IEDEREN DAG WAT IS ER TOCH IN ONS VOLK? YMUIDER VISCHHANDEL H. GLASTRA Co. N.V. UTRECHTSCHESTRAAT 40 HISTORISCHE WOORDEN VAN NELSON WEER VERBODEN CRISIS EN LANDRENTE BETUIGINGEN VAN LOYAUTEIT MUITERS SEINEN AAN COMMANDANT NIEUWE KRANT IN DEN HELDER DE MUITERIJ IN IND1E Morgen de beslissing? Ontvangen wij alle soorten versohc visch van ons Hoofd kantoor IJmuiden. U is daarom verzekerd van PRIMA KWALITEIT en BILLIJKSTE PRIJZEN. Kabeljauw - Schelvisch Tarbot Tong Heilbot Vischcarbonade enz. Heerlijke Gebakken Visch Garnalen croquetlen Vischkoekjcs Delicatesjes Versche garnalen Z Vcrschc- en gorookte paling Nieuwe haring Gcmari neerde haring Rolmops Stokvisch Zoutevisch Gerookte- en versche Zalm Gerookte- en gestoomde makreel Gerookte bokking enz. enz. Zalm Sardines alle soorten vischconserven Zalm Sardines. TELEFOON 92. MEERMALEN BEKROOND DE MUITERIJ Een artikel in „De Rijkseenheid'' Nog niet genoeg lessen gehad? Wij lezen in „De Rijkseenheid", slaatkun dig economisch weekblad ter versterking \an de banden tusschcn Nederland en de Indien, het volgende: Mot ontroering hebben wij het verdere verloop van de gebeurtenissen bij de mari ne vernomen. De eerste gewaarwording kregen wij, toen wij in de Residentie op Zondagmiddag, in de .lavastraat loopende, bij het gebouw der Fascisten dc vlag half stok zagen hangen. Wanneer het gebeurde op Curacao, toen Urbina zich daar tijdelijk van meester maakte, een dies ater was. hoe moet dan, wat zich nu heeft afgespeeld in do Atjeh- scho wateren, worden bestempeld? Marine is, met diplomatie, het symbool van de Rijkseenheid; en thans ligt dit aan scherven voor onze voeten. Het Rijk kraakt in zijn voegen. Wij zijn niet zoo pessimistisch om daarmedo te be doelen, dat het in elkaar zal storten. Doch gelijk bij een aardbeving de huizen trillen, zoo merken wij thans het symptoom van den vulkaan, waarop wij leven. Wat is er toch in ons volk met de waar den, die wij bezitten, onverantwoordelijk gespeeld! Wat doet de sociaal-democrati sche „Vooruit" in haar nummer van Maan dagochtend, dat weer niet opnieuw! Wan neer de sociaal-democratie ronduit zeide, dat zij zich verheugde in het werk harer handen, dan wisten wij openlijk, waar wij aan toe waren. Maar nu wordt met dub belzinnig geschrijf en gepraat de ondermij- riingsarbeid voortgezet en dan nog de schuld geworpen op anderen. Wij zullen op hetgeen gebeurd is op het gebied van handhaving van de tucht hier niet diep ingaan. Wij beschikken nog niet over de noodigo feiten om definitief te kun nen heoordeelen, waarom bijv. toegelaten is, dat de schepelingen stille demonstraties in Soerabaja hielden, zoodat langzamer hand van kwaad tot erger werd gekomen. Wij -willen slechts opmerken, dat die tucht niet met slapheid kan worden her steld. In onze gedachten komen hier dc woorden van Nelson, die het uitsprak, toen cr muiterij op de Engelscho vloot uitbrak: „They will bo hung by their own ships crew'1. Met dc middelen, waarmede het geschie de kwaad onmiddellijk kan worden hezwo- zullen wij ons hier niet inlatën. Wij fcillen dieper zien. Reeds ecnige malen is in onze kolommen botoogd, dat waar een zoo grootc bezuiniging op Indie's begroo ting moet plaats hebben als thans ge schiedt, het noodzakelijk is om de drie tak ken van dienst, die elke rechtsstaat noodig heeft, op peil te houden: bestuur, justitie, leger en politie. Wanneer het overige niet kan worden betaald, dan moet die bezuini ging zoodanig worden opgezet, dat terug wordt gekeerd tot een eenvoudige staats huishouding en dat niet afgebroken wor den de middelen, die een staat, noodig heeft om te kunnen besturen en zichzelf te handhaven. Wij kunnen hier wel wat leeren van het commünistische Rusland, waar de G.P.Oc.