DE EEMLANDEU
MEDEDEELING
R HAGENBEEK
BIJKANTOOR TE AMERSFOORT
Licht op
5 uur 54 min.
Fa. R. VAN DEN BURG
Piano's in huur verkrijgbaar
Woensdag 22 Februari 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. «8» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 202
ONTPLOFFINGSRAMP TE
SJANGHAI
DE SPOORWEGSTAKING IN
IERLAND
DE BETG0GINGEN TE
PARIJS
DE VERKIEZINGSSTRIJD IN
DUITSCHLAND
HET VRAAGSTUK VAN DE
OORLOGSSCHULDEN
ADVERTENTIEN
ABONNEMENTEN
AGENTSCHAP TE SOEST
Ferd. Huijcklaan 22
J. LAMBRECHTS
SOESTERWEG 107
Arnh.straat
L. J. LUYCX ZOON
ZIJDEN SJAALS
Fleurige Dessins
f 1.25, f 1.50, f 1.75
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS f*' maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75. per
Week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/2.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513
PRIJS DER ADVERTFNTIEN vao 1 LOS met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadighelds-advertentlén voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlön „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatseo f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Japaas houding in het Verre
Oosten veroordeeld. Wat
zal de Volkenbond thans doen?
I Zoo is dan dc buitengewone Volkonbonds-
vergadering gisteren voor den zooveeleten
keer bijeengekomen ter behandeling van het
ernstige geschil in het Verre Oosten. Dc
telegrammen hebben reeds meegedeeld, dat
voorzitter Hymans tot zijn spijt het misluk
ken van de bemiddelingspogingen der com
missie van negentien moest vasstellen en
tevens er den nadruk op legde, dat dc Vol
kenbond niet bereid is den nieuwen staat
Alandsjockwo te erkennen; Genève meent,
dat Mandsjoerijc een autonome staat moet
worden onder Chinccsche soevereiniteit. In
het rapport, dat dc commissie van negen
tien heeft opgesteld, worden Japans hande
lingen ten öcherpste veroordeeld en gc-
eischt, dat Japan zicli uit bet gebied, dat
hot heeft ingepalmd, zal terugtrekken. To
kio heeft echter niet alleen met een duide-
lijn neen geantwoord, doch bovendien
troepen naar de Chinccsche provincie Jehol
r* gezonden, dat eveneens zal worden ver
overd, omdat het volgens dc Japanners deel
uitmaakt van Mandsjoekwo.
Uit alles blijkt, dat Japan er niet voor
terug zal deinzen definitief met den Volken
bond te breken, hetgeen het in moreel op
zicht trouwens reeds geruimen tijd heeft
Jt gedaan. Trouwens: wat zou het een allcr-
zotste toestand zijn, wanneer een 6taat, die
LOP.D LYTTON.
volkomen in strijd met geest cn letter van
het volkenbondshandvest handelt, lid van
de Geneefsche organisatie zou blijven en in
middels door zou gaan zijn veroveringen, die
een onwettig karakter dragen, gemoedelijk
I voort te zetten. Wanneer iets dergelijks zou
1 geschieden, zou het gezag van den volken-
B bond in nog ernstiger rnatc worden gc-
B schokt.
Overigens vervalt practisch het lidmaat-
schap van een 6taat, die met den Volken-
li bond breekt, pas over twee jaren cn het
uittreden beschermt Japan dan ook niet te-
gen dc gevolgen, waarmee het Volkcnbonds-
statuut een verstoorder van den vrede, alö
hoedanig Japan thans wordt beschouwd,
5? bedreigt.
Dc Volkenbond ziet zich nu voor de zeer
netelige moeilijkheid geplaatst te overwe-
gen wat.tegen Japan moet worden ondcr-
I nomen. Zal men zich voorloopig tevreden
I 6tcllcn met de moreclc veroordeeling van
I Japan of zal men terstond zijn toevlucht
I nemen tot de strafmaatregelen, die op
grond van artikel 16 van het Volkenbonds-
handvest op Japan kunnen worden loegc-
B past?
