DE 100e HOLLAND-INDIE VLUCHT
SCHOONMAAK
ARTIKELEN
Crème Gebak
LUNCHROOM VONK
LUNCHROOM VONK
CH. GIESEN
K. DIKKESCHEY
MET DE KWARTEL
NAAR DELI
Nieuwe Uitgaven
DUPLICATORS
Fa. H. ELZENAAR
NAAR
H. M. WATELER—v. DIJK
Hebt U al eens kennis
gemaakt met
VONK'S BEROEMDE
BANKETKOEKJES?
Neemt U eens onze bekende
In vier smaken
Nougatine Mokka
Marasquin Sinaasappel
75 cent per stuk
Concertgebouw
„DE VALK"
P. GROENHUIZEN
i' SCHATORJE 4
Goedkoopste adres voor Uw
IVSODES
Utrechtschestraai 41-43
DROGISTERIJ „DE GAPER"
Dameskapper
H. v .Viandenstraat 20 Tel. 1681
PERMANENT
Drie oude culturen
in drie dagen
Het reizen per vliegtuig
Op weg naar Bagdad.
In bet voortreffelijke hotel Grande Bre-
tagno te Athene, waar we den nacht door
brachten, was ik des nachts al een paar
maal wakker geworden van den wind, dio
was komen opzetten en bulderend aan ven
sters en jalouzieén rukte. En half-slapend
kwam de gedachte hoe dat den volgenden
ochtend wel zou gaan, en toen ik om vijf
uur opstond was de wind nog in kracht toe
genomen, zoodat we om een uur of zes in
een aankomend 6tormpje op het vliegveld
stonden, nieuwsgierig afwachtend of we
zouden gaan vliegen dan wel, of we maar
liever een dag zouden overblijven.
Maar niemand anders scheen zoo'n ge
dachte te koesteren, want de groote vogel
woond eilandje en dan zitten we weer bo
ven de Middellandscho Zee en tegelijkertijd
boven den grootsten afstand water, dien we
hebben te overbruggen, 440 K.M. of bijna 3
uur vliegen tot de Afrikaansche ku6t.
Men geeft zich er feitelijk onvoldoende
rekenschap van wat het beteekent en welk
een grenzenloos vertrouwen in do zekerheid
van onze motoren dat in zich sluit, dat men
zoo'n afstand in geregeldcn dienst aflegt
met een landvliegtuig, dat op die 440 K.M.
geen enkel puntje vindt om in tijd van
nood een noodlanding te kunnen maken.
Het is thane, in de jeugd van het luchtver
keer, nog moeilijk te zeggen, of dit ook in
de toekomst zal blijven geschieden, dan wel
dat zoowel route als machine zich nog be
langrijk zullen wijzigen. Maar voor het
oogenblik is het een feit, dat meer zegt dan
welke andere omstandigheid ook.
We vliegen laag over de zee, de machine
is weer geheel tot rust gekomen en het is
opnieuw een genoegen, ook al is het zoo'n
uur of drie achter elkaar met niets dan wa
ter onder ons, een beetje eentonig. Maar
net als we van verveling weer naar een
boek grijpen, komt een lage, zandige kust
in zicht, de Afrikaansche kust, en daar
achter een vliegveld, met een paar gebou
wen, en de noodzakelijke benzinetank.
Het is Mersam-Mathru. Vijf minuten la-
oude platen van het Heilige Land herinne
ren.
Inmiddels passccrcn wc de spoorlijn van
Alexandriö naar Cairo en een oogenblik loi
ter dalen we op het vliegveld van Heliopo-
lis, de Zonnestad, die de moderne woonstad
is geworden naast het oude, primitieve
Cairo.
De Egyptische cultuur.
We gaan dadelijk op stap en waar zou
den die stappen anders heen kunnen lei
den dan naar de pyramiden van Gizeh, en
de Sphynx, ook al hebben we die al eens
eerder gezien. Immers die zwijgende monu
menten van een grijze cultuur zijn zóó in
drukwekkend, dat men ze telkens opnieuw
zou kunnen zien en toch ervan genisten.
