AMERSFOORTSCH DAGBLAD
BESLISSENDE ACTIE IS NOODIG
Vrijdag 10 Februari 1933
31e Jaargang No. 192
DERDE BLAD
HET ESKADER NADERT DE
ZEVEN PROVINCIËN
DE „ZEVEN PROVINCIËN"
HEEFT ZICH OVERGEGEVEN
SLIPGEVAAR
DE MUITERIJ
IN IND1E
DE MUITERIJ OP DE
ZEVEN PROVINCIËN
DE ZESDAAGSCHE
TE FRANKFORT
Radioprogramma
Batavia, D Fcbr. (Aneta). (Donderdag
avónd 9.20). De autoriteiten en het departe
ment der marine In Ned.-Indic zijn gereed
om gedurende de komende nacht in volle
activiteit in functie te zijn. Geheel Ned.-
Indié ziet met groote spanning doch vrij
van eenigerlei paniekstemming of zelfs ze
nuwachtigheid de eerste berichten tegemoet
omtrent de ontmoeting tusschen het eskader
'der Nederlandsche Marino dat begeleid door
acht Dornier Wall-vliegbooten op dit oogen-
blik het muitend schip „De Zeven Provin-
jciën" nadert.
Aan boord van de kruiser Hr. Ms. Java
bevindt zich als eenige journalist-ooggetui
ge verslaggever, een vertegenwoordiger van
het Ned.-Indiscb Persbureau „Aneta". Deze
Is in staat gesteld om gebruik to maken
van het radiografisch uitzendstation van
bet schip en zijn eerste berichten worden
'tegemoet gezien in den loop van de nacht
en de eerste uren van de morgenscheme
ring.
r „De Zeven Provinciën In zicht.
Batavia, 10 Februari. (Vrijdagmorgen
7.30 uur): Aneta's specialo correspondent
aan boord H. Ms. Java seint, dat het es
kader „De Zeven Provinciën" in zicht is.
Een kaartje, dat aangeeft waar de Zeven
Provinciën zich op het oogenblik ongeveer
bevindt.
Inlandsche bemanning ver
vangen.
Batavia, 10 Febr. (Aneta). Wil verne
men van officieele zijde, dat hoewel daar
toe geen rechtstreeksche aanwijzing of aan
leiding aanwezig was, en uitsluitend als
voorzorgsmaatregel werd gehandeld, bij
bet vertrek van het eskader uit Soerabaja
de Inlandsche bemanning van de Piet Hein
en de Evertsen en een deel van de beman
ning van de Java hoofdzakelijk vervangen
zijn door Europeesche manschappen.
Bij aankomst van het eskader to Tand-
'jong-Priok werden gevankelijk één Euro-
pee6ch kwartiermeester en twee man
schappen uit het eskader weggevoerd als
resultaat van een telegram van de com
missie van onderzoek inzake de gebeurte
nissen bij de marine te Soerabaja.
De achtergebleven Europee
sche bemanning van „De
Zeven Provinciën" gearres
teerd.
Me dan, 10 Febr. (Aneta). De Atjeh-cor-
rèspondent voor de Deli Crt. seint aan zijn
blad, dat de zeelieden en stokers van „De
Zeven Provinciën", die in Atjeh zijn ach
tergebleven order hebben gekregen van den
militairen commandant om patrouille
diensten te verrichten in samenwerking
met de marechaussee in de richting Tjalang
en Tanggeurapang. Hierbij wordt gemeld,
dat de Inheemsche bemanning aan dit be
vel heeft voldaan, doch dat alle Europea
nen geweigerd hebben aan dit bevel te vol
doen. Deze werden daarop allen gearres
teerd.
Batavia, Vrijdagmorgen 7.30 uur. Ane
ta's speciale correspondent aan boord van
de „Java" seint dat men het eskader de
„Zeven Provinciën" in zicht heeft gekregen.
