DÉ EÉMLANDEQ
Medische Hulp
L. J. LUYCX ZOON
rim ut» fluvemtwiiciM {02J Llcfdad,0htld,.,dvtrttntiïo TOord.
Maandag 19 Juni 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31 e Jaargang No. 298
GANGSTERS IN BOTSING
MET DE POLITIE
P0RTUGEESCH ANGOLA IN
OPSTAND
AMERIKAANSCH MEMORANDUM
OVER DE TARIEVENVERLAGING
STAHLHELMDEMONSTRATIE
VERBODEN
DE BESPREKINGEN TE
LONDEN
DE M00RDEPIDEMIE IN
BULGARIJE
9 uur 53 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Groote keuze
ZOMERSTOFFEN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
wee^ f™*1 gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513
PRI IC nCR mVFRTFMTIFM v«n 1-4 regel» I 1.05 met Inbegrip vin een bewijsnummer
helft van den prljl. Kleine Adverttntlin „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 tegela
50 cent. elite regel meer 10 cent, driemaal plaatsen l 1.—. Bewijsnummer extra 1 0.0S
De economische wereldconfe
rentie te Londen. Er zijn
weer allerlei moeilijkheden
gerezen.
Wanneer men de balans opmaakt van de
eerste week, sinds de economische wereld
conferentie bijeen is gekomen, is er nog
geen aanleiding al te luidruchtig in de han
den te klappen, want moge er ongetwijfeld
in de Britscho hoofdstad menigmaal een
prettige geest heersclicn, dit neemt niet
weg, dat men feitelijk nog niet al te veel is
opgeschoten cn de vooruitzichten ook nog
2iict al te schitterend zijn. Het heeft er
meermalen den schijn van, dat de naties,
wier vertegenwoordigers prachtig klinken
de leuzen verkondigen, er door een onweer
staanbare macht van worden weerhouden
ferm en manmoedig te breken met hun na
tionale handelspolitiek, die tot dusver 'n al
te volstrekt, kortzichtig en louter op eigen
belang gericht karakter droeg. Wanneer
men het accoord, dat ten aanzien van de
Stillhaltccredictcn werd bereikt, uitsluit,
Btaat overigens nog niets met zekerheid
vast, tenzij men de voorloopigc regeling wil
vermelden, die getroffen is met befrekking
tot de oorlogsschuldcn. Zooals men weet,
heeft Amerika er genoegen mee genomen,
dat enkele mogendheden, die niet tot groo
tere betalingen in staat verklaarden tc zijn,
een geringer bedrag afdroegen als blijk van
Ihun goeden wil. Polen en Frankrijk echter
hebben op 15 Juni, den vervaldatum, niets
van hun 6chuld of rente afgedaan cn dat
vooral Parijs in gebreke bleef, heeft in
Amerika grootc ontstemming tewccgge
bracht, waarvan men begrijpelijkerwijze
den weerslag ook kan bespeuren op de Lon-
dcnsche conferentie. Washington heeft, om
dat de Fransche rcgccring noch den jong
6ten Dcccrnbertermijn voldeed, noch bc
taalde, wat het midden Juni verschudigd
was, een nota naar Parijs gestuurd, waarin
nog eens nadrukkelijk de aandacht wordt
gevestigd op de Fransche tekortkomin;
Van officicu6c zijde heeft men Frankrijk
eveneens voldoende duidelijk gemaakt, dat
Amerika wel bereid is over 't waagstuk der
schulden van gedachten to wisselen en een
definitieve herziene regeling voor te berci
den met die landen, welke zich geheel of
gedeeltelijk van hun schuldverplichtingen
kweten, maar niet met staten, die doen,
alsof Amqrika niets meer heeft te vorderen.
Er wordt aan toegevoegd hier komt het
betoog tenminste op neer dat pas met
Parijs kan worden gepraat, wanneer de
Franschen letterlijk en figuurlijk een klin
kend bewijs hebben gegeven van hun goc
den wil. Hetzelfde geldt voor België ci
Polen.
Naar men zich verder herinnert, ging er
de vorigo weck ook nog al een beetje ge
juich op, toen naar alle windrichtingen
werd geseind, dat er in ccnigcrlei vorm een
tariefbestand was gesloten, waarvan de be
leekenis wel-is-waar werd beperkt door re
serves, voorwaarden, uitzonderingen e.d.
maar met wat goeden wil kon men niette
min spreken van een soort cconomisclicn
wapenstilstand, waarvan de tijdsduur voor-
loopig zou samenvallen met dien der Lon-
denschc conferentie. De geestdrift, gewekt
door dit gcntlcmcn-agrccment, is inmiddels
alweer een beetje gcbluscht, doordat de
Amerikanen er een grooten emmer koud
water over heen hebben gegooid. Van
Amcrikaansche zijde toch was aan dc hand
gedaan en allen sympathiseerden toen
met liet gebaar der Ver. Staten de ta
lieven alle met tien procent, tc verlagen
maar het duurde niet lang, of op het sccrc
(ariaat der conferentie kwam het ontnuch
torende bericht binnen, dat het voorstel in
zake reductie der tarieven met tien procent
liiet kon worden beschouwd als een voor
stel der Amcrikaansche delegatie. Dat Uit
aanvankelijk zoo werd voorgcstleld, was het
uitvloeisel van een vergissing, zoo gccom
plicecrd, dat wij de lezers er niet mee mo
gen vermoeien.
En dan was er de vorige weck, gelijk men
weet. ook 6teeds sprake van een stabilisatie
overeenkomst, waarvan de strekking zou
zijn de verhouding tusschen den dollar en
het pond voorloopig te regelen. Dc Bank
van Engeland, de Bank van Frankrijk en
de Federal Reserve Bank hadden een plan
uitgewerkt, teneinde de schommelingen van
pond cn dollar binnen een zekere grens te
houden. Thans 6troomen echter uit Ame
rika berichten binnen, die alle behelzen, dat
Washington het valutavoorstel, zooals het
nu geredigeerd is, onaannemelijk acht.
Men wil daar niets weten van een inter-
nationale controle op dc koersschommclin
gen in den tijd, dat van gedachten wordt
gewisseld over een duurzamer stabilisatie,
liet schijnt, dat president Roosevelt word
geleid door dc vrees, dat de voorgestelde
stabilisaticrcgeling een storenden invloed
zal uitoefenen op dc prijsstijging in Amcri
ka, die zich juist den laatsten tijd begon af
Ie teekenen. Het slagen van het herstclpro
gram, waarvan feitelijk inflatie den grond
slag vormt, ligt Roosevelt blijkbaar zoo na
aan het hart, dat hij in uitvoerige last
gevingen aan dc Amerikaansche afvaard
ging duidelijk heeft laten uitkomen, dat dc
Amcrikaansche president zich met niets wil
inlaten, waardoor zijn streven, om de prij
zen en loonen in de Verccnigdc Staten om
hoog le s.uwcn, gedwarsboomd zou kunnen
worden. Dc Amcrikaansche delegatie mag
tourluopig te Londen dan ook geen enkele
bespreking voeren over 't valutavraagstuk,
zoolang de onderstaatssecretaris Molcynict
dc Engclsche hoofdstad is aangekomen.
En daar Molcy pas Woensdag voet aan
boord zet, is het waarschijnlijk, dat de va-
lutakwcstie een dag of tien van de baan zal
geraken. Roosevelt vindt het beter, dat rnen
Londen eerst maar een beetje praat over
do tarieven cn andere aangelegenheden.
Wanneer de overige landen op dit stuk van
zaken en met het uit den weg ruimen van
andere handelsbelemmeringen blijken ge
en van tegemoetkomendheid, kan de sta-
bilisatickvvcstie weer aan dc orde worden
gesteld.
In Frankrijk en wellicht vele andere
landen betreurt men bet, dat Roosevelt
zoo afwijzend staat tegenover een onmid
dellijke stabilisatie, daar de confercntie-
beid erdoor wordt bemoeilijkt, aangezien
clcn niet inzien hoe men duurzame econo
mische regelingen tc Londen zal kunnen
effen, zoolang het onzekere clement van
een instabiele munt blijft bestaan, maar
6ommige optimisten meenen, dat dc aange
kondigde Amcrikaansche amendementen
toe kunnen bijdragen, dat het valuta-
steem een soepeler karakter zal gaan dra
gon. Waarin dit soepele bestaat, wordt ons
echter voorloopig nog niet opthuld, doch
itgesloten is het intusscbcn geonszins, dat
de houding van Roosevelt, die tot dusver af-
ijzend stond tegen alle Londcnschc valuta-
overeenkomsten, het uitvloeisel is van zijn
oorncmcn den weg der inflatie tc betreden
en aan de tegenwoordige depreciatie van
den dollar een nog omvangrijker karakter
te geven.
