DE WITTE
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Damestasschen
NIEUW PARIJS
w w
IN MASSA'S SLIJTERIJ
MEER STILTE
Donderdag 15 Juni 1933
31 e Jaargang No. 295
DERDE BLAD
DE LOTING VOOR DEN
DIENSTPLICHT
PRINSES JULIANA OPENT
DE LINGEBRUG
EEN ONGEWOON GELUID
,-vsV -Zm
.Tr
DE BROCHURE-DUYS
OOK VOOR
LANGESTRAAT 35
Auto-Muziek!
Donderdag 15 Juni in de Rol
zaal te Den Haag
Uiteenzetting van het systeem
Dc jaarlijkscho loting voor ilcn dienst
plicht zal dit jaar plaats hebben op Don
derdag 15. Juni a.s., 's namiddags 2 uur,
in de Rolzaal, Binnenhof 8, te 's-Gravon-
hage. Dezo loting zal worden gehouden
voor dc lichting 1935, waartoe in het alge
meen personen komen te behooren, die zijn
geboren in 1915. Deze personen worden
eerst in Januari 1934 voor den dienstplicht
ingeschreven. Dat dc loting aan de inschrij
ving voorafgaat, houdt verband met do
vooroefeningen ter verkrijging van verkor
ting van eerste oefening, voor welke voor
oefeningen men zich ook reeds vóór dc in
schrijving moet aanmelden.
Zooals wellicht nog niet algemeen he
kend is, heeft de loting tegenwoordig ten
doel om den ingeschrevene aan te wijzen,
die in elke gemeente het .eerst in aanmer
king komt om tot gewoon dienstplichtige
te worden bestemd. Dit komt hierop neer,
dat men voor elke gemeente in het alpha-
betisch register een beginpunt verkrijgt om
dan verder in aJphabetische volgorde de
personen aan to wijzen, dio gezamenlijk het
getal gewoon-dienstplichtigen moeten vor
men, dat aan do gemeente wordt opge
legd. De meeste gemeenten zijn voor de
loting met andere tot een groep vereenigd
en in dit geval wordt zulk een groep als
één gemeente beschouwd. Daartoe wordt
dan ook uit de alphabctischo registers van
die gemeenten één alphabctisch register
voor de gehcele groep samengesteld.
Hoe vindt men nu den naam van den-
geen, die in elke gemeente of groep van
gemeenten lotingsnummer éón krijgt? Dit
gaat als volgt in zijn werk. In de lotings
zaal is een draaibaro bus of trommel met
glazen wanden aanwezig, waarin zich
evenveel lotingsbiljetten bevinden als er
personen ingeschreven staan in het regis
ter van Amsterdam, dat eveneens bij de
loting aanwezig is. Van elk der ingeschre
venen is het volgnummer op een der bil
jotten vermeld, in totaal ruim 6700. Ter
wijl do bus nog vorzcgold is, wordt zij ten
'aanschouwe van het publiek eonige malen
rondgedraaid, waarbij men kan gadeslaan,
dat dc biljetten terdege worden dooreenge-
mongd. Vervolgens wordt de bus ontze
geld en neemt de voorzitter van do lotings
commissie er één biljet uit. Dan wordt na
gegaan welk nummer op het biljet staat en
wie onder dit nummer in het Amsterdam-
sche register ingeschreven is, alsmede waar
deze is geboren. Ook de geboortedatum kan
een rol spelen, waarbij het geboortejaar
niet in aanmerking komt. Deze datum
geeft namelijk den doorslag, wanneer er in
een gemeente of in een groep van gemeen
ten tweo of meer personen zijn met den
zelfden naam.
Het zal wel heel zelden, wellicht nooit
voorkomen, dat er in een gemeente of in
een groep van gemeenten een voor den
dienstplicht in te schrijven persoon is met
precies dcnzclfden naam en dcnzelfden ge
hoortcdatura als door de loting aangewe
zen. Mocht dit echter wel het geval zijn,
dan kan deze, tenzij hij wordt afgekeurd of
vrijgesteld, op lotingsnummer éón rekenen.
Is er zoo'n persoon niet, dan krijgt hij,
wiens naam naar alphabetische volgorde
aan de beurt is, dit nummer. Van dozen
naam af gaat het dan verder met toeken
ning van lotingsnummer 2, 3, 4 enz., totdat
het aantal personen die een gemeente of
een groep van geméentcn te leveren heeft,
bereikt is.
Het Amsterdamsche register, waarvan
hiervóór sprake is, is niet het register voor
de lichting 1935 dit wordt in hoofdzaak
eerst in Januari 1934 samengesteld maar
het register van een vroegere lichting,
daartoe door den Minister van Defensie
aangewezen.
Hoewel eerst in den zomer van 1934 zal
worden uitgemaakt wie van de in 1915
geboren personen tot gewoon dicntsplich-
tige bestemd worden, kan na het bekend
worden van den uitslag van de loting het
gros der voor de lichting 1935 in to schrij
ven personen met vrij groote zekerheid
weten, hoe het met liun bestemming zal
gaan. Alleen degenen, wier geslachtsnamen
alphabetisch voorafgaan aan den uit-
geloten naam en niet ver van dezen naam
verwijderd zijn, hebben kans op vrij loten.
Het vorig jaar was het de naam Wouters,
Gerrit William, die door de loting als nr. 1
werd aangewezen. Dit gaf een goede kans
op vrijloten voor personen met namen ah
van Waning, de Vries en dergelijke. Ge
woonlijk zijn het niet veel meer dan 10 pro
cent, die vrijloten. Dit hangt echter af van
vele getallen, betreffende ingeschrevenen,
vrijgestelden, afgekeurden, enz. Onder vrij
loten moet men verstaan hei bestemd wor
den tot buitengewoon dienstplichtige, waar
aan alleen opkomst bij buitengewone om
standigheden verbonden kan worden.
Dc loting wordt in het openbaar gehou
den. In vorige jaren was er veel belang
stelling van de zijde van het publick, dat,
door de loting bij te wonen, tevens een
fraaie historische zaal lo aanschouwen
krijgt. Belangstellenden zullen goed doen,
vóór 2 uur aanwezig te zijn, daar dc loting
gewoonlijk niet veel meer dan een kwar
tier in beslag neemt.
De Rolzaal is een van dc zalen van het
gebouw, algemeen bekend als „do Ridder
zaal". Ingang aan de zijde van de Hof
straat.
Evenals verleden jaar bestaat de lotings-
commissie uit:
Mr. R. W. J. C. de Menthon Baks. Raads
heer in den Hoogen Raad, voorzitter, M.
Belzer, Luitenant-Generaal, Lid van het
Hoog Militair Gerechtshof, plv.v. voorzitter
en Th. Sanders, directeur van do Staats
loterij:
Plaatsvervangende leden zijn wederom:
Mr. J. van lieerde, oud-Administrateur
ter gemeentesecretarie van Amsterdam. J.
G. Leverland, Luitenant-Generaal-tit b.d.,
en Mej. J. M. J. A. Meijer, lid van do
Tweede Kamer der Statcn-Generaal en lid
van den gemeenteraad van Rotterdam.
Secretaris is V. H. Laforét, hoofdcommies
bij het Departement van Defensie; adjunct
secretaris C. de Wilde, Administratief amb
tenaar lc klasse bij de Staatsloterij.
Geldermalsen ihans rechtstreeks
met de gemeente Buren
verbonden
Geldermalsen, 14 Juni. Onder groo
te belangstelling van de inwoners van
Geldermalsen en Buren en omgeving, heeft
II. K. H. Prinses Juliana heden de nieuwe
brug over de Linge, die Geldermalsen recht
streeks met de gemeente Buren verbindt
voor het verkeer opengesteld. Deze brug ia
op initiatief van het gemeentebestuur van
Geldermalsen in werkverschaffing ge
bouwd. Reeds vroeg in den ochtend
heerschte in Geldermalsen groote bedrijvig
heid. Ver uit den omtrek waren de belang
stellenden toegestroomd. Tegen 11 uuir ar
riveerde Prinses Juliana met klein gevolg
en begaf H. K. H. zich onder luid gejuich
van de bevolking in gezelschap van den
Commissaris der Koningin, den Burgeraees
ter en andere plaatselijke autoriteiten, naar
de nieuwe brug. Hier hield de Burgemees
ter van Geldermalsen, de heer Roozenvelt
an der Ven een toespraak, waarin hij in
de eerste plaats de Prinses dankte vooi
haar bereidwilligheid, dc nieuwe brug
over do Linge voor het verkeer open te
stellen, en waarin hij wees op de bcteckenis
van het riviertje de Linge, voor deze streek
omdat het gedurende "langen tijd de feite
lijke scheiding vormde tusschen Buren, en
do Buursche malsen ton Noorden cn do
Geldersche malsen ten Zuiden.
Na deze rede knipte de Prinses het lint
dat de afscheiding vormde door, en begaf
zich over de brug naar de gemeente Buren
waar H. K. H. het Koninklijke weeshuis en
de Nederl. Hervormdo Kerk bezocht, ten
einde aldaar de graftombe van Maria van
Nassau te bezichtigen. Daarna keerde Prin
ses Juliana per auto naar Apeldoorn terug
Men was In Madrid bezig aan den bonw van acn Immense nieuwe kathedraal. Na
Je revolutie Is hel werk stopgezet, en de vraag rijst of da kerk we! ooit voltooid
zal worden!
Een sociaabdemocrzat die tot
vertrouwen in de regeering
maant
Het gaat cr tegenwoordig in do Redactie
van De S o c.-D e m o c r a a t blijkbaar erg
prettig toe. Partijvoorzitter Oudegccst be
strijdt als redacteur een beschouwing van
een mederedacteur en merkt daarbij vrien
delijk op, „het van hem bekende gebrek aan
critischen zin bij het lezen". Maar dat tot
daaraantoc. De lieer E. van Cleeff zegt in
een artikel De Ncderlandsche planhui6hou-
ding in wording:
„Zijn wij, socialisten, wel altijd eerlijk?
Ook tegenover de „tegenstanders?"
Er is een ministerie afgetreden. Wat heeft
het tot 6tand gebracht? Louter reactionaire
maatregelen? Of heelemaal niets?
Wanneer ik mij bepaal lot één gebied, het
economische, cn dan tot éón onderdeel, de
planhui6houding, dan meen ik toch te moe
ten zeggen: hier zijn belangrijke dingen ge
schied. Ik noem vier dingen, die tot stand
kwamen de contingcntccring den Economi-
echen Raad, de Bedrijfsradcnwct en do Wet
inzake dc buitengewone maatregelen in het
belaüg van den landbouw.
Na over deze ietwat uitgeweid te hebben,
laat hij volgen: „Do Nederlandsche plan-
buishouding is in het allereerste stadium
van wording. Is men er zich van bewust,
dat een planhuishouding, vooral in het be
ginstadium, voor alles eischt: rust, orde, na
tionale samenwerking, sterke centrale lei
ding? Later, als alles loopt, kunnen de on
derdeden groeien tot grootendecls zelfstan
dige organen; in het begin zal ter wille
van de omschakeling cn als reactie op de
vroegere anarchie, een sterk centraal gezag
onvermijdelijk zijn. Later, als alles loopt,
zullen 6tecds hoogere eischen kunnen wor
den gesteld ten opzichte van welvaart, van
goede organisatie, van sociale rechtvaardig
heid, van erkenning van den arbeider als
mcnscb; in hot begin zal, noodgedwongen,
wel eens iets moeten worden opgeofferd ter
wille van den opbouw. Later, als alles loopt,
kan ons volk zich weer de weelde veroorlo
ven van verdeeldheid als het dit wensebt;
thans kan verdeeldheid den opbouw 6lechts
bemoeilijken.
Is het, gezien in dit licht, wel zoo verstan
dig cn is het wel fair om ons zoo vaak te
genover de Regeering te 6tellen, in uiterst
felle bewoordingen en met demonstraties;
verontwaardigd te zijn over elke inperking
van rechten? Is er niet eon juist element in
dien roep helaas vooral buiten onze rijen
klinkend om orde, vrijheid en gezag?
Ik weet het heusch wel: cr valt op deze
of andere punten wel het éón en ander af
te dingen en te critisecrch op hetgeen dc af
getreden Regecring deed of naliet. Maar de
eerlijkheid eischt om het niet bij het af
dingen en het critiseeren te laten.
De Regccringsverklaring en dc Kamcrrede
van dr. Colijn nagaande, merkt de heer Van
Cleeff op:
„Géén Planwirtscliaft, waarbij do Regee
ring do leiding van de productie zelf in
handen neemt. Dus desnoods wèl Planwirt
scliaft onder leiding van anderen, d.w.z.
onder leiding van de leiders van het be
drijfsleven? Ik zou dit laatste, indien dit
werkelijk, de bedoeling is, sterk willen toe
juichen, ook al dreigen er natuurlijk geva
ren. Maar: „Regecrcn is een staatkundig
werk en staatkunde als alle werk, eischt
voorbereiding", liceft dr. Colijn opgemerkt
tegenover mr. Westerman. Geldt niet het
zelfde voor planhuishouding? Slechts zij,
die het bedrijfsleven van binnen uit door
en door kennen, kunnen hier opbouwend
werken. De Regeering. de overheid, is in dit
opzicht zeker de minder deskundige; de lei
ders van het bedrijfsleven zijn de meer des
kundigen. Wanneer dus de Regeering de
„ordening bevordert", zooals minister Co
lijn het uitdrukt, verricht zij m.i. reeds een
zeer belangrijke taak.
Ten slotte de personen van de ministers.