De Kólniscke Zeitung acht bet uitgeslo-
I ten, dat do Volkenbond in verband met den
I tegenwoordigen internationalen toestand
militaire stappen tegen Japan zal onder-
S| nernen. Een persoonlijkheid als lord Lytton,
de voorzitter der commissie van onderzoek,
die door den Volkenbond naar Oost-Aziê is
I gezonden en die een groot deskundige is,
I wat het Japansch-Chineesche geschil be-
I treft, heeft zich nog niet lang geleden uit-
gesproken tegen een economische blokkade,
I om Japan tot rede te brengen. Ilij liet zich
I hierbij leiden door de overweging, dat een
I economische blokkade in hoofdzaak de on-
I schuldige burgerlijke bevolking treft en in
de tweede plaats heel makkelijk kan uit-
t loopen op het uitbreken van een oorlog.
Lord Lytton meent echter, dat een andere
oplossing mogelijk is. Ilij heeft den leden
I van den Volkenbond enkele maatregelen
aan de hand gedaan, die op het volgende
neerkomen: (1) een verbod van alle wapen-
uitvoer naar Japan; (2) het weigeren van
elke financieele hulp cn (3) het afbreken
I der diplomatieke betrekkingen.
Het kan niet worden geloochend, dat deze
drie maatregelen, wanneer zij in heel hun
v omvang ernstig worden toegepast, niet al-
j leen op het rechtsbewustzijn der wereld een
diepen indruk zouden maken en het aan
zien van den Volkenbond weer zouden doen
toenemen, maar ook het militaire optreden
van Japan in belangrijke mate zouden be
moeilijken. Zal de Volkenbond echter den
raad van lord Lytton opvolgen? Een Engel-
sche krant nam dezer dagen een karika
tuur op, waarin de politieke macht der we
reld, welke in den Volkenbond is be
lichaamd, als een kat werd voorgesteld, die
voor de muis Japan bangelijk in een
boekje wegkroop. Heel de wereld wacht nu
vol spanning het antwoord af op de vraag,
of dit beeld opnieuw werkelijkheid zal wor
den.
1 'ermoedelijk circa
200 dooden
Uit Sjanghai wordt oap dc Telegraaf ge
meld:
Twee, pctrolcumtunks, behoorende bij dc
Zangdah Rubber Vulcanizing-fabiick, zijn
lieden in de lucht gevlogen. Onmiddellijk
na de exploisio brak brand uit. die met
razende snelheid om zich heen greep cn
tot dusver niet kon worden gcbluscht.
Reeds zijn dc lijken van 80 bij de ont
ploffing en den brand om het leven ge
komen personen geborgen, terwijl 70 zwaar
gewonden naar dc ziekenhuizen zijn over
gebracht. Men vree6t, dat het aantal doo
den tot 200 zal stijgen.
Sjanghai, 21 Februari. (V.D.) In een
rubberfabriek te Sjanghai hebben zooals
reeds gemeld Dinsdag twee lievige ontplof-
lingen plaats gehad.
Dc ontploffingen hadden plaats in twee
in de fabriek staande vulcanisecrings in
stallaties. De fabriek is in liet Oostelijk
deel van Sjanghai gelegen.
Ten gevolge van de eerste explosie is een
twee verdiepingen hoog gebouw verwoest.
Alle personen, die in dat gebouw werk
zaam waren, werden öf gedood óf zeer
ernstig gewond. Machincdeelc», stecncn
cn stukken ijzer vlogen als het ware door
de lucht. Even later is een hevige brand
uitgebroken, terwijl slechts luttele secon
den daarna een tweede ontploffing plaats
had. Het dak en do muren van een machi
nekamer zijn vernield. 160 meisjes kwamen
in de vlammenzee terecht, welke op een
lager gelegen étage woedde. Het gehecle
brandweercorps van Sjanghai werd gemo
biliseerd ten einde een uitbreiding van,
don brand op belendende gebouwen te
voorkomen.
