MEDEDELING
MANTELCOSTUMES - BLOUSES - HOEDEN T
Buiteiilandsch
Buitiénland
S®0sterw@g 107
OucSg Soesterweg109.
Belangrijkste
Weerbericht
Licht ©p
Medische Help
DÉ EEMLANDEU
Zaterdag 29 April 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31 e Jaargang No. 257
UIT Ï1GDI
Anlrsfodrt
AMERIKA EN DE
ONTWAPENING
Osis Bijkantoor
wardt met ingang van
1 Stöei verplaatst naar
VERKLARING VAN
HUGENBERG
7 unr 50 min.
SRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
J. LUYCX ZOON
ARNHEMSCHE WEG 26
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/..
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van i—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummef
elke regel meer f0.25. Liefdadighelds-advertentlën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlén „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
De nationaal-socialisten ver
overen een steeds grooter
deel der macht. Kugenberg
tracht zich nog steeds te
handhaven.
Dc toestand in Duitschland geeft den
laat6len tijd een merkwaardige ontwikke
ling tc aanschouwen: vele teckcnen wijzen
erop, dat dc Hitleriancn er hoe langer hoe
meer naar streven zich van de alleen
heerschappij meester te maken. In dezen
strijd om dc macht kunnen de nazi's in
middels- een zeer belangrijk succes boeken
nu Seldte, die de Stahlhelm, den bond van
frontsoldaten, in het leven heeft geroepen
cn daarvan de eerste leider was, naar de
nazi's is overgcloopcn. Het gevolg hiervan
is feitelijk, dat liet particuliere leger,
waarover Hitler in den vorm van S.A.-
S.S.-afdcclingen beschikte, op geduchte
wijze is versterkt, daar de zich conserva
tief oriéntecrcnde Stahlhelm nu, op de
keper beschouwd, een nationaal-socialis-
tisch weermiddel is geworden. Deze ont
wikkeling was echter pas mogelijk, nadat
Düstcrbcrg, na Seldte de voornaamste lei
der der Stahlhclmorganisatie en een per
soonlijkheid, die steeds pal heeft gestaan
voor dc zelfstandigheid van den bond van
oud-frontstrijders, door laatstgenoemde uit
zijn functie was ontzet. Een en ander komt
zooals licht is tc hegrijpen, neer op een ge
duchte nederlaag van dc Duitsch-natio
nalen, wier positie in liet kabinet thans
aanmerkelijk is verzwakt door de capitu
latie van Seldte.
EUGENBERG
Daar de Duitsch-nationalen in verhou
ding tot de nationaal-socialisten nume
riek slechts een betrekkelijk kleine partij
zijn, lag het voor dc hand, dat zij ook
slechts aanspraak konden maken op een
bescheiden aantal ministerzetels; niettemin
vormen zij in Duitschland nog steeds een
niet te onderschatten macht, daar zij niet
alleen de tradities van het oude Pruisen
vertegenwoordigen, rnaar bovendien den
steun en de symphatic genieten van do
grootgrondbezitters, van de aristocratische
agrariërs, waarmee president Hindenburg
zulke innige betrekkingen onderhoudt.
Blijkbaar hebben de nationaal-socialisten
de Duitsch-nationale ministers op grond
van hun bekwaamheden als regeerders en
omdat zij eveneens een duidelijk-nationa-
listischcn koers vertegenwoordigen, uit tac
tische overwegingen voorloopig niet willen
passeeren; nu echter de nationaal-socialis-
tische macht hoe langer hoe meer zich
consolideert, wordt op een verfijnde wijze
alles in het werk gesteld om zich van dc
Duitsch-nationale medew erkers tc ontslaan.
Trouwens: dc politieke cn economische op
vattingen van de beide regeeiingspartijen
loopen, wel beschouwd, aanmerkelijk uit
een: wij behoeven er slechts op te wijzen*
dat het programma der Hitlerianen, al ont
breekt daaraan het Marxistisch clement,
niettemin gedeeltelijk een socialistisch ka
rakter draagt. De nationaal-socialistische
beweging is een beweging der groot e mas
sa, het Duitsch-nationalisme vertegenwoor
digt de opvattingen van landjonkers cn
industricelen, van „aristocraten" derhalve.
Niemand voelt op het oogenblik heter dan
Hugcnberg, dat de nationaal-socialisten er
op uit zijn het Duitsch-nationale element
hoe langer hoe meer uit te schakelen;
in meer dan één verklaring heeft hij op
den voorgrond gesteld, dat aan liet begin
sel der rechtsgelijkheid, wat Duitsch-natio
nalen cn nationaal-socialisten betreft, op
rechtvaardige wijze de hand moet worden
gehouden. Uit den nadruk, waarmee Hu
gcnberg, de minister van economische za
ken, telkens opnieuw een lans breekt voor
de billijkheid van dit beginsel, valt reeds
af te leiden, dat aan dit principe bij voort
during wordt getornd. Het is echter te vree-
zen, dat Hugcnberg, die nog steeds man
moedig stand houdt, op den duur voor
Hitler cn diens geestverwanten, die een
veel grooter populariteit dan de Duitsch-
nationalcn genieten, zal moeten wijken en
door dc vloedgolf van do nationaal-socia
listische eenheidsbeweging zal worden w eg
geslagen, al is hij nog zoo'n sterke cn
stoere rots. Hij neemt nu reeds een zeer
geïsoleerde positie m, sinds Seldte, de lei
der der Slahlhelmorganisatic, naar liet
kamp der Hitlerianen is overgeïoopen en
verwacht kan worden, dat \clc Stahlhelm-
lcdën hetgeen feitelijk beteckent: vele
Duitsch-nationalen Seldtc's -voorbeeld
zullen volgen.
Ongetwijfeld zal dc toestand in Duitscn-
land veel eenvoudiger worden, wanneer tc
ecniger tijd het Duitsch-nationale element,
wat de regceringsmacht betreft, definitief
mocht worden uitgeschakeld: de Hitleria
nen zouden dan uitsluitend de verantwoor
delijkheid dragen, zoodat dan meer dan tot
dusver een politiek van dc rechte lijn zou
kunnen worden gevolgd. Of het volgen
van deze rechte lijn niettemin zal uitloo-
pen op schecve toestanden, kan alleen dc
toekomst loeren. In elk geval zal vrior Hit-
Ier cn de zijnen ook eenmaal de tijd^aan-
breken om leuzen in daden om te zeiten.
Het volk heeft zijn spelen, in den vorm
van Jodenvervolgingen, pompeuze parades
enz. reeds gehad. Maar de tijd zal weldra
komen, dut het ook om brood vraagt. Zal
Hitier dat kunnen aanbieden of zullen de
broodon steencn zijn?
Roosevelt's richtlijnen
W a s h i n g t o n, 2S April. (V. D.) Naar
verluidt, heeft president Roosevelt, zonder
de Amerikaanschc regeering aan een con
erect ontwapeningsvoorstel tc willen binden
de volgende richtlijnen opgesteld voor dc al-
emeene houding der Vcrcenigde Staten bij
de ontwapeningsbesprekingen:
(1.) dc grootc mogendheden stemmen er in
toe onder toezicht van een internationale
controlecommissie geleidelijk tc ontwape
nen
(2.) op dc w ijze van het verdrag van Lo
carno zullen zónegewijs nqn-agressicverdra-
cn worden gesloten, ook in Zuid-Amerika
en in liet Verre Oosten;
(3.) ingeval van oorlog zal de aanvallende
natie als zoodanig worden gekenmerkt;
(4.) de Vereenigdo Stalen behouden zich
hun vrijheid van handelen voor om te bc
palen of zij zich bij strafmaatregelen in den
vorm van een of andere actie zullen aan
sluiten;
(5.) het Ivelloggpact dient door een consul
tatief pact te worden uitgebreid.
Frankrijk voorwaardelijk bereid
tot een belangrijke ontwape
ning.
Londen, 28 April. (V. D.) De Londensche
pers bevat interessante bijzonderheden over
de door Frankrijk te Washington gevolgde
ontwapeningspolitick. De diplomatieke me
dewerker van de Daily Herald weet mee tc
deelen, dat het plotselinge besluit der ont
wapeningsconferentie om de behandeling
van het eerste gedeelte van het Engelsche
voorstel inzake de veiligheid uit tc stellen,
zijn oorzaak vindt in het feit, dat Roosevelt
en Ilerriot tot overeenstemming zouden zijn
gekomen over een plan, dat de ontwape
ningsconferentie uit haar moeilijkheden zou
unncn helpen. Frankrijk heeft den vcilig-
ïeidseisch als voorwaarde voor een overeen
komst tot vermindering der bewapening
laten vallen cn is bereid tot belangrijke ver
minderingen over tc gaan op voorwaarde,
dat dc ereenigdc Staten medewerking aan
een veiligheidsplan in overweging willen
nemen.
Tegelijker!ijd heeft Frankrijk dc volgchdc
oorwaarden gesteld:
(1.) Duitschland zal gedurende de komen
de tien jaar zijn bewapening niet brengen
boven dc door het verdrag van Versailles
toegestandc.
(2.) Gedurende deze periode zal de perma
nente ontwapeningscommissie een strenge
cn voortdurende controle over dc bewape
ningen uitoefenen.
Bij aanvaarding van deze voorstellen is
Frankrijk bereid een drastische quantita-
tiove cn qualitatieve ontwapening uit tc
ocren in twee etappes, elk van 5 jaar.
De tweede étappe zou pas beginnen, wan
neer na afloop van dc eerste vijf jaar vast
gesteld kon w orden, dat de overeengekomen
bepalingen loyaal zijn uitgevoerd. Frankrijk
hoopt hiervoor van Amerika tc verkrijgen
een overeenkomst, waarbij de Vereenigdc
Staten zich bereid verklaren in geval van
schending van het Ivelloggpact stappen tc
overwegen cn ten tweede een overeenkomst,
dat Amerika zich niet zal verzetten tegen
ancticmaatregclen van den Volkenhond
tegen een aanvaller.
B c y 1 ij n, 28 April. (II. X.)) Van officieuse
Duitschc zijde worden de voorstellen, welke
Icrriot volgens den correspondent van de
Daily Telegraph tc Washington zou hebben
cdaan, als indisputabel beschouwd. Van
Duitschc zijde wordt opgemerkt, dat de
ransche voorstellen booogen den Duit-
chen eiscli voor gelijke rechten geheel te
ignorecren.
DE GELE KASTANJEBLADEREN.
Al vele malen is me gevraagd hoe het
komt, dat enkele kastan;:-s in het plantsoen
(er staan er een paar in dc buurt van Monni
kendam) zooveel gele bladeren hebben. En
steeds heb ik deze vraag moeten beantwoor
den met: „ik weet het ook niet." En toen me
het dezer dagen weer overkwam, besloot ik
toch eens te probceren er wat van aan de
weet tc komen. Daarom ging ik naar iemand
op botanisch gebied zeer bekend nieb alleen,
maar ook zeer ingewijd in dc geheimen
der plantengroei. Maar veel succes had ik
niet. Ook deze bron gaf geen helder water.
Wel hoorde ik, dat cr een verhaaltje
achter aan vast zit, of wil men liever:
een legende. Het verluidt namelijk dat
bij den aanleg van het plantsoen op dc
oude stadswallen cr enkele bonte kastan
jes zijn geplant. Deze nu zijn, als wel meer
bonte planten plegen tc doen, langzamer
hand al groener geworden en gelijken nu op
groene kastanjes met gele bladeren, wat ze
dan ook zijn ,al was het misschien juister
te spreken van vergroende bonte kastanjes.
Intusschen: mijn berichtgever was niet de
eerste de beste en zou graag willen probeeren
om weer zulke bonte kastanjes te kweeken.
Een oppervlakkig toehoorder zal nu zeggen:
welnu, snijdt zoo'n geel takje af en stek het.
Maar zoo eenvoudig is het niet. Want, im
mers, het gele takje heeft geen groene blade
ren cn aangezien bladgroen voor dc omzet
ting der voedingsstoffen etc. noodzakelijk is,
zal zoo'n geel takje zeker dood gaan. Wat
nu? Misschien zouden de gele takjes wel eens
bloem cn vrucht kunnen geven. En dan zou
er misschien kans zijn. dat dc gezaaide ka
stanje bonte boompjes gaven. Wie weet het!
In elk geval: merkwaardig zijn die kastanjes
bij Monnikendam wel. Gaat u ze eens be
kijken.
A. JOMAN.
WIL MONGOLIË ZICH VAN CHINA
AFSCHEIDEN?
Tsjangtsjoeng, 2S April. (V. D.) Van
officicelc Mandsjocrijsche zijde wordt mede
gedeeld, dat dc autoriteiten van ecnige
Mongoolsclie steden in Barga een confc
rentie hebben gehouden, waarin lot uiting
kwam, dat Binnen- cn Builen-Mongolië van
China en van Rusland diendon te worden af
gescheiden en met Mandsjoekwo te worden
verccnigd. Do Mongoolsclie vorsten hebben
reeds gevolmachtigden benoemd voor
Mandsjoekwo en Japan.
DE AARDBEVING OP KOS.
Atlicnc, 28 April. (H. N.) Het aantal
dooden tengevolge van de aardbeving op
het eiland Kos is thans tot 49 gestegen.
GROGTE BRAND TE BERLIJN.
B c r 1 ij n, 28 April. (II. N.) Een groote
brand heeft vanmorgen gewoed in de ge
bouwen van de Potsdamer Stoommaalderij.
Ongeveer 4000 centenaars graan zijn ver
loren gegaan.
RAZZIA TE HARBURG-
WILHELMSBURG.
Hamburg, 28 April. (H. N.) De politic
heeft te Ilarburg-Wilhejmsburg een razzia
gehouden in een tuinkoloniewijk, waarbij
13 personen in hechtenis zijn genomen, o.a.
twee vrouwen, die bezig waren verboden
lectuur te vervaardigen.
PARAGUAY CONTRA BOLIVIA.
Londen, 28 April. (H. N.) Volgens een
bericht uit Asuncion is de president van
Paraguay thans voornemens Bolivia offi
cieel den oorlog te verklaren.
Bijeenkomst der Duitschmationale
rijksdagfractie
Gelijkgerechtigde kameraden
van het nationale front
B e r 1 ij n, 27 April. (V.D.) Heden is dc
rijksdagfractic der Duitsch-nationalen bij
eengekomen. Des middags werd de zitting
ingeleid door een rapport van dr. Hugen
berg over den politiekcn toestand. Spreker
besloot zijn uiteenzet!ingen met de woor
den:
„Rust en geloof in den rechtsstaat zijn
dc bases van het economische leven. De
pogingen van ondergeschikte organen, om
deze grondslagen in gevaar tc brengen, zul
len volgens de verklaringen der toonaan
gevende leiders binnen zeer korten tijd
worden gestuit. Do ware Duitsch-nationaal
die den harden strijd der laatste veertien
jaren met het Marxistische §ysteem lieeft
doorgestreden en weerstand heeft geboden
aan alle pogingen, om de Duitsch-nationa
le beweging in den zwart-rooden bond
trekken, is hij, die met het oprechtste cn
thousiasme den ommekeer der dingen
Duitschland heeft begroet.
Des to meer lieeft hij er ook recht op als
gelijkgerechtigd strijder voor de Duitsch
toekomst tc worden erkend cn behandeld.
Dat eisch ik vanzelfsprekend voor mijn
vrienden op. In deze kwestie kan cn zal me
mand van mij een compromis verlangen,
liet behoeft eigenlijk niet verzekerd te
worden, dat ik hiermede sta en val."
In aansluiting daarop werd het woord
gevoerd door den fractieleider Schmidt ui
Hannover, die de isolatie van Duitschland
in dc buitenlandsche politiek en dc daaruit
ontstane spanningen op den voorgrond stel
de. Het werk van dr. Hugenbcrg heeft in
een tijd van gistende hervormingen en van
den moeilijksten cconomischen noodtoe
stand de eerste grondslagen gelegd voor
den wederopbouw cn het vrijmaken van
schulden van den landbouw en voor de re
organisatie der Duitschc huishouding.
Met het oog op deze feiten moeten thans
dc tegen zijn persoon gerichte aanvallen,
die verre van een zakelijke critiek blijven,
juist in het belang van den landbouw met
nadruk worden afgewezen. Economische
politiek mag thans niet worden bepaald
door de eischen der propaganda. De bui
tengewoon groote bereidwilligheid van eco
nomische organisaties om zich deemoedig
te onderwerpen aan niet gelegitimeerde
commissarissen, zal door ieder oprecht na
tionaal strijder, niet in de laatste plaats
ook door iederen nationaal-socialist, met
passende geringschatting worden be
schouwd. Voor de voor ons liggende taken
behoorde alleen aan frontstrijders een door
de regeering wetl:g geregelde prefercntieelc
positie te worden ingeruimd. Evenzoo is de
eerelijst van diegenen, die gestreden heb
ben tegen het Youngplan, een betere waar
demeter voor nationale betrouwbaarheid
dan een nog op het laatste oogenblik ver
worven partijlidmaatschapskaart. Openlijk
moet worden uitgesproken, waar het thans
om gaat:
Voor Hugcnberg zijn niet persoonlijke mi-
nisterieele kwesties het beslissende; be
slissend is voor hem, of een op ervaring op
gebouwde uniforme economische politiek
kan worden gevoerd of niet. Beslissend is
echter vooral voor Hugenbcrg en de
Duitsch-nationale beweging, of de Duitsch-
nationale strijders, die sedert 1918 in de
eerste linie stonden, als gelijkgerechtigde
kameraden van het nationale front op alle
gebieden van het economische leven er
kend worden of niet.
MOORD IN EEN D.-TREIN.
P a r ij s, 27 April. (II. N.) In den D.-trein
van Ventimiglia naar Parijs is Zondag een
moord gepleegd. Het onderzoek bracht aan
het licht, dat de moordenaar te Arles uit
den trein is gestapt, van waar hij zich per
auto in de richting van Marseille heeft ver
wijderd. Het gelukte de politie spoedig de
identiteit van den moordenaar vast te stel
len. Het bleek een inwoner van Remiremont
te zijn. Dc politie van deze plaats werd ge
waarschuwd cn het gelukte haar vandaag
den moordenaar te arresteeren.
BRITSCH STOOMSCHIP IN NOOD.
Londen, 27 April. (H. N.) Volgens een
bericht uit Montreal bevindt zich het
Britsclie stoomschip Dominion, dat 4080 ton
meet, in nood in de zccèngte van Northum
berland.
BUITENLAND.
Hugenbcrg over de rechtsgelijkheid der
nationale partijen.
(Eerste Blad, pag. 1).
Amerika en liet vraagstuk der ontwape
ning. (Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Mag een communist lid zijn der Kon*
X'ed. Automobielclub?
(Tweede Blad, pag. 3).
Brutale bankroof to Rotterdam.
(Tweede Blad, pag. 3).
Henri Barmat te Amsterdam gearresteerd.
(Tweede Blad, pag. 1).
Gezinsdrama te Pijnacker eischt drié
slachtoffers.
(Tweede Blad, pag. 1),
STADSNIEUWS.
Liedcrenavond van Erna Rcens in „Amh
citia," (Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te dc Bilt.
Hoogste barometerstand 777.3 te Akurcyrl.
Laagste barometerstand 753.9 tc Stornoway,
Verwachting:
Meest zwakke wind uit Z. tot O. richtin
gen, nevelig tot half of zwaar bewolkt, wei
nig of geen regen, aanvankelijk wei
kaap lag is thans verdwenen. Op de plaats,
het O. uit N.W. Allcrwegc lieerscht aangc-
Ilct gebied van lioogcn luchtdruk ten N.
W. van IJsland met het depressie-gebied,
dat de Noordzee en het gedeelte van den
oceaan ten Z. W. van Ierland bedekt, ver
oorzaken een strooming van arktische
lucht uit het Poolgebied tot aan de Azoren
Dc depressie, die gisteren bij den Noord-
kaop lag is thans verdwenen. Op de plaats,
waar gisteren liet gebied van lioogcn lucht
druk lag over dc Bothnischc golf ligt thans
een vlakke depressie. Op liet vaste land
is het overal bijna windstil. Do luchtbewe
ging in de bovenlucht is uiterst zwak en
in onze omgeving uit Zuid-West, meer naar
het O. uit N.W. allerwrege hecrscht aange
naam voorjaarsweer met hier en daar lich
te regen. Voorloopig vertoont zich nog geen
verandering in dezen toestand van mooi
weer. Het is echter niet uitgesloten, dat
dc koude strooming uit het N.W. zich naar
het Z.W. zal verplaatsen en als dan af
koeling zal brengen.
Zendag hekben dienst de dektoren Duy-
vis, Plomp en Batenburg.
Zondag cn da geheele week 's nachts
heeft dienst de apotheek der firma Cramer.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Het Badseizoen nadert. Wij hebben
gezorgd. Een prachtsorteering.
Badcostuums
Badmutsen.
Badschoenen.
HET ENGELSCH-RUSSISCH CONFLICT.
Londen, 27 April. (II. N.) Volgens een
bericht uit Canberra heeft de Australische
ministerpresident meegedeeld, dat Australië
geen invoerverbod voor Russische warén
zal afkondigen.
Londen, 27 April. (H. N.) Bij een debat
het Lagerhuis over het invoerverbod
an Russische goederen heeft de minister
n buitenlandsche zaken verklaard, dat
dit verbod niet opgeheven zal worden, voor
dat Macdonald en Thornton in Engeland
terug zijn gekeerd.