Batavia (Aneta), Vrijdagmorgen 10
Febr. 10.46 uur. Dc commandant van het
cscader sommeerde radiografisch dc „Zeven
Provinciën" tot onvoorwaardelijke over
gave, daaraan toevoegende dat anders ge
weld zou worden gebruikt. Medegedeeld
werd dat de vlag moest worden geheschen
en een wit kleed moest worden getoond op
het zonnedek, terwijl het schip 10 minuten
bedenktijd werd gegeven. De „Zeven Pro
vinciën" antwoordde met een draadloos
telegram, gelijk aan dat waarvan eerder
melding werd gemaakt; daaraan was toege
voegd: val ons niet lastig.
Hierop wierp een vliegmachine de eerste
bom naast het muitende schip; de Zeven
Provinciën gaf zich over, nadat het te 9.18
uur door ecu bom van een Dornier vlicg-
boot was getroffen.
Brand brak uit aan boord van de „Zeven
Provinciën"; de bemanning verliet met.
spoed het schip en ging in de booten. Dc
brand is blijkbaar niet ernstig, daar dc
„Zeven Provinciën" door gaat met in radio
grafische verbinding te staan.
Twaalf dooden en 25 gewonden.
In afwijking van eerdere berichten kan
thans worden gemold, dat de Dornier Wall-
vliegboot slechts één bom heeft geworpen.
Deze bom heeft 12 leden van de beman
ning gedood en 25 gewond.
H.M. „Zeven Provinciën" is thans we
derom onder commando van de officieren.
Ancta-Holland rneldt:'
In den afgeloopen nacht werd bij de ma
rinestaf op het departement van defensie
dc volgende officieele mcdedecling ontvan
gen:
Heden 9 uur werd de Zeven Provinciën
gesommeerd voor straat" Soenda op onmid
dellijke en onvoorwaardelijke overgave door
een groep vliegbooten. Ilierop werd door dc
„Zeven Provinciën" verwezen naar de be
kende proclamatie, waaraan werd toege
voegd dat niet gehinderd moest worden.
Een watervliegtuig wierp daarop een bom
van 50 K.G. op de „Zeven Provinciën", lich
te brand ontstond, aan boord werden witte
vlaggen geheschen, de „Zeven Provinciën"
gaf zich over. Dc berichten over de overga
ve van de „Zeven Provinciën" waren he
denochtend reeds vroeg in den Ilaag be
kend.
In militaire kringen was men algemeen
blij dat de spanning van de laatste dagen
geweken was. Hoewel betreurd werd dat de
overgave niet geheel en al zonder geweld
had plaats gevonden, stemt liet loch tot vol
doening dat dc bemanning reeds spoedig
tot bezinning was gekomen. Men vestigt er
nog eens onze aandacht op, dat een bom
van 50 K.G. behoort tot het lichtste gehalte
dat aangewend kan worden.
Batavia, 10 Febr. (Aneta). Dc comman
dant der zeemacht in Indië verklaarde in
den Volksraad in de vergadering van he
den, dat dc Europeesche minderen even
eens hebben deelgenomen aan de muiterij.
Dc ontvangen telegrammen toonen aan, dat
aan boord van de „Zeven Provinciën" wa
ren 16 officieren, 9 Europeesche onder-offi
cieren, 3 inlandsche onder-officicren, 44 Eu
ropeesche korporaals en minderen en 18-4
inlandsche korporaals en minderen.
Bovendien wordt vernomen dat bij de
„Zeven Provinciën" het plan bestand, om,
wanneer voedseltekort zou ontstaan, koop
vaardijschepen te berooven.
Drie Europeanen gedood.
Aneta-Holland meldt:
Blijkens een nader bij het departement
van defensie ontvangen bericht bedraagt
het aantal dooden 18, waarvan 15 inlan
ders en 3 Europeanen. 'De Europeesche
schepelingen zijn de Tamboers Bakker en
dc Brec en dc marinier 2e klasse Kroes
kop.
Do Feirey Napier-eendekkor, waarmee de recordvlucht van Engeland naar
Zuid-Airika werd volbracht.
Hel loopvlak (de x.g.
„ribbels") op Uw
banden wil zeggen:
Veilig rijdén.
Die ribbels zijn de
„ankers" van de auto.
Gladde banden:
Volgens do voorloopige berichten bevindt
zich onder de lichtgewonden de luitenant
ter zee 3c klasse baron de Vos van Steen-
wijk.
Aanhankelijkheldsbetulglng te
Bandoeng.
Bandoeng, 9 Febr. (Aneta). Duizen
den, waaronder vele dames, namen deel
aan dc hier gehouden aanliankclijkhcids-
betooging.
Do schouwburgzaal van de sociëteit Con
cordia was stampvol.
De voorzitter van het I.E.V., dc lieer Jo-
han, hield een korte redevoering.
Voorts werd gesproken namens dc In
disch Katholieke Partij, de Christelijk
Staatkundige Partij, do C.O.V., do Vader-
landsche Club, den Plantersbond cn den
Bond van Oud-Onderofficieren.
De spreker van laatstgenoemden bond
sprak do aanwezige militairen als volgt
toe: „Maak het Leger niet te schande, an
ders zouden wij ons moeten schamen daar
in ooit te liebbon gediend, wij, jongens van
Van Heulsz".
Het aantal sprekers was beknopt gehou
den. Vele verccnigingen zonden adheasie-
betuigingon.
Een optocht werd geformeerd, welke met
de driekleur, vaandels en militaire muziek,
naar het huis van den Resident trok, waar
de heer Johan een korto redevoering hield.
De Resident van Priangan, omgeven door
generaals, den burgemeester, den Regent,
den patih cn leiders van het Departement
van Gouvernementsbcdrijven, dankte om
standig. Hier, evenals in Concordia, was
het enthousiasme groot.
Het Wilhelmus werd gezongen, waarna
de menigte juichte en het vlaggelicd aan
hief.
HIJ WILDE NIET VAN ZIJN
MOTORFIETS AF.
Amsterdam, 9 Februari. De Bus-
sumsche jongeman De S., werd ervan ver
dacht, op den Brcdiusweg een meisje tc
hebben aangereden. Door den chef van de
verkeerspolitie, inspecteur C. Langcveld,
werd hij op het politiebureau ontboden, om
de politie gelegenheid te geven do remmen
van het motorrijwiel te onderzoeken.
De S. weigerde echter van zijn motorrij
wiel af te stappen om den inspecteur er
op te laton plaats nemen. Tenslotte, na
verschillende sommaties, werd hij er door
de politie afgehaald.
Wegens dit feit werd de motorrijder door
den politierechter veroordeeld tot 25 boete
subs. 15 dagen hechtenis.
In hooger beroep eischte dc procureur-
generaal bevestiging, het Hof wees vandaag
arrest en bevestigde liet vonnis behalve
wat betreft do subsidiaire hechteyis, deze
werd bepaald op 5 dagon.
ONTEVREDEN MARKTKOOPMAN.
Als lk aan 't malton sla....?
Amsterdam, 9 Februari. Een Ara-
sterdamsche marktkoopman had „oncenig-
heid" met een politic-agent over des koop-
mans standplaats op de markt.
De handelsman werkte met grove argu
menten: hij sprak van „koeiekop" en „zak
kenroller". Voorts bleek hij een onderzoek
te hebben ingesteld naar dc hersencapaci-
teiten van den agent, hij kwam tot een
ietwat vreemde conclusie: „Agent, jo heb
zaagsel in je kop!"
Toen liep do maat over, dc agent trok
zijn handschoenen uit, het boekje kwam te
voorschijn en de marktkoopman word vol
gens de regelen der kunst op de bon „ge
slingerd"'.
De politierechter streek do hand over het
hart en legdo den delinquent 10 boete
op, benevens een maand voorwaardelijk,
mot een proeftijd van één jaar.
Do marktkoopman was niet tevreden,
hoewel hij een belangrijk percentage van
dc bclcedigingen bekend had, ging hij in
hooger beroep om die maand voorwaarde
lijk nog weg te werken.
Ook het Hof verhoogde de straf niet, het
bleef tien gulden, plus een maand voorwaar
delijk, maar de proeftijd werd bepaald op
drie jaar.
„Als ik nou in dien tijd aan het muiten
sla", informeerde de marktkoopman be
langstellend, en met de Westermarkt weg
vaar
„Laat U die geestigheden maar."
Mopperend en brommend verliet de man
met de voorwaardelijke slraf do gehoor
zaal.
„DE MATROZEN VAN CATARRO"
VERBODEN VOOR MILITAIREN.
Groningen, 8 Febr. Dc commandant
van het Groningschc garnizoen, Luitenant-
Kolonel I. J. Froger heeft het bijwonen van
het tooneelstuk ..De Matrozen van Catar-
ro", hetwelk Zaterdag a.s. in den Stads
schouwburg te Groningen door „De Jonge
Spelers", onder leiding van Ben Grocne-
veld zal worden gegeven, voor alle militai
ren van het garnizoen verboden.
SALARISKORTING BIJ DE NEDER
LANDSCHE BANK.
Opnieuw 3
Amsterdam, 9 Febr. Nadat de direc
tie en de commissie van advies ingaande
1 Jan. 1932 10 van haar inkomsten uit
de bank hadden afgestaan en ten aanzien
Nog eenige citaten uit de
Indische pers
„Dc Locomotief" bevat een hoofdartikel,
getiteld „Dc Schande". Het blad wijst dc re
cente salariskortingen als motief voor de
muiterij af cn meent dat het doel, verzwak
king van het gezag, zoowel tegenover het
binnen- alö buitenland ten volle is bereikt.
Slecht6 de door het muitend schip gevolg
de route deed buitenlandsche interventie
achterwege blijven.
Een beslissende actie is thans inderdaad
hard noodig. De regcering hervinde volledig
haar sterk beleid.
Het „Bat. Nieuwsblad" neemt ten sterk
ste stelling tegen het optreden van den
commandant en noemt dezen even schuldig
als de muitelingen.
Het blad concludeert uit den stijl van de
draadlooz.e telegrammen, afgezonden door
het radiostation aan boord van „De Zeven
Provinciën", dat het Europeesch personeel
ook de hand in het spel liecft.
Batavia, 9 Febr. (Aneta). Het „Soer.
Handelsblad" citeert onder hot hoofd „Lo
reveil du'lion", de wóórden van den minis
ter van defensie In dé Tweede Kamer. Het
blad noemt deze uit het hart gegrepen en
volkomen dekkend de mogelijke bevelen
van de marine-autoriteiten, die de overgave
van 't muitend schip moeten afdwingen
Het blad meent, dat het hierdoor thans
uitgesloten is, dat de militaire comman
danten, die krachtig optreden, later daar
voor zullen worden gedesavoueerd.
Hoewel het blad de aanhankelijkheids
demonstratie te Batavia toejuicht, meent
het dat navolging van dit voorbeeld elders
achterwege dient te blijven.
„Door vastberaden kalmte en een hoog
hartig schouderophalen zijn orde cn rust
beter gediend. De sterke schreeuwt zijn
kracht niet uit, doch schrijdt rustig voort
temidden der demagogische deining."
Ook do „Indische Courant" meent, dat
verdere demonstralies het doel voorbijschie
ten. Velen nemen aan deze demonstratie
niet deel, aangezien zij het vanzelfsprekend
achten, dat de groote massa achter het ge
zag staat Bovendien baart do politieke si
tuatie in Ned.-Indië thans niet de minste
zorg.
Het blad meent, dat men thans het initia
tief aan de overheid moet overlaten.
Stemmen uit de Chineesche en
Inheemsche woreld.
Batavia, 8 Febr. (Aneta). Uit de pers
commentaren van de Chineesche en in
heemsche bladen, voor zoover deze niet vol
staan met de publicatie van de telegram
men van Aneta zonder meer valt nog het
volgende aan te halen.
De „Sin Tit Po" concludeert, dat de mui
ters schuldig zijn, weshalve zij dienen te
worden gestraft. Bij de bepaling van de
straf vergete ra*n echter de aanleiding niet.