Eén liberaal, doch deze krijgt een departe
ment, van waaruit, planhuishouding in een
zeer voorname bedrijfstak met instemming
van allo partijen aan de orde zal worden
gesteld. Ordening van verkeerswezen im
mers is zelfs door bekende liberale econo
men urgent verklaard. Verder minstens één
overtuigde tegenstander van de liberaal
economische ordening: mr. Van Schaik. En
anderen, die zeker bereid zijn do bakens
te verzetten, wanneer blijkt dat het getij
verloopt.
Alles tezamen meen ik, dat wij ook de
daden van dit nieuwe kabinet op het be
sproken gebied met belangstelling cn ver
trouwen kunnen tegemoet zien. Te betreu
ren is,d unkt mij, slechts, dat niet één of
meer der onzen in dit ministerie zitting heb
ben, teneinde daar ook ónze opvattingen
i.z. ordening van het bedrijfsleven tot her
stel van welvaart naar voren te kunnen
brengen en onze ideeën zoo mogelijk in de
praktijk te realisecrcn."
HET A.S. LUSTRUM TE DELFT.
Vertoontng van een spel
van Paul Storm.
Ter gelegenheid van het 17do lustrum
van het Delftsche studenten corps zal het
Delftsch Studenten Tooneelgezelscliap in
samenwerking met het Delftsch Studenten
Muziekgezelschap „Apollo" op 3 Juli a s.
een uitvoering geven in de Stads Doelen.
Voor dit doel schreef de acteur Paul
Storm een spel in 7 lafcreelen, getiteld „De
Vrede". Leo Ruygrok componeerde hierbij
de tooneelmuziek.
In dit „politieko sprookje', geïnspireerd
op een scenario van Aristophanes beeft de
auteur getracht den vorm der Griekscha
comedie dienstbaar te maken aan hot mo
derne toonael. De handeling verplaatst ons
van een boerderij naar de hemel en van
daar weer terug naar de aarde.
W i' ■>-
Prins Wilhelm, de kleinzoon van Wilhelm II en zijn
jonge vrouw op de huwelijksreis; heel ongegeneerd gekiekt
aan hot strand van Nordermey.
PERSOVERZICHT
Kentering of scheuring
De pas verschenen brochure van „partij
genoot Duijs" vindt nu al commentaar in
enkele politieke organen. Zoo zegt D e
Tijd (r.k):
„Wat wij herhaaldelijk schreven, dat ook
in dc marxistische dwaling het gezond ver
stand van de eerlijken zijn rechten zou her
nemen, wordt thans door de verschijning
der brochure-Du ijs bewezen. Hij stuit op de
consequenties van het Marxisme cn wil
terug. „In theorie liect het bij sommigen
schrijft hij dat tusschen S. D. A. P. en
Communisme alleen verschil zou zijn in
de keuze der middelen cn de tactiek, doch
dat hetzelfde doel nagestreefd wordt.
De Russische staat is ondanks alle fraais
wat er van geschreven is, nog steeds een
zuivere imperialistische staat, waarin de
arbeiders alleen nóg erger slavernij „ge
nieten" dan in menige kapitalistische sa
menleving". Hij wil dan ook wat zelfs in
liberale cn vrijzinnig-democratische krin
gen werd geopperd: ccn ernstig onder
zoek deen instellen naar de vraag, of de
communisten niet onder zoodanigen in
vloed (resp. bevelen) staan van een buiten-
landsche Mogendheid (Rusland), dat zij
daardoor in een Nederlandsch Parlement
eigenlijk niet kunnen worden getolereerd,
tenzij duidelijk kome vast to staan, dat zij
eiken band, zoowel direct als indirect met
dien buitcnlandschen Staat hebben verbro
ken."
Practisch zou deze eisch neerkomen op
liet ontzeggen aan de heeren De Visser,
Wijnkoop c s. van don toegang lot het Ne
derlandsch Parlement, want zonder slaaf-
sche onderwerping aan de bevelen van
Moskou kunnen dc bcroepsopruiers daar
niet ageeren voor do voorbereiding der
wereldrevolutie.
Ook in innerlijken cn uitcrlijkcn eer
bied jegons II. M. do Koningin, waarvan hij
erkent dat Zij zich uitermate constitutio
neel en correct jegens de S. D. A. P. ge
draagt, wil hij een fatsoenlijke houding
zien vastgesteld. Wij moeten ons volkomen
„op den bodem der legaliteit" stellen, vor
dert hij. En zonder op het gebeurde met
de „Zeven Provinciën" te zinspelen, erkent
hij, dat wanneer een schip in gevaar ver
keert, „de kapitein desnoods met de revol
ver in do hand onvoorwaardelijke gehoor
zaamheid eischt." Dat is een gezonder
parool dan de hoonende uitroep van ir.
Cramer!
Want over de nationale gezindheid van
de S. D. A. P. wil mr. J. E. W. Duijs geen
twijfel laten bestaan. Hij heeft aan tien
tallen leden zijner partij do vraag voorge
legd, wat zij zouden doen indien b.v. het
tegenwoordige Duitschland de wapenen
tegen ons land zou opnemen. En het ant
woord was zonder uitzondering: „Er op
slaan!" Geen aarzeling bij een wettige mo
bilisatie, maar erop slaan!
Indien de S. D. A. P. den heer Duijs in
deze loyale gezindheid volgt, zal zij haar
positie in het Parlement en in het land
ongemeen versterken. Ongetwijfeld zou zij
in dat geval voor het Marxisme niet veel
meer beteekenen. Maar in de positie van
een Nederlandsche Labour-partij kon zij
in menig opzicht ons volk tot zegen wor
den, indien zij ook zijn christelijke tradi
ties tot recht liet komen.
Men moet cr thans op letten, hoe de
voorstellen van mr. Duijs door zijn partij
ontvangen worden. Om ze weg te laten
schuiven is vast een commissie benoemd,
die zal probeeren meer tamme hervormin
gen voor te bereiden in afwachting van het
eerstkomend congres. Maar de logische denk
beelden van de brochure zullen inmiddels
in de partij doorwerken, en de beweging
zal eindigen in een kentering of een scheu
ring."
CENTRAAL STEMBUREAU.
's-G r a v e n h a g e, 13 Juni. De voorzitter
van het Centraal Stembureau heeft bepaald,
dat dit bureau een zitting zal houden op
Vrijdag 16 Juni, 'smiddags 5 uur, in dc
oudo raadszaal te 's-Gravcnhage. In dezo
zitting zal door het ]ot do volgorde wor
den aangegeven, waarin zullen wor
den vermeld, de plaatsen, opengevallen door
het niet op lijd inzenden, van hun geloofs
brieven door de heeren Aliman Prawi-
radirdja en Sardjono, die tot leden der
Tweede Kamer waren gekozen.
AFDEELING WIJNHANDEL
TELEFOON 22
Constantino Port f 1.85
Vino Seco Sherry f 1.85
1931e Zollinger Himmelrelch 1.—.
per anker van IS IL 13.
zijn nog steeds verkrijgbaar
BOERENMEISJES
BOERENJONGENS
VOORBURGH
PRIMA ADVOCAAT
diverse merken „OUDE KLARE''
en het bekende S. H. M. Schilletje"
HAVIK 4L TeL 292.
HET DUITSCHE MORATORIUM.
Vragen van den lieer Korfórihorst aan den
minister van Economische Zaken:
I. Is de regeering bereid aan do Kamer
mededeelingen te doen omtrent haar stand
punt ten aanzien van het door Duitschland
ingestelde betalings-moratorium?
II. Is de regeering niet van oordeel, dat
deze door Duitschland genomen maatregel
de mogelijkheid opent, tot valuta-dumping
op de Nederlandsche markt, zoodat niet al
leen de belangen der crediteuren, maar ook
die der Nederlandsche producenten zeer
ernstig worden bedreigd?
III. 16 de regeering bereid maatregelen
te treffen, teneinde de Nederlandsche be
langen tegen de door Duitschland gevolgde
politiek krachtdadig te verdedigen? Zoo ja,
op welke wijze?
PROF. MR. A. C. JOSEPHUS JITTA.
Naar wij vernemen heeft de minister van
sociale zaken den heer prof. mr. A. C. Jo-
scphus Jitta, buitengewoon hoogleeraar aan
de Technischo Hoogeschool te Delft, ver
zocht te willen optreden als voorzitter van
de in te stellen commissie, bedoeld in arti
kel 8 der Bedrijfsradenwet. De heer Jose-
phus Jitta heeft zich hiertoe bereid ver
klaard.
Do taak van dio commissie is o.m. den
minister te adviseeren omtrent de weneche-
lijkheid van het instellen van bedrijfsraden
en omtrent andere onderwerpen, welke met
het instellen van zoodanige raden verband
houden.
U vindt Uw claxon misschien erg
muzikaal, een symphonic gelijk I
Weet U, dat niet iedereen er zoo over
denkt? Dat anderen Uw autohoorn
vooral 's nachts liever niet hooren?
Wilt U er ook een» om denken, dat
onze maatschappij rust noodig heeft?
Geen law«ai, maar:
