>r. LUTHER AFGETREDEN
In de beslissende fase fe Genève
AGÖNftEMENTS-
GEL
.0E1
i PES
1 GIRO
Vrijdag 17 Maart 1933
31e Jaargang No. 222
ONDER HITLER'S
BEWIND
Redevoering van
Macdonald
MACDONALD'S REIS
NAAR ROME
POLEN TREKT
TERUG
Onze Postvliegers
onderweg
Radioprogramma
ADM. AMERSFOORTSCH DAGBLAD
je soc.-dem. waarschijnlijk niet bij de
rijksdagzitting te Potsdam
Geen valuta-experimenten
De sociaaldemocratische rijksdagfractie
ergadert Muandugmiddug a.s. cu zal dan
.a. beraadslagen over de vraag, of de frac-
ie zal doelnemi'ii aan de plccluige openings
itting in do Garnizoenskerk te Potsdam,
len verwacht, dat zij zal besluiten dit niet
doen. Wel zal zij aanwezig zijn bij de
Igonlijke opening van do zitting in de
iroll-opera te Berlijn
Te Kiel werd Donderdagmorgen voor
lo daar aanwezigo oorlogsschepen een vlag-
enparade gehouden, overeenkomstig bet
i'Sluit van den rijkspresident voor de eer-
te maal met do nieuwe rijksoorlogsvlag,
icstaande uit de oude zwart-wlt-roode
leuren met het ijzeren kruis in het mid
IHen. Op de binnenplaats van de marineka
erne werden de daar verzamelde troepen
oor den commandant van het vlootstation
iiol toegesproken, waarna op allo dienstgo-
louwen en masten de nieuwe vlag word
ebcschen.
Uit Münchcn: In den nacht van Woens
lag op Donderdag ontstond oen schietpartij
e Sendllng nabij oen socialistisch jeugd-
iuIs, dat eenige dagen geleden door de
litler-Jeugd was bezet. De 18-jarige jeugd
cider Neumeycr werd door een schot in hel
mderlljf ernstig gewond cn overleod kor
en tijd tater.
In opdracht van den co'mmlssarialen bur-
imeestcr van Berlijn zijn alle sociaal-de-
nocratische en communistische leden van
lo raden van beheer der gemeentelijke of
loor de stad Berlijn gecontroleerde onder-
lemingcn en bedrijven ontslagen. Binnen-
ort zal een verordening do aanvulling der
acante plaatsen regelen.
B e r 11) n, 10 Maart. (V.DO Do president
an do HIJksbank, Dr. Luther, Is, naar do
lijksbank mededeelt afgetreden. Tot zijn
ipvolger is benoemd Dr. Schacht.
Om drie uur vanmiddag was do generale
aad van do HIJksbank bljcongekomen. De
ergadering duurde tot kwart voor achten.
In den loop van den avond ts een officieel
ommuniquo to verwachten. Dr. Luther
aceft reeds vanmiddag een afscheidsbezoek
ft (-bracht aan Rijkspresident v. Hindenburg.
Do „Angrlff' noemt het aftreden van Dr.
-ulher een feit van ontzaglijke economl-
clie draagwijdte. Met de benoeming op deze
loorslaggevende functie van een persoon
ilt de nationale kringen, komt tegelijkertijd
en nieuwe wecst in hot Dultscho bcdrljfs-
oven.
Thans zal de eerste beslissende stap kun-
ïen worden genomen tot uitroeiing van het
conomiscbe liberalisme, aldus de Angrlff.
Bet altreden van Dr, Luther,
Berlijn, 18 Maart. (V.D.) Do RIJksprcsl-
lent heeft den afgetreden president van de
hjksbank, Dr, Luthor, een schrijven gezon-
len, waarin hij met dankbaarheid en waar-
kering de vordlonsten van Dr. Luther als
tijksmlnisler van Financiën en als Rljks-
(ansollcr, zoomede als president van do
hjksbank gedenkt. „Uw medewerking bij
Ie overwinning van de Inflatie cn het lel
len van het gchecle openbare bedrijfsleven
an Dultschland In geordende banen zullon
Jw blzondero vordlonsten blijven ln do har-
Ie geschiedenis van na den oorlog". Rljks-
iresldont v. Hindenburg uit ton slotte de
loop, dat Dr. Luther ook In de toekomst nog
csenrljk werk voor het Duitscho vadorland
«n verrichten.