- t roepen het best gevoed en gekleed worden van de gansche bevolking in Rusland, die op het oogenblik in brcede lagen honger lijdt. Wij behoeven niet zoo ver te gaan: wij richten onze oogen naar Duitschland, waar de Rljksweer niet wordt betrokken in de salariskorting. Dat is juist beheer, dat men vooral in deze tijden, als wij thans door gaan, niet het noodzakelijke voor een staat naar beneden haalt. Merkwaardig is te constateeren, dat terwijl geredeneerd wordt, dat men bezuiniging over de heele linie moet doorvoeren, de veelal zoo gedé- faitcerde elementen uit de groote steden, die in de beschutte bedrijven werkzaam zijn, slechts minieme loonsverlagingen krijgen. Wij zeggen dit niet om ook maar eenigs- zins de houding van de schepelingen te ver dedigen ten opzichte van de loonsverla ging; daarvoor is wat wij in deze beschou wing zeggen, naar onze meening, duidelijk genoeg, in het bijzonder wat wij neerschre ven ten opzichte van het herstel van dc tucht. Op muiterij als deze staat doodstraf. Doch dc groote fout is, dat men niet don moed heeft om te kiezen voor den natio- nalen Staat, doch dat men nog altijd, zelfs in deze tijden van er op of cr onder, do kool cn de geit wil sparen. Een tweede punt, waarbij wij dieper wil len graven dan alleen dc feiten van het oogenblik, is dit. Wij schreven reeds, toen de tegenwoordige Regeering ecnige jaren geleden werd geformeerd, dat deze, evenals voorafgaande, maar thans nog in meerdere mate, leed aan het gebrek aan Rijksbegrip. Hebben wij nog niet genoeg lessen ge had: Curacao, Suriname, en thans Indié? Zijn wij er ons niet van bewust, dat wij ten opzichte van dc wereld een mandaat in die gebieden hebben, hetwelk wij op voldoende mate moeten uitoefenen? Dr. Legendre in zijn hoek „L'Asie contre l'Europe", heeft het zoo juist, gezegd, dat de fout van dc verantwoordelijke menschcn in Europa en Amerika was, dat zij zoo wei nig van dc feiten weten, die thans in de wereldbruising plaats vinden. Maar ofschoon ons land het centrum is van een groot Rijk van 70 milliocn inwo ners, waarbij wij een verantwoordelijkheid dragen tegenover de wereld, wordt het bewind daarover gegeven aan politici, die slechts zijn opgekomen uit dc klei/ie bin- nenlandsche pollitiek, goedo administra teurs van hunno departementen kunnen zijn, doch die geen regenten zijn, die op de hoogte zijn van den wereldgang. Wij zouden deze vragen willen stellen: 1. Is, na den climax van ontstellende ge beurtenissen op en met dc vloot in Neder- landsch-Indië, de Regeering niet van oor deel, dat het Rijk in een zeer ernstige crisis verkeert? 2. Dienen na het thans gebeurde, mede bezien in het licht van hetgeen eertijds in andere overzeesche deelen van ons Rijk, met name Curacao en Suriname, heeft plaats gevonden, niet zeer bijzondere maat- rcgolen te worden genomen voor de veilig heid en het voortbestaan van ons Rijk in de verschillende werelddcelcn? 3. Is de Regeering niet overtuigd, dat daartoe in de eerste plaats noodig is het optreden van een Kabinet, dat de Rijksge dachte belichaamt, ervaring heeft van hot huidige wereldgebeuren en leeft uit do bo- ginsclcn van hen, die niet hebben medege werkt aan de ondermijning van gezag, weermacht en Rijkseenheid? De vice-admïraal, commandant van dc Marino te Den Helder, heeft geweigerd om de nieuwe uitgave van dc N.V. de Arbei derspers ,.De Zeven Provinciën" op dc Ma rinewerf cn de schepen toe te laten. Hij heeft tevens het volgende verbod uit gevaardigd: Alle uitgaven van ..De Arbei derspers" zijn voor het onder mijn com- mandement staande personeel verboden, in welken vorm zij ook verschijnen. Betalingsmoeilijkheden op Bali De volgende vraag is door het Volks raadslid