Trouwens wc hebben ze vroeger gezien bij
het eerste ochtendgloren, terwijl het thans
tegen zonsondergang loopt, als we in een
snelle auto den langen, modernen asphalt-
weg van Ileliopolis naar Gizeh hebben af
gelegd. Het is bijna een uur rijden, matr
een uur dat niet verveelt, door dc afwisse
ling die het ons biedt.
Eerst rijden we door de drukte van de
moderne wereldstad, op onzen weg begeleid
door clectrische trams, snelle en afgejak
kerde auto's, met daarnaast en daartus-
schen rijen hoog opgeladen kamcelcn,
ouderwetsche fiacrcs met paarden, die on
danks alles hun Arabische afkomst niet
verloochenen, ezels als last- en rijdieren,
muildieren, beladen wagens, die zóó wegge
reden lijken uit dc periode der Pharao-dy-
nustie. We passecren do grooto brug over
den Nijl en vooral daarbuiten krijgt het
wagens. Over de trottoirs slenterden Brit-
sche soldaten, van het eenige regiment, dat
het Britsche Imperium nog in Egypte heeft
gelegerd, ter verdediging van de Suezka
naal-zóne. Tueschen dat alles gaat thans do
strijd, waarin de intelligente leider der Ita-
liaansche regeering blijkbaar zijn koning
op het schaakbord inzet.
Wij wachten ondertusschen den uitslag
van dien strijd niet af. Bij het ochtendglo
ren stijgen we weer op, op weg naar een
ander land, met nieuwe vraagstukken, naar
Bagdad, naar Irak.
Een verlaten land.
Het is donker in de lucht, de zon kan
haar stralen niet laten dringen door de dik
ke stofwolken, die hier of daar in den woes
tijn door een 6tormwlnd zijn opgejaagd We
zien geen zier van het ondergelegen land
en als we na een paar uur vliegen docr de
wolkenmassa neerwaarts duiken, begrijpen
we eigenlijk niet hoe de piloten, zoo zonder
zicht, alleen afgaande op hun kompas, *n
do berekening van hun snelheid en drift,
den weg hebben gevonden naar Gaza. Van
het Suczkanaal, dat we bij El Kantara ge
passeerd zijn, hebben we niets gezien
Na benzine te hebben ingenomen en In
de mess van het vliegveld een boterhamme
tje met een Hollandsche gemarineerde ha
ring en daarna Amstcrdamsch krentcbrood
te hebben gegeten, stijgen we weer op en
beginnen onze vlucht over de woestijn van
Bagdad. We vliegen nu over het Heilige
Land, over Bethlehem, vanwaar we bij mooi
weer Jeruzalem zouden moeten zien, over
werd reeds naar buiten gerold, met allo
voorzorg en met touwen aan den vleugel,
opdat het kostbare toestel niet door do
windstooten opgenomen en beschadigd zou
worden. De motoren worden aangeslagen,
terwijl wij, passagiers, in de vliegloods blij
ven schuilen en beschutting zoeken tegen
den snerpenden stormwind. In een kwar
tier tijds zijn de motoren op warmte en op
vol toerental, dan wordt het sein gegeven
en we stappen in, nieuwsgierig naar do
dingen die komen zullen.
Vliegen in den storm.
