VOOR „NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Zaterdag 3 Juni 1933
31e Jaargang No. 286
TOENEMENDE BELANGSTELLING
GECONSTATEERD
DERDE BLAD
Onze Postvliegers
onderweg
Vreest geen examen
MARKIEZEN EN
ZONSCHERMEN
FORTMANN HEHENKAMP
HENRI
DE
POLAK EN
A.N.D.B.
'Algemeene vergadering der Vereen.
- „Nederlandsch Fabrikaat"
te Maastricht
Openingsrede van den heer
K. F. van den Berg
Do algemoene ledenvergadering der Ver
eeniging Nederlandsch Fabrikaat is heden
morgen 11 uur in den foyer van den Maas-
trichtschen Schouwburg geopend, nadat gis
teravond de deelnemers door het bestuur
van de „Twenboutem" in liet tentoonstel
lingsgebouw waren ontvangen.
De openingsrede werd uitgesproken door
den voorzitter, den heer K. F. van den Eerg,
die in een inleiding deed uitkomen, hoe
onjuist de hier en daar blijkbaar nog gang
bare meening moet genoemd worden, als
zoude de Vcreeniging protectionistische of
autarkische doeleinden nastreven. Ons stre
ven is niet gegrond op eenigo leerstelling
en dus vrij van de eigen gcreidheid, waar
mede sommige systemen zich komen aanbie
den. liet is er op gericht met practische,
zoo natuurlijk mogelijke middelen door de
crisis heen te komen, de werkloosheid te
doen afnemen en hier te lande do voor
waarden in stand te houden, waaronder het
economische leven zijn opwaartschcn gang
weer zal kunnen hernemen. Het is een in
gezonden zin nationaal streven, dat door
een ieder, tot welke economische, sociale
of politieke gezindheid hij moge behooren,
van harte ondersteund kan worden."
Het was de wereldoorlog, de vader van
veel wat wij thans beleven, die het begrip
„Nederlandsch Fabrikaat" naar voren heeft
gebracht. Do verkcersbelemmeringen, die
ons werden opgelegd, de moeilijkheden door
de oorlogvoerenden aan de levering van
grondstoffen in den weg gelegd, dwongen
ons tot eene meer en meer afgesloten volks
huisvesting. Voor het eerst werden wij voor
de realiteit geplaatst in onze behoeften zoo
veel mogelijk door zelf-productie te moeten
voorzien. Dit leidde tot uitbreiding van be
staande industrieën en oprichting van nieu
we, hetgeen niet wegnam, dat er in menigen
bedrijfstak toch grootowerkloosheid
heerschte. Het bleek voor de industrie niet
altijd mogelijk zich op voldoende wijze aan
den nieuwen toestand aan te passen. Boven
dien 6tond het publiek toen nog zoo on
wennig tegenover het gebruik van eigen fa
brikaat, dat de afname der nieuwe vervan-
jringsartikelcn te wenschen overliet-. Het is
begrijpelijk, dat onder dio omstandigheden
de. behoefte werd gevoeld aan eene meer
doelbewuste aanprijzing der producten van
de inhecmschc industrie.
Dit was de geboorte van de leus: „Geef
voorkeur aan Nederlandsch Fabrikaat."
Van den aanvang af heeft zich de werk
zaamheid onzer Vereeniging gekenmerkt
als een van consurnentcnzijdo aan de indu
strie spontaan aangeboden steun. Een steun,
die echter zijn rechtvaardigingsgrond al
leen in de eigen merites dier industrie kon
vinden, cn waaraan dus iedere gedachte
van kunstmatige bescherming vreemd was.
Bij de toenmalige kwetsbaarheid onzer in
ternationale positie werd het daaraan ver
bonden gevaar intuïtief gevoeld: en'dit
bracht de oprichters onzer Vereeniging er
toe het neutraal karakter der op touw ge
zette -beweging aanstonds openlijk te ver
kondigen. Ons streven was niets anders dan
te trachten te bevorderen, dat de Neder
landers zich bij voorkeur van Ncderland-
sche producten zullen voorzien, wanneer dc
in Nederland vervaardigde goederen in hoe
danigheid en prijs met de van 't buitenland
ingevoerde kunnen wedijveren.
Het is intu6schen de vraag, of er tot deze
vaderlandslievende opwelling vóór de Ne-
derlandsche industrie van de zijde van het
consumentenpubliek aanleiding zou ge
weest zijn, wanneer dat publiek zichzelf
niet het slachtoffer had gevoeld van een
uit den oorlogstoestand voortkomenden eco-
nomischcn druk. En daarin ligt het ken
merk. dat op de verdere ontwikkeling van
de werkzaamheid onzer Vereeniging zoo
-zijn stempel heeft gedrukt: zij werd gebo
ren te midden van een noodtoestand. De
door haar gepropageerde „selfhclp" werd
ons volk opgedrongen door aanslagen van
buiten op onze economische vrijheid.
Ik behoef er wel nauwelijks aan te her
inneren. zoo vervolgt spr., dat wij ons op
nieuw te midden van een oorlog bevinden,
een economischen oorlog, die voor on6 nog
veel ernstiger gevolgen kan hebben dan de
wereldoorlog, omdat ons land er zelf bij
betrokken raakt.
Wij beleven thans een tijd, die meer dan
'ooit noopt tot verdediging van eigen econo
misch erf.
De verdere beschouwingen van den spre
ker brachten hem op een terrein, waarop de
voorkeursbevveging voor het vaderlandsche
product nog eene andere, wellicht grootcre,
beteekenis kan hebben dan als afweermid
del tegen economische aanslagen van het
buitenland. Het betreft een mede uit den
wereldoorlog stammend crisisverschijnsel,
en wel het ontstaan van wat men noemt,
structuurveranderingen, zoowel in Europa
als in de rest van de wereld. Ons land is
daarbij direct en indirect betrokken, en nu
langzamerhand het besef doordringt, dat die
wijzigingen als van meer duurzamen aard
zijn te beschouwen, worden wij voor de
pijnlijke vraag gesteld of dc grondslag,
waarop onze volkshuishouding is opge
bouwd, geene herziening behoeft. Over dit
vraagstuk behoef ik, aldu6 spr., in dezen
kring niet uit to weiden. Het werd o.a. be
handeld in een 6erie lezenswaardige arti
kelen, verschenen in het tijdschrift Econo-
misch-Stati6tische Berichten van 1 Maart
j.l. De ook theoretisch zoo geschoolde indu-
strieele exponent van een dier beschouwin
gen, Mr. Dr. L. F. II. Rcgout, bevindt zich
hier in ons midden. In overtuigenden be
toogtrant heeft hij ons daarin gewezen op
eenigo realiteiten, die wij onder de oogen
zullen hebben te zien. De voornaamste daar
van is wel, dat ons bedrijfsleven bij de be
staande wereldverhoudingen geacht moet
worden to eenzijdig op den export georiën
teerd te zijn. Al moet de noodzakelijkheid
cener reconstructie in autarkischen zin af
gewezen worden, het valt niet te ontken
nen, dat de economische en sociale struc
tuur van het huidige Nederland wijst in
do richting eencr voortschrijdende industria
lisatie, die zich door de gewijzigde wereld
structuur meer cn meer op de binncnland-
sche markt zal moeten instellen.
Bij dit omvormingsproccs nu, zal de actie
voor het gebruik van Nederlandsch fabri
kaat een rol van beteekenis kunnen ver
vullen. Van beteekenis vooral, omdat zij
het der industrie mogelijk zal maken de
binnenlandsche markt langs natuurlijken
weg te veroveren, zonder afhankelijk te
zijn van overheidssteun, waardoor op den
duur weder extra lasten zouden worden ge
legd op het bedrijfsleven in het alemecn
en op de exportindustrie in het bijzonder.
Zij bevordert het ontstaan van krachtige,
werkzame ondernemingen, die te allen tij
de in 6taat zullen zijn met hun buitcnland-
schc mededingers te concurreeren.
Ik neem deze gelegenheid te baat de in
dustrio er nog eens op te wijzen, welk een
niet le versmaden hulp voor haar in deze
actie aanwezig kan zijn. Dit is len duide
lijkste gebleken bij de jongste met Regee-
ringssteun gevoerde reclame-campagne ten
gunste van het Nederlandsch product. Het
had er veel van, alsof het publiek, onder
den verschon indruk van het zoo verscherp
te buitenlandscho optreden tegen onzen ex
port, door deze campagne uit een dommel
was wakker geschud. Van alle kanten be
reikten ons berichten van verraste v ir-ke
iiers, wien door hunne afnemers de e:sch
werd gesteld hen uitsluitend Nederlandsche
waar te leveren. In sommige gevallen ging
men zelf6 zoover, hij ontstentenis van een
Nederlandsch kenmerk op een aangeboden
artikel, overlegging der betreffende factuur
te vragen.
Het is daarom zoo te betreuren geweest,
dat deze uitbarsting van vaderlandsliefde
de industrie voor een groot deel onvoorbe
reid heeft gevonden. Ik meen dit te mogen
afleiden uit het feit, dat zoodra de uitwer
king der reclamecampagne zich deed ge
voelen, de aanvragen van fabrikanten
voor het voeren van het contrólcmcrk der
Vereeniging, ons plotseling zijn komen toe-
stroomen. Want dit was de klacht, die al
gemeen vernomen werd, dat de koopers
aan hunne goede voornemens om zich Ne-
derlandsche waren aan te schaffen, geen
gevolg konden geven, omdat men in de
eerste plaats niet kon nagaan, wat Neder
landsch fabrikaat was, en verder geen vol
doende aanwijzingen had waar het te ver
krijgen was. Voor onze Vereeniging is dit
geen nieuw geluid geweest. Reeds achttien
jaren geleden bevatten de eerste afleverin
gen van ons tijdschrift ccn rubriek: „Waar
koop ik Nederlandsch Fabrikaat?" Dit wa9
geschied op verzoek van belangstellende
leden, die wilden weten, aan welke adres
sen in hun woonplaats Nederlandscho arti
kelen te verkrijgen waren. Fabrikantcu
werden dan aangeschreven die te willen
verschaffen. Veel resultaat is cr echter niet
mee bereikt. Een plan om ten gerieve van
consumenten een soort adresboek van Nc
derlandsch Fabrikaat uit te geven, liep
dood op dc praktische onuitvoerbaarheid
daarvan. Vele fabrikanten, die zich ver
genoegden aan grossiers te leveren, wisten
niet, welken weg hunne artikelen verder
narnen, de meeste winkeliers en grossiers
wilden de herkomst van hunne artikelen
liever geheim houden. Toen werd overge
gaan tot de instelling van het contrólemerk
der Vereeniging. Dit heeft, als waarborg
voor de Nederlandschc herkomst van be
paalde artikelen, in de praktijk opnieuw
moest weerklinken, wijst er wel op, dat van
dit kentccken lang niet genoeg gebruik
werd gemaakt.
Het is te hopen, dat de industrie zich de
ervaring der lóatste maanden ten nutte zal
maken, en dc merkwaardige omkeer, die do
publieke appreciatie van het Nederlandsch
fabrikaat ondergaan heeft, harerzijds zal
weten ten schragen, door voor eene betere
distributie daarvan zorg te dragen. Een ge
lukkig verschijnsel is, dat de bij deze dis
tributie betrokken tusschenhandel evenzeer
toegankelijk is gebleken voor de lessen, dio
de reclame-campagne heeft opgeleverd. Er
viel ook aan winkelierszijde eeno merkbaar
toenemende belangstelling voor het Neder
landsch fabrikaat te constateercn. Toch zal
er nog heel wat inertie te overwinnen zijn,
voordat tusschen industrie en handeldrij-
venden middenstand do harmonische sa
menwerking verkregen zal zijn, die toch
zoo hoog noodig is om het publiek bij d?
afnarao van Nederlandsch fabrikaat weg
wijs te maken.
Indien de reclamecampagne iets duidelijk
heeft gemaakt, dan is het wel, dat het con-
sumecrende publick, welks onverschillig
heid ten aanzien van het vaderlandsche
product zoo dikwijls in het geding wordt
gebracht, van goeden wille is. Ook aan me
dewerking van overheidswege ontbreekt
het niet. De Rijkscommissie voor de Werk
verruiming Is bij leveringen aan publieko
lichamen zoo diligent, dat hare werkmetho
de van sommige zijden zelfs al te chauvi
nistisch wordt aangevoeld cn veroordeel ine
heeft uitgelokt. Van verbruikerszijde onder
vindt de" voorkeursbeweging voor het Ne-
derlandsch fabrikaat dus reeds onmisken-
baren steun. Laat men nu ook van leveran
cierszijde trachten door eendrachtige sa
menwerking de voorwaarden te scheppen,
waaronder deze beweging tot haar volle
recht kan komen.
Daarnaast openen zich nog andere ver
schieten van werkzaamheid. Men vergete
niet, dat dc term „Nederlandsch Fabrikaat"
ook eene beteekenis heeft, die verband
houdt met onzen uitvoer. De nationale re
constructie, waartoe dc crisis ons dwingt,
heeft hare grenzen. De afzetgebieden, die
geheel of gedeeltelijk voor ons verloren zijn
gegaan, zijn niet allen te vervangen door
de binnenlandsche markt. Welke crisispo-
litiek ten aanzien van onze nationale
voortbrenging ook gevolgd moge worden, zij
zal rekening moeten houden met dc nood
zakelijkheid ons vaderlandsch product een
afzet elders tc verzekeren. Wij zullen ons
onder de gewijzigde omstandigheden moe
ten toeleggen op-eene lierorlönteering van
onzen export, waarbij vroegere verwaarlo
zingen, zooweel ten opzichte van het afzet
gebied als van het afzetapparaat zullen
moeten worden ingehaald. Ik denk b v. aan
do mogelijkheid van een achterstand bij een
zoo voor de hand liggend afzetgebied als
onze overzeeschc gebieden. Het opsporen en
onderzoeken dezer mogelijkheden is een
minstens even groot nationaal belang als
het meehelpen aan de verruiming der bin
nenlandsche markt, en het bevorderen van
dit spccialo belang behoort dus geheel tot
onze competentie.
Maar al deze werkzaamheden kunnen
slechts een voorbereidend en bemiddelend
karakter dragen. De richtige uitvoering der
beoogde maatregelen kan slechts verkregen
worden met de medewerking, en vooral de
goede onderlinge samenwerking van alle
betrokken belangengroepen. Dat het hier
aan bij ons nog al eens hapert, danken wij
aan onze overgeërfde individualistische
eigenschappen. Maar dat het ook anders
kan, hebben wij gezien in do jaren van den
wereldoorlog, toen wij ons metterdaad een
drachtig cn saamhoorig gevoelden, in het
bewustzijn gezamenlijk een gevaar te moe
ten keeren. Ook thans slaan wij voor een
gemecnschappelijken nood, worden wij be
dreigd door gevaren van builen. Laten wij
hopen, dat deze bedreiging de geschillen
zal doon verdwijnen, die in normale tijden
zoo'n belangrijke plaats in ons leven inne
men, cn ons opnieuw tot elkaar zal brengen
in één gemeenschappelijk élan tot herstel
onzer volkshuishouding, waaraan inder
daad behoefte bestaat.
Het verslag van dc werkzaamheden der
Vcreeniging maakt e\onals de rede des
voorzitters met waardgering gewag van het
feit, dat de daadwerkelijke belangstelling
c-n medewerking van den haiideldrijvenden
middenstand zich sterk ontwikkelde, en dat
het publiek hoe langer hoe meer tot het in
zicht komt dat, waar mogelijk, aan het Ne
derlandsch fabrikaat .een gerechtvaardigde
voorkeur moet worden gegeven.
De belangstelling voor onze propaganda-
uitgaven, zooals vlugschriftjes, sluitzcgcls
en wandkaarten bleef zich in sterk stijgen
do lijn bewegen.
Gedurende cle eerste vier maanden van
het jaar werden door of met medewerking
van het bestuur de Vereeniging 68 indu-
striëele filmvoorstellingen gehouden, daar
bij gebruik makend van het industrieel
filmarchief der Vereeniging. Bovendien
werd de op 31 October j.l. aangevangen
filmwintcrrondrcis voortgezet. De laatste
voorstelling hiervan had plaats op 28 April
j.l. In totaal werden op deze wintcrfilm-
rondrcis, die geheel in eigen beheer was ge
organiseerd, 94 bijeenkomsten gehouden,
die alle buitengewoon grooto belangstelling
trokken.
Krachtig werd voortgegaan te trachten
het opgroeiend geslacht belangstelling bij
te brengen voor het doel onzer Vereeniging,
o.a. gebruikmaking van het maleriaal be-
hoorend tot de afdeeling „Reizende school-
tentoonstclling" en door middel van de af
deeling „Lezingen met Jchtbeelden ten be
hoeve van het onderwijs". Het blijft te be
treuren, dat van dc zijde van dc Industrie
voor deze laatstgenoemde afdeeling nog
zoo geringe belangstelling beslaat.
Gezien de groote belangstelling, die be
stond bij onderwijs-autoritciten en dc
schooljeugd voor onze uitgave (2e serie)
„Industrieel kwartetspel", die in het laatst
van verleden jaar verscheen, werden on-
middclijk na verschijning daarvan de noo-
digc maatregelen genomen om een nieuw
kinderspel het licht tc doen zien, welke uit
gave binnen enkele weken zal verschijnen
in een oplage van 65.000 exemplaren.
Dat hoe langer hoe meer het publiek zelf
bij voorkeur Nederlandschc artikelen
wenscht, wordt bewezen door het feit, dat
fabrikanten in zeer slcrk toenemende mate
belangstelling tooncn voor het nationali-
teitskenmerk „V.N.F."
Dc waarde van dit herkcnningsleeken
wordt sterk beïnvloed door liet vraagstuk
hoe kan worden opgekomen tegen mislei
dende voorlichting of aanduiding ten aan
zien van artikelen, die van buitcnlandsche
herkomst zijn, maar die door wijze van ver
pakking, opschriften, aanbeveling in ad
vertenties of anderzins, den indruk geven
dat men met Nederlandsch fabrikaat te
maken heeft. Deze misleiding heeft zooda
nige afmetingen in den laatsten tijd aange
nomen, dat het Bestuur 'der Vereeniging
Nederlandsch fabrikaat zich genoodzaakt
heeft gezien op een ander de aandacht der
Regeering te vestigen, en bij de Regeering
er krachtig op beeft aangedrongen afdoen
de wettelijke maatregelen tegen dergelijke
misleiding te nemen.
De belangstelling van den handeldrijven-
den middenstand kwam in de eerste plaats
tot uiting in de vele tot ons Bestuur gerich
te verzoeken om medewerking le verlecnen
aan te houden Nederlandsch fabrikaat win
kelweken, aan welke verzoeken natuurlijk
steeds zeer gaarne werd voldaan, y
A
Snip
Pd ikaan
Kwartel
25-5
Amsterdam
1-6
25-5
Boedapest
Belgrado
Athene
Mersainatruh
1-6
26—5
Cairo
Rutbawells
2—6
27—5
Bagdad
Boeshir
285
Djask
Karachi
29—5
Jodpoer
Allahabad
30-5
Calcutta
2-6
Akyab
1—6
31—5
Rangoon
1-6
Bangkok
Alor Star
31-5
Singapore
31—5
Mcdan i
2-6
Batavia
Vertrek van het eerstvolgende post
vliegtuig van Amsterdam 8 Juni.
want er is een middel dat U kalm houdt cn
waardoor Uw geest helder blijft.
Mijnhardt's Zenuw-tabletten behoeden U
voor zenuwachtigheid. Ze zijn verkrijgbaar
in kokers van 75 ct bij Apoth. en Drogisten
Onze industriëele voorlichtingsdienst, ten
doel hebbend den afzet van Nederlandschc
artikelen in ons eigen land, zoowel als den
afzet van Nederlandsch fabrikaat in het
buitenland, neemt voortdurend in omvang
to<*
Begrijpelijk is het, dat in de tegen
woordige tijdsomstandigheden onze voor
lichting voor binnenlandschen afzet die
voor buitenlandschen afzet verre overtreft.
In de eerste vier maanden van 1933 werden
194 maal Nedcrlandsche fabrikanten en -af
nemers met elkaar in verbinding georacht
betreffende 321 artikelen, terwijl 55 maal
Nedcrlandsche fabrikanten in verbinding
werden gebracht met buitenlanda.che han
delaren betreffende 168 artikelen
Te betreuren is het dat nog herhaalde
malen de tusschcnkomst van ons bestuur
moest worden ingeroepen om te voorko
men, dat, zonder dat daarvoor aanleiding
bestond, een order in het buitenland zou
worden geplaatst. Te verheugen is daarbij,
dat, wanneer slechts ons Bestuur tijdig
genoeg van te voren werd Ingelicht, her
haaldelijk gelukte te n, dat dc Ne
derlandsche Industrie ivjet ten achter werd
gesteld.
In verband met de industriëele voorlich-
tingsafdeeling aan on» algemeen secretari
aat verbonden, moet melding worden ge
maakt van een nieuw door ons Bestuur
genomen initiatief, waarvan de voorberei
dende werkzaamheden onlangs zijn beëin
digd. Na overleg met de besturen van het
Technisch Economisch Genootschap van
het Koninklijk Instituut van Ingenieurs
wordt door onze Vereeniging in samenwer
king met de Newi Organisatie (een In
genieurscombinatie) een uitvoerig onder
zoek bij de Industrie hier te lande inge
steld, ten einde te ervaren welke grondstof
fen, ondcrdeelen, werktuigen, gereedschap
pen enz. tot nu toe van uit het buitenland
worden betrokken. Hét is de bedoeling op
deze wijze na te gaan voor welke artikelen
gerechtvaardigde kans van afzet hier te
lande kan bestaan bij vervaardigen door de
Nedcrlandsche Industrie.
Zooals bekend, heeft het Bestuur een uit
gebreid onderzoek bij de Industrie inge
steld, ten einde de mogelijkheden voor ver-
grooten afzet in Nederlandsch Indië te kun
nen nagaan. Dit onderzoek is thans geslo
ten, en het omvangrijk verkregen materiaal
is in handen gesteld van een commissie van
deskundigen uit leden onzer Vereeniging,
welke commissie zich bereid heeft ver
klaard, na onderzoek van het verkregen
materiaal ons Bestuur voor te lichten op
welke wijze te dezer zake verder zou kun
nen worden gewerkt. Uit den aard der zaak
zal met deze omvangrijke werkzaamheden
de noodige tijd zijn gemoeid.
Dc voorbereidende werkzaamheden voor
de „Tentoonstellingsrondreis" zijn in vollen
gang.
Het is de bedoeling thans in veertig ach
tereenvolgende plaatsen in Nederland ge
durende drie dagen eene Tentoonstelling
.„Nederlandsch Febrikaat" te doen houden.
Door den zeer zakelijken en praktischcn op
zet is liet mogelijk de kosten voor cle deel-
„Nederlandsch Fabrikaat" te doen houden,
terwijl natuurlijk dankbaar en nuttig ge
bruik kan worden gemaakt van de erva
ringen die wij t.d.z. hebben verkregen bij
de zooeven genoemde filmrondreizen, en
van de verhoogde medewerking en belang
stelling die wij in geheel Nederland daar
door hebben verkregen van plaatselijke
autoriteiten, middenstandsverecnigingcn cn
niet te vergeten huisvrouwenorganisaties
Dc periodiek aftredende leden van het
Dagelijksch Bestuur en Hoofdbestuur, dc
heer rar. S. J. Hogerzeil en dr. W. C. A.
baron van Vrcdenburgh werden herbe
noemd.
Hierna hield ir. J. F. E. Regout een voor
dracht over het onderwerp: „Eenigc prac
tische punten ter bevordering van den af
zet van Nederlandsch Fabrikaat."
Hij gaf een uitvoerig overzicht van het
ontstaan en de ontwikkeling der kerami
sche industrie en bij zijn verdere beschou
wingen beperkte hij zich in hoofdzaak tot
deze industrie, waarbij de inleider er op
wees, dat deze tak van industrie tot een
groote hoogte is opgevoerd.
Intusschen ondervindt dc keramische in
dustrie de volle alamen der conjunctuur.
GROOTE COLLECTIE NIEUWE
STREPEN
VRAAGT PRIJSOPGAVE
LANGESTRAAT 63 TEL 88
Uitvoerig toonde spr. aan om welke re
denen de toestand uiterst zorgelijk is.
Prof. dr. ir. H. Gelissen hield tenslotte
een voordracht over „Toegepast natuurwe
tenschappelijk onderzoek cn zijn beteekenis
voor de industrie, alsmede voor dc moge
lijkheid tot werkverruiming
Treedt hij af als voorzitter?
Het was bekend, dat de voorzitter van
den A.N.D.B., dr. Henri Polak, tot de min
derheid in het bondsbestuur heeft behoort,
die was vóór uitbreiding van het plan-
Douwes.
Ter verklaring van zijn houding ten deze
schrijft hij thans in het bondsorgaan:
Ik zelf koesterde weinig vertrouwen dat
van uitbreiding van de werkingssfeer van
liet plan-Douwes redding van dc nijverheid
verwacht zou mogen worden. Ronduit ge
zegd: in mij leeft de vrees, dat de Belgische
cn Duitsche loonconcurrentie op onze nij
verheid dezelfde uitwerking zullen hebben
als de Japanschc op de Twentsche textiel
industrie.
Maar zekerheid daaromtrent bestaat er
niet. Het is wellicht mogelijk onze industrie
in het leven te houden door toepassing van
het plan-Douwcs op de raelecs. Deze kans
mocht mijns inziens niet ongebruikt wor
den gelaten. Zonder uitbreiding van het
plan-Douwes zijn wij, naar mijn overtuiging
zeker verloren. Mét deze uitbreiding waar
schijnlijk óók. Doch in omstandigheden, als
waarin onze nijverheid zich be\indt, mag
zelfs dc geringste mogelijkheid, dio zich
voordoet, niet verwaarloosd worden.
Bovendien, als onze industrie verdwijnt,
zonder dat uitbreiding van het plan-Douwes
werd toegepast, zou liet odium dienaangaan
de op ons worden geworpen. Men zou dan
en mijns inziens niet ten onrechte, kunnen
zeggen: De industrie had gered kunnen
worden, er bestond daarop althans eenigo
kans en gij hebt, uit hoofde van zuiver theo
retische motieven, geweigerd daartoe mede
te werken; gij zijt dus aansprakelijk voor
het verlies van een van de bcstaansbron-
11011 van cle hoofdstad.
Naar aanleiding van een opmerking van
den secretaris der Alg. Juwcliersvereeni-
ging, den heer Grupping. schrijft de heer
Polak dan nog eens dat hij liet voorstel
der A.J.V. geenszins heeft tegengewerkt,
doch het tegenovergestelde heeft gedaan,
cn dat zijn streven, om zijn collega's en den
Bondsraad aan zijn zijde te krijgen, heeft
gefaald.
Hij vervolgt dan:
Meer dan ik gedaan heb, kon en kan ik
niet doen.
Mijn woord weegt bij mijn collega's en
bij den bondsraad blijkbaar niet meer zoo
zwaar als weleer. In dezo zaak had het
blijkbaar in het geheel geen gewicht
een omstandigheid, die mij voor een moei
lijk probleem heeft gesteld, de keuze name
lijk tusschen mijn plaats verlaten, ten cin-
'n, andere inzichten dan de mijne in de
gelegenheid te stellen ten volle tot hun
recht tc komen, of mijn plaats op het schip,
dat ik bijna veertig jaren heb gestuurd, te
blijven innemen tot het zinkt.
Tot een besluit heb ik nog niet kunnen
komen, besluit dr. Polak. Maar er moet
nog eenigen tijd vcrloopen alvorens be
stuursverkiezing zal hebben te geschieden
en in deze maanden zal ik het met mij zelf
wel eens worden hoe tc handelen.
Nog geen beslissing.
Donderdag heeft het bestuur van den
A.N.D.B. over liet bemiddelingsvoorstel van
het gemeentebestuur vergaderd. Omtrent
het resultaat is nog niet bekend. Vrijdag
vergadert het bestuur van do A.J.V.
HET KAMERLID J. M. KRIJGER.
Neemt ontslag als burgemeester
van Vrlezenveer-
Vriezen veen, 2 Juni. Aan het eindo
van de hedenmiddag gehouden raadsver
gadering deelde de burgemeester J. M. Krij
ger, tevens lid der Tweede Kamer, mede,
dat hij in verband met verschillende om
standigheden zich tot zijn snijt genoodzaakt
zag tegen 1 of 15 September a.s. ontslag
als burgemeester van Vriezenveen aan te
vragen.
f 20.000 VERDUISTERD.
Veertien dagen geleden heeft voor de
rechtbank te Haarlem terechtgestaan een
66-jarige ex-administrateur van een coöpe
ratie te Haarlem, die gedurende eenige
jaren onjuiste boekingen had verricht, en
daardoor ongeveer 20.000 had verduis
terd. Tegen hem was 1 jaar voorwaarde
lijke gevangenisstraf geëischt. De recht
bank veroordeelde hem gisteren lot een
onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 2
maanden.