Soekawati aan de regcering ge richt: Op Bali bestaan bijkans onoverkomelijke moeilijkheden -bij de betaling van de land rente ten gevolge van de omstandigheid, dat deze belasting gebaseerd is op een op brengst van 3 per pikol padi, terwijl de padiprijzen reeds langer dan een jaar aan- morkolijk lager zijn cn den laatsten tijd niet moer dan 1.25 tot 1.40 per picol bedragen. Is do regeering bereid ten spoedigste aan do landrentcplichtigen op Bali een ensis- ontheffing van do landrentebelasting te ver- leenen, welke rokening houdt met de bui tengewone daling van de padiprijzen? Is de regeering bereid vanaf 1933 hij de hcrklasseeringen ten behoeve van de land rente op Bali aan het hoofd van gewestelijk bestuur de bevoegdheid tc verleenen cm met handhaving van dc door den landren- tedienst vastgestelde normen jaarlijks het percentage van deze normen vast te stel len, hetwelk tot grondslag van de landren te zal dienen? Klachten over rlgoareuse inning. Do heer Thamrin hoeft do volgendo vra gen lot de regecring gericht: Aan 6tellcr zijn ondortcokendo cn met getuigcn-vcdklaringen gestaafde verklarin gen van 16 opgczetcnon van do desa's Ka- lon cn Parakan Mocntjang, district Ledwi- liang, regentschap Buitenzorg, ter hand ge steld, waaruit blijkt, dat bij do inning van do landrente in bovengenoemde desa's do achterstallige belastingplichtigen zoowel in dc bale-dC6a en ten huize van dc loerah's als op den openbaren weg, zijn mishandeld door do betrokken loerah's en politieop passers. Naar aanleiding hiervan vcroorloofc hij zich de volgendo vragen: Is het der regeering bekend, dat zich der gelijke voorvallen in bovengenoemde plaat sen hebben voorgedaan en zoo neen, is zij bereid een onderzoek terzake to doen in stellen? Is de regecring bereid om een rondschrij ven te doen uitgaan, waarbij dergelijke cn soortgelijke practljken bij do belasting inning ten strengste wordt verboden? 16 de regcering bereid om bij juistbevm- ding van de genoemde voorvallen de schul digen voorbeeldig te bestraffen? Is do regoering bereid om een onderzoek te doen instellen naar dc schade, welke door betrokkenen is geleden door den geforceor den verkoop van ploegvee cn landbouw werktuigen, waartoe zij ter voldoening van bun landrcnteschuld zijn overgegaan om verdere mishandelingen te ontloopen? In Indramajoe do eerste proef neming met betaling in padL Het Bat. N'bl. verneemt, dat met den gou verneur vam West Java de voorbereidende besprekingen plaats hadden van do infor meel© commissie tot vergemakkelijking van de betaling van landrente door den opkoop van padi. Het ligt in de bedoeling vcor West-Java do proeven te beginnen in In dramajoe. In verband hiermede zou 2 Februari in Indramajoe een nadere bespreking worden gehouden met de plaatselijke bestuursamb tenaren aldaar, met het oog op het uitvoe ren der proeven. Hoewel de achterstand aan landrente in dat gebied niet zoo groot is, over 1931 slechts 8 mille bedraagt, wordt deze streek in dc eerste plaats uitverkozen, omdat het goldt als het padiland bij uitne mendheid, cn ook in vorband met de om standigheid, dat in Krawang en in de Tji« kampek-vlakte, welke streken eveneons voor deze proeven uitmuntend in aanmer king zouden kunnen komen, do achterstand in de landrente-betaling onbeteekenend is. liet vertrek der Dor nier s Batavia, S Fcbr. (Aneta). Z. E. de gouverneur-generaal van Nedorlandsch Indié heoft officieel aan H. M. de Koningin do beiuigingen van loyauteit, welke o.a. voor het paleis van Z. E. en op het Water- looplcin zijn afgelegd, aan II. Al. de Ko ningin overgebracht. Batavia, 8 Fcbr. (Ancta). De afdecling Moester Cornelis van „Ons Aller Belang" sprak haar verontwaardiging uit over do muiterij. Do