Het blad gaat niet aceoord met de sugges
tie om geweld te gebruiken.
De „Soera Oemoem" becritiseert dc be
richtgeving, welke de tendens heeft alle
schuld uitsluitend op de Inheemsche be
manning te werpen. Omdat de toedracht
der feiten tot dusver nog niet volledig be
kend is, onthoude men zich van conclusies
als zou bijvoorbeeld het muitend schip door
een Inheem3chen kwartiermeester worden
genavigeerd.
Luitenant-vlieger Gayford, die de ononder
broken recordvlucht Engeland--Zuld-Afrika
tot een goed eindo bracht, ziet men roohts
op de foto de kaart bestudeeren.
van het personeel, met ingang van 1 April
1932 tot een korting van 5 werd beslo
ten. zullen, naar wij vernemen, alle aldus
gereduceerde inkomsten, met ingang van
1 April 1933 bij de Nederlandsche bank op
nieuw met 3 worden gekort.
RauschsPijnenburg winnen
Frankfort, 9 Febr. (V.D.). Do Zesdaag-
sche had het volgende resultaat:
1. Rausch—Pijnenburg, 848 pnt.
Op 1 ronde:
2. Schoen—Tietz, 501 pnt.
Op 2 ronden:
3. Ehmcr—Riegor, -413 pnt,
'4. DinaleWals, 259 pnt.
Op 3 ronden:
5. Ivllian—Puetzfcld, 481 pnt.
6. SevergniniBrcsciani, *371 pnt.
Op 4 ronden:
7. Vopel—Korsmoier, 557 pnt.
8. Ziems—Oestreich, 234 pnt.
9. LehmannMaczinski, 126 pnt.
Op 6 ronden:
10. Schacfer—Altenburger, 117 pnt.
In totaal zijn 11a 115 uur rijden 3316,180
K.M. afgelegd.
P1JNENBURG-RAUSCH
Zalordag 11 FebrnarL
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 V.P.R.O.-Morgenwijding.
10.15 V.A.R.A. Voor Arbeiders in de Con
tinubedrijven: „Do Notenkrakers", o.l.v. D.
Wins, decdlamatie doer A. Bouwmeester,
V.A.R.A.-Tooneel, W, v. Cappellen, en
gramofoonplaten.
12.00 V.A.R.A.-Klcinorkest o.l.v. P. Du-
chant.
2.00 Zenderverzorging.
2.15 Gramofoonplaten.
7.00 „Naarstig volhardend vergaren", m.
in. v. gem. koor o.l.v. Krelage, V.A.R.A.-
Orkest o.l.v. II. de Groot en A. Krelage, J.
Jong (orgel en piano), J. Hekkert-v. Eys-
den (sopraan), A. v. Strien (tenor), N. Piel-
2.50 Causerie.
3.10 „Do Flierefluiters" o.l.v. H. dc Groot
m. rn. v Leo Fuld (zang).
3.50 Muzikale causerie.
1.30 Sportpraatje.
I.50 „Do Notenkrakers", o.l.v. D. Wins
cn gramofoonplaten.
5.40 Literairs causerie door A. M. do
Jong.
6.00 Gramofoonmuziek.
stroom (bariton), A. Bouwmeester (voor^
dracht). Janny van Oogen (voordr.), H.
March and (conferencier), E. Kupers (toe
spraak).
9.00 V.A.R.A.-Orkest o.l.v. H. de Groot,
m. m. v. Henri Walllg cn Liddy Bergman
(zang).
II.00 Vaz Dias.
11.10 V.A.R.A.-Varia.
11.15—12.00 Gramofoonplaten.
K. R. O.
8.00—9.15 Gramofoonplaten.
10.00 Gramofoonplaten.
11.15 Carillonbespeling.
11.30 Lezing.
12.151.15 Soxtetconcert en Gramofoon
platen.
2.00 Voor de jeugd.
2.30 Kinderuur.
4.00 „Par6ifal"„ opera van Wagner. In d*
pauzes: Causerie en berichten.
10.15—12.00 Schlagermuziek,