Vier agenten gedood
New-York, 17 Juni. (V. D.) Te Kan
sas City in den slaat Missouri heeft een
schietpartij plaats gevonden tusschen gang
sters cn de politic, waarbij vier politic
agenten cn een gevangene werden gedood,
terwijl twee agenten werden gewond. De
agenten hadden opdracht een ontsnapten
gevangene naar liet tuchthuis te brengen.
Toen zij uit den trein stapten, zagen zij
zich tegenover een zwaarbewapende groep
gangsters geplaatst, die trachtten den ge
vangene to bevrijden. Daar deze poging
mislukte, grepen zij naar de wapenen en
verwonden twee agenten, waarop de politie
het. vuur beantwoordde.
Nadat meer dan 100 schoten waren ge
lost, waarbij vier agenten cn dc gevangene
werden gedood, ontkwamen de gangsters,
FRANSCH MILITAIR VLIEGTUIG
NEERGESTORT.
Nancy, 18 Juni. (V.D.) Een militair
vliegtuig is bij een demonstratievlucht in
brand geraakt en neergestort. De bestuur
der werd gedood. Van de toeschouwers
erden 25 personen gewond, van wie vier
ernstig.
Ambtenaren om 7 leven
gebracht
Lissabon, 17 Juni. (V. D.) Volgens
bier ontvangen--berichten bevindt zich de
oorlogszuchtige stam der Moeskoebcn in
het achterland van dc provincie Mossame-
des in Portugeesch Angola in opstand te
gen de Portugccsche autoriteiten. Zij
trachtte do Portugccsche kolonisten tc
overweldigen. De stam bestaat uit 8000
krijgslieden, die gewapend zijn met mo
derne geweren.
Portugeesche ambtenaren, die in dc dor
pen der inboorlingen wilden binnendrin
gen, werden vermoord. De Moeskoeben heb
ben heele dorpen in brand gestoken cn ge
plunderd, andere inboorlingen neergescho
ten en kudden vee weggedreven.
De Europegsche kolonisten verlangen,
dat onmiddellijk troepen tegen dc opslan
delingen zullen worden afgezonden.
Londen. 17 Juni (V. D.) De Amerikaan
sclie en Poolschc delegaties hebben den
oorzittcr der Economische conferentie Di
ll. Col ij n, memoranda over haar voorstel
len doen toekomen. In het Amerikaansche
memorandum wordt een verlaging der tol
muren door veelzijdige overeenkomsten
voorgesteld, en wel allereerst een verlaging
an 10 van alle tollen, ïnclussief de bij
zondcro rechten en andere invoerrechten
Verder wordt gewezen op de wenschclijk
heid van het verminderen der invoerbeper
kingen alsmede voorgesteld een uitbreiding
an hot larievenbestand tot na den afloop
der Economische wereldconferentie, opdat
intusschcn constructicvo maatregelen kun
ncn worden uitgewerkt voor de vcrbetc
ring der internationale handelsbetrckkin
gen. Verder wordt nog voorgesteld als sli
mulans voor de verlaging der tolmuren hel
sluiten van bilaterale verdragen met als
basis dc mccst-begunstigings-clausulc.
De poolschc delegatie stelt voor ten eer
ste een ovcreenkomsf tot verbetering en
geleidelijke afschaffing der \alutabeper
kingen voor handclsbetalingcn, en ten twee
dc een overeenkomst tot afschaffing van
invocr-bcperkingcn en invoerverboden.
Brunswijk, 17 Juni. (V.D.) De Bruns-
wijksche regeering heeft een Stahlhelmde-
monstratie, die op 25 Juni zou plaats heb
ben en waaraan de eerste bondsleider,
rijksminister Franz Scldte, zou deelnemen,
verboden.