Die komende dingen waren al heel een
voudig. De machine nam zijn gewonen aan
loop en precies zooals anders raakten we op
op den juisten tijd lo6. Ten minste dat was
de ervaring voor de passagiers. Voor de pi
loten was 't die eerste oogenblikken wel op
letten en werken om de geweldige wind
stooten op to vangen, en de machine recht
te houden. Voortdurend zag men hen het
stuurwiel draaien en werken en toch is niet
te voorkomen, dat de machine op en neer
gegooid wordt, dat de vleugel op en noer
zwiept en we voelen zelfs af en toe de ge-
hecle machine 6chuddon onder den gewel
digen druk der windstooten. Een enkelen
keer zelfs maken wo oen plotsolingen val
van misschien een 100 M., waarbij de maag
en ingewanden in ons lichaam eenige moei
te hebbon goed op de plaats te blijven. Er
staat een windkracht 7, hetgeen een snel
heid van 125 K.M. beteekent per uur, vol
gens de tabel van Beaufort „een stormach
tige wind, die de hoornen beweegt en het
loopen belemmert". Trouwens de weerbe
richten waren eenstemmig zeer ongunstig
en het zegt alles voor het moderne verkeers
middel, dat het bij deze weersomstandighe
den zonder aarzeling lucht kan kiezen. Dat
geldt ten minsto voor deze machines, met
een snelheid van 200 K.M. per uur, die er
bij een tegenwind van 125 dan altijd nog
75 K.M. per uur overhouden. Maar in do
hangar troffen we ook een Engelsche dame,
met haar Puss Moth toestelletje, die daar
mee ook den vorigen dag van Rome was ge
komen, maar die met dit weer haar plan
om naar Beirut te vliegen, wel moest opge
ven.
We zijn ondertusschen boven de zee ge
komen, die als een wit-sehuimende kolken
de massa onder ons ligt, heftig bewogen
door den feilen stormwind. We vliegen be
trekkelijk laag, al stootend en bumpend,
maar bij het passeeren der vele eilanden
zien we dat wo flink opschieten, nu we den
wind gedeeltelijk achter ons hebben. Op
eenige mijlen aan lij zien we de vliegboot
van do Imperial Airways, op weg naar
Beirut, laag hoven do zee, af en toe door
laaghangende wolken aan ons oog onttrok
ken, blijkbaar even heftig als onze machi
ne door den wind bewogen en geschokt. Dat
duurt zoo een dik uur door, dan hereiken
we een kalmer gebied, ook de zee onder ons
vertoont niet meer zoovele witte schuim
koppen als te voren en als we het eiland
Milos passoeron, dan blijkt, dat we ondanks
den storm precies koers hebben gehouden.
We worden nu getracteord op een kop kof
fie met Hollandsche oublies, maar aan het
gebaar waarmee de nieuwe passagier, die
van Athene met ons meevliegt naar Cairo,
dit onschuldige onthaal afwijst, kunnen we
zien, dat de bewegingen die we in de ma
chine voelden, niet in onze verbeelding al
leen hebben bestaan. Maar tegelijkertijd er
varen we, hoe geweldig 6nel men zich aan
de bewegingen in de lucht aanpast, ten min
ste als men een behoorlijke maag heeft en
een beetje zeevast is.
Boven Kreta.
Na nog een uur vliegen, dus twee uur na
Athene, krijgen we Kreta in zicht, precies
de Noordelijke punt van de Golf van Mirra-
bello, waarop koers gezet is. We volgen de
kust om op het smalste deel van het eiland
over te steken, uit de lucht gezien een vrij
armoedig heuvelland, met slechts hier en
daar een dorp en wat alleen liggende huis
jes en hutten, te midden van olijfgaarden
en bloeiende amandelboomen. Vlak bij Kreta
volgt nog een heel klein, blijkbaar onbe
ter staan we op Afrikaanschen bodem, in
een mild winterzonnetje, in een frisschen
bries. Het is bijna half een, de douane komt
inspecteercn, do dokter informeert belang
stellend naar onze gozondheid en ondortus-
6chen nemen we al bonzine in voor den ver
doren rit naar Cairo. Mersa-Mathru biedt
niets aantrekkelijks, het is een gat met
2000 inwoners, met rondom verspreide Ara
bische hutten waar wo kameelen, schapen
en geiten zien grazen. Verder rondom niets
dan woestijn.
Boven de woestijn.
Binnen een uur zijn wo weer in de lucht,
en we vliegen thans boven dc woestijn. Hier
onder ons i6 het in dezen tijd van het jaar
nog een beetje groen, maar dat zal over
een paar maanden alles verdwenen zijn,
zooals het verder weg aan den horizon nu
al verdwenen is, waar de gele, kale zand
bodem van d£ Afrikaansche woestijn zicht
baar is.
Eerst volgen we nog, zij het in rechte
lijn, do Middellandsche zeekust, dan laten
we deze links liggen on 6tcvenen recht aan
recht uit op Cairo af. Slechts hier en daar
zien we een schamele hut of tent, met in do
nabijheid een enkele kameel, overigens is
dit land onbewoond, met uitzondering van
een paar zwervende Bedouincnstammen,
die we ook het liefst vermijden omdat zij
voor vliegmachines zoo'n akelig lossen trek
ker in hun geweer hebben. En een schot
door een benzinetank geeft noodeloos op
onthoud als het de bedoeling is naar Ned.-
Indië te gaan.
Wo hebben veine en we zien onder on9
plotseling een paar gazellen opspringen en
wegvluchten voor ons motorgeronk, duide
lijk zien we do sierlijke sprongen van de
dieren en hun witte broek als ze in de verte
verdwijnen.
Maar dan begint er opnieuw teekening in
de omgeving te komen, do eorste groene
sprieten kondigen zich aan, snel nemen ze
too in aantal en grootte en opeens vliegen
we boven een frissche groene vlakte van
keurig aangelogde akkers, waar we het jon
ge graan en het suikerriet boven den grond
zien staan, afgezet met dadel- en andere
palmsoorten. Dan komt een breed irrigatie
kanaal, vervolgens de eerste mondingsarm
van de Nijl, die bij Rosetta in de Middel
landsche Zcc uitmondt en 't eene dorp volgt
op het andere. Wc vliegen zóó laag, dat we
do menschen duidelijk hunne akkers zien
bewerken. We zien hen ploegen en eggen,
hier cn daar wordt gedorscht, terwijl overal
groote kudden schapen en geiten angstig
wegvluchten. De jeugd neemt op haar wijze
deel aan onze verschijning, enkelen door
angstig naar moeder te vluchten, anderen
door met 6teenen te werpen, moer om hun
behendigheid en kracht te toonen, dan om
ons te beschadigen. Zelfs dc kameelen, an
ders zoo vol waardigheid, worden uit hun
evenwicht gebracht en draaien den vogel
kop angstig op den dunnen hals, terwijl een
enkele bij een zijsprong, zoowaar plotseling
van de been geraakt en van angst tegen de
wereld tuimelt.
Het eene irrigatiekanaal volgt het andere
duidelijk herkennen we de secundaire wa
termolens, die het vruchtbaar makende wa
ter op het land pompen. Wat een schitte
rend bewerkt en vruchtbaar landbouwge
bied moet dit zijn, met een talrijke hevol
king, volgens de vele, vele verzamelingen
van leemen hutton, die we onder ons laten.
Schilderachtige tooneeltjes glijden onder
ons door, waar de bevolking In bonte klee-
dij, waarin vooral hemelsblauw domineert,
op den akker aan het werk is, of in do
domen samenschoolt, Tooneeltjes, die aan
landschap een oud-Testamentisch karakter.
In slooten en kreeken groeit de Papyrus,
waarvan de oude Egyptenarcn reeds 4000
jaar geleden het papier maakten, waarop
zij hun oudste geschiedenis te boek stelden,
op het land ploegen ossen en karbouwen,
terwijl lange kameel karavanen stadwaarts
trekken of cïc reis naar do woestijn aan
vaarden. Wo zijn hier op oud-Bijbelschon
bodem, de bakermat van een eigen cn onze
beschaving en in stille huivering staan we
enkele oogenblikken later aan den voet der
pyramiden, waarop nu de avondzon purpe
ren cn violette kleuren toovert.
Wat gaat ons niet alles door het hoofd.
Het i6 of het landschap, thans bijna ge
heel verlaten, in onze gedachten weer be
leefd cn bevolkt ia. Wc zien cie Joden als
slaven bozig de stecnon van verre aan te
sleepen, om hier de vorstengraven voor hur.
overhccrschers en onderdrukkers op te bou
wen. Vol lawaai en geruisch is dc vlakte.
Naakte menschen zwoegen, voortgedreven
door de kreten en de stokslagen van hun
opzieners. Met zijn dezelfde donkere gelaten
en gebogen gestalten, die wo eergisteren
zagen arbeiden aan den opbouw van hot
Colosseum in Rome, nadat Vcspaslanus hun
tempel heeft verwoest cn 30,000 van lion in
slavernij naar Rome heeft gevoerd, om glo
rie bij tc zetten aan den intocht der Cacsars
on hun naam te doen weerklinken tot in de
uithoeken der toen bekende wereld.
We aanschouwen de Sphynx, dh machti
ge leeuwenfiguur met het mystieke vrou
wengelaat, die al zoovele volken zag opko
men en vergaan, die de pharao's zag op het
toppunt van hun macht, die do Romeinen
hun tempels zag oprichten aan haar voe-
ton, nadat do Grieksche beschaving reeds
haar hoogtepunt had gehad, d:e de Perzi
sche en Indische cultuur heeft gckcnJ, die
daarna hot Westen zag opkomen, Napoleon
en zijn legers heeft gezien, Groot-Brltannié
de Fransche taak zag overnemen in het
oude Egypteland en die thans reods weet
hoe in do komende jaren de machtsver
houding zich zal ontwikkelen.
Maar die het niet onthult, ooi: niet aan
hem, die niet gedreven door nieuwsgierig
heid, maar door reine mensc'ionmin, zijn
vragen formuleert.
Totdat hij begrijpen gaat, dat juist dat
zwijgen haar antwoord moet zijn.
Wc betreden de oude donkere verblijven
in den tempel van Isis en Apis, die uil het
zand is opgedolven, met zijn massieve gra
nieten fundamenten en zijn zuiver albasten
dekstukken, gebouwen die ook thans nog
getuigen van do macht on de kracht dier
oude cultuur. En op diezelfde plaats ver
richte nu de Mohammedaaii6che waker zijn
avondgebed, met een langen uithaal getui
gend, dat er gec-n God is dan Allah cn dat
Mohamod zijn profeet is.
Zoo stroomt alles cn gaat over in nieuwe
toestanden.
Nieuwe invloeden.
Het was druk in Cairo, alles was in do
weer om den Italiaanschen koning een
waardige ontvangst te bereiden. Langs alle
groote wegen verrezen decoraties, waarvan
de groene \aan met dc halve maan en de
gekruiste zwaarden wapperde naa6t de Ita-
liaansche kleuren. Verschillende militaire
kampen waren ingericht nabij Heliopoli6,
waar de manschappen op hun vurige paar
den oefenden, er was groot militair ver
toon, in afwachting van de dingen die ko
men zouden. En langs dit schouwspel scho
ten tallooze auto's, waaronder een groot
percentage Fiat's, Bianchi's en enkele an
dere Italiaanscho merken, naast Renaults
en enkele Hotchkiss en vele Amerikaansche
de Doode Zee naar het Trans-Jordaansche,
maar we zien niets anders dan stofwolken
beneden ons. Als we weer land zien. een
paar duizend moter onder ons, dan zijn we
boven de barre woestijn van Amman tot
voorbij Ruthba, de woestijn, die vroeger een
dicht bevolkt gebied \va6, waarvan nu n» g
do tallooze verlaten steden en vestigingen
gotuigon. Een doodsch verlaten heuvelland,
1000 M. boven de zee, woest en ongennuk-
baar, waar een noodlanding ernstige c\n
sequenties kan hebben, als men niet bij toe
val wordt ontdekt door een der aula's, die
hier geregeld den dienst met Bagdad onder
houden.
Zoo reizen wo voort in onzen modernen
luchtwagen. Dit is geen vliegen nner, dit
is gewoonweg reizen... per vliegmac'-.inc.
Zoo goed als aan boord van een schip cf in
den trein zit ik hier aan u allen en brief
to typen, niet denkend aan het rae-kwaar
digo van dit nieuwe verkeersmiddel
Als ik opkijk, bemerk ik, dat er weer
groene velden onder ons zijn en we naderen
Bagdad, de mail gaat sluiten.
J. J. VAN DER LAAN
Karl Marx.
Door N.V. Magazijn De Bijenkorf tc Am
sterdam, den Haag cn Rotterdam is uit
gegeven het boekje „Karl Marx", van de
hand van Dr. Siegfried Landshut, vertaald
door I. J. E. dc Lange.
Het boekje, dat is uitgegeven bij den
vijftigston sterfdag van den grondlegger
van het Marxisme, bevat de hoofdstukken
„Idealisme cn industrie", „De ware demo
cratie", „Intellect en werkelijkheid", „De
vervreemding van het eigen wezen", „So
cialisme en revolutie", „Politiek" en „liet
Kapitaal".
Men heeft in deze uitgave een beknopt
overzicht van dc Marxistische gedachten
zoodat ieder wil weten in deze uitgave een
van iets wil weten in dezo uitgavo een
aardige handloiding heeft.
De uood der meuschheid en
de weg tot leniging.
Bij drukkerij N.V. „De Mercuur" te Hil
versum is verschonen „De nood der
menschheid en dc weg tot leniging", door
J. E. H. Libourel, met een voorwoord van
Mr. Dr. Cli. Raaymakers S. J., hoogleeraar
In de staathuishoudkunde aan de R.K.
universiteit te Nijmegen. In onzen tijd van
depressie zal een uitgave als deze velen
verlangend doon uitzien naar hetgeen
daarin ovor do huidige crisis wordt ge
zegd cn meer: naoar de wegen welko wor
den aangegeven om uit de moeilijkheden
te geraken. Do schrijver dezer brochure
toont aan, dat do individualistische (klas
sieke cn noo-klassicke) economische theo
rie en politiek ons onvermijdelijk tot een
catastrophe voeren en dat het hoog tijd is
terug te keeren tot oen organische, solida
ristische opvatting en inrichting der volks-
en wereldhuishouding. Vervolgens geeft
dc schrijver beschouwingen over ind.xcij-
fers.
Koude voor
ten.
en nagerech-
Bij do Uitgevers Mij Kosmos te Amster
dam is verschenen „Koude voor- en nage
rechten", naar de Zwitsersche uitgave van
Madame F. Nietlispach en voor Nederland
bewerkt door M. J. Krabbe, leerares aan
de Am9terdamsche huishoudschool. Dit
boek geeft de huisvrouw vele wenken voor
het bereiden van smakelijke voor- en na
gerechten. Zoo vindon wij in deze uitgave
tal van recepten voor hors d'oeuvre, ter
wijl het tweede deel het maken van ijs-
soorten en koele dranken behandelt. Dit
bock is voor iedere huisvrouw, die een
aardig opgemaakte schotel of een frisch
dessert wil serveeren, een kostelijk bezit.
Handcyclostyles
Speciaal adres voor
Amersfoort
Langcstraat 84 Telefoon 528
VOOS?
DROGISTERIJ.
Apoth. Ass,
Hendr. v. Viandenstr. 30. Tel. 1313.
Telefoon 231
Groote en kleine zalen
disponibel
voor feesten, partijen enz.
EIGEN FABRIKAAT PAASCHEITJES.
NOU GATEIER EN SLAGROOM.
9 TWEE BELANGRIJKE PUNTEN Q
UEd.
BANKETBAKKER en KOK}'
(3-tt,.AMERSFOORT.._j3
NEEMT ZONDAGS VERSCH GEBAK.
VOORAL IN SLAGROOM GROOTE
SORTEERING.
Bezorging Zondags aan huis tot 1 uur n.in,
WINKEL GEOPEND van 11—3 uur n.ra.
JULIANAPLEIN 4. TELEFOON 635
NAAST APOTHEEK HAAN
In voorraad:
Deveo-Occnlta Spatader- en Steun-
kousen zonder gummi en
Lasticflor elastieken kousen met
gummi. Pracht kousen, welke aan
alle verwachtingen voldoen per paar
18.75.
Vertrouwd en vakkundig adres
voor Uw
