SPORTIEVE JURKEN F 6.75
DË EEMLANDER
t UIT MOOI
AmlrsfoortI
L. J. LUYCX ZOON
Zaterdag 27 Mei 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemscfiepoortwal 2a
31e Jaargang No. 280
DE TOESTAND IN HET
VERRE OOSTEN
VERKLARING VAN SIR
JOHN SIMON
ONTHULLINGEN IN DE
ZAAK-M0RGAN
ROOSEVELT VOOR OPHEFFING VAN
DEN GOUDEN STANDAARD
9 uur 34 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
AMER SF00RT3CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 "«""kn vooi Amersfoort 2.10. per maand I 0.75. per
fmel flratls verzekering tegen ongelukken) I 0.171/».
Binnenland franco per oost per 3 maanden f3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS [JFR ADVFRTFNTIFN vao l-* regel» 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
eikeregel meer f0.25. Llefdadlghelda-advertenUöi VOOf dt
helft van den prijs. Kleine Advertentlén „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regel»
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
De Engelsch-Iersche moeilijk-
heden. De politiek van den
dikken stok mislukt.
Engeland heeft een economische provincie
verloren. Zelf draagt het de schuld, dat de
dingen zoo zijn geloopen, want het draagt
de verantwoordelijkheid voor het feit, dat
het verleden jaar tu66chen Engeland en
Ierland tot een economische oorlog kwam,
die nog steed6 voortduurt. Het kabinet-Mnc-
donald, waarvan Thomas deel uitmaakt als
minister voor de dominions, leefde een
tijdlang in de veronderstelling de regeering-
De Valera, die den eed van trouw aan den
Engelschen koning niet meer wilde afleg
gen, op de knieën te kunnen krijgen door op
de Iersclie vecteeltvoortbreng6elcn, die
tot dusver voor negentig procent door Enge
land werden afgenomen, buitensporige in
voerrechten te leggen.
Deze opzet is volkomen mislukt. De Ier-
6cbe president heeft den eed van trouw in
middels langs wcttelijken weg feitelijk afge
schaft en door den harden Engelschen druk
wordt het economische reorganisatieproces,
waardoor Ierland zich in vijf jaren tijde van
de Engelsche markt onafhankelijk wilde
maken, in zeer sterke mate bespoedigd. De
Ierscbe Vrijstaat maakt tegenwoordig een
radicale economische revolutie door. De
woorden „koopt Iersch", gesteund door een
zeer roerige en handige propaganda, be-
heerscht momenteel in Ierland het zaken
leven. Nieuwe Iersche industrieën zijn uit
den grond gestampt. Zoo werd een natio
nale cementnijverhcid in het leven geroe
pen, teneinde geen Engelsch bouwmateriaal
meer behoeven te koopen.
Om tegen de Engelsche kolen te kunnen
concurreeren, werd op groote schaal over
gegaan tot turfwinning. De Iersche textiel
nijverheid beleeft een nieuwen bloei en het
i6 de trots van alle patriotten Iersche tweeds
te dragen in plaats van Engelsche stoffen.
Bovenal echter heeft zich op het gebied
van den landbouw een verbazingwekkende
ommekeer voltrokken. Terwijl in de laatste
halve eeuw de landbouw hoe langer hoe
meer plaats maakte voor veeteelt, kan men
thans het tégenovergestelde constatccren.
Dö ploeg schètirt alom dc grasvelden weer
open.
Als uitvloeisel van de toeneming van de
veeteelt, welker voortbrengselen door de
Engelsche markt wat graag werden opge
nomen, had de landbouw niet bijster veel
meer Ic boteekencn. Thans echter hpeft het
land weer arbeidskrachten noodig en daar
ook do nieuwe industrieën den mcnschen
xveer gelegenheid verschaffen om te arbei
den, in in Zuid-Ierland de werkloosheid in
belangrijke mate afgenomen.
Voor de groote en kleine boeren is liet
reorganisatieproces op 't oogenblik een zeer
pijnlijke geschiedenis, rnaar de regeering
komt hun zooveel mogelijk tegemoet door
voor een deel dc scliade te vergoeden, die
vastzit aan den verminderden afzet der
veeteelt-producten. Een bezwaar voor de
Ieren is eveneens, dat de industrie heeft te
kampen met gebrek aan kapitaal, maar
daar de levensmiddelen in liet land blijven,
is de algerneene levensstandaard gestegen.
De brcede massa's zijn met den toestand,
waarin zij vërkeeren, dan ook tevreden, zoo
dat De Valera, dien Thomas ten val wilde
brengen, zeker zou zijn van zijn verkiezing,
wanneer een nieuwe stembusstrijd mocht
worden uitgelokt.
Maar wanneer hij werkelijk zou vallen,
aldus het oordeel van den Londcnschen
correspondent der Frankfurter Zcitung, dan
zou het bewind van Dc Valera ongetwijfeld
plaats maken voor een régime, dat nog
meer een anti-Engelsch karakter zou dra
gen. De Iersche beweging toch heeft nei
ging. zich steeds linkscher te orienteeren.
Overigens oefent de Zuid-Iersche staat,
waarin zich thans zoo'n groote verandering
voltrekt, op vele personen in Noord-Ierland
een 6tceds sterker wordende magnetische
kracht uit. Daardoor is wel-is-waar dc lief
de der regeerendè kringen in Ulster voor
Engeland nog aanmerkelijk aangewakkerd,
maar vorderingen in de richting van het
ideaal van een vereenigd „groen eiland"
zijn niettemin vast te stellen. Het dikwijls
zoo verstandige Engeland heeft met zijn po
litiek van den big stick, wat Ierland betreft,
nu niet bepaald resultaten bereikt, die men
een succes kan noemen.
GROOTE KATHOLIEKE VERGADERING
VERBODEN.
Münchcn, 26 Mei. (V.DDe grooto Ka
tholieke meeting, die hedenavond door de
volksvereen iging voor het Katholieke
Duitschland zou worden gehouden en
waarbij oïa.'de bekende Jezuitcnpater dr.
Muckermannt< Münchcn het woord zou
voeren, is verboden
Gunstige invloed van het wapen
stilst andsverdrag
Tokio, 24 Mei. (V.D.) In verband met
de van Cchineescho zijde verspreide ver
klaring, dat tusschen het Chineescho en het
Japansche hoofdkwartier geen wapenstil
stand zou zijn gesloten, werd Woensdag
door de Japansche militaire missie in Moek
den verklaard, dat dezo berichten niet in
overeenstemming met de feiten zijn.
Volgens een overeenkomst tusschen den
Chineeschen staaatscommissaris en den
vertegenwoordiger van het Japansche ge
zantschap is de wapenstilstand op 23 Mei
om 4 uur p.m. Oost-Aziatischcn tijd van
kracht geworden.
Londen, 25 M e i. (V.D.) Het voorloopige
Japansch-Chineesche wapenstilstandsac-
coord is heden door de opperbevelhebbers
der Chineesche en Japansche legers in
Miyoen onderteekend. Op allo fronten is
het vuur stop gezet. De Chineezen zullen,
naar verluidt, vólgens het accoord, moeten
terugtrekken op een lijn, die ongeveer loopt
ten Zuiden van do spoorweglijn van Kalgan
naar Peking en Tientsin. De Japanners blij
ven voorloopig in hun stellingen. De onder
handelingen over een definitieven wapen
stilstand zullen zoo spoedig mogelijk ge
opend worden.
Tokio, 25 Mei. (V.D.) Semi-offideel
wordt medegedeeld, dat op grond van over
eenkomsten tusschen dc Chineesche en Ja
pansche instanties dc tekst van het Cln-
neesch-Japansche wapenstilstandsaccoord
niet zal worden gepubliceerd.
Nanking, 20 Mei. (V.D.) Tsjang Kai
Tsjek heeft een bevel uitgevaardigd, dat do
Chineesche troepen zich van Peking en
Tientsin zullen terugtrekken. Tot voorloo
pig Chineesch hoofdkwartier is dc stad
Baodinfoe, ten Zuidwesten van Peking,
aangewezen. Maarschalk Tsjang Kai Tsjek
verklaarde, dat het conflict met Japan
sléchts dan kan worden bugelegd. indien
Japan geen onredelijke eischcn stelt.
Tokio, 26 Mei (V.D.) Door het voorloo
pige wapenstiïstandsvcrdrag tusschen de
Chineesche en Japansche bevelhebbers, dat
in den ochtend van den 25den Mei in
Hwaijoe, halverwege tusschen Miyoen'en
Tsjang Ping is gesloten, is, volgens mede-
deeling van het ministerie van buitcnland-
schc zaken de toestand in Noord-China aan
merkelijk verbeterd. De overeenkomst zal
op 29 Mei formeel worden gcteckend. De
plaats, waar dit zal geschieden, Is nog niet
vastgesteld.
II s i n g k i n g. Dc rcgecring van Marid-
sjockwo heeft besloten den Chineeschen
Oosterspoonveg te koopen van de regeering
der Sovjet Unie
De antl-Japansche onlusten in
Tientsin.
Tokio, 26 Mei (V.D.) De anti-Japansche
onlusten in Tientsin konden, ondanks alle
door de Chineesche politie tot nu toe geno
men maatregelen, nog niet worden onder
drukt. Donderdagavond werden de Japan
sche zaken door Chineezen geplunderd. In
een Japansche school werd een bom gewor
pen. De Chineesche politie heeft thans den
grooten slaat van beleg voor Tientsin afge
kondigd.
Peking. Vrijdag heeft ln het gebouw
der Japansche legatie een beraadslaging
plaats gehad van Chineesche met Japan
sche vertegenwoordigers. Besloten werd een
bizondere gemengde commissie te vormen
onder leiding van een officier van den Ja-
panschon generalen staf ten einde den toe
stand aan het front te controleeren en con
flicten in den kiem te verstikken.
NOODWEER BOVEN HET WESTERWALD
Neuwied, 25 Mei. (V.D.) Donderdag
middag is boven het Westerwald een hevig
onweer losgebarsten, waarbij hagelkorrels
met een doorsnede van 3 tot 4 c.M. vielen,
zoodat de straten en wegen met een dikke
laag hagel waren bedekt. Op verschillende
plaatsen lag de hagel 5 tot 10 c.M. hoog.
Behalve de schade, die werd aangericht aan
het te velde staande gewas, werd ook veel
schade aangericht aan de bloesems der
vruchtboomen, die voor het grootste gedeel
te afvielen. In het dorp Elgert sloeg dc
bliksem in een schuur, waardoor brand ont
stond. Ondanks den stroomenden regen
brandde de schuur geheel af. Ook een twee
de schuur werd een prooi der vlammen.
Tijdens het blusschingswerk werden ecnigc
personen gewond.
EEN BONTE WEEK.
De afgeloopen week was voor den schrij
ver van deze korte stukjes wel een erg
bonte. Van alles en nog wat werd hem ge
bracht en gevraagd. Eerst bracht een mijn
heer eenige uit zijn omgezaagden vruchtboom
geoogste dikke rupsen in verschillende' sta
dia van ontwikkeling: houtrupsen van het
♦geslacht Cossus, die gewoonlijk in wilgen
voorkomen en dan ook wilgenhoutrupsen
worden genoemd Zij onderscheiden zich door
dc akelige cossusgeur en kunnen in oud
bakken wittebrood worden opgekweekt. Aan
gezien ondergeteekende den vlinder al in
zijn collectie «heeft, zijn ze ad patres,
Alweer een morielje, nu vergezeld van een
vrij zeldzame bloem, n.l. de behaarde boter
bloem van een terrein bij de Eem, waar wij
ze voor een jaar of tien. ook gevonden had
den. Een pracht fasciatie van esch siert van
dcnzelfden vinder mijn schrijftafel.
En „of er in het slootje langs Randenbroek
en den Bisschopsweg de vergiftige Bella
donna groeide, vroeg men mij. Ik dacht wel
van niet, maar je kunt nooit weten hoe een
plantenzaad kan verdwalen en dus toog ik
er even heen. Neen, het was het vergiftige
Doodkruid niet maar de geheel onschuldige
Smeerwortel, die daar wel op een wat on
gewone plaats stond. Meestal vinden we die
langs dijken en wegen in klei en veen-
streken, zoowel met witte als met paarse
of rose bloemen. Ga maar eens langs de
Ecm kijken. Het is een opvallende flinke
plant met urnvormige hangende bloemen, die
honig bevatten. Als kinderen proefden we
die.
Van verschillende zijden hoorde ik ge
lukkig dat de nachtegalen nu en dan buiten
gewoon mooi zingen, al willen ze dat voor
mij dan ook niet. Ten slotte kreeg ik bericht
van een broedende merel in een kippenren,
't Was geen sprookje. Ik heb het zelf gezien,
ben vol belangstelling voor den afloop dezer
broederij en vertel er nog wel eens wat van.
A JOMAN.
„De wereld moet practische
resultaten zien'
Londen, 26 Mei (V.D.) Sir John Simon
heeft in het Lagerhuis een verklaring af
gelegd betreffende de# onderhandelingen in
Genëve.
Hij zcide, dat de Engelsche regeering dc
boodschap van Roosevelt aan dc staatshoof
den op.de wereld toejuicht. De wereld moet
practische resultaten in Genëve zien op
grond van een gemeenschappelijk hande
len. Wanneer de staten elkander begrijpen
en een kwalitatieve verlaging der bewape
ning invoeren, dan zal Engeland medewer
ken door er op aan te dringen, dat het Brit-
sche ontwapeningsplan algemeen zal wor
den aangenomen.
Simon voegde er aan toe, dat Engeland
reeds op groote schaal zijn bewapening
heeft verminderd. Daarom kan Engeland
zonder algemeen verdrag niet verder gaan.
Het heeft evenwel in het ontwerp-ontwape
ningsverdrag dat dc staten thans hebben
aangenomen, aangetoond hoe belangrijk
deze stap is voor een verdere verlaging
mits de andere staten zich daarbij aanslui
ten. Engeland erkent de rechtmatigheid dei-
bezorgdheid voor dc toekomst, welke zekere
6taten hebben. Deel I van het Engelsche
plan behandelt dezo kwestie. Engeland
heeft met de Vcrecnigde Staten zijn bereid
willigheid uitgesproken zich mei andere
naties der wereld te verstaan om dc vei
ligheid te bevorderen Engeland heeft reeds
verplichtingen aangenomen op grond van
het Volkenbondsstatuut en het verdrag van
Locarno. De huidige Engelsche regecring
zal alles doen om deze verplichtingen na tu
komen.
VON BODELSCHWINGH EVANGELISCH
RIJKSBISSCHOP.
Berlijn, 26 Mei. (V.D.) Hedenochtend
kwamen te Berlijn dc Luthersché 'kerklei
ders bijeen voor een bisschopsconferentie
om den geestelijke Friedrich von Bo
delschwingh tot evangelisch rijksbisschop
te benoemen.
Hedenmiddag komt een conferentie bij
een van alle kerkleiders, d.w.z. behalve de
Lutherschc ook de Gereformeerde en an
dere evangelische kerken. Nu de bevesti
ging van Borlclschwingh door deze confe
rentie van leiders van het gehcele evange
lische Duitschland heeft de benoeming van
den cvangelischen rijksbisschop plaats ge
had.
Wordt Norman Davis uit
Europa teruggeroepen?
Washington, 26 Mei (V.D.). Bij het
verdere verhoor van Morgan is gebleken,
dat tot de verdere persoonlijke schuldenaren
zich ook de directeuren bevinden van tal
van concerns en groote banken, o.m. de
Chase National Bank cn de First National
Bank, voorts de presidenten van dc New*
Yorksche beurs Richard Whitney en Char
les E. Mitchell, zoomede de bankier uit Chi
cago, Miron Taylor.
Het O.M. heeft een lijst gepubliceerd van
vooraanstaande persoonlijkheden, die van
de bank van Morgan persoonlijke leeningen
hebben opgenomen of zonder overeenkoms
tige borgstelling bij de bank gedeponeerde
gelden hebben ontvangen of wien werd toe
gestaan nieuw geëmitteerde waardepapieren
bij het bankhuis tc koopen beneden den
emissiekoers. Op deze lijst komen o.m. voor
Charles Dawes cn Norman H. Davis ieder
met „meer dan 100.000 .dollars".
Het verluidt, dat Morgan het voornemen
heeft zich na het onderzoek der aangelegen
heid door den senaat in het particuliere le
ven terug te trekken.
De gcheele pers der Vcrecnigde Staten be
handelt uitvoerig de onthullingen in de
zaak-Morgan. Senator Borah dringt er in
direct bij Roosevelt op aan den staatssecre
taris van financiën Woodin direct ontslag te
vcrleencn, daar het Amerikaanscho Volk
onder de huidige moeilijke omstandigheden
slechts een minister van financiën kan ge
bruiken, dio boven iedere verdenking staat.
Woodin zelf weigert iedere verklaring
over deze aangelegenheid, zeggende, dat hij
op het oogenblik der transactie geen open
bare positie heeft bekleed
Do commissie van onderzoek inzake de
affaire I. P. Morgan en Co. heeft vastge
steld, dat ook de vroegere president der
Vcrecnigde Staten Calvin Coolidge, tot de
bevoorrechte clientèle van de firma Morgan
heeft behoord. De bevoorrechting bestond
hierin, dat nieuw uitgegeven waardepapie
ren belangrijk onder den marktprijs konden
worden aangekocht. Coolidge zou deze han
delingen echter na afloop van zijn ambtstijd
hebben gepleegd. Het vcrhóor van Morgan
is afgesloten. Do commissie zal thans een
onderzoek instellen naar de gedragingen
van de firmanten van Morgan.
Bij het verhoor van den partner van Mor
gan, George Whitney, stelde de officier, Pc-
cora, vast, dat ook de vroegere agent voor
de herstelbetalingen, Parker Gilbert, een ge
prefereerd cliënt van dc Morgan-bank is ge
weest. De koop der Alleghany-aandeelen
vond plaats in don tijd, toen Parker Gilbert
nog agent der hcrstelcomrnissie was. Op de
vraag van den officier of Morgan in de be
slissingen van de herstelcommissie zeer ge
ïnteresseerd geweest is, antwoordde Whit
ney, dat dc Morganbank geen bijzondere be
langen in Duitschland heeft, gehad. Toen
Pecora vervolgens vroeg of Whitney per
soonlijk belangen in Duitschland heeft ge
had, antwoordde Whitney: „Geen speciale,
maar alleen van algemeencn aard". Uit het
verhoor is verder niet gebleken, wat Whit
ney hiermede bedoelde.
W a s h I n g t o n, 25 Mei (V.D.) In congres-
kringen heerscht een toenemende neiging
om den Amerikaanschcn vertegenwoordiger
ter ontwapeningsconferentie, Norman Davis,
terug tc roepen, in verband met zijn crediet-
affaires met het bankhuis Morgan.
Washington, '26 Mei (V.D.) Dc voor
zitter van de commissie voor het bankwe
zen van het Amerikaanscho Huis van Afge
vaardigden, Steagall, heeft Vrijdag een
wetsontwerp ingediend, volgens hetwelk de
Vcrecnigde Staten den gouden standaard
voor goed zouden verlaten. Tegelijkertijd
wordt gemeld, dat Roosevelt gunstig tegen
over zulk een voorstel staat. Door dezen
maatregel zullen de schulden der buiten
landsche mogendheden betaalbaar zijn in
wettige betaalmiddelen in plaats van ln
goud.
BRAND BIJ DE ZEISS—IKON-
FABRIEKEN.
Berlijn, 26 Mei. (V.D) Hedenmorgen
vroeg brak door tot nog tJe onbekende oor
zaak brand uit in de Goerzfabriek der Zeisë
—Ikon fabrieken tc Berlijn—Zehlendorf.
Het vuur greep met groote snelheid om
zich heen en de brandweer bond den 6trijd
met 16 stralen aan. Het vuur, dat in dc
expeditie was ontstaan, tastte dc voorra
den ruw materiaal aan, doch tegen 8 uur
was men den brand meester. De aangcricli
tc schade is aanzienlijk.
BUITENLAND.
De wapenstilstand in het Verre Oosten. 7
(Eerste Blad, pag. 1).
De besprekingen over de ontwapening to
Genève. (Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Dc K.L.M.-piloten trekken hun ontslag
aanvrage in.
(Tweede Blad, pag. 2).
Te Eelde isf een schoölvliegtuig gevallen,
Twee gewonden.
(Tweede blad, pag. 2).
Vertooning van de Bunschoten-Spaken-
burg-film.
(Tweede blad, pag. 2).
Boven Almelo stortte een sportvliegtuig
neer. Geen dooden.
(Tweede Blad, pag. 2),
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Baarn.
(Derde Blad, pag. 2).
Idem van Hilversum.
(Derde Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Dc nieuwe reclame-verordening.
(Eersto Blad, pag. 2).
De autotocht voor ouden van dagen wordt
dit jaar op 1 Juli a.s. gehouden.
(Eerste Blad, pag. 2).
Het badhuis in het Socsterkwartier; nieuw
voorstel van B. cn W.
(Eerste Blad, pag. 2).
Iloogstc barometerstand 770.6 to Jan
Maye.
Laagste barometerstand 752.0 te Riga.
Verwachting: Zwakke tot matige W.
tot N. wind, zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen, waarschijnlijk enkele regen
buien, weinig verandering in temperatuur.
Door het afnemen van dc depressie in het
O. cn de hooge drukking in het Z.-W. werd
de toestand eenigszins onzeker, maar een
koude N. bovenwind houdt aan cn na het
aftrekken van een kleine depressie in het
Kanaal, diö daar veel regen geeft, kan de
kans op regen ook hier weer toenemen.
Ook in Duitschland is het veel koeler ge-i
worden.
In hot Z. viol voel regen. Scandinavië
heeft koel weer met weinig regen. West-
Frankrijk zal regen krijgen van de depres
sie in het Kanaal, terwijl in de Golf van
Lyon weer N'.-W. storm waait. De alge-mee-
ne vooruitzichten zijn nog weinig veran
derd.
Zondag hebben dienst de doktoren Kolk,
Lnbsen en Mertens zur Borg.
Zondag en de geheele week 's nachts
heeft dienst de apotheek der firma Kok.
RIJDT VEILIG!
Niet schuins, maar steeds loodrecht
Een rijweg oversteken,
Nadat ge eerst geducht
De straat hebt afgekeken!
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
Mat Zijden
ONDERKLEEDING
Directoires, Onderjurken,
Chemises,
bij elkaar passend.
ARNHEMSCHE WEG 26
