AMERSFOORTSCH DAGBLAD
HSTLER MIDDENPUNT DER AANDACHT
Zaterdag 25 Maart 1933
31e Jaargans No. 229
EEN GELEGALISEERDE
DICTATUUR
DE OPHEFFING VAN HET
DRANKVERBOD
NAZI-PERSCHEF SPREEKT
MET AMERIKA
De rijkskanselier heeft in zijn
gematigde rede gesproken
„als een groot volks
tribuun"
Het derde rük geboren
Do Echo cIc Paris schrijft, dat Hitier
thans een macht bezit, zooals geen regee
ring sedert de stichting van het Duitschc
rijk ooit heeft gehad.
Het Journal merkt op, dat de rijksdag
de nationale regeering officieel van dicta
toriale volmachten heeft voorzien. Het
blad noemt, gezien de vele uniformen in
den rijksdag, dezen een militair parlement.
Voor de eerste maal heeft Hitier een rede
gehouden, die niet heelemaal uit vuur
werk bestond. Verschillende officieele in
stanties hadden aan de samenstelling er
van medegewerkt en getracht den tekst,
speciaal wat het economische en het bui
tenlandscb-politieke gedeelte betreft, te
matigen. De Derlijnsche correspondent van
het blad besluit zijn beschouwing met de
opmerking, dat de tweede acte van het Duit
sche drama geëindigd is, de grondwet en
de republiek begraven en het derde rijk ge
boren.
Uitvoerig bespreekt een speciale corres
pondent van de Petit Parisien den inhoud
der regëeririgsverklaring. Hitler, die den
rijksdag als een filiaal van het Bruine
Huis beschouwt, heeft een gunstigen in
druk willen maken. Ten aanzien van de
buitcnlandsche politiek heeft hij een nauw
keurige formuleering vermeden. Omtrent
Hitlers opmerkingen over de verhouding
tot Frankrijk schrijft het blad, dat hij
daarmee waarschijnlijk concessies ten gun
ste van Duitschland bedoelde, aangezien
Hitler de betrekkingen van het rijk met de
andere mogendheden op de basis van vol
ledige gelijkgerechtigdheid wil stellen. Op
het gebied der ontwapening heeft Hitier
geheel verzuimd de Duitsche eischcn te
formuleeren, terwijl hij den Volkenbond
over het hoofd heeft gezien. Voor Italic
heeft de rijkskanselier een zeer duidelijke
buiging*-gemaakt. Klaarblijkelijk hoopt hp
op een bondgenootschap met Italië. Resu-
meerend concludeert de schrijver in - deJRe-.
1 it Parisien, dat de gisteren afgelegde ver
klaring nog zeer ververwijderd was van
wat de propagandist Hitier gedurende
langen tijd heeft gecischt.
De radicaal-socialistische Ere Nouvelle
concludeert, dat de dictatuur gelegaliseerd
is en alle belemmeringen uit den weg zijn
geruimd. Do sociaal-democraten hebben
door hun voorzitter Otto Wels slechts een
platonisch protest laten hooren en zwij
gend den rug gekromd onder het antwoord
yan den rijkskanselier.
De nationaal-democratische Kurjer Wars-
zawska schrijft, dat het eerste optreden van
Hitier als rijkskanselier in den rijksdag
heeft getoond, dat Hitler als spreker niet
slechts een agitator is. In zijn bescheiden
bruine uniform heeft Hitier gesproken als
een groot volkstribuun, die kans zag de
massa, ja zelfs zijn tegenstanders, met zijn
woord te doordringen. De rijksdagzitting
van gisteren was een imposante daad van
de reeds voltrokken eenheid van het volk,
De Münchener Ncueste Nachrichten
schrijft, over de rede van Hitier, dat deze
rede een verklaring van een staatsman is
geweest, die bij het geheele Duitsche volk
sterken weerklank vindt. De strijd tegen
het communisme, de nadruk die gelegd
werd op de zedelijke waarde der christe
lijke confessies, de krachtige accentucering
van do Duitsche eischen van vrijheid en
gerechtigheid, dat alles moet door eiken
goeden Duitscher onderschreven worden.
Na de opwindende dagen der Duitsche re
volutie is ontspanning en rust ingetreden,
waardoor eindelijk de weg wordt vrijge
maakt naar een ware olksgemccnschap,
waar zonder men zich het nieuwe Duitsch
land niet kan voorstellen.
HITLER.
De Bcyerische Kurier voegt aan het be
richt. dat de machtigingswet is aangeno
men, toe, dat thans zoowel de verantwoor
delijkheid van de regeering alsook van de
partijen h toegenomen. Reeds spoedig zal
blijken, boe goed het was om ondanks de
grootste bezwaren, ook in de hinnenland-
sche politiek aan den vrede de voorkeur te
geven boven den strijd.
Het curatorium voor de ver-
deeliag van het salaris van
rijkskanselier.
Zooals reeds gemeld werd, heeft rijks
kanselier Hitier besloten zijn maandsalaris
als rijkskanselier ter beschikking te stel
len van een curatorium, dat de beschikbare
gelden moet verdeelen onder de nabestaan
den van doodgeschoten S.A.-, S.S.- en po
litiemannen. Het curatorium is inmiddels
gevormd en bestaat uit generaal Von Epp
te München, thans gevolmachtigde der
rijksregeering in Beieren, die als voorzit
ter optreedt, den advocaat en notaris dr.
graaf von der Goltz to Stettin en den poli-
tiecommandaht Geibcl te Berlijn.
Danzig en de omwenteling
in het Duitsche rijk.
In een persconferentie over het resultaat
van het ingrijpen van den Volkenbond in
de jongste kwestie tusschen Danzig en Po
len verklaarde de president van den senaat,
dr. Zichm, dat Polen zijn optreden had ge
tracht te motiveeren met de vrees, dat de
omwenteling in Duitschland ook naar
Danzig zou overslaan. Do grondwet van
Danzig bevat echter geen bepaling, die
overeenstemt met art. 48, dat den rijks
president bijzondere volmachten geeft. De
grondwet van Danzig is door den Volken
bond gewaarborgd en kan slechts met toe
stemming van den Volkenbond gewijzigd
worden. Een omwenteling zooals ir
Duitschland is dan ook in Danzig ondenk
baar en zou interventie van vreemde mo
gendheden ten gevolge hebben. Bij het be
zoek bij rijkskanselier Hitler was dr. Zichm
gebleken, dat de rijkskanselier rekening
houdt met de door de verdragen gescha
pen bijzondere positie van Danzig.
„I Adolf Hitler-dag te Leipzig.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
rijkskanselier Adolf Hitler op 20 April a.s.
zal de stad Leipzig den rijkskanselier en
rijkspresident von Hindenburg het eere
burgerschap aanbieden en zal een straat
Adolf Ilitlerstrasse genoemd worden. Op
20 April zal te Leipzig een groote nationale
betooging worden gehouden en zal de ge
meenteraad in feestelijke zitting bijeenko
men.
Londen, 24 Maart. (V. D.) Naar aanlei
ding van dc aanneming van de nieuwe
drankwet door het Amerikaansche congres
is in de Engelsche bierbrouwerijen groote
activiteit ontstaan. Duizenden vaten oude
Engelsche ale zijn gisteren met extra trei
nen en vrachtauto's naar Southampton ver
voerd om naar New-York te worden ver
scheept. Uit Oslo wordt gemeld, dat giste
ren een Noorsch schip naar Amerika is
ertrokken met 20,000 flesschen Noorsch
bier aan boord. Ook andere Noorsche sche
pen zijn door brouwerijen gecharterd voor
Amerika.
R e y k j a v i k, 24 Maart. (V. D.) Onder
den invloed van de toelating van bier in
dc Vereenigde Staten hebben elf leden van
het IJslandsche parlement een voorstel in
gediend tot opheffing van het drankverbod.
DE ARRESTATIE DER ENGELSCHE
INGENIEURS.
Londen, 24 Maart. (V.D.) De directie
van Vickers Cy Ltd. heeft haar vertegen
woordiger te Moskou getelegrafeerd, dat zij
het door bemiddeling van den Sovjet am
bassadeur te Londen ontvangen aanbod van
den ambtenaar van het OM Thornton,
Cushny en Gregory tegen cautie op vrije
vceten te stellen in overweging heeft. De
vertegenwoordiger wordt verzocht den amb
tenaar van het ö.M. direct op te zoeken en
hem voor dit aanbod te bedanken, maar
uiteen te zetten, dat de maatschappij het
niet juist acht slechts drie Engelschen te
gen borgstelling op vrije voeten te stellen
en Macdonald en de Russische bedienden
gevangen te laten houden, daar alle bc
schuldigden van beide nationaliteiten ver
klaard hebben onschuldig te zijn. De ambte
naar wordt tegelijkertijd volmacht gegeven
legen redelijke borgstelling de in vrijheids
sielling der arrestanten te bewerken.
Berichten omtrent joden
vervolgingen gemeene
leugens"
Hooge functies door Joden bekleed
N e w-Y o r k, 24 Maart. (V.D.) In opdracht
van Rijkskanselier Hitier heeft hedënmid
dag de perschef van de N.S.D.A.P. Ilanfftan
gel in een transatlantisch interview met den
directeur-generaal van do Int. New Service
verklaringen afgelegd omtrent de Joden
vervolgingen in Duitschland. ITanfftangcl
verklaarde:
De berichten over dc Jodenvervolgingen
zijn gemeene leugens. Op de vraag: Zijn de
berichten over de z.g. Jodenmishandelingen
waar of onwaar? antwoordde hij: Dc Rijks
kanselier heeft mij ecnige minuten geleden
toen ik hem op het vliegveld tc München
na zijn aankomst uit Berlijn ontmoette,
machtiging gegeven tc verklaren, dat
deze berichten in hun totaliteit gemeene
leugens zijn. In den loop van onze nationa
le revolutie aldus vervolgde hij die wel
de vreedzaamste en rustigste van dc revo
luties in de wereldgeschiedenis is geweest,
zijn onvermijdelijke hotsingen voorgekomen
tusschen kleine groepen politieke tegenstan
ders. In geen geval is er een enkele discri
mineerende behandeling van Joden of niet
Joden plaats gevonden. Of zij van Christe
lijke of andere «godsdienst, links of rechts
georiënteerd waren. In feite hebben de S.A.-
nianncn in vele gevallen hun eigen leven
op het spel gezet om het leven en eigen
dom van politieke tegenstanders te be
schermen, onder wio ook zeer wel ecnige
Joden geweest kunnen zijn.
Op de vraag: In Amerika zijn geruchten
in omloop, dat Katholieken mishandeld en
gefolterd zijn geworden; zijn deze berichten
waar?, antwoordde ITanfftangcl: Deze be
schuldiging is belachelijk. Ik verwijs i
naar het antwoord op de voorafgaande
vraag. De volgende vraag luidde:
Maakt Uw regeering onderscheid tusschen
Joden, die zich aan de wet onderwerpen en
die welke de politieke doelstelling van het
tegenwoordige regime bestrijden?
Op geen enkele wijze maken wij on
derscheid tusschen aanhangers en tegen
standers van de regeering.
ITeeft de afgekondigde amnestie, waarbij
nationaal-socialistcn, die strafbare daden
hebben begaan ter bevordering van de na
tionale revolutie, worden vrijgelaten ook
betrekking op Nat. Socialisten, die Ameri
kanen zouden hebben aangevallen?
Zonder te willen vooruitloopen op rappor
ten van de Amerikaansche ambassade moet
ik er nogmaals nadruk op leggen, dat.wij
geen onderscheid maken tusschen welke
nationaliteiten of partijen ook, voor zoover
het in standhouding betreft van orde en
rust. Voor zoover mij bekend heeft ambas
sadeur Sacket Washington gemeld, dat se
dert 11 Maart geen molestaties van Ameri
kanen zijn voorgekomen. Ook vroegere be
treurenswaardige incidenten zijn voorge
vallen zonder dat de aanvallers wisten, dat
hun tegenstanders Amerikanen waren. En
kele dezer kwesties zijn nog hangende. In
eenige gevallen hebben de aanvallers in
derdaad amnestie gekregen.
Zouden bij den tegenwoordigen toestand
mannen als Lion Feuchtwanger en Ein
stein naar Duitschland kunnen terugko
men zonder lastig te worden gevallen?
Deze vraag kan ik niet beantwoorden.
Daarover moeten de gerechtshoven beslis
sen. Het is zeer te betreuren, dat deze bui
de mannen zich in het buitenland zoo af
keurend over Duitschland hebben uitge
laten.
„Er zijn geruchten in omloop, dat de re-
gcering allo Joden uit openbare functies
verwijdert. Zijn deze geruchten waar?"
ITet beste bewijs voor do onjuistheid
is, dat nog boden vele hooge functies door
Joden bekleed worden.
„Betreurt de Duitsche regeering het, dat
do Amerikaansche consulaten een eigen
onderzoek hebben ingesteld naar de be
richten omtrent gruwelen?"
Volstrekt niet! Integendeel! Dc natio
nale regeering begroet een dergelijk onder
zoek als de beste wijze om do waarheid
omtrent den toestand in ons vaderland aan
het licht te brengen.
„Er zijn hier geruchten in omloop vol
gens welke bet den in de Paltz wonenden
Joden verboden is hun deposito's bij do
banken op te vragen. Ook zouden zij be
dreigd zijn met uitwijzing. Zijn deze be
richten waar?"
Ik weet werkelijk niet waar al deze
belachelijke berichten vandaan komen.
Op gedetailleerde vragen betreffende ver
volgingen der Joden antwoordde ITanfft-
angel: ITet onderzoek van de Zwccdsche
evenals van de Nederlandsche ambassade
te Berlijn heeft uitgewezen, dat niet één
Jood gedood of gewond is geworden. Ieder
reiziger kan zichzelf ervan overtuigen, dat
nooit zooveel vrede cn rust geheerscht
heeft gedurende al de 14 jaren van de so
cialistische heerschappij als gedurende de
laatste weken met uitzondering van de
eerste paar roerige dagen.
„Hadden de kleine botsingen,die in do
critieke dagen der revolutie voorvielen, po
litieke of religieuse redenen?"
Politieke natuurlijk. Wanneer u tegen
iemand strijdt, vraagt u toch niet, bij welko
kerk hij is aangesloten.
„Zal Hitler Mussolini een bezoek bren
gen?"
Dat kan ik u thans werkelijk nog niet
met zekerheid zeggen. Wij hebben het op 't
oogenblik zeer druk met de binnenlandsche
politiek, desondanks is een dergelijk be
zoek niet onmogelijk. Tenslotte zou ik zeer
in het algemeen willen opmerken, dat vele
ndividueele Joden en Joodsche organisato
ren onze regeering ondersteunen, aangezien
zij ingezien hebben dat het eenige alterna
tief tegenover de nationale revolutie de
communistischo terreur-heerschappij is>
DE ARRESTATIE VAN DR. GEREKE.
Severing niet in vrijheid?
Berlijn, 24 Maart (V.D.) Van bevoegde
zijde wordt medegedeeld, dat de arrestatie
van den rijkscommissaris dr. Gereke in geen
enkel opzicht een politiek karakter draagt,
evenmin als de arrestatie van Severing en
Hermes. Deze arrestaties zijn geschied op
zuiver crimineoio gronden, aangezien de
betrokkenen ervan verdacht worden gel
den van openbare lichamen te hebben ge
bruikt voor particuliere doeleinden.
De conclusie, die men heeft getrokken uit
het feit, dat Severing aan de stemming in
den rijksdag heeft deelgenomen, n.l. dat hij
weer in vrijheid zou zijn gesteld, schijnt
onjuist te zijn. Severing is waarschijnlijk,
na aan de stemming te hebben deelgeno
men weer gevankelijk weggevoerd.
door
MARTIN JOHNSON.
VII (slot)
Den gebeeien nacht boorden we weer
gorilla's bij bet kamp. Ze sloegen zich op
de borst en riepen de gevangen dieren. De
ze gaven antwoord. Hun gesprek duurde
den geheelen nacht, het was voor ons een
bewijs, dat de apen er werkelijk een taal
op na houden. Hetgeen ons ook verwonder
de, was de aanhankelijkheid, die de dieren
elkaar onderling betoonden. Een paar le
den hunner familie waren verdwenen en
de overigen stelden een ernstig belang in
bun lot. Gedurende den nacht liepen Osa
en ik op den weg, toen we steeds gorilla's
in het bamboe hoorden. Dit was eigenaar
dig, daar menschapen des avonds gewoon
lijk al slapen. Wel zesmaal gingen we nog
naar de jonge gorilla's kijken. Voor een
deel was dit wel de trots van den eigenaar,
doch ik moet tevens bekennen, dat ik be
vreesd was voor een massa-overval, uit
wraak van de overgebleven dieren, op ons,
hun belagers. Vermoedelijk hadden we het
vangen der gorilla's vlugger ten uitvoer
kunnen brengen, indien we de gewone me-
thqde hadden gevolgd. Men schiet gewoon
lijk het moederdier dood en maakt zich
dan meester van de jonge dieren. Deze
hadden we echter gevangen, zonder mensch
of dier ook maar een haar gekrenkt te
hebben. Met tegenzin verlieten we den vol
genden morgen het kamp om verder tc fil
men. De jonge gorilla's aten met smaak
bananen en aardappelen. Ze keken tevre
den rond en lieten zich zelfs door ons, door
de tralies heen, over den rug streelen.
Spoedig daarna verlieten we ons kamp en
vingen vroolijk den terugtocht aan, ons ver
heugend in do aanwinst van ons gezel
schap.
Een teleurstelling.
We wilden een onderzoek instellen naar
de collega's, waarmede onze gorilla's gedu
rende den nacht geconverseerd hadden en
gingen dus op weg. We beklommen een
hoogen heuvel en liepen opnieuw door een
vallei.
Osa en Pawko gingen op zoek naar oli
fanten en ik ging cr met eenige boys op
uit. Plotseling kwam ik in een oerwoud
met een onmetelijke bamboevegetatie en
daarna aan een ruime vlakte, tusschen
twee heuvels in gelegen. Ik ging wat rus
ten en zag toen tot mijn verbazing in de
takken vijftig tot zestig gorillanesten,
waarvan enkele al ouid, andere eerst kort
geleden gebouwd waren. Ze waren ge
vormd uit stokjes, twijgen en wingerdran
ken. Langs den grond vond ik niets, doch
de takken der boomen reikten tot aan den
bodem. Daarom was het gemakkelijk voor
de dieren om hier hoog en droog te hui
zen. We gingen een paar uur verder cn
kwamen wederom bij de groep nesten van
den vorigen avond. Het kreupelhout was
bier zoo dicht, dat ik liever niet verder
ging. Na de lunch kwamen we aan een
dicht en diep moeras. We waadden door de
modder en zagen nieuwe gorillapaden. We
zagen tevens sporen van hun natte voeten.
Er scheen een troep in de nabijheid te ver
toeven en ik zei de boys om op vijftig voet
afstand te blijven. Ik liep vooruit met mijn
ingestelde Eymocamera. Plotseling bevond
ik mij temidden van een grooten troep go
rilla's. Er waren oude, grijsharige dieren
bij, half volwasseri en moeders met hun
babies. Er waren minstens een dertig hier
bijeen. Op een open plek koesterde een
moeder met een jong op haar rug zich in
de zonneschijn. Mijn onverwacht verschij
nen stoorde het gezelschap. Moeder klom
in een boom en zich vasthoudend aan de
wingerdranken, keek ze met een vreemde
uitdrukking op haar zwarte gezicht naar
me. Dat moederdier was een prachtexem
plaar. Ze woog minstens vierhonderd pond.
Ilaar baby leek op een zwarten, wolligen,
bonten bal en klemde zich angstig aan
haar vast. Dit bleef precies zoo als toen we
het tweetal gevangen hadden. Ik had ver
gunning om één gorilla het land uit te
voeren, maar hier bestond gelegenheid om
een geheele familie tezamen mee te nemen.
Dat zou ongetwijfeld belangrijk kunnen
worden. Ik besloot om alles voor de vangst
in gereedheid te brengen en zoo vlug mo
gelijk even naar Irumu te gaan. Daar zou
ik den noodigen steun en hulp vinden en
tevens do vergunning der regeering kun
nen krijgen. Voor het geval, dat het niet
zou lukken, wilde ik terug keeren en moe
der en kind van alle kanten fotografeeren.
Ik begreep, dat het meenemen van vier
exemplaren niet het minste effect zou heb
ben op het behouden der soort. De boys
werden aan het werk gezet om kreupelhout
weg te hakken en wij stuurden een bood
schap naar het kamp, om zooveel mogelijk
inboorlingen te verzamelen. Onze jongens
van Nairobi hadden voor dekens en dek-
kleeden te zorgen. Wij zonden ook om bij
len en messen, zooals de Afrikaansche ne
gers ze gebruiken. Het begon koud te wor
den, wij maakten een vuur aan en werk
ten twee uur stevig door. Intusschen had
de gorilla-dame een rustig plaatsje gevon
den en zat kalm toe te kijken bij het wer
ken. Van angst was bij haar geen sprake.
Ik geloofde, dat we het dier op dezelfde
wijze van vroeger zouden kunnen vangen.
'Dit zou wel een hevige vechtpartij tenge
volge hebben, doch het omvallen van den
boom zou haar verschrikken en we zouden
haar kunnen vangen, voor ze zich had los-
geworsteld uit de wingerdranken.
Toen de duisternis inviel, was het kreu
pelhout bijna opgeruimd. Ik wist, dat men
voor het aanbreken van den dag niets zou
kunnen doen: Ik gaf allen jongens een
flinke fooi en beloofde nog meer aan hen,
die gedurende den nacht op wacht zouden
blijven staan. Ze zouden in ploegen gaan
slapen en bet groote vuur aanhouden. Toen
ik wist, dat alle toebereidselen gemaakt
waren en dat moeder en kind onder toe
zicht in den boom bleven, keerde ik terug
naar het kamp.
En toen kwam de groote teleurstelling.
De jongens kwamen mij even later be
richten, dat de gorilla's cr doodkalm van
door waren gegaan. Moeder scheen niet
langer gesteld te zijn op haar plaats in den
boom. Ze zocht andere wingerdranken „m
haar gymnastische oefeningen aan te hou
den, doch deze braken af. Ze wandelde
rustig met haar spruit weg en niemand
kon haar tegenhouden. Ik had van onze
boys niet kunnen verlangen zich in het
strijdperk met een dame van vierhonderd
pond, te meten. De teleurstelling was er
evenwel en we hadden het te dragen zon
der morren en zonder klagen.
Het was een tocht geweest vol spanning
en gevaren, doch de prachtige natuurtafe-
reelen en de interessante kijkjes, die wij
in het leven van Afrika's dieren en dwerg
volken hadden kunnen nemen, waren een
honderdvoudige vergoeding voor onze moei
lijkheden.