Blijkens het officicele communlquo van
ie Rijksbank hoeft de generale raad vor-
daard, dat onder leiding van Dr. Luthor
ic belangen van Dultschland cn de daar
mede samenhangende economische bolan-
;on waron cn zfjn gowaarborgd. Evonwcl
temde da generale raad toe In de opvattin-
ion van Dr. Lutber en nam hij do ontslag-
lanvrago aan, waarbij den scholdondon pre-
'Jont hartelijk dank werd gebracht voor
tijn groote verdiensten In den orgsten crl-
■stljd. Do gonerale raad benoemde vervol-
kus met algemeeno stemmen tot opvolger
■'an Dr. Luther mot Ingang van 17 Maart
°r. Hjalmcr Schacht. Do Rljksprceldent zal
an dozo bonocming nog zijn goedkourlng
"toeten hechten.
Dr. Luthcr heeft den Rljksprosldent op
dien» schrijven geantwoord, dat de Rijks
bank eteeds vrij moot staan van partijpoli
tieke etroomlngon. Dit moet zoo blijven ter
boschormlng van do valuta als basis van
bet Duitscb volks- on bedrijfsleven. Bij alle
kwesties van belang do valuta, hot credlot,
de openbare financiën en de economische
Politiek betroffonde moet de Rijksbank In
"auwo aamenwerking staan mot de Rljke-
reeeerlng. Dezo verbinding moet door den
persoon van den Rljksbankpresldcnt wor
den tot stand gebracht. Uit de bosprekingen
">et den Rijkskanselier Is Dr. Luther geble
ken, dat tegen een zoodanige uitoefening
van do functlo van Rtjksbankprosldont door
hom bezwaren aanwezig zijn. Ten clndo
deze op te heffen, treedt Dr. Luther af.
Dat de rijksregeering geen valuta-experi
ment wil ondernomen, blijkt niet alleen uit
baar tot nu toe afgelegde verklaringen,
maar dit is Dr. Luthor ook door den Rijks
kanselier nadrukkelijk verzekerd.
Naamsverandering van stra
ten ln Thnrlngen.
Weimar, 16 Maart. (V.D.) Het Thuring-
6cbe ministerie van Binnenlandscho Zaken
beeft do gemeentebesturen doen mededee-
len, dat do namen van straten en pleinen,
welke sinds 9 November 1918 ontleend zijn
aan Marxistische of Joodschc personen moe
ten worden veranderd.
Bomaanslag op bank te
Loetzen.
Loetzon, (O.-Pruisen), 16 Maart. (V.D.)
Donderdagavond tegen 7 uur werd een
bomaanslag gepleegd op de Vcreinsbank
Loetzon op het marktplein te Loetzon. Na
dat het personeel bot gebouw had verlaten,
hoorde men eon geweldige ontploffing. Alle
ruiten werden vernield,terwijl de zware toc-
gangsduur op het plein terecht kwarn. In
het gebouw werd een ontzettende vorwnes
ting aangericht. Alles werd verwoest.
Rijksweer, politic, S.A. en S.S. zetten de
geheele omgeving af. De verdenking Is ge
tallen op linksradicalen. Tegen een persoon
is een arrestatiebevel uitgevaardigd. Tot nu
too is het nog niet gelukt hem op te sporen.
Do stad is in buitengewone opwinding. Po
litie en brandweer controleeren in de an
dere bankgebouwen, omdat gevreesd wordt,
dat nog meer aanslagen zijn gepleegd. De
geheele bevolking van Loetzen is op de
boen.
Minister-president Dr. Held
afgetreden.
M u n c h e n, 16 Maart. (V.D.) Minister pre
sident dr. Held hooft zijn functies van fun
geerend staatsminister cn voorzitter van
den Beierschen ministerraad ter beschik
king gesteld.
Rijkscommissaris van Epp hooft een ver
ordening uitgevaardigd, waarbij de bc
vocgdhodcn van het geheele ministerie van
nu af aan uitsluitend berusten bij den com-
missorialen ministerraad.