Do regeering heeft aan dc pers een lang
communiqué doen tiekomen, waarin wordt
ingegaan op do voorvallen in het lands
verband Brunswijk \an den Stahlhelm
„Onder deze omstandigheden aldus ein
digt het communiqué lijkt het ontoe
laatbaar, dat de voor 25 Juni georgani
seerde demonstratie van den Stahlhelm in
Brunswijk doorgaat. De regeering heeft
zich in verbinding gesteld mei de bevocg
de instanties om te voorkomen, dat deze
demonstratie plaats vindt en om te bewer
ken, dat ook in het vervolg dergelijke mee
tings van den Stahlhelm niet worden ge
houden."
NIEUWE AANSLAG TE
KLAGENFURT.
Klagenfurt, 17 Juni. (V. D.) Ti
middernacht weerklonk hier een hevige
ontploffing, die in de geheele stad werd
gehoord. Met tusschcnpoozen van 5 minu
ten volgden nog drie ontploffingen.
Bij onderzoek bleek, dut voor het huis
van den Chr. socialen landsraad Silverstcr
Lcer een helschc machine was ontploft
die de ruiten op de eerste en de tweede
verdieping had vernield. De drie latere
explosies waren van ongcvaarlijkcn aard
VON HINDENBURG ONGESTELD?
Berlijn, 1S Juni. (V.D.) Naar aanlci
ding van in het buitenland circuleerende
geruchten betreffende een ziekte van den
Rijkspresident, wordt door het bureau van
den Rijkspresident officieel verklaard, dat
von Hindenburg goed gezond is eu zij
ambtsbezigheden op dc gewone wijze ve
vult.
BUREAU VAN DEN GROOT-DUITSCHEN
BOND BEZET.
Berlijn. 17 Juni. (V. D.) Dc nieuw-
opgerichte pcrsafdceling van den Jeugdlei
der van het Duitschc rijk deelt mede, dat
hedenmorgen is bezet het bureau van den
Groot-Duilschcn Bond, die onder leiding
staat van admiraal von Trotha. Materiaal
is in beslag genomen. Het bureau is geslo
ten. Als motivcering voor dezen maatregel
wordt aangevoerd, dat de Bond zich vijan
dig tegenover dc Hitlcrjeugd heeft getoond.
Admiraal Von Trotha heeft geprotesteerd
bij den rijkskanselier cn bij den Pruisi-
schen minister-president.
STRIJD TEGEN DE WERKLOOSHEID
IN ZWEDEN.
Do Zwcedschc regeering vraagt een ere-
diet van 288 millioen kronen ter bestrijding
der werkloosheid; 149^ millioen zullen door
een leening gevonden worden. Hiermede
wil men werk verschaffen aan 74.000 werk
loozen.
DE BESPREKINGEN TE LONDEN.
Henderson probeert over ont
wapening te spreken, maar
vangt bot bij de Franschen.
ouden. 17 Juni. (V.D.) De Daily Tele-
graph schrijft, dat dc voorzitter der on
wapeningsconferentie, Arthur Henderson, in
het gebouw der economische wereldconfe
rcntie te Londen pogingen doet om in con
tact tc komen met buitenlandschc declne
mors ter bespreking van ontwapenings
problemen. In het algemeen is de neigin
daartoe slechts gering cn verklaren zij, dat
zij meer belangstelling hebben voor dc eco
nomische problemen. Vooral dc Franschen
staan afwijzend tegenover alle ontwape
ningsbesprekingen.
HET STABILISATIE VOORSTEL.
Voor Amerika onaanvaardbaar.
Washington, 17 Juni. (V.D.) Onder
staatssecretaris Acheson heeft verklaard,
dat liet Londensche valutavoorstel in zijn
huidigen vorm voor Washington onaan
vaardbaar is. De voorstellen cn dc instruc
ties die dc Amcrikaansche delegatie heeft
ontvangen, bieden volgens Achcson een
basis voor verdere besprekingen.
S.A.-APPÈL TE ERFURT.
Erfurt, 18 Juni. (V.D.) Meer dan 60.000
bruinhemden hebben vandaag deelgeno
men aan het S.A.-appèl. Hitler