DÉ ÉEMlANDEü
Beursoverzicht
L J. LUYGX ZOON
OVERHEERLIJKE SLAGROOM TOMPOUCES
Vrijdag 26 Mei 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Boreau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 279
HET ONDERZOEK TEGEN
MORGAN
HET PACT VAN VIER
9 uur 29 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
6 cent per stuk
BAKKERIJ „DE STANDAARD"
SOESTERWEG 71-73-75 - TELEFOON 995
De fijnste kwaliteit
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 II",nden vo®' Amerrfoort 2.10. pa muad I 0.75. per
1 week (met gratl» verzekering tegen ongelukken) f 0.17*/»
Binnenland franco per post per 3 maanden I 3.-. Afzonderlijke nummer» f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN 1~4 T
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentlén voor at
helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Roosevelt maakt schoon schip.
J Opzienbarende onthullingen
in de Morgan-alfaire.
De nieuwe president van Amerika, Roose
velt^ heeft van den beginne af aan een
grooten ijver aan den dag gelegd om een
einde te maken aan tal van onbehoorlijke
toestanden in de Vereenigde Staten en de
consequentie van zijn streven Is onder meer
geweest, dat thans door een commissie uit
den Amcrikaanschen senaat ook wordt na
gegaan. of de transacties van het wereld
beroemde bankiershuis Morgan wel steeds
door den beugel konden.
WOODIN.
De uitkomsten van het ingestelde onder
zoek beginnen hoe langer hoo meer een op
zienbarend karakter te dragen, daar de fei
ten thans uitwijzen, dat vele tientallen
Amerikanen, die een vooraanstaande positie
innemen en die zelfs meer dan een lande
lijke vermaardheid bezitten, relaties met
de firma Morgan hebben ondorhouden. ten
aanzien waarvan ernstige twijfel is gerezen,
of zij wel zuiver waren. Bedoel do kopstuk
ken zijn door het onderzoek plotseling in
opspraak gebracht, omdat zij grooto som
men van de firma Morgan hebben geleend
of aandeden hebben ontvangen beneden
den marktprijs. Sommige dier aandeelen
werden aan de betrokkenen zelfs verschaft
togen do helft van den prijs. Reeds nu wor
den tal van namen openlijk genoemd. Ko
lonel Lindbergh, do vermaardo Occaanvlie-
ger, generaal Dawcs, wiens naam verbon
den is aan bet bekende Dawesplan. Norman
Davis, do bizondere gevolmachtigde der
Vereenigde Staten naar de Europeescbc
conferenties, Charles Adams, die tijdens
bet bewind van Hoover minister van ma
rine was, Whitney, do voorzitter van de
beurs te New York, Newton Baker, minis
ter van oorlog in den tijd, toen Wilson
Amerikaansch staatspresident was. gene
raal Pershing, Owen Young en niet to
vergeten Woodin, die thans secretaris
van de Amcrikaansche schatkist is.
In verband met bet feit. dat ook laatst
genoemde betrokken is bij hetgeen men
reeds een „ongehoord schandaal" is gaan
noemen, gaan er in Amerika reeds vele
stemmen op, die erop aandringen, dat Woo
din ten spocdigsto aan den dijk zal wor
den gezet. Ook de bekende senator Borah
schijnt zich in dezen geest te hebben uit-
gclatcD.
Enkelen dergencn, die thans door de ont
hullingen zoo plotseling worden gecompro
mitteerd, hebben, toen zij ondervraagd wer
den naar hun betrekkingen met het huis-
Morgan, do juistheid moeten toegeven van
de bewering, dat zij bedragen van de Mor
gan's hebben geleend, maar do meesten
bunnor stellen het voor, dat zij slechts op
correcte wijzo handelszaken hebben geslo
ten.
Op een afstand en in het tegenwoordige
stadium van het ondorzoek is natuurlijk
moeilijk met zekerheid uit te. maken, of dc
relaties der betrokkenen met het bankiers
huis inderdaad onberispelijk waren, maar
de voorloopige indruk is niettemin, dat aan
dc betrekkingen een verdachte kant zit.
Met spanning ziet do wereld dan ook dc
\erdcre resultaten van het onderzoek der
senaatscommissie, dat stellig bij kan dra
gen tot zuivering der zeden in Amerlka:
tegemoet.
DE POOLVLUCHTEN VAN WILKINS.
Hamburg, 23 Mei. (V.D.) De bekende
Australische Poolonderzoeker Hubert Wil-
kins, die Maandag op zijn vlucht van Parijs
over Amsterdam naar Oslo een tusschen
landing te Hamburg maakte, deelde mede,
dat bij in Juli een vlucht over de Zuidpool
zal maken. In Noorwegen zal Wilkins met
den vlieger Bert Balchen onderhandelen
over diens deelneming aan de vlucht
over de Zuidpool. Ook Ellsworth zal aan do
vlucht deelnemen.
Wilkins heeft verder verklaard, dat bij
zoo spoedig mogelijk tot zijn oude plan zal
terugkeeren om met een duikboot naar dc
Noordpool te gaan. Voor dit doel zal hij een
tweede Nautilus bouwen.
Washington, 23 Mei. (V.D.) In het Ka-
pi tooi is vandaag een aanvang gemaakt
met het onderzoek vanwege het congres
naar de werkzaamheden van het bankiers
huis Morgan. De toeloop was zoo groot, dat
de politie moest worden versterkt.
JOHN PIERMONT MORGAN Jr.
De commissie van onderzoek bestaat uit
senator Fletcher (Florida) en tien senatoren
van beide partijen. De zaal is geheel gevuld
met financiers en grootc industrieelen. Ook
wonen ongeveer 50 ambtenaren van het
O.M. en advocaten de zittingen bij.
Morgan en 14 bankiers, die mede beschul
digd worden, zijn aangekomen onder ster
ke detective-bewaking. Morgan las een ver
klaring voor betreffendo do plichten en de
rechten van een particulieren bankier.
Do ambtenaar van het O.M. Pecora begon
hierna met het verhoor van Morgan. Het
onderzoek zal waarschijnlijk tot in Juïi du
ren.
In het begin van de besprekingen van
hedenmiddag in het proces tegen Morgan,
verklaarde deze, dat hij in 1930, 1931 en 1932
geen inkomstenbelasting had betaald, aan
gezien zijn inkomen niet dc 4000 dollar-
grens bereikt had.
FRITS ROTTER SPOORLOOS
VERDWENEN.
W c e n e n, 24 Mei (V.D.) In de bladen
komt een bericht voor, overgenomon uit een
blad uit Feldkirchcn, volgens het welk Frits
Rotter sinds eenige dagen spoorloos ver
dwenen is.
Verleden week heeft hij nog ernstig ziek
te bed gelegen. Dezer dagen zou h!J met
een onbekenden wagen uit Vaduz zijn ver
trokken. Hij zou zijn kennissen niet op de
hoogte hebben gesteld van zijn vertrek.
Tot nu toe is men er nog niet in geslaagd
vast te stellen, waar Frits Rotter zich be
vindt. Aan de eene zijde denkt men dat
Rotter naar Zwitserland is vertrokken, doch
aan den anderen kant wordt de mogelijk
heid niot uitgesloten geacht, dat Frits Rot-
tor op gewelddadige wijze is gedwongen
zich naar een andere plaats to begeven.
ANTI-DUITSCHE DEMONSTRATIES
TE NEW-YORK.
New York, 25 Mei. (V. D.) Toen heden
de Duitsche vertegenwoordigers voor de
wereldtentoonstelling in Chicago met het
Lloydstoomschip „Columbus" aan de Lloyd-
picr verschenen, werden zij daar opge
wacht door een duizendtal personen, die
roodo vlaggen met zich meedroegen en die
schreeuwden: „Weg met Hitler". Onder ge
leide van de politie werden de twee Duit
sche vertegenwoordigers veilig wegge
bracht De menigte werd uiteengedreven,
waarbij 15 demonstranten en 4 agenten van
politie werden gewond. In totaal werden 13
raddraaiers gearresteerd.
VOEDSELSTAKING VAN MIJNWERKERS.
Warschau, 24 Mei. (V. D.) Vijfhonderd
arbeiders van cenigc werkplaatsen der
Königshütte te Kattowitz, die slechts een
gedeelte van het jaar werken, doch dien
tengevolge niet als werkloos geboekt 6taan
en daarom geen uitkeering ontvangen,
hebben besloten om naar het voorbeeld der
mijnwerkers in het Dombrowadistrict in de
werkplaatsen te blijven en geen voedsel tot
zich te nemen, totdat hun eischcn zijn in
gewilligd. Zij vormen ongeveer do helft van
het totale personeel der werkplaatsen,
waarin zij zijn te werk gesteld.
NOSKE ONTSLAGEN.
B e r 1 ij n, 24 Mei. (V. D.) De voormalige
Oberprasident der provincie Hannover,
Noske, die reeds gcruimen tijd verlof had,
is thans door den Pruisiscben minister van
binnenlandsche zaken definitief ontslagen.
Do oud-Oberprasident der provincio Bran
denburg en Berlijn, dr. Meier, heeft ver
zocht om zijn ontelag tegen 1 Juni a.s.
ONTHOOFD.
Berlijn, 24 Mei. (H.N.) In de gevange
nis van Elbing in Oost-Pruisen is vanmor
gen de arbeider Simanski door den scherp
rechter onthoofd. Simanski had zich schul
dig gemaakt aan moord op de 16-jarige
dochter van een landgoedbezitter.
Op diplomatiek terrein is cr in de afgeloo- I
pen week het een en ander geschied, dat wel
de groote belangstelling der wereld had, maar
tenslotte op de beurzen weinig invloed kon
uitoefenen, daar deze zich meer plegen bezig
te houden met dc harde feiten en door op
eenstapelingen van woorden reeds zoo va3k
zijn teleurgesteld. Der langen Rede kurzer Sinn
was, dat Amerika met'Frankrijk en Engeland
een soort pacifistisch eenheidsfront vormde,
met venijnige weerhaken vjor dezulken, die in
dc wording zijnde vredelievendheden zouden
wllen verstoren. Waarop Duitschland zich
haastte de ontwapeningsgedachte aan bet hart
te drukken, weliswaar met het kleine voorbe
houd, dat de overige muzikanten van deze
vredeshymne het poco o poco diminuendo op
stuk van bewapening ten volle zouden na
leven.
Onder de hecrschende omstandigheden valt
aan een dergelijk, zich naar elkander schikken
echter niet te denken, zoodat 't dan ook reeds
geviel, dat in de Franschc Senaat de oorlogs-
begrooting niet voor de geeischte bezuinigin
gen in aanmerking kon komen en Roosevelt in
t publiek verklaarde, dat hij deze houding van
Marianne heel wel kon begrijpen en billijken.
Dit zijn duj de harde feiten, waarmede de
beurs, gelijk gezegd, pleegt rekening te hou
den en op het oogenblik dat wij dit schrijven
is de idylle van Gcnèvc dan ook nog geen
werkelijkheid, hoewel het juist Zondag j.l.
door de vertegenwoordigers van Duitschland,
Engeland, Frankrijk en Italië aanvaarde vre-
despact van Mussolini in deze richting weder
nieuwe hoop wekt Belangrijk is voorts de na
derende conferentie te Berlijn, waarin voor-
loopig over het lot der houders van Duitsche
obligaties zal worden beslist.
Nu is het een feit, dat, althans volgens de
weekstaten der Reichsbank, dit land niet meer
over voldoende deviezen beschikt om de dien
sten der leeningen vol te houden. De laatste
twee maanden hebben de cxportsaldi zich
weliswaar bov<>n de C°OOoano bewogen,
zijnde ca. van het benoodigde, zoodat een
transfermoratorium wel voorbarig lijkt vooral
daar men toch niet de uiterst ongunstige de
pressiemaanden Januari en Februari als basis
eener toekomstige regeling mag nemen, nu
een kleine opleving merkbaar is. Voordat de
maand ten einde is, zal men weten waar men
aan toe is.
Uit Amerika komt het bericht, dal men cr
daar ernstig over denkt om het importsaldo
van Duitschland »n Amerika te blokkeeren,
teneinde zichzelf cp die wijze voor de enorme
bedragen, die Broeder Jonathan jaarlijks van
Michel te vorderen heeft, betaald tc maken.
Dit denkbeeld is natuurlijk zeer gezond, op
voorwaarde, dat men den goedereninvoer in
Amerika dan ook niet aan banden legt.
Wat ons eigen land betreft, verkecren wij
in precies dezelfde omstandigheden als Ame
rika en wij hebben zelfs verhoudingsgewijs
een nog veel groolcr belang bij de richtige af
wikkeling der Duitsche leeningen. Gelukkig
beschikt ons land reeds over het deviezen-
clcaringsinstituut, dat bij uitstek geschikt
blijkt om Nederlandsche houders van Duit
sche effecten voor nieuwe zware verliezen
te vrijwaren, te meer, nu Amerika tot zulk
een rescontreering van wederzijdsche vorde
ringen hef initiatief heeft genomen en wij ons
gevoegelijk daarop kunnen beroepen. Tijde
lijke renteverlaging in overeenstemming met
den gedaalden wereldhandel en hangende de
algemeene depressie is natuurlijk wel discu
tabel. Zulk een werkwijze is in ieder geval
verre te verkiezen boven betaling in Sperr-
marken, want deze stapelen zich tot in het
oneindige op en op het laatst worden de
bedragen van zulke geblokkeerde boekvorde-
ringen zóó groot, dat Duitschland aan der-
zclver delging in het geheel niet meer kan
beginnen. De Nederlandsche belegger heeft
dan ook veel meer belang bij baar geld, des
noods in wat verkleinde proportie, waarbij
dan de voor ons land zoo gelukkige omstan
digheid komt, dat wij wegens het Duitsche
importsaldo jaarlijks een paar honderd mil-
lioen hebben te betalen, waardoor de clearing
met gesloten beurzen kan geschieden.
Het Damrak is niet ongunstig gestemd ge
weest. Onze Hollandsche aandeelen lagen be
paald vast Cultuurwaarden ondervonden aan
de eene zijde den gunstigen invloed der op
26 Mei perfect wordende internationale thee-
restrictie, waardoor ook rubberwaarden zich
lieten inspireeren. Dat er op dit laatste ge
bied ook iets in de maak is, is zeker.
Zelfs suikeraandeelen lagen vast, ofschoon
het tempo der N i v a s-verkoopen weer sterk
is vertraagd, en de verder verschijnende jaar
verslagen uiteraard geen opwekkend beeld
vormen. Een krachtige koersstijging boekten
Philips Gloeilampen als nawerking van
het jaarverslag.
De Standard Oil of New Yersey
blijkt 1932 practisch zonder winst tc hebben
afgesloten en voor dividendbetaling weder
om een reusachtig bedrag aan de reserves te
hebben ontrokken. In Amerika is de situatie
dan ook zóó ongunstig geworden, dat thans
een pctroleumdictator is benoemd om dc
zaak in het reine te brengen. Dit zou ge-
paar' gaan met een invoerverbod van uit-
heemsche minerale olie, hetgeen uiteraard in
zonderheid van voordeel zou zijn voor de
specifiek Amerikaansche producten (Phil
lips Petrol, Tidewater, Shell Union, Mid Con
tinent Petrol, Continental Oil, om alleen dc
te Amsterdam genoteerde shares te noemen).
Ons publiek, dat vanouds verzot is op zulke
dicht bij het nulpunt noteerendc aandeeltjes,
liep dan ook aanstonds warm en vooral in
„CoDti's", „Shclletjes" cn „Tidewaters" waj
ren de omzetten aanzienlijk.
Zeer vermoedelijk loopt dit weer op een te-
leursteling uit, want de recente periode was
zoo verliesgevend, dat een kleine verbetering
hoogstens iets van dit kwaad kan goed
maken.
Eenige terugslag op de relatief zeer krach
tige conjunctuurontplooiïng was le ver
wachten cn deze moet gepaard gaan met
kocrsafbrokkeling. Dit tc meer, daar dc dol
lar dc laatste dagen der week zeer vast was
en blijkbaar met moeite op zijn gedcprecieerd
peil was te handhaven. Een „wapenstilstand"
tusschen pond, dollar en yen werd een wijle
als bausscmotief opgevat, maar dient om
meer dan één reden met een korrel te worden
genuttigd. Ten eerste zijn dc belangen dezer
drie staten wel zéér verschillend, ten tweede
kan men niet inzien, waarom juist het tegen
woordig, min of meer toevallige onderlinge
koerspeil de toekomst correct zou antecipec-
ren en ten derde hebben dc overgebleven
goudvaluta's niet veel aan een vaste verhou
ding van papiervaluta's onderling. Immers
t.o. van de goudvaluta's kunnen zc even lus
tig op cn neer schommelen. Hoe dit zij: het
voorloopige einde der dollarkocrsdaliDg
bracht ecnig aanbod op dc Amcrikaansche
goederenmarkten, waardoor dcrzelver index
cijfer licht daalde.
'Marin dreigt Daladier ten
val te brengen
Parijs, 23 Mei. (V.D.) Dc Franscbe mi
nisters hebben Dinsdagochtend onder voor
zitterschap van den president der republiek
een ministerraad gehouden, waarin dc in
ternationale onderhandelingen, de valuta-
kwestie en de begrooting zijn behandeld.
Het verluidt, dat minister-president Da
ladier zou hebben gewezen op do moeilijk
heden, welke nog bestaan, ten aanzien van
het pact van vier en de artikelen 16 en 19
van bet VolkenbondsstatuuL
Bij de behandeling van bet begrootings-
ontwerp in tweede lezing in dc Kamer ver
klaarde afgevaardigde Marin, dat de rech-
terzijdo de regecring-Daladier ten val zal
brengen, indien zij het pact van vier zou
onderteekenen. Daladier antwoordde hierop
kort en bondig:
U hebt mij tot nu toe ook niet op bizon
dere wijze gesteund. Ik zal het pact van
vier in ieder geval onderteekenen, wanneer
ik het aannemelijk acht.
Parijs, 24 Mei. (V. D.) In verband met
de gisteren gehouden vergadering van den
Franschen ministerraad verklaart de soc.
Populaire uit betrouwbare bron te hebben
vernomen, dat minister-president Daladier
zich met kracht zou hebben uitgesproken
tegen het viermogendhedenpact, althans
het pact, zooals het resulteert uit de onder
handelingen te Rome. Om niet verantwoor
delijk te zijn voor een mislukking der on
derhandelingen, heeft de regeering besloten
haar onderhandelaars te Rome cn te Ge
nève nieuwe instructies te geven. Het blad
bevestigt nogmaals zijn informaties van
Zondag j.l., dat dc regeering zicb bereid
zou hebben verklaard onder bepaalde voor
waarden bet Engelscbc onlwapeningsplan
te aanvaarden. In dc rechlsche pers wordt
met een zekere voldoening kennis genomen
van de sterker wordende oppositie van Po
len cn de Kleine Entente tegen het vier
mogendbedenpact.
DE FRANSCHE BEGROOTING.
Par ij s, 23 Mei. (H. N.) De Fransche Ka
mer heeft vandaag, na korte beraadslagin
gen, de begrooting, waarin de senaat eenige
wijzigingen had aangebracht, aangenomen.
Dc minister van financiën heeft nog ver
schillende uitgaven besproken en er op ge
wezen, dat voor het einde van het jaar nog
"cn tekort van 7 milliard moet worden ge
dekt.
WERKVERSCHAFFING DOOR
BUITENLANDERS IN ENGELAND.
Londen, 23 M c i. (V.D.) Sinds Novemj
bcr 1931 zijn 254 nieuwe bedrijven in Groot-
Britannic opgericht door of met do hulp
van buitenlandsche concerns. Het ministe
rie van handel berekent, dat deze onder
nemingen 11.000 werknemers in dienst heb
ben, doch dat dit aantal zal toenemen tot
17.000, wanneer de fabrieken op volle capa
citeit zullen werken.
BUITENLAND.
Het grootc arbeidsconvent in Duitschland.
(Tweede Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De ontvangst van het Kabinet Colijn.
(Derde Blad, pag. ljf
SPORT.
Triton wint de Varsity.
(Vierdo Blad, pag. 1.)
STADSNIEUWS.
Vergadering der Calvinistische Juristen
Vereeniging.
(Eersto Blad, pag. 3).
Prof. Adler spreekt voor do School voor
Wijsbegeerte over „Individual Psychologie."
(Eerste Blad, pag. 3).
Het Zangconcours van Soli Deo Gloria.
(Eerste Blad, pag. 3).
De heer Klobcr op OOqarigen leeftijd
overleden.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In-
statuut te Do Bilt.
Hoog6te barometerstand: 770.9 te Jan
Mayen.
Laagste barometerstand: 718.3 te Memel.
Verwachting: Matige N.W.- tot N. wind,
zwaar bewolkt met lijdclijko opklaringen,
waarschijnlijk regenbuien, iets koeler.
Sinds Woensdag is de depressio in bet
W. bijna verdwenen, die in het O. belang
rijk toegenomen, zoodat een groot deel
van Scandinavië, Duitschland, ons land,
België en Frankrijk onder den invloed dier
depressie kwam. Dc N. luchttoevoer bracht
vrij belangrijke daling van de tempera
tuur in Frankrijk en Zuid-Duitöchlani. Al
leen in Denemarken en Noord-Duitschland
is nog ecnigo warmere lucht aanwezig, die
geleidelijk door do uit het N.W. opkomen
de koudere lucht wordt verdrongen. Voor
al in het midden en Zuiden van ons land
cn België is zware regen gevallen, hoofd
zakelijk in den afgeloopen nacht. Do Brit-
sche eilanden hebben koel weer met wei
nig regen. In het Kanaal cn dc Golf van
Lyon waait het krachtig uit Noord-West,
Overigens heeft bijna bet gehcelo vaste
land zwakke tot matige winden uit N. tot
W. met zware bewolking en losso regen
buien. De algefhecne toestand duidt voor*
loopig op koel weer met af cn too regen.
RIJDT VEILIG!
De fielslamp naar beneê gericht
't Doet U de gaten vinden
En nooit kan dan Uw rijwiellicht
Een ander gaan verblinden.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
MANTELSTOFFEN
fn frissche kleuren
Voor Dames- en Kindermantels
vanaf f 1.80 p. meter.
BETREKKINGEN TUSSCHEN
MEXICO EN PERU HERVAT.
Mexico, 23 Mei. Dc sedert Mei 1932 af
gebroken diplomaticko betrekkingen tus
schen Mexico en Peru zijn hervat.
Dit is te danken aan dc bemiddeling der
Spaanscho regeering. Do twoo staten lagen
met elkaar overhoop negens een grensver-
scbil.