De bevoegdheden van premier en minis
ter van Buitcnlandsche Zaken noemt gene-
raad v. Epp op zich als commissoriaal mi
nister president. Hij benoemde tot commis
soriale ministers: voor binnenlandscho za
ken staatscommissaris Adolf Wagner; voor
financiën staatscommissaris Siebert, voor
Justitie staatscommissaris Dr. Frank en
voor onderwijs hot Rijksdaglld Schomm. Do
sta&tscommissarissen voor blzonderc dien
sten Hermann Esscr cn Ern6t Roehm, blij
ven ovenals Georg Lubcr in functie.'
,Alle staten moeten tot een verzeke
ring van den vrede bijdragen"
De voorstellen van den
Engelschen premier
G 0 n b v e, 16 Maart. (V.D.) De Engelscho
premier, Mac Donald, heoft in de hoofdcom
missie dor Ontwapeningsconferentie in een
tot op de laatste plaats bezette zaal de aan
gekondigde grooto redevoering gehouden,
welke anderhalf uur heeft geduurd. In de
zaal waren o.m. aanwezig Daladicr, Paul
Boncour, Simon, Gibson, Nadolny on Beck.
Mac Donald zeide o.m.: Do conferentie is
thans in baar laatste beslissende fase getre
den. Do ontwapening van moer dan 60 sta
ten moet worden ten uitvoer gelogd. Do En
gelscho regeering heeft den moed do confe
rentie te willen helpen on haar openlijk te
zeggen, wat gedaan moet worden De man
non van goeden wil moeten thans eens een
besluit nemen en dc verantwoordelijkheid
op zich nomen. Een langjarige vriend, wlen
spreker zeer hoog 6chat, oen getrouw die
naar van den internationalen vrede, wien
hij bet volle vertrouwen schenkt, heeft hem
gezegd: „óf Duitschland wordt gerechtig
heid en vrijheid toegestaan cf Europa stort
ineen." (Op een vraag van een der journa
listen. hoeft Mac Donald later persoonlijk
medegedeold, dat bedoelde vriend is de
Dultsche minister van Buitcnlandsche Za
ken Freiherr v. Neuroth). Alle staten nu
moeten tot oen vorzekorlng van don vrede
bijdragen. Do ontwapendo mogondhoden
elschen thans gerechtigheid on vrijheid, de
bewapende machten ovonwel moeten door
de vormlnderlng hunner bewapeningen bij
dragen ln het vredeswerk. Do bijdrage der
ontwapendo staten moeten bestaan ln hot
herstel van hot wodcrzljdsohe vertrouwon.
van den goeden wil het wederzljdsch be
grip, veiligheid cn Internationalen vrede.
Deze bijdrage moet in con „pool" worden
samengevoegd.
Mac Donald baseerde hot verdere doel van
zijn redevoering op de verklaring der vijf
groote mogondhoden op II December afge
legd. HIJ zeldo als president der vljfmogend-
bodcnconforcntie to sproken.
Door dc verklaring van 11 Docomber J.I.
zijn tweo bosllssende punten geregeld: 1. Dc
veiligheid, door het afzien van gowold; 2.
De rechtsgelijkheid In etappen. Een verda
ging dor conforcntie, aldus vorvolgdo Moc-
Donald. zou botoekoncn dat do conferonlle
is mislukt.
Do Engelscho regeering hoeft daarom een
nieuw voorstel uitgewerkt, dat wol l« waar
niemand zol kunnon tevreden stollen, maar.
aldus do eerste minister, wio aan do belan
gen van 60 naties wil tegemoet komon is een
dwaas. Het geheele probleem Is het karak
ter der velllghold te wljzlgon, Het Engelsche
plan voorziet In oon overgangsperiode voor
bewapende cn ontwapende staten. Het
trekt voor niemand partij, doch houdt het
midden. Do confercntlo is oen ontwaponinge.
conferentie, geen bewapcningsconfercntle.
Mac Donald verklaarde vervolgens dat
thans definitief besloton moet worden de
cijfors vast te stollen voor dc vcrmlndorlng
der bewoponingen. Zes Jaren lang hoeft
men geschuwd dezo beslissende kwesllo on
der do oogon to zien. Eonigo naties hebben
gowelgord openlijk met elkander to spre-
kon. Daaraan moot een einde komen. Indien
do conferentie mislukt, indien het Engel
sche plan mocht wordon verworpon zal de
geheele ontwikkeling met grooten spoed In
de richting van een catastrophe gaan. Het
Is een lafheid geen risico te willen aanvaar
den. Offers moeten worden gebracht. Heoft
de wereld nog niot genoog van tegenstellin
gen en oorlogsgevaar. Do dam van den
rede moet worden opgericht. Mac Donald
deed ten slotte een beroep op de confer-antio
rekening te houden met de eischen van dit
uur cn bet gzond verstand te laten heer-
schen.
Nadolny zeide, dat de Duit6che regecring
zich voorbehoudt het Engelsche voorstel
nauwkeurig te bcstudeemn, maar dat zij
hoopt, dat de uiteenzettingen van den En
gelschen premier de geheele woreld zullen
worden gehoord cn een goed onthaal zullen
vinden Juist bij diegenen tie do verantwoor
delijkheid voor den vredo ter wereld dra
gen. Do Duitsche rogeering hoopt voorts,
dat do algemeeno toostomming der confe
rentie zal worden vorkregen voor zoo'n ver
drag en dat do beslissende stap in deze
richting ook de oplossing van andore poli
tieke kwesties, in het bizonder van rechts
gelijkheid, zal vergemakkelijken. Dit voor
stel kan tot practise!) resultaat leiden.
De Fransche premier Daladicr uitte zijn
tevredenheid. Frankrijk wenscht een alge
meen vredesverdrag en een effectieve con
trole, vermindering der bewapening in etap
pen en de vorming van de voor ontwape
ning vereischtc Internationale atmosfeer...
Ook do vertegenwoordigers van Amerika
en Italië verklaarden ingenomen te zijn met
hot Engelscho plan. Dc onderhandelingen
werden vervolgens verdaagd tot dc volgen
de week ten einde gelegenheid te geven dc
voorstellen nader te besludeeren.
Ilct door Mac Donald ter Ontwapenings
conferentie ingediend ontw-erp voor een al
gemeen ontwapeningsverdrag bevat dc vol
gende ijf belangrijke punten:
1. Er wordt een Ontwapeningsverdrag
gesloten voor den duur van 5 jaren;
2. Hot verdrag houdt essentieel in op de
basis van het Iloover-plan een vermindering
cn beperking der bewapeningen met de
vastlegging in cijfers van dc storkten van
leger en vloot der afzondorlijko landen, met
inbegrip van Duitschland;
3. Do instelling van een internationale con
trole op de bewapening;
4. Een permonento ontwapeningscommis
sie zal worden Ingesteld, welke do verdere
vermindering dor bewapening zal nagaan
en oplossingen zal voorstallen voor do tot
nu toe opopgeloste moeilijkheden;
6. Op het gebied dor veiligheid moet een
polltieko samenwerking der regeeringen
btctaan en een conferontlo dor mogendhe
den moet worden bi|eongeroopcn In geval
van oen schending of een dreigende schen
ding van het Kcllogg-pncl.
Het ontworp voorziet ln een leger voor
Dultschland ter sterkte van 200 000 man,
voor Frankrijk -iOO.OOU man, Polen 200.000
man, Italië 200.000 ronn, Sovjet Rusland
500.000, man, België 75.000, Tsjcchoelowakijo
100.900 man.
Voor de artillerie wordt nis maxtmura-kn.
llbcr vastgesteld 105 raM-; tanks zullen mo-
xiroaal 16 ton mogen inhouden.
Op het gebied der vloot wordt voorgesteld
de intrekking der clausule der ontwapc-
nlngsbepalingen van het Verdrag van Ver
sailles en de bijeenkomst van een nieuwe
vlootconfcrenlic geceischt.
het luchtbombardement wordt verboden.
Het aantal vliegtuigen zal voor ieder land
worden bepaald. Voor Frankrijk, Kalle, Sov
jet-Rusland, Engeland cn Japan wordt dit
vastgesteld op 500 toestellen, voor do ovorl-
ge landen blijft do huidige toostand gehand
haafd. De bouw van nieuwe luchtschcpon
wordt verboden.