vergadering stelde met alge- rneene stemmen vast, dat de Europeosche onderofficieren hun stoffelijke belangen aan den kant willen zetten voor de behar tiging van algemcene belangen en in het bizonder voor die p\er, regeering. Batavia, 8 Fcbr. (Ancta). Naar wij ver nemen, zal ook te Malang hedenavond een loyauteitoptocht worden gehouden. Batavia, 8 Febr. (Ancta). In Soerabaja is gisteren een vergadering belegd ter be sproking van do mogelijkheid van oprich ting cencr burgerwacht. Do hoofdcommis saris van politie deelde echter mede, dat de politieke toestand dusdanig is, dat voor do oprichting geen aanleiding bestaat. Eén der aanwezigen sloot zich hierbij aan, waar bij hij erop wees, dat leger zoowel als po litie, het optreden der marine ten streng ste afkeuren, waarna van de oprichting van een burgerwacht voorloopig word af gezien. Tandjong P r i o k, S Febr. (Aneta) Drie Dornier-vliegbooten vertrekken straks met onbekende bestemming. Tandjong Priok, 8 Febr. (Ancta). Alhier valt ecnige bedrijvigheid waar te nemen, in verband met extra-hewakings- maatregclcn. Wederom een radiobericht van de Zeven Provinciën Voorwaarden voor overgave onveranderd Batavia, 8 Febr. (Ancta). Naar wij ver nemen heeft het radiostation van de „De Zeven Provinciën" het volgende draadlooze bericht uitgezonden, dat gericht was aan den commandant van het schip, den kapi- toin-luitenant ter zee P, Eikenboom, die aan boord vertoeft van het Gouvernements vaartuig „Eridanus" dat nog immer dc ver volging voortzet: „Wij verzoeken u om de hooge autoritei ten namens ons to willen mededeelon, dat door ons geen communistische neigingen worden gekoesterd en dat wij niet van plan zijn tot gewelddadigheden over te gaan. Wij willen alleen protesteeren tegen de korting op de salarissen en tegen het in arrest stol len van onze kameraden. Alles aan boord is goed. Er zijn geen gewonden. De dienst heeft voortgang als gewoonlijk. Wij zijn be reid ons over te geven in den vorm. waar van ons eerder bericht melding heeft ge maakt (onderteekend) Do Europeesche en Inheemsche bemanning". Aneta-Holland meldt, dat in bevoegde marinekringen aan het radiotelegram van ,De Zeven Provinciën" weinig beteekonis wordt gehecht. Aanvankelijk hebben de muiters een telegram van soortgelijk© in houd gezonden aan den commandant der marino to Soerabaya cn nu met geen enkel woord daarop geantwoord is. zullen zij waarschijnlijk het nog eens via comman dant Eikeboom willen probeeren. De regeering zal echter ongetwijfeld dc gestelde voorwaarden van onmiddellijke cn onvoorwaardelijke overgave handhaven en van dit telegram geen nota nemen. Wat de ondertcekening: „Europeesch en inlandsch personeel" betreft, is men van meening, dat deze wel onder alle voorbe houd bezien moet worden. Uit die ondertcekening zou overigens kunnen blijken, wat door sommige autori teiten al is vermoed, dat de Europeesche bemanning gemeene zaak heeft gemaakt met de inheemsche. Red. Een niet verboden editie van de Arbeiderspers Den Heldor, 8 Febr. Hedenmorgen werd hier ter stede verspreid een nieuw blad van de N.V. Arbeiderspers, genaamd „Do Zeven Provinciën". Deze bladen wer den vanuit een groote Citroën-auto ver spreid, waarop met groota plakkaten staat vermeld „de verboden krant en het volks blad". Het nummer bevat behalve het nieuws over het muitende schip ook het gewone nieuws en de gebruikelijke foto pagina. In het blad staat vermeld, dat dit het eenige niet verboden blad van de Ar beiderspers is. Deloyale bedoelingen. De directie der N.V. Aneta en de direc tie der N.V. Dagblad de Telegraaf deelen ons mede, dat zij kennis hebben genomen van den inhoud van een „extra bericht", dat in don naclit van 7 op 8 Febr. in Den