-fleurige jeugdige mantels arma£%ilm?geji
DE EEMLANDEa
jBuitenlaodscIi
Overzicht
VERORDENINGEN DER REGEERING-HITLER
Weerbericht
Licht
JOH. DE HEER
A50I1MEMENTSPRIJS P" 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand f 0.75, per
Donderdag 23 Maart 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
DE
TE
PLECHTIGHEDEN
POTSDAM
PRUISISCHE LANDDAG
GEOPEND
31e Jaargang Mo. 227
Belangrijkste
6 uur 46 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
AMERSFOORTSQH DAGBLAD
wcclt 'mc' 9r"'ls verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/j.
POSTRFKFMINr a^o^o B°5' 3 maa0dC° 3~ Aftonderll|ke nummers f 0.05.
Pk STREKhNING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-ndverteoticn voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlön „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatseD f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Do machtigingswet voor Hitier.
Het centrum voor de beslissing.
In den nieuwen rijksdag neemt het cen
trum in hizondere gevallen een sleutel
positie in. Wanneer het er om gaat gewone
wei ten erdoor te krijgen, behoeft de regee
ring-Hitier geen oogenblik bevreesd te zijn,
dat zij een nederlaag lijdt, daar de partijen,
die op haar hand zijn, numeriek sterker zijn
dan de oppositie.
Voor een geheel anderen toestand ziet zij
zich echter geplaatst, wanneer gestemd
moet worden over wetten, die de constitutie
wijzigen, hetgeen b.v. het geval is met de
machtigingswet, waaromtrent Vrijdag de
beslissing in den rijksdag zal vallen. Aan
vaarding daarvan vereischt een tweederde
meerderheid, waarover do regeering-Hitlcr
niet beschikt. Alleen wanneer het centrum
de regeering helpt, kan zij haar doel op
wettige wijze hereiken.
Wat zullen het centrum en de nauw aan
haar verwante Beiersche volkspartij doen?
Dit is op het oogenblik, dat wij dit overzicht
schrijven, nog een onuitgemaakte zaak. Al
leen is bekend, dat enkele kopstukken van
het centrum, onder leiding van monseig
neur Kaas, niet rijkskanselier Hitler giste-
r-rn van gedachten hebben gewisseld over
de eyentueele steunverleening aan dc na
tionalistische regeering, doch dit onder-
boud schijnt resultaatloos te zijn verloopcn.
Het centrum heeft misschien getracht van
haar gunstige sleutelpositie gebruik te ma
ken om bepaalde concessies te verkrijgen
Vooral schijnen de leiders der katholieke
partij nauwkeurige medcdeelingen te heb
ben verlangd over hetgeen Hitler van zins
is tc ondernemen, zoodra hij over de zeer
uitgebreide volmachten, die van een dicta
tor, beschikt. De rijkskanselier schijnt niet
bereid te zijn geweest de gewcnschte inlich
tingen tc verschaffen en nu zit er voor het
centrum niets anders op dan den dag van
heden af te wachten en zijn houding te la
ten afhangen van hetgeen Hitler's regee
ringsverklaring, die heden zal worden af
gelegd, behelst.
PRELAAT KAAS.
Dat het centrum op zoo weinig vlotic wij
ze tegemoet komt aan de verlangens der
rijksregering, heeft natuurlijk in <le krin
gen der nazi's een zeer onaangenamen in
druk gemaakt en zelfs aanleiding gegeven
tot een niet rechtstreeksch, doch niettemin
zeer duidelijk dreigement in dc Parleikor-
respondenz der Hillerianen. Dit officicuse
correspondentiebureau geeft te kennen, dat
nauwelijks kan worden aangenomen, dat
de volmachtenwet niet met een tweederde
meerderheid wordt aanvaard. De volksbe
weging, die achter den rijkskanselier staat
aldus wordt verder betoogd is nu zoo
sterk geworden, dat er haast niet aan te
denken valt, dat dc burgerlijke middenpar
tijen, door zich in den rijksdag tegen de
volmachtenwet uit te spreken, zich zouden
verzetten tegen den volkswil, die wcnscht,
dat Hitler de vrije hand wordt gegeven
voor zijn opbouw arbeid. Vooral van bctce-
kenis is dc passage, waarin verklaard
wordt, dat, mocht het parlement de regee
ring de vereischte meerderheid onthouden
en dus geen mandaat verstrekken voor on-
gestoorden opbouwenden arbeid, de par
tijen, die de teekenen des tijds niet hebben
begrepen, de gevolgen daarvan zullen moe
ten dragen. Hieraan wordt nog toegevoegd,
dat Hitler's regeering niet van zins is hei
mandaat van 't volk op te offeren aan het
„partijpolitieke onverstand". De nict-goc.'i-
keuring van de machtigingswet zal als oen
oorlogsverklaring aan de regeering worden
uitgelegd. Men mag dus aannemen, zoo
wordt ten besluite nog geze0d. dat niet lou
ter cn alleen het volksbelang, maar tevens
het tfebod van zelfbehoud zal worden be
grepen door dc partijen, wien deze zaak
aangaat.
Beteekent een en ander, dat het centrum
desnoods zal worden verboden, wanneer bet
zich tegen do regeering verzet'? Do juist
heid dezer conclusie is geenszins uitgeslo
ten en daarom is het zeer waarschijnlijk,
dat hot centrum, beseffend, dat Ilitlcr toch
zijn zin zal doordrijven, wanneer dc twee
derde meerderheid niet op wettige wijze lot
stand komt en langs anderen weg zijn doel
r.al trachten te bereiken, tenslotte toch nog
toegeeft.
Begrafenis van het
Duitsche parlement"
De Engelschc pers bespreekt de plechtig
heden, die tor gelegenheid van de rijksdag-
opening te Potsdam hebben plaats gevon
den onder de leuze „De geest van Pots
dam". De Times schrijft, dat het \oorlbe-
staan der gerechtvaardigde Duitsche be
zwaren tegen bepaalde artikelen van bet
verdrag van Versailles dc onrust in Euro
pa vergroot. De Duitsche ontw openings-
eischen dienen zoo spoedig mogelijk in den
geest van de Engelschc voorstellen onder
zocht te worden. De nieuwe geest van
Potsdam zal de wereld niet schadm, wan
neer hij slechts dc opstanding van het
Duitsche zelfrespect beteekent. In Europa
is ruimschoots plaats voor een Duitsch-
land, dat het ideaal van Von Hindenburg is.
Do Daily Telegraph schrijft, dat de
plechtigheden te Potsdam dc verwerping
Ier democratie door dc meerderheid \an
het Duitsche volle beteekent cn het blad
maakt zich ernstig ongerust over het we-
derontwaaktc nationalisme. De Morning
Post schrijft, dat te Potsdam alles er op
gericht was, de herinnering aan Weimar
uit te wisschen. De News Chronicle schrijft
boven haar beschouwing: „Dc begrafenis
van het Duitsche parlement."
Geen S.A.-troepsn in het
Saargsbied.
De Franschè bladen publicccren een me-
dedeeling, dat uit bij bet Franschè ministe
rie van buitenlandschc zaken ontvangen
berichten blijkt, flat de in de jiers versche
nen berichten, als zouden nationaal-socia-
listische troepen het Saargobied zijn bin
nengedrongen, onjuist zijn De publicatie
van dit démenti heeft in Duitsche lcrin-
;cn groote voldoening gewekt.
Op grand van het vlaggen verbod beeft
dc polit.e te Saarbrücken de hakenkruis-
vlag op het partijgebouw der nationaal so
cialisten verwijderd en in beslag genomen.
De gouwleiding der nationaal-socialistische
partij in het. Saargebied hoeft den rijkskan
selier van dit feit verwittigd en hem ver
zocht er legen (e protostecren.
De regeeiingsverklaring via
de radio.
De regecringsverklaring, welke Rijkskan
selier Hitier heden in den Rijksdag zal af
leggen cn welke als punt twee op de agen
da slaat van dc om twee uur 's middags
beginnende Rijk.sdagzitting, zal van dc
Kroll-opera uit door alle Duitsche zenders
worden verspreid.
Centrumfractie bijeen.
Berlijn, 22 Maart. (V.D.) Rijkskanselier
f-Iitler heeft Woensdagmiddag ontvangen de
Lc-ntrumsafgevaardigden Dr. Kaas. Dr. Ste-
Hitler tijdens zijn rede in - de garnizoens
kerk te Potsdam*
genvald cn Hackclsbcrgor. De bespreking
duurde meer dan tweo tiren. Omtrent het
gesprokene wordt een diep stilzwijgen in
acht genomen.
Om zeven uur vanavond is de Centrums-
fractie bijeengekomen, welke kennis heeft
genomen van het rapport der onderhande
imgen. Er zijn geen besluiten genomen
Verwacht wordt dat de Centrumsfractie
Donderdag na de voorlezing der regeerings-
vcrklaring zal voorstellen de bijeenkomst
te verdagen lot Vrijdag. In parlementaire
kringen neemt men aan, dat dit voorstel
7a worden besproken met dc vertegenwoor
digers der andere partijen. De Ccntrums-
fi actie zal waarschijnlijk Donderdag pas
definitief haar houding bepalen nopens de
Machtigingswet,
De strekking van de volmachtenwet.
B c r 1 ij n, 22 Maart. (IT. N.) De volmach
tenwet zal ook dc bevoegdheden van den
rijkspresident wijzigen, aangezien na aan
neming van deze wet dc rijkskanselier al
leen wetten kan uitvaardigen en afkondi
gen, zonderdat de medewerking cn onder
teekening van den rijkspresident noodig is.
De medewerking van den rijksdag en van
den rijksraad aan de wetgeving wordt ge
heel uitgeschakeld, daar het kabinet na
aanneming van de wet tot alle wetgevende
maatregelen kan besluiten en deze ten uit
voer kan brengen, zonder daarover met den
rijksdag tc onderhandelen of de medewer
king van den rijksraad en de landsregee-
ringen te vragen. Intusschen wordt in de
volmachtenwet niet van een wijziging van
de grondwet, doch slechts van afwijkingen
daarvan gesproken, zoodat in de praktijk te
verwachten is. dat men geleidelijk van ver
schillend? bepalingen van de grondwet zai
afwijken, wat echter op den duur toch tui
een volkomen wijziging van de grondwet
zou kunnen leiden. De structuur van de
grondwet zal echter behouden blijven, door
dien de bevoegdheden van den rijks presi
dent, voor zoover zij niet dc wetgeving be
treffen, buiten de volmachtenwet vallen,
terwijl ook dc rijksdag cn de rijksraad als
instellingen gehandhaafd blijven.
Maatregelen tegen het absentisme.
B e r 1 ij n, 22 Maart. (V.D.) Hedenmorgen
vergaderde de Rijksdagcommissic voor het
regiement van orde onder voorzitterschap
van het oudste commissielid, den Centrum-
afgevaardigde dr. Boll. Tot voorzitter werd
gekozen dc sociaal-democratische afgevaar
digde Hoegner, tot vicc-voorzittcr de natio-
naal-socialist Stoelir. Het presidium dor
commissie wordt om beurten door vertegen
woordigers der verschillende fracties waar
genomen en dilmaal was de beurt aan do
S.P D.-fractie.
Een sociaal-democratisch voorstel om zich
in arrest bevindende Rijksdagleden der so
ciaal democratische fractie in vrijheid te
stellen, werd verworpen met 15 tegen
stemmen, waarbij het Centrum en dc Beier
sche Volkspartij zich van stemming ont
hielden. De nationaal-socialist Frank ver
klaarde dat de commissie niet bevoegd was
de kwestie te onderzoeken of de geurres
teerde afgevaardigden in juridischcn zin al
of niet schuldig waren.
Vervolgens was aan dc orde een voorstel
der regceringspartijcn tot wijziging van het
reglement van orde. Met algcmcene stom
men keurde do commissie een voorstel goed
om een einde te maken aan het gebruik,
dat de openingszitting van den Rijksdag
wordt geleid door het oudste lid. Een uit
voerige discussie ontspon zich over het
voorstel om de J)ij woning der zittingen voor
do afgevaardigden verplichtend to maken
het ongemotiveerd wegblijven te straffen
met het uitsluiten van het betrokken lid
gedurende maximaal zestig zittingsdagen.
Na een uitvoerige discussie werd het
voorstel tot wijziging van het reglement
waardoor afgevaardigden, die ongemoti
veerd de Rijksdagzittingen niet bijwonen
voor den duur van eon aantal zittingen
kunnen worden uitgesloten, aangenomen
met alleen de stemmen der sociaal demo
craten tegen.
Berlijn, 22 Maart. (V.D.) Ter gelegen
heid van dc openingszitting van den ITui-
sischen landdag is de zaal feestelijk met
palmtakken cn dennengroen versierd. Aan
den muur achter de plaatsen van het pre
sidium hangt in het midden dc zwart-w-Jtto
lands vlag, geflankeerd door de zwart-wit-
roode en dc hakenkruisvïag. Dc publieke
tribunes zijn geheel gevuld. In de voorma
lige koningsloge ziet men o.a. prins August
Wilhelm, die tot nog toe lid van den land
dag was, doch thans lid van don rijks
dag is.
Tegen drie uur marcheerde de nationaal-
socialistischc fractie, gekleed in brume
hemden, in gesloten gelederen de zaal bin
nen. Voorzitter Kcrrl begaf zich naar zijn
plaats in de banken der nationaal-socialis
tische algevaardigden. In do rijen der
Duilsch-nationalen ziet men eenigo af
gevaardigden in den uniform van den
Duitsch-nationalen strijdhond. De regee-
ringsbanken blijven lecg. In een hoek van
de zaal staan do geluidsfilm-opname
apparaten van de Ufa.
Te kwart over drie betreedt het oudste
lid van den landdag, generaal Litzmann, liet
podium van het presidium. De nationaal
socialisten begroetten hem staande, met
opgeheven arm. Litzmann stelde, vast, dat
hij het oudste lid van den landdag was, en
verklaarde voorts:
„Het is voor mij een bijzondere eer en
vreugde, als oudste lid, als president, den
landdag te mogen openen, juist dezen land
dag, die ik den landdag van de Hitler-
lente zou willen noemen. Wie nog niet
duidelijk wist, wat de heteekenis van deze
lento is, zullen door den onvergetelijke»
dag van gisteren te Potsdam cn in de
Kroll-Opera de oogen zijn opengegaan, wan
neer hij niet geestelijk blind geboren is. In
dit uur is het mij een behoefte des har
ten, uit te spreken, dat dc nationale om
wenteling aan geen andere beweging te
danken is dan aan Adolf Hitler en zijn
nationaal-socialistische beweging. Wij na-
tionaal-socialisten kennen geen anderen
leider der Duitsche natie dan onzen leider
Adolf Hitler. (Stormachtige bravo's en ap
plaus hij de nationaal-socialisten.) In dezen
zin open ik den landdag in de Hitlerlente."
De Duitsch-nationale afgevaardigde dr.
v. Winterfeld, als leider dezer fractie het
woord voerend, zoide, de hoop uit te spre
ken, dat eens de tijd zal komen, dat de
Hobenzollcrn weer zullen regeeren over
PruisenDuitschland.
Het presidium werd bij acclamatie geko
zen. Het is thans als volgt samengesteld:
voorzitter Kerrl (X.S.D A.P.), vice-presiden-
ten ITaakc (N.S.D.A.P.), Baumhoff (Cen
trum) en dr. v. Kries (D.-nationaal).
Het nieuwe reglement van orde werd
oedgckcurd en direct van kracht ver
klaard.
Een motie werd aangenomen, waarin de
landdag de verordening van den rijkspre
sident goedkeurt in, zake dc afzetting der
z.g. Pruisische souvereine regeering. Dc
landdag verklaart, daar hij zich de verkie
zing van een minister-president voorbe
houdt, accoord te gaan met de voorloopige
waarneming dezer staatszaken door de
door den rijkspresident benoemde rijkscom
missarissen.
De landdag werd hierop verdaagd. De
president is gemachtigd den datum en de
agenda te bepalen voor de volgende zit-
ting. Waarschijnlijk zal de landdag begin
Mei weer bijeenkomen.
De Nachtausgabe verklaart dat het mo
gelijk is, dat een wijziging komt in de bezet
ting van den post van rijkscommissaris
voor het Pruisische ministerie van justitie.
Kerrl zou als zoodanig worden benoemd.
BUITENLAND.
De toestand in Duitschland.
Eerste blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Zitting der Eerste Kamer.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Mr. Westerman - neemt ontslag uit den
Ilaagschen gemeentedienst.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Brand aan de Lauriergracht te Amster
dam. (Tweede Blad, pag. 1).
De nationale volkshuldc aan Willem den
Zwijger te Delft.
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Verkiezingsvergadering dor R.-K. Volks
partij. (Eerste Blad, pag. 3).
Ontstemming in liet woonwagenkamp
over tariefsverhooging.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Gymnastiekuitvoering van Wilhelmina.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Vaandeluitreiking voor dc schietvereni
ging Prins Hendrik.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. Inst.
te De Bilt.
Hoogste barometerstand 779.1 tc Kopen
hagen cn Stettin.
Laagste barometerstand 737.5 le Reykja
vik.
Verwachting: Matige O. tot Z.O,
wind, helder tot licht bewolkt, droog weer,
iets warmer.
De hooge drukking is weer toegenomen
en bereikte in het centrum in Denemarken
bijna 780 m.M. De depressie heeft zich weer
vooral naar IJsland verplaatst. De daling
uit de golf van Biscaye trok naar de Mid-
<lellandsche zee; alleen in Ierland, in Spanje
en aan de Noorsche kust brengt de depressie
regen. Op het vasteland is bijna overal de
lucht weinig bewolkt met lichte ochtend-
vorst in geheel Duitschland. In Scandinavië
nam over het algemeen de vorst af. Op IJs
land steeg dc temperatuur plaatselijk tot
10 gr. C. boven normaal. Alleen op Groen
land cn Spitsbergen houdt de strenge koude
aan. Voor onze omgeving blijft nog droog
weer met langzaam stijgende temperatuur
te wachten.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Ajoureeren 12 cent per meter,
prima afwerking.
Festonneeren 25 cent per meter.
Plisseeren vanaf 10 ct. per meter.
Vervaardigen van stofknoopen ook
met nikkel montuur.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Onze orgels, piano's zijn jnisl iets
beter dan andere en goedkooper.
Berlijn, 23 Maart. (V. D.) Van wel
ingelichte zijde wordt vernomen, dat dc
Pruisische landdag na zijn openingszitting
van heden waarschijnlijk tot 2 Mei a.s. zal
worden verdaagd. Pas dan zal een nieuwe
president worden gekozen. Gedurende dien
lijd zal in Pruisen de corrimissarialc reaec-
rjng blijven bestaan.
LAPPOBEWEGING CONTRA SOC.-DEM.
Hclsingfors, 21 Maart (V.D.) De
appobeweging heeft besloten bij de Fin-
sche regeering aan te dringen dc suc.-dc
mocratischc partij in Finland tc ontbinden
Wanneer de regeering hiermee niet accoord
gaat, zal liet voorstel bij het parlement wor
den ingediend.
1ARNHEMSCIIEWEG 2G