Dc chemische en bacteriologische oorlog
wordt verboden op de basis der tot nu toe
genomen ronferenticbesluilen.
Het niouwo ontwapeningsverdrag ver
vangt dc tot nu toe geldende ontwapenings-
hepalingcn der vredesverdragen voor
Duitschland, Oostenrijk. Hongarije en Bul
garije.
BIJNA VIJF MILLIOEN RADIO
LUISTERAARS IN DUITSCHLAND.
B e r 1 ij n, 16 Maart. (V.D.) Per 1 Maart
j.l. bedroeg het aantal ingeschreven radio
luisteraars 4.480.251 of een stijging met
52.651 in de maand Februari
Italië en Engeland de landen,
den vrede garandeeren
,die
Omtrent de reis van Macdonald en 6ir
John Simon naar Rome meldt de Dally Te
legraph, dat Mussolini aanvankelijk bereid
was naar een stad in Noord-ltaliö.te komen,
doch dat Macdonald en 6ir John Simon het
uit de overweging van internationale hoffe
lijkheid juister hadden gevonden naar de
Italiaansche hoofdstad te komen. Macdoj-
nald heeft zich hierbij laten leidon door de
overweging, dat hij reeds ongeveer een
twaalftal bezoeken aan Parijö heeft ge
bracht, doch Mussolini nog nooit heeft be
zocht
De diplomatieke medewerker van het blad
wijst op do bijzondere betrekkingen tuö-
schcn Italië en Engeland in hun eigen
schap van borgen voor het pact van Locar
no en op da langdurige vriendschap tus-
schcn de beide landen, waardoor zij een
bijzondere positie innemen als den vrede
garandeerende mogendheden. Daarbij komt
de eigenaardige positie van Mussolini en
het aanzien, dat hij in Europa geniet Zijn
invloed op Duitschland is groot en zal zich
steeds doen gelden in den zin van wijsheid
en gematigdheid, zooals dat ook met Enge-
lands invloed op Frankrijk het goval is.
Men gelooft, dat de Engelsch-Italiaan6che
besprekingen tot opheffing van dc tusschen
Frankrijk cn Italië bestaande misverstan
den en tot een ontspanning in de Fransch
Duitscho verhoudingen zal kunnen bijdra
gon.
Do Engelsche ministers willen niet aan
sturen op een politiek van isolement, doch
op het beginsel van het Europeesche even
wicht, niet in den ouden zin, doch In do be-
teekenis van oen evenwicht van den vrede
In de News Chronicle schrijft 6ir Walter
Layton, dot de onderhandelingen to Homo
tot doel hebben, een wederbewapening van
Duitschland te voorkomen en den mogend
heden het zoo noodzakelijke gevoel van vei
ligheid tc geven.
De Wil ja verlaat
Dantzig
Dantzig, 16 Maart. (V.D.) Hot Poolsche
stoomschip „Wilja", dat op 6 Maart de
Poolsche versterkingen van Gdingen naar
de Westcrplatte had getransporteerd en
sindsdien daar was achtergebleven, beeft
togen vanavond half tien slcepbooten en
loodsen aangovraagd. Hioruit zou volgen,
dat dc troopenversterkingen van dc Wes
tcrplatte vanavond zullen worden terugge
nomen.
Nader wordt gemeld:
Het Poolsche munitietransportscbip Wilja
heeft vanavond om 11 uur dc haven van
Dantzig verlaten in do richting van Gdin
gen.
UITBREIDING VAN HET VLIEGVELD
LE BOURGET.
Parijs, 16 Maart. (V.D.) Dc Excelsior be
vat een medocleeling over de voornemens
van den Franschcn minister voor lucht
vaart Pierre Cot lot uitbreiding van do Pa-
rijsclic luchthaven Lo Bourget, waarmede
een bedrag van 10 milliocn francs gemoeid
zou zijn. O.a, zou op het vergroote terrein
een nieuw gebouw verrijzen, waarin de
kantoren van alle Franschu un buitenland-
scho luchtvaartmaatschappijen, douane,
posterijen, politie, wocrberichtendienst en
oon liotel-rostaurant gevestigd zullon wor
den.
Rijstvog.
Ijsvogel
A
Kwartei
u—3
16—3
t Amsterdam
Parijs
9—3
Mr.rseille
9—3
16—3
Romo
10—3
Athene
11—3
Morsamatrub
Cairo
16—3
Rutbawells
12—3
Bagdad
15—3
13—3
Boeshir
Dj ask
14—3
14-3
Karachi
Jodpocr
Allahabad
13—3
16—3
Calcutta
12—3
16—3
Rangoon
Bangkok
I<oh-Lak
Medan 1
Batavia
Bandoeng
11—3
10—3
10—3
Vertrek van hot eerstvolgende post
vliegtuig van Amsterdam 23 Maart.
Zatordag 18 Ma«L
H 11 v a r 8 u lo
V. A. R. A.
8-00. Gramofoonplatcn.
9.00. V.A.R.A.-kleinorkest o.l.v. Duchant.
V. P. R. O.
10.00. Morgenwijding.
V. A. R. A.
10.15. Voor arbeiders in dc continubedrij
ven: V.A.R.A.-Klcinorchcst o.l.v. Duchant.
V.A.R.A.-Toonecl o.l.v. W. v. CappcUcn, en
Janny van Dogen, declamatie.
12.00. „Do Notenkrakers", o.l.v. D. Win»,
en gramofoonplatcn.
2.00. Zcndcrvorzorging.
2.15. Gramofoonplaten.
2.50. Causerie door J. v. ZadclhoH.
3.10. Gramofoonplatcn.
3.40. Radio-tcchnischc causerie door Ir.
Kunst
4.00. V.A.R.A.-Balalaika-orkesf o. I. v.
Powarjef
4.30. Instituut voor Arbeidersontwikke
ling.
4.50. „Dc Flierefluiters", o.l.v. H. do Groot,
m. m v. A. do Booy.
5.40. Literaire causerie door A. M. do Jong.
6.00. Concert door „De Wielewaal", o.l.v.
P. Tiggcrs,
6.30. Vioolrecital door A. Knorre.
7.00. S. de Wolf 6preekt over Mor>
7.30. Herhaling S.O.S.-berichten.
7,32. Gramofoonmuziek.
7,45. Orgelspel door J. Jong, m. m. v. Leo
Fuld, zang.
8.15. Revue „De Bilt soint", van Meyer
Hamel cn Rtdo.
0,30. Toespraak door A. de Vries.
9.40. V.AR.A.-Orkest o.l.v. II. de Groot
10.00. „De Dorpsbarbier".
10.15. V.AR.A.-Orkest o.l.v. II. do Groot.
11.00. Vaz Dias.
11.15. V.A.B.A.-Orkcst o.l.v. H. do Groot
Huizon;
K. B. O.
8.00—9.15 en 10 00. Gramofoonplatc.
11.30—12.00. Godsdienstig halfuur.
12.15—1.45. Trlo-conccrt.
2.00. Voor dc jeugd.
2.30. Kinderuur.
4.00. Gramofoonplatcn.
4.30. Orkcstconccrt
5.15. Causerie.
5.30. Vervolg concert.
5.50. Zangvoordracht.
6.00. Vervolg orkcstconccrt.
6 20. Lezing.
6 40. Vervolg concert.
7.10 en 7.45. Causerie.
8 00—11.00. Schlagcrmuzick m.m.v. solis
ten.
6.35 en 11.00. Vaz Dias.
11 05—12.00. Gramofoonmuziek.
Onze bij den GiRO-DlENST aangesloten abon-
né'a wijzen wij op de bestaande gelegenheid
om de abonnementsgelden voor het Amers-
foortsch Dagblad ieder kwartaal AUTO
MATISCH van hun giro-rekening te doen af
schrijven. Deze automatische afschrjjving
brengt met zich een besparing van incasso
kosten, geen geloop met de kwitantie aan de
deur en voor ons een vereenvoudiging van de
Administratie.
Abonné's, die ons ingaande 1 April willen
machtigen abonnementsgelden automatisch van
hun postrekening te doen afschrijven, verzoe
ken wij opgave van hun naam en adres, opdat
wij een machtigings-formulier ter invulling
kunnen toezenden.
'V.-i' ïtiV,
