DE EEMLANDEU
Maandag 27 Maart 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 230
DE WORSTELING OM
DEN VREDE
PROTEST TEGEN HET VIER-
MOGENDHEDENPLAN
EEN BETOOGING TEGEN
LOONSVERLAGINGEN
TYPOGRAFENSTAKING
TE WEENEN
VLIEGTUIG STORT OP
EEN HUIS
SUCCES DER CHINEEZEN
Ir
6 uur 54 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
L. J. LUYCX ZOON
IBACH PIANO'S
Fa. R. van den BURG
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 ■"aaiden voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17Vr
Binnen 1 aod franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels I 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
c|jcc rCgCj mcer f Q 25 Liefdadighelds-ndvcrtcntlcn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentiön „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
De plannen van Macdonald en
Mussolini. Krachtig verzet
van Polen en de Kleine En*
tente.
Voo: i de vrede in Europa een feit zal
zijn ge» .:en, zullen nog heel wat obstakels
uit den weg moeten worden geruimd: ieder
een herinnert zich, dat de ontwapeningscon
ferentie, al duren haar zittingen reeds
maanden, nog steeds geen noemenswaarde
ïesultaten heeft bereikt. Nog niet lang ge
leden was de conferentie zelfs in zoo'n be
nauvvcncl slopje terecht gekomen, dat. eigen
lijk niemand mcer een uitweg zag cn zelfs
reeds van verscheidene zijden werd overwo
gen er maar „een eind aan te maken". De
Engelsche premier, Macdonald, die tegen
eiken prijs de mislukking der ontwapenings
conferentie wilde voorkomen, daar hij
stellig niet ten onrechte duchtte, dat
een échec zou uitloopen op een nieuwen be-
wapeniiigswedstrijd en tenslotte tot een alles
verwoestenden oorlog, kwam toen met zijn
bekende ontwapeningsplan voor den dag.
Hierop volgde Macdonald's reis naar Rome,
waar hij en zijn minister van buitenlandsche
zaken, sir John SimoD, een gesprek voerden
met Mussolini, die hun een viermogendhe
denverdrag voorlegde, waarvan de strek
king eveneens was den vrede in Europa te
bevorderen. Engeland cn Italië waardeerden
wederzijds eikaars plannen ten zeerste,
maar bij de Kleine Entente en Polen lokten
zij een storm van protest uit. Dit is ver
klaarbaar. Niet alleen heeft, zich in Duilsch-
land een opzienbarende régime-wijziging
voltrokken, die neerkwam op e'cn krachtige
versterking van liet Duitschc nationalism^
en den Duiisclien militairen geest, maar dc
Engelsch-Italiaansche plannen roerden te
vens een zeer netelig vraagstuk aan: er
w erd n.l. de noodzaak in bepleit de vredes
verdragen aan een herziening te onderwer
pen, o.m. in territoriaal opzicht. In 't Engel
sche Lagerhuis hield Macdonald bovendien
'n rede, die de ongerustheid der Kleine En
tente en van Polen slechts heeft doen toene
men. Onder deze omstandigheden behoeft 't
niet te verhazen, dat de permanente raad der
Kleine Entente, wier zeer nauwe samenwer
king nog maar enkele maanden geleden op
nieuw nadrukkelijk is bekrachtigd, met bui
tengewoon veel klem heeft geprotesteerd te
gen het Ialiaansche plan, daar de aanvaar
ding hiervan tengevolge zou hebben, dat
vior mogendheden (i.e. Italië, Engeland,
Frankrijk cn Duitschland) schikkingen zou
den kunnen treffen, waardoor de belangen
van kleinere mogendheden (de staten der
I?Wine Entente en Polen) leelijk in 't ge
drang zouden kunnen raken. Het is de groep
van vier groote staten, aldus de strekking
van 't bezwaar der Kleine Entente, niet ge
oorloofd over rechten en bezit van derden te
beschikken. Met andere woorden: Praag,
Boekarest en Belgrado teekenen verzet aan
tegen plannen van revisionistischen aard,
waarvan het uitvloeisel zou kunnen zijn, dat
de staten der Kleine Entente grondgebied
zouden moeten afstaan of andere rechten
prijs geven. Het eventueele samengaan in
dezen van Frankrijk, Engeland, Italië - cn
Duitschland wordt gekenschetst, als een po
litiek van het verleden, als een staatkunde
van den tijd, toen nog niet het aanzijn was
gegeven aan een volkenbond. Van het be
pleiten ecner hcrzieningspolitiek verwach
ten de prote6teercnde staten krachtige cn
gevaarlijke reacties, die de zaak van den
vrede niet ten goede komen, dcch deze in
tegendeel groot nadeel berokkenen.
Dat Polen hevig ontstemd is over de be
sprekingen, die te Genève, Rome cn Parijs
hebben plaaks gevonden, besprekingen,
waarbij het volkomen is gepasseerd, blijkt
alleen reeds uit het opzienbarende feit, dat
de Poolsche gezant te Rome, graaf Potocki,
flie korten lijd geleden als zoodanig werd
benoemd een benoeming, waarmede de
Ifaliaan6che regeering zich reeds had ver-
eenigd niet naar zijn post is vertrokken.
De benoeming is door Warschau weer inge
trokken, teneinde daarmee te kennen te ge
ven, dat Polen ten hevigste verontwaardigd
is over het feit, dat Italië zich thans aan
het. hoofd heeft geplaatst van de mogend
heden, die aansturen op herziening der vre
desverdragen, waarbij wel in de eerste
plaats Polen veeren zal moeten laten, daar
ongetwijfeld dn teruggave van den corridor
aan de orde zal worden gesteld.
Frankrijk verkeert door een en ander in
een uiterst moeilijke positie, daar het eener-
zijds niet gaarne in conflict wil geraken met
de drie andere groote mogendheden, aan
den anderen kant zijn bondgenooten en pro
tege's in Oost- en Midden-Europa niet in
den 6teek wil laten. Mén mag dan ook re
kenen op een levendige bedrijvigheid der
Fransche diplomatie, die ongetwijfeld al
haar best zal doen om bruggen te slaan tus-
schcn de zeer uitccnloopende opvattingen
van de staten, die de vredesverdragen groo-
tendeels willen annuleercn cn dc landen, die
daaraan niet wcnscben te zien getornd, daar
zij aan diezelfde vredeslractaten hun ont
staan mede hebben ie danken. Dc taak der
Franschen is dan ook uiterst moeilijk en dit
verklaart dan ook, dat Frankrijk nog steeds
niet zijn definitieve standpunt heeft bepaald
ten aanzien van dc Engelsche en Italiaan-
«che plannen.
Antbltaliaansch gebaar van
Poolsche zijde
Genève, 24 Maart. (H. N.) Sir John
Simon is vanmiddag om drie uur per vlieg
tuig te Genève aangekomen. In de hoofd
commissie van de ontwapeningsconferen
tie zijn daarop vanavond de algemeenc be
schouwingen over de Engelsche voorstel
len begonnen. Men neemt aan, dat de al-
gemeene beraadslagingen tothet midden
van de volgende week zullen duren en dat
dan tot de artikel6gewijze behandeling zal
worden overgegaan. Vandaag waren de
vertegenwoordigers van de kleine mogend
heden aan het woord, die algemeen de
voorstellen als grondslag voor de beraad
slagingen aanvaardden, doch op vele pun
ten voorbehoud maakten cn ook verschil
lende amendementen aankondigden. Na
mens de kleine entente werd het woord ge
voerd door Titulescu, die verklaarde, dat
de kleine entente bereid is de Engelsche
voorstellen in behandeling te nemen, doch
daarbij verlangt, ciat rekening zal worden
gehouden met de veiligheid cn een gelei
delijke toekenning van de gelijke rechten.
Warschau, 24 Maart. (V. D.) Graaf
Potocki, die onlangs benoemd is tot am
bassadeur bij het Quirinaal, heeft zijn
functie neergelegd. Dit aftreden van een
ambassadeur, vóór dat hij zijn werkzaam
heden aangevangen had, vormt een zeld
zaam en ongebruikelijk optreden in de di
plomatie en staat in verband met de con
ferentie te Rome en het pact der vier mo
gendheden. I-Iet is bedoeld als een betoo
ging tegen het initiatief van Mussolini in
zake een Europeesch directorium.
De verklaring van Macdonald.
De indruk in Belgrado.
Belgrado, 2-4 Maart. (V. D.) De ver
klaringen van Macdonald in het lagerhuis
hebben hier een pijnlijken indruk gemaakt
en opzien gebaard. Er wordt hier de na
druk op gelegd, dat voor de Kleine Enten
te de kwestie van herziening niet bestaat
en dat trouwens artikel 10 van het Vol
kenbondspact de territoriale integriteit
van dc onderteekenaars waarborgt. Verder
wordt de aandacht gevestigd op de afwij
kingen in de verklaring van Macdonald te
Rome, Parijs en Londen en wordt de
wensch uitgesproken, dat de Engelsche
premier zich nauwkeurig omtrent zijn ge
dachten zal uitdrukken, teneinde de onrust
weg te nemen, die zich van de gemoederen
heeft meester gemaakt 6edert de bespre
kingen te Rome.
De gedemilitariseerde zóne van
den Bosporus.
Genève, 24 Maart. (V. D.) Het heeft
zeer dc aandacht getrokken, dat de Turk-
sche gedelegeerde een nieuw clement in de
besprekingen gebracht heeft door te trach
ten de militaire rechtsgelijkheid uit te brei
den tot de gedemilitariseerde zóne van den
Bosporus. Men verwacht, dat de algemee-
ne besprekingen zullen worden voortgezet
tot Maandagavond of Dinsdag, wanneer de
commissie besluiten zal of men onverwijld
zal overgaan tot de bespreking van het
ontwerp in hoofdstukken, dan wel of de
werkzaamheden zullen worden onderbro
ken gedurende den Paaschtijd.
ZWAARDERE WIJNEN?
Washington, 2-4 Maart. (V. D.) De de
mocratische afgevaardigde voor Californië
Lca, zal de volgende week een wetsvoor
stel indienen inzake het toestaan van wij
nen met een maximum alcohol-gehalte van
10 De Californische wijnbouwers bcwe
ren n.l., dat het onmogelijk' is wijnen te
produceeren met ccn zoo laag alcoholge
halte als thans door de wet wordt gecischt.
NICO ROST TE BERLIJN GEARRESTEERD
De in dc nabijheid van Berlijn woonach
tige Nederlandsche literator Nico Rost, is,
naar de „Telegraaf" meldt, Zaterdagmorger
door de Duitsche politie gearresteerd. Nico
Rost is een schrijver, die met communisti-
he kringen in nauwe verbinding staat
Zijn groote belangstelling voor Russische
literatuur bracht hem naar Moskou en de
laatste jaren was hij in de nabijheid van
Berlijn ge\estigd en hield hij zich hoofdza
kelijk bozig met liet vertalen van Russi
sche boeken. Reeds eenigen tijd geleden is
bij hem een huiszoeking gedaan cn werden
zijn papieren in beslag genomen
Bij deze gelegenheid gaf men hem van
bevoegde zijde den raad Duitschland te ver
laten en zich opnieuw in Nederland te ves
tigen. Op grond van familie-omstandighe
den meende Nico Rost aan dit voorstel geer.
gevolg te moeten geven. Zijn arrestatie
\ond plaats, naar aanleiding van een brand,
die in de buurt van zijn woning was uitge
broken. Wie den man kent, weet, dat wel is
waar zijn beginselen diametraal tegenover
gesteld zijn aan die der tegenwoordige Duit
sche regeering, maar dat hij in geen geval
tot een brandstichting in staat is.
DE ENGELSCH-RUSSISCHE
MOEILIJKHEDEN.
Moskou, 24 Maart. (V. D.) Dc volks
commissaris van buitenlandsche zaken Lit-
inof heeft den ei6ch, de gearresteerde
Britsche onderdanen op vrije voeten te
stellen, afgewezen.
Londen, 25 Maart. (V. D.) De diplo
matieke medewerker van de „Evening
Standard" verneemt van toonaangevende
Fransche zijde dat het Poolsche congres
een gemeenschappelijke protestverklaring
van Polen en de Kleine Entente tegen het
Viermogendheden-plan zal eischen. In die
verklaring zal tegen een „dictatuur" der
vier westelijke mogendheden worden ge
protesteerd, alsmede tegen elk accoord over
dc herziening der vredesverdragen, dat
wordt getroffen, zonder dat de staten die
er onmiddellijk belang bij hebben, er in zul
len worden gekend.
Een scherpe verklaring der
Kleine Entente.
Genève, 25 Maart. (V. D.) De Perma
nente Raad der Kleine Entente, die bestaat
uit de drie ministers van buitenlandsche
zaken, publiceert een officieel communi
qué, dat zich in buitengewoon scherpe be
woordingen keert tegen iedere herziening
der vredesverdragen en tegen het Viermo
gendheden-plan.
Wat zal Frankrijk doen?
Rome, 25 Maart. (V. D.) In de laatste
dagen hebben te Rome besprekingen over
het plan van Mussolini plaats gehad tus
schen Mussolini cn den Engclschcn gezant
sir Roland Graham, alsmede tusschen den
staatssecretaris van bet ministerie van bui
tenlandsche zaken Suvich en den Fran
schen gezant Dc Jouvencl.
In toonaangevende politieke kringen te
Rome wordt cr de nadruk op gelegd, dat
de wil om mede te werken aan het Vier-
mogend he den-plan door drie der mogend
heden duidelijk is uitgesprokon. Men zal
moeten afwachten in hoQverre het verzet
van Polen en de Kleine Entente invloed op
de Fransche houding zal uitoefenen.
Hagen, 24 Maart. (V. D.) Hedenmiddag
liepen honderden arbeiders te hoop voor
het directiegebouw van de Hasper Eisen-
und Stahlwerke om te demonstreeren tegen
voorgenomen loonsverlagingen, waarvoor
men in de eerste plaats den technischen
leider der onderneming verantwoordelijk
stelde. Toen de toestand steeds dreigender
werd, greep politie-president Hermann per
soonlijk in cn liet den bedrijfsleider in ar
rest stellen. Bij het wegrijden van den ge
arresteerde wilde dc menigte den wagen
bestormen en zich meester maken van den
arrestant. Er werd een demonstratie-op
tocht gevormd, die onder begeleiding van
de politie door de straten van het stadsdeel
Haspe marcheerde.
Naar verluidt, heeft de politie-president
de directie der onderneming in overweging
gegeven den bedrijfsleider ook na zijn vrij
lating uit het arrest voorloopig niet weer
in zijn oude functie aan te stellen. Eveneens
ried de politie-president de directie aan dc
voorgenomen loonsverlagingen nog eens te
bestudccren, teneinde in dezen tijd van
nood onbillijke hardheden te vermijden.
W eenen, 24 Maart. (V. D.) Onder de
dagbladtypografen is een algemeene sta
king uitgebroken. De vakvereenigingen heb
ben hun standpunt nog niet bepaald. Bonds
kanselier Dollfuss, die naar Stiermarken
was vertrokken om daar het week-end door
te brengen, is hedenavond weer in Weenen
teruggekeerd.
Weenen, 24 Maart. (V. D.) Dc typogra
fenbond heeft de staking afgekondigd tot
Zaterdagmiddag 3 uur, zoodat hierdoor dus
ook dc middageditie zal worden getroffen.
Dc typografen achtten zich benadeeld in
hun matericelc belangen door de toepassing
van do censuur. De staking zou echter geen
politiek karakter dragen.
In den loop van den nacht zal de bonds
kanselier nog confcreeren met de uitgevers
van de dagbladen en afgevaardigden van
de pers.
De Heimwehren volgen den toestand aan
dachtig en trachtten dezen in hun invloeds
sfeer te neutraliseeren. Het eenige morgen
verschijnende blad zal het eerste nummer
zijn van het blad der Heimwehren, dat met
hulpmiddelen zal worden gedrukt.
N e w York, 26 Maar t. Naar uit San
Francisco gemeldt wordt, is in Hayrvard
een verkeersvliegtuig, waarin behalve de
piloot twee passagiers zaten, neergestort en
op het dak van een huis terecht gekomen.
De benzinereservoirs ontploften, de motor
werd 100 M. ver weggeslingerd. Een familie
van 6 personen, die in bet buis woonde en
vier gasten werden, behalve een jongen,
gedood. Ook de inzittenden van het vlieg
tuig vonden den dood. Alle 12 personen
verbrandden. Het vliegtuig was tijdens een
wolkbreuk in de bui terecht gekomen en
tegen den grond geslingerd. Ondanks de
neerstroomende regen ging het huis in
vlammen op.
Sjanghai, 25 Maart. (V. D.) Gemeld
wordt, dat de Chinecsche troepen Vrijdag
de Japansche posities tusschen Sjan Ilai
Kwan en Tsinwangtau onder vuur hebben
genomen. Dc Japansche troepen moes.en
hun posities gedeeltelijk ontruimen. In ver
band met den moord op een Japanscli on
derdaan tc Hankau heeft de Japansche
vlootcommandant drie oorlogsschepen van
Sjanghai naar Hankau gezonden, die daar
troepen aan land zullen zetten, wanneer
anti-Japansche onlusten zouden uitbreken.
DE BRAND OP DE PHILIPPAR.
Onderzoek aangevangen.
Marseille, 2-4 Maart. (V. D.) Dc sub
commissie van den senaat voor de koop
vaardijvloot, belast met het onderzoek naar
den brand aan boord van de Philippar en
de Atlantique is met haar onderzoek begon
nen. Er werd een bezoek gebracht aan twee
mailschepen, een Nederlandsch cn een En-
gclsch. Een aantal getuigen van den brand
aan boord van de Philippar werd gehoord.
Morgen wordt een bezoek gebracht aan het
zusterschip van de Philippar, dc Felix
Roussel.
NIEUW WERELDRECORD.
Villa C o u b 1 a y, 24 Maart. (V. D.) De
aviateur Lemoine heeft het wereldrecord
snelvliegen over 100 K.M. met een lading
van 1000 Kg. geslagen met een gemiddelde
uursnelheid van 299,250 K.M. Dit is bet
vijfde wereldrecord, dat Lemoine sedert
een maand weer naar Frankrijk heeft ge
bracht.
AMERIKAANSCH PASSAGIERSSCHIP
GEZONKEN.
Drie matrozen gedood.
Seattle, 25 Maart. (V. D.) Het 14.187
ton groote Amerikaansche stoomschip
President Madison", dat zich op een we
reldreis bevond, lag sedert ccnigc dagen in
de haven van Seattle om een kleine repa-
atie te ondergaan. Plotseling maakte het
schip sterk slagzij, waarna liet water met
geweldige kracht aan stuurboordzijde liet
schip binnendrong. Drie leden van clc be
manning zijn daarbij verdronken. De 150
passagiers konden in veiligheid worden ge
bracht. liet schip ligt thans op den bodem
an de haven. De bovendekken steken half
boven den waterspiegel uit. De schade
wordt geschat op een kwart miilioen dollar.
PROF FELIX DAELS VEROORDEELD.
De correspondent der N.R.C. te Brussel
meldt: Het hof van appèl te Gent heeft uit
spraak geclaan in de zaak van verduistering
an gelden, behoorendc aan de universiteit,
door den gewezen hoogleeraar Feiix Daels
Deze is veroordeeld tot een jaar gevangenis-
traf en 1400 francs boete.
DE BRAND OP DE ATLANTIQUE.
Draadloos gesticht?
P a r ij s, 25 Maart. (H.N.) Bij het onder
zoek naar dc oorzaak van den brand op de
Atlantique heeft een Belgisch ingenieur we
derom het bewijs geleverd, dat het langs
draadloozen weg mogelijk is een brand te
ontsteken. De ingenieur heeft voor een com
missie aangetoond, op welke wijze dit kan
eschieden.
Men acht het thans niet onmogelijk, dat
de brand op de Atlantique met opzet lange
draadloozen weg is aangestoken, aangezien
het vuur op verschillende plaatsen tegelij
kertijd is uitgebroken.
STAAT VAN BELEG TE HANKAU.
In verband met de vermoording
van een Japanner.
Sjanghai, 25 Maart. (V. Dj In verband
met den moord op een Japanner heeft de
Chineeschc regeering in Hankau de staat
an beleg afgekondigd. Elke poging, die de
Japansche belangen zou schaden, zal door
de Chineesche politie zoo noodig met de
•apens worden onderdrukt. Alle demonstra
ties tegen de Japansche regeering zijn ver-
BUITENLAND.
Vlieger op een huis gevallen.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Graanmalcrij tc Meerkerk afgebrand.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Dr. Eckencr over een evcntueelcn luclit-
schependienst op Ned.-Indië.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Te Vianen is een auto in het kanaal ge
reden. Een doodo.
(Eerste Blad, pag. 3)..
SPORT.
De Amersfoortsche Bo\s behalen het
kampioenschap.
(Tweede Blad, pag. 1 en 2).
II.V.C. voor de tweede maal door A.W.
geklopt. (Tweede Blad, pag. 2).
Amsvorde slaat Utrecht met 40.
(Tweede Blad, pag. 1).
Quick verliest met 62 van P.V.C.
(Tweede Blad, pag. 2).
A.P.W.C. door Soest met 21 geslagen
(Tweede Blad, pag. 2).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Inst. te De Bilt.
Hoogste Barometerstand 773.5 te Valentia.
Laagste Barometerstand 751.3 te Jan
Mayen.
Verwachting: Meest zwakke, O. tot
N. wind, helder tot licht bewolkt, droog
weer, weinig verandering in temperatuur.
Het gebied van hoogc luchtdruk rijkt in
een lang gerekte stroom van de Oostzee tot
de Azoren. Daalgebiedcn uit een depressie-
gebied dat zich uitstrekt van 50° N. B. cn
35° W. Z. tot in de Poolzee trekken tusschen
IJslaud cn Schotland door en doen de baro
meter afwisselend dalen en stijgen op IJs
land en langs de Noorsche kust Terwijl over
geheel Europa het weer onbewolkt is met
zwakke winden, "valt er in het N.W. nog
steeds regen. Ook in Zuid-Frankrijk is het
weer minder gunstig en vallen eveneens
kleine hoeveelheden regen. Alle bovenlucht
waarnemingen in Duitschland geven booge
atmosfeer temperaturen met groote droogte
en zwakken wind uit Oost tot aan de stra-
tosfeergrens. Het ziet cr nog niet naar uit,
dat groote veranderingen in het weertype
zich zullen voordoen.
IANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Groote keuze
FANTASIE-STOFFEN
voor garneering
Kanten en laizes in alle kleuren.
Voortreficlijk in elk opzicht.
Vraagt catalogus en condities aan
bij den vertegenwoordiger
ARNH.STRAAT.
DE STAKING IN DE MIJN TE
SOSNOWITZ.
De arbeiders nemen weer
voedsel tot zich.
K a tt o w i tz, 24 Maart. (V. D.) Heden is
een delegatie van de stakende mijnwerkers
van dc Klimontow- en de Mortimer-mijnen
uit Warschau teruggekeerd, waar zij een
onderhoud gehad hadden in het ministerie
van arbeid. Naar verluidt, heeft de dele
gatie niets bereikt.
Na terugkeer van de delegatie hebben in
beide mijnen onder den grond onderhande
lingen plaats gevonden onder- de arbeiders,
waarbij zij over den toestand beraadslaag
den. Er werd besloten onder den grond te
blijven, tot de eischen der mijnwerkers in
gewilligd zijn. De staking wordt thans nog
voortgezet in den vorm van een zoogenaam
de Italiaanschc staking. De voedselstaking
is stop gezet.
