In den loop van de jaren was Appo
nyi's vertrouwen in de toekomst van de
volkenbondsgedachte steeds meer gestegen.
Meer en meer wist hij de grootschheid van
dc internationale gedachte in tc zien, zonder
door nationale overwegingen over de nog
bestaande tekortkomingen van de interna
tionale) landen invloed op zich te doen gel
den. Zijn laatste openbare rede is een over
tuigend woord van toekomstvertrouwen ge
weest. Op zijn reis van Boedapest naar Ge
nève, om hier Hongarije in de algemeene
commissie der ontwapeningsconferentie te
vertegenwoordigen, liield Apponyi te Wee-
non nog niet tien dagen geleden een groote
openbare redevoering, waarin hij zijn toe
hoorders aanspoorde ondanks alle sccplis-
mc te blijven geloovon in de volkenbonds
gedachte, omdat do Volkenbond onontbeer
lijk voor de internationale samenleving is.
IIet bericht van den dood van graaf Ap
ponyi heeft in geheel Hongarije diepen in
druk gemaakt. Het werd in extra-edities cn
ook door de radio bekend gemaakt. Dc zit-
zitting van het parlement werd afgebro
ken. Woensdag zal een bijzondere rouwzit-
ting worden gehouden, evenals op den dag
van de begrafenis. Dc oppositiepartijen,
waartoe graaf Apponyi heeft behoord, heb
ben besloten een gcmecnschappclijken
rouwdienst te houden, waarbij een herden
kingsrede zal worden uitgesproken door
Tibor Eckhardt.
Naarmate liet bericht zich tc Boedapest
verspreidde, zag men op alle openbare en
particuliere huizen zwarte wimpels hij-
sclien. De extra-edities der bladen schetsen
de verdiensten van den gestorvene als
mensch en politicus. De regeering lieeft een
buitengewonen ministerraad bijeengeroepen
om eon besluit te nemen over de begrafe
nis, die waarschijnlijk op staatskosten zal
geschieden.
BUITENLAND.
De Valera 'weer president.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Ontploffing in een fabriek te Tilburg.
(Tweede Blad, pag. 2).
Dc Tweede Kamer verwerpt de motie-
Drop.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Dc redders van dc „Atlantiquc" gehul
digd.
(Tweede Blad, pag. 2).
OOST-INDlE.
Een telegram van de muiters aan liun
commandant.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. Inst.
tc De Bilt.
Hoogste barometerstand 773.6 te Toulou6c.
Laagste barometerstand 727.0 te Rost.
V e r w a c li t i n g: Meest matige Z.W. tot
W. wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk regenbuien, later iets kouder.
Op den Oceaan is de barometer snel stij
gende, maar bij het N.O. waarts trokken is
de depressio snel dieper geworden, zoodal
zij in geheel Scandinavië zware stormen, in
Zweden sneeuwstormen brengt. Voor do
Britsclic W. kust ligt nog een uitloopcr van
de depressie..De hoogc drukking bleef in Z.
cn O. toenemen, maar door da krachtont
wikkeling van de depressie is liet vorstgc-
bicd ook in Duitscliland O.-waarts terugge
trokken. Do verdere ontwikkeling van den
toestand hangt vooral af van de drukstijging
in het W. Bereikt deze Scandinavië en
Schotland, dan is daar sterke daling van
temperatuur te wachten, omdat dc lucht
afkomstig is uit een gebied met minus
40 gr. C. bij Groenland. Op IJsland wordt
reeds 7 en op Jan Mayen 15 gr. vorst ge
meld. Thans waait liet bij de Britsclic eilan
den nog krachtig uit Z.W. met tempera
turen nabij 10 gr. C. In Frankrijk cn
Duitscliland nam de regen meest af, maar
blijft het nog groolendcels betrokken, even
als in Zwitserland.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dames, costumières,
U vindt bij ons niet alleen een uit
gebreide collectie STOFFEN, maar
ook alle bijbehoorende garneering
en fournituren.
Varkensmarkt 5
Tel. 1309
KWALITEIT WINT ALTIJD.
Chicago, 8 Febr. (V. D.) Een hevige
sneeuwstorm heeft gisteren gewoed boven
het Midden-Westen van dc Verecnigdc Sta
ten van dc Rocky Mountanis tot dc Alle-
ghanies. Het verkeer ondervond groote
stagnatie. De temperatuur daalde op som
mige plaatsen tot 40 cn 36 graden onder
nul.
GROOTE BRAND OP CONEY ISLAND.
N e w-Y o r k, 6 F e b r. (V. D.) Coney
Island, bet bekende zomer-vermaaksoord
an New-York, dat thans verlaten en onder
sneeuw bedekt ligt, liep heden gevaar alle
amusementsgebouwen te verliezen door een
brand, die een half dozijn der grootste
concessies" verwoestte en een schade aan
richtte, welke geschat wordt op 250.000.