Nader wordt gemeld, dat reeds 150 doo
den te betreuren zijn. 200 andere arbeiders
zijn ten deelc ernstig, ten deelc minder ern
stig gewond.
Dublin, 20 Fcbr. (V. D.) Opgewonden
tooneelcn zijn heden hc gevolg geweest van
een poging autobussen te doen rijden. In
Dublin werd een autobus in brand gesto
ken; den chauffeur heeft men getracht in
het water te gooien, waarop dc politic een
charge met den gummistok op dc menigte
uitvoerde. Twee jonge mannen zijn in ar
rest gesteld. Verder werd getracht bet ver
keer te belemmeren op de Ballyclarc Larne-
lijn door de rails met vet in te smeeren.
Een goederentrein kon niet passecren, voor
dat men zand gestrooid had. Dinsdag be
gint reeds dc vierde week van dc staking,
zonder dat iets er op wijst, dat een over
eenkomst in zicht is.
Ernstige buitensporigheden.
Dublin, 21 Febr. Gisteren hebben de
stakende Iersche spoorwegmanncn weer op
verschillende plaatsen aanslagen gepleegd.
Een autobus van Dublin naar Dundalk, die
voor do eerste maal den dienst deed sedert
het begin der staking werd door een woe
dende menigte in brand gestoken, nadat
eerst de agenten verdreven waren. Dezen
kregen later versterkngen, zoodat het lukte
den chauffeur van dc bus, dien men in "t
water wildo werpen, te ontzetten.
Een tweede autobus werd door een uit
2000 personen bestaande menigte met stee-
non bekogeld, hoewel de auto begeleid was
door een pantserauto met burgerwachters.
De chauffeur werd ernstig gewond en de
politie slaagde cr na gcruime.n tijd in de
menigte met den gummistok uiteen te drij
ven. Een andere aanslag werd gepleegd
aan dc grens tusschcn Ulster en Zuid-Ier-
land. Hier had men een gedeelte van de
spoorrails verwijderd, doch een ongeluk
kon tijdig worden voorkomen.
De staking duurt reeds drie weken. Vol
gons mededeelingcn van de regeering. heeft
zij reeds eenigc honderdduizenden ponden
sterling gekost.
DE POLITIEKE VECHTPARTIJ
TE KAISERSLAUTERN.
Kaiserslautern, 21 Febr. (V. D.) Om
trent de bloedige gebeurtenissen te Kaisers
lautern deelt het politierapport officieel
mede, dat op de Brüning-betooging te 10
uur gisteravond eon door de politic goed
gekeurde fakkeloptocht zou volgen van de
Pfalzvvacht en de katholieke mannenver-
eeniging. Toen de optocht ongeveer 10 mi
nuten aan den gang was, sthJómdc op het
plein voor de Stift-kcrk een groote menigte
samen, waaruit luid geroepen werd cn
plotselingeenige schoten vielen Er ont
stond een vechtpartij tusschcn de betoogers
en de politieke tegenstanders langs den
weg. Hét' Uoberfall-knmmahdo kreeg wel
dra versterking en ontruimde het plein, dat
grootendecls bezet was door natiónaal-so-
cialistcn, waarvan dc mcesten niet in uni
form waren. Van dc dertien gewonden zijn
elf leden van dc Pfulz-wnclit. Drie hunner
zijn door kogels getroffen in den schouder,
liet hoofd eri de buik. De beide laatsten
moesten direct geopereerd worden De ove
rige twéé gewonden zijn S.A.-mannen. Van
nacht tegen twee uur zijn twee S.A.-man
nen gearresteerd \vegcns het dragen van
verboden wapenen
Daladier zal vermoedelijk onvers
biddelijk zijn
We vernemen per telefoon uit Paiijs:
Ambtenaren van diverse pluimage heb
ben gisteren betoogd tegen dc plannen van
den Senaat om hun salarissen, voor zoover
deze de 7.000 francs 700) te hoven gaan,
met 5% te bekorten. Dc chauffeurs dei-
autobussen en de bestuurders der tramwa
gens, hebben, hoewel niet in staats- of ge
meentedienst, meegedaan. Post cn telefoon
hebbeu stoornis ondervonden. Dc onderwij
zers hebben de kindertjes een half uur la
ten spelen in plaats van les te gc\en. Enfin,
dit alles is u bekend.
Het groote publick heeft van deze ge
Leurtcnis zoo goed als niets gemerkt cn er
zich nog minder van aangetrokken. Behal
ve dc enkelen, die op een gegeven oogen
blik op dc postkantoren niet geholpen kon
den worden, of 10 minuten moesten stil
staan in een openbaar vervoermiddel cn
zich daarover kwaad hebben gemaakt, is
de bevolking onzer goede stad kalm hoars
weegs gegaan.
„Uil homme avcrti en \aut deux" en aan
gezien deze betooging als waarschuwing be
doeld is, profiteert vooral de Regeering er
van, die nu in alle kalmte krachtige maat
regelen tegen mogelijke staking kan voor
bereiden. Zij is gelukkig verre van machte
loos, maar het dient erkend, dat zij haar
krachtigsten steun in de openbare meening
vindt. De belastingbetalers vinden, dat zij
meer dan genoeg doen, geven dit ondubbel
zinnig te kennen en zullen zeker niet te be
wegen zijn, dieper in hun zak te tasten,
wanneer niet den ambtenaar een offer
wordt opgelegd. Deze laatsten zijn 850.000 in
aantal, hun kans om eventueel een alge-
meene staking te doen slagen, is dus niet
groot, aangezien dergelijke bewegingen in
de eerste plaats behoefte aan dc algemecne
sympathie hebben.
Vooral bij dc post zijn hier te lande amb-
tenaarsstakingen reeds eerder voorgekomen.
Ze hebben in den regel aanleiding gegeven
tot scherpe sancties. Mocht ooit een sta
kingsbeweging in de openbare diensten nei
ging tot algemeenheid tooncn, dan kan men
vrijwel zeker verwachten, dat op het psy
chologisch oogenblik een zeker aantal vak-
Ycrccnigingsbesturcn achter slot cn grendel
gezet zouden worden. Het staat voorshands
echter niet te bezien, dat het zoo ver zal
komen
Deze beweging vindt natuurlijk instem
ming bij dc socialisten en communisten,
die er trouwens een leidende rol in spelen.
Het is aan te nemen, dat de z.g.n. jong-Tur-
lton, dc roerige en lastige linkervleugel van
de radicaal-socialistische Kamcrgrocp, in
deze aangelegenheid niet geheel zuiver op
de graat, zijn, maar hun partijgenooten, nu-
ance-Hcrriot, die dc meerderheid vormen,
zijn cr stellig niet voor te vinden. Voor den
Senaat is een dergelijk optreden een zeer
voldoende reden om bij het eens ingenomen
standpunt te blijven. Maar ook dc Kamer
moet, als puntje bij paaltje komt, van der
gelijke aardigheden niets hebben; mannen
van Herriot vormen met dc meer naar
rechts staande elementen een meerderheid,
die vóór alles handhaving der orde wil.
Het is moei'ijk regecring in crisistijd, de
menschheid heeft nu eenmaal een neiging
om de Regeering en parlement dingen tc
verwijten, waaraan ze niets doen kunnen.
Daladier beschikt, wanneer het er ooit ern
stig op aan zou komen, over genoeg energie
om krachtige maatregelen tc nemen. 1-Iij is
ceit Jacobijnsche figuur en bewondert de
„groote voorvaderen" uit de Revolutie voor
al om hun onverbiddelijkheid. Er is dus
geen reden om dc toekomst met zorg tege
moet te zien.
CENTRUMVERGADERING IN CREFELD
ONTBONDEN.
Oud-minister Stegerwald gewond.
C r e f e 1 d, 21 Februari. (V.D.) Dinsdag
avond is te Crefeld een verkiezingsbijeen
komst gehouden der Centrumpartij, waar
de vroegere rijksminister dr. Stegerwald
het woord heeft gevoerd. Nadat dr. Steger
wald gedurende ongeveer 20 minuten had
gesproken, werd hij tegen den grond gesla
gen en gewond. Eenige geestelijken, die de
aanvallers wilden kalmeeren, werden
eveneens aangevallen. De vergadering werd
direct hierna van üolitiewece ontbonden.
Acht lijsten toegelaten
Berlijn, 2! Februari. (V.D.) Hedenmid
dag hoefi de rijksverkiczingscnmmissic on
der voorzitterschap van prof. dr. Wage-
mann vastgesteld, welke lijsten overeen
komstig do bepalingen van de rijksregee-
ring als candi 1 ilenlijsten voor de rijksdag-
verkiezingen op 5 Maart as. kunnen wor
den toegelaten. Van dc negen ingediende
lijsten zijn er acht toegelaten:
1. Nationaal socialistische Duitsche ar
beiderspartij.
2. Soci lal-dcmocratischc partij.
3. Communistische partij.
4. Duitsche centrum partij.
5 Slrijrlfront Zwart-Wit-Rood.
6. Beiersche volkspartij.
7. Duitsche volkspartij, Christclijk-sociale
volksdienst, Duitsche boerenpartij en
Duitsch-Hunnoversche' partij.
11. Wurtemburgsche boeren- cn wijnbou
werspartij (Landbouw).
Dc tusschennummers 8 tot 10 vallen uit,
omdat zij bestemd waren voor tot nog toe
in den rijksdig zitting hebbende partijen,
die geen eigen lijst hebben ingediend. Niet
toegelaten is de lijst van de socialistische
strijdgemeenschap, die op grond van het
bijeenbrengen van G0.000 handtcckeningcn
in het district Chemnitz-Zwickau een
eigen districlslijst heeft. Voor dc rijkslijst
ontbraken echter nog 16 handtcckeningcn
toen de daarvoor bepaalde termijn afliep,
van de 20 handteekeningen die noodig wa
ren. Dc vertrouwensman van de groep gaf
toe deze handtcckeningcn niet tijdig te
kunnen bijeenbrengen. Met alleen dc stem
men van het communistische rijksdaglid
Torglcr tegen werd besloten dc lijst niet
toe te. lalcn. Bij de jongste verkiezingen op
6 November 1032 bedroeg het aantal lijsten
nog 18.
Na Lindsay de Fransche
ambassadeur bij Roos
se velt
New-York, 21 Februari. (V.D.) Na dc
bespreking, welke Maandag plaats heeft
gehad met don Britschcn ambassadeur te
Washington, Lindsay, heeft Roosevelt Dins
dagochtend den Franschcn ambassadeur
Claudel ontvangen Het verluidt, dat spe
ciaal zijn besproken de kwestie der oor
logsschulden, dc economische toestand ter
wereld cn de ontwapcningskwcstic, zoo
mede de toestand in het Verre Oosten. Het
is mogelijk, dat de Amerikaansch-Engcl-
sche schuldenbespreking in Maart reeds
een soort wereldconferentie zal worden,
welke behalve economische ook politieke
kwesties zou omvatten, in het bizonder die
van het Verre Oosten, aangezien Roosevelt,
naar het schijnt, vastbesloten is zich niet
to vergenoegen met gedeeltelijke oplossin
gen. Als resultaat is to verwachten de
consolideering van Het Angel Saksische
gemeenschappelijke front.
DE BELGISCHE REGEERING IN DE
MEERDERHEID.
Brussel, 21 Fcbr. (V.D.). Dc Kamer
heeft met 9-i tegen 76 stemmen haar ver
trouwen in dc regeering uitgesproken
en
worden ook aangenomen
deor ons
en ons
BUITENLAND.
Dc ontploffingsramp in Sjanghai.
(Eerste blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Stroopersdrama te Egmond-Binnen be
handeld voor dc Alkmaarsche rechtbank.
(Tweede Blad, pag 2).
STADSNIEUWS.
Dc gemeenteraad aanvaardt het gewijzig
de plan voor een bad bij Birkliovcn.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Wagnor-herdcnking in de Remonstrant-
schc Kerk.
(Eerste blad, pag. 3).
Dr. Scheurer spreekt voor Patrimonium
over het Fascisme.
(Eerste blad, pag. 3).
Medegedeeld door liet Koa. Ned. Met. In
stituut te Dc Bilt.
Hoogste barometerstand 775.8 te Hapa-
runda.
Laagste barometerstand: 719.7 tc Mar
seille.
Verwachting: Aanvankelijk zwakke uit-
cenloopcnde wind, later matige wind uit
O. richtingen, afwisselende bewolkt, aan
vankelijk nog kans op eenige sneeuw-
buitjes, lichte lot matige vorst des nachts,
overdag om liet vriespunt.
In het W. bleef lict-ho'oge drukgebied nog
vrijwel onveranderd stand houden, doch
tharis is de bdrometer over IJsland een wei
nig dalende.
Het hoogc drukgebied over Finland en
Scandinavië heeft zich versterkt; dc de
pressie, die gisteren voor de Noorsche kust
gelegen was, heeft zich Z:-Z.O.-waarts ver
plaatst, cn bevindt zich nu tch W. van ons
land. Zij zal zich waarschijnlijk langzaam
Zuidwaarts bewegen en waarschijnlijk nog
sneeuwbuitjes brongen.
Over Zuid-Frankrijk hield hot lage druk
gebied stand. Dit bcteekent bij dc stijging
van den barometer over Scandinavië een
draaien van den wind naar O. richtingen,
zoodat de vorsttocstand zal blijven aanhou
den. Te meer is dit waarschijnlijk, waar
op het oogenblik bijna bet gehcclo vaste
land bedekt is met een flinke sneeuwlaag,
die ferme nachtelijke afkoeling mogelijk
maakt. (Reeds hedennacht vroor het in dc
Bilt 8.4 gr. C.) Over dc Britsche eilanden
waait het nog flink uit N tot N.W., met
hier cn daar sneeuw- of hagelbuien. Over
Zuid-Frankrijk is dc gure mistral wat min
der geworden, in Finland, Scandinavië en
middcn-Duitschland is de vorst streng, ook
over Zuid-Duitschland cn Zwitserland
vriest het behoorlijk.
Over het gehecle waarnemingsgebied is
dc temperatuur beneden haar normale
waarde, Bijna overal viel neerslag, doch
slechts plaatselijk werden hoeveelheden
van betcckcnis afgetapt.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
ZITTING VAN HET RIJKSKAJGINET.
Berlijn, 21 Februari. (V.D.) Het rijks-
kabinet heeft besloten 30 millioen R.M. be
schikbaar te stellen voor subsidies aan
middenstands-crediet instellingen
De begrooting van den rijkscommissaris
vcor de luchtvaart werd goedgekeurd, ter
wijl besloten werd een rijkscommissaris
voor den industricelen middenstand te be
noemen bij het rijksministerie voor econo
mische zaken.
Woensdag om 11 uur zal het rijkskabinet
opnieuw bijeenkomen. Dan zal het zich in
het bizonder bezig houden met een bespre
king der rijksfinanciën.