Haag en wellicht elders is verspreid en welk bericht luidt: Batavia, 7 Febr. Aneta meldt- de „Java' sluit zich bij de muiters aan, groo tc onrust bij do inlandscbo bevolking. Na der meldt Aneta: te Soerabaja demonstree- ren de Europeesche en inlandsche schepe lingen. Dagblad do Telegraaf. Do directies voornoemd verklaren in ver band hiermede, dat dit bericht nimmer door Ancta of dc Telegraaf is ontvangen of verspreid, dat het dan ook volkomen uit do lucht is gegrepen en slechts getuigt van de deloyale bedoelingen van hen, die het hebben verzonden en bekend gemaakt, en dat zij den daartoe bevoegden autoriteiten hebben verzoch-t de daders van dit feit te willen opsporen cn ter verantwoording roe pen. Een zeer deskundig(?) Engelsch oordeel Batavia, 9 Febr. (Aneta). In verband met het optreden tegen „De Zeven Provin ciën" verklaart het departement van ma rine in Indië, dat vanaf het begin werd be sloten, dat het schip uitsluitend zou worden behandeld als een muitend oorlogschip. Op treden tegen „De Zeven Provinciën wordt onraadzaam geacht, vóór concentratie heeft plaats gehad van een aantal vloolecnheden, hetgeen verscheidone dagen moet duren als gevolg van den grooten afstand. Deze con centratie wordt heden voltooid, zoodat een beslissend optreden tegen morgen mag worden verwacht. DE MUITERIJ IN INDIË. De waarschuwing aan den com mandant. Bij het bericht, dat de commandant \an De Zeven Provinciën de waarschuwing van den inspecteur van politie Vermeer als een canard heeft opgenomen, tcckent de N.R.Ct. het volgende aan: Wij zouden de juistheid van dc verbazing wekkende mcdedeeling in bovenstaand te legram het liefst in twijfel trekken. Ze is echter rnet zooveel bijzonderheden toege licht, dat. men haar wel als juist moet aan nemen. De Deli-Couranl, waarvan ze af komstig is, heeft in Aljeh goodc verbindin gen en zij is het ook geweest, die de eerste nadere bijzonderheden omtrent het op Dc Zeven Provinciën voorgevallene lieeft ge mold. De waarschuwing als feit aannemende, kan onze eerste indruk niet anders zijn dan dat de houding van den commandant vol komen onverantwoordelijk is geweest en hij in dezen troebelen tijd daarmede in elk geval rekening had behooren te houden. Dc- commandant heeft haar blijkbaar opgevat als een canard. Moet men hieruit misschien afleiden dat er te voren méér dergelijke waarschuwingen in verband met de stem ming van het personeel zijn gedaan, waar aan géén waarde bleek te hechten? In elk geval bevestigt deze opvatting dan toch, dat de commandant geen begrip gehad heeft van hetgeen cr onder zijn personeel omging en ten onrechte ten volle gerust moet zijn gc.9 vveost omtrent de gedraging der bemanning De waarschuwing kan den commandaii1' tijdig genoeg hebben bereikt. Ze is ongeveer twee uur ontvangen vóór het uitgaan van de lichten aan boord, hetgeen orn 9 uur ge. schiedde, waarna om 10 uur „De Zever, Provinciën wegvoer. Het is thans zeker niet het oogenblik om nader de schuldvraa? ten aanzien van den commandant tc stel len. Een onderzoek naar alle omstandigiu. den van het gebeurde zal vanzelf ook om vatten do vraag :in hoeverre het gebeurd^ voorkomen had kunnen worden van de zijd: van den commandant en zijn staf. Buitenlandsche persstemmen, Het Handelsblad meldt: De Berlijnsche pers toont voor de lotge vallen van de „De Zovcn Provinciën" over- groote belangstelling. Vooral dc boulevard- pers brengt de berichten uit Nederland en Ned.-Indié met foto's en vette opschriften, zonder echter veel commentaar eraan toe to voegen. Hedenochtend gaven wij weer, wat de „Rote Fahne" van de gebeurtenis-1 sen zegt. Thans willen wij nog een oordeel van de nationaal-socialistische „Angriff, het Berlijnsche regceringsblad, laten vol-lij gen. Het blad meent, dat de muiterij coni waarschuwing van uiterst ernstigen om vang is. „Ned.-Indié", zegt het blad, „is reeds gc- ruimen tijd een haard van smeulend oproer met bolsjewistischen tendenz. Men kan niet, beweren dat do Nederlanders, vooral in dewi laatste tientallen jaren, bijzonder geslaagd} kolonisators geweest zijn. Hun regecring viel van het eene uiterste in het andere.! a Terwijl geruimen tijd dc al tc humane ideeën van Multatuli uit zijn „Max Ha\e-rï laar" ook in de gouvcrncmcntoelc leidingH een onbegrijpclijkcn invloed kregen, werd plotseling weer met zulk een schorpte hen heerenstandpunt van don Europeaan op Uen' voorgrond geplaatst, dat dc inlandsche be volking noodgedwongen in verwarring moest geraken. Daarbij kwamen de steeds grooter wordende economische moeilijk heden, die haar hoogtepunt bereikten door den toenemenden export van Japan, na do verklaring van den Chineeschcn boycot. Moskou weet natuurlijk, dat daarginds in de Zuidzee, en niet alleen op Ncdcrlandsch gebied, zijn kansen stijgen en tracht met alle middelen het oproer aan te stoken. On der zulke omstandigheden is het zeer de vraag, of Nederland uit eigen kracht in staat zal zijn het zoo plotseling oplaaiend vuur zóó te blusschen, dat het niet nog elders brand veroorzaakt." Da juiste meening. „Figaro" bevat van de hand -\an een marine-medewerker een deskundige be schouwing over het voorkomen van mui terij op oorlogsbodems in het algemeen, ge schreven natuurlijk naar aanleiding van hot gebeurde op „De Zeven Provinciën". Maar de adviezen van den schr. houden met ons geval geen verband, omdat hij de oozaak te uitsluitend zoekt in klachten over de voeding. Maar het slot van het Fransclie betoog halen wij met instemming aan: „Bovenal is het noodzakelijk destructieve propaganda te verhinderen, die beoogt den ondergang te bewerken van koloniale rij' ken voor de staten die ze bezitten. In dien gedachtengang is zwakheid zoo al geen misdaad, dan toch de gevaarlijkste van alle dwalingen." „De eenige blanke". De „Evening Standard" knoopt aan do berichten omtrent de muiterij een ietwat zonderling commentaar vast. Het blad meent dat wij in Ned.-Indié „oogsten den stormwind van ons achter lijk koloniaal bewind" en „op Java op ecu vulkaan huizen". Het is moeilijk, gaat liet blad voort, om zich een grooter contrast voor tc stellen dan dat tusschen do Ncdcrlandsche cn En- gelsche bestuurssystemen in den Maleischcn Archipel. De Hollanders hecrschen met trenghoid. Zij cischen van den inlander algeheele onderwerping. Maar tegelijker tijd riepen zij een reusachtige bevolking van halfbloeden in het leven, waardoor ginds tegenwoordig Hollanders zijn allen die schoenen dragen. liet onderscheid tusschen de twee syste men blijkt reeds dadelijk in de Maleischc taai-uitdrukking orang poetih (blanke) wordt uitsluitend gebruikt voor Engelschen. Een Duitscher is een „orang djeiman", een Franschman een „orang frantsis". een Hol lander tenslotte een „orang blanda". Tot zoover de „Evening Standard", wel ker uiteenzettingen voor onze lezers geluk kig geen correctie behoeven. Wij geven ze dan ook uitsluitend curiositoitshalvc weer, minzaam glimlachend om do „eenige blon ken" in den tuin van Allah. Die in eigen land meestal worden aangeduid als colo nial people... Eurasians op Malakka noemen hen waarschijnlijk nog heel anders! DE ORDE HERSTELD. Paramaribo, 8 Febr. De orde welke alhier was verstoord door do agitatie van de Kom. is thans hersteld. In fotaal zijn bij de relletjes twee personen gedood cn drie en twintig gewond. De emigranten zijn naar hun plantages teruggekeerd cn hebben hun werk hervat,

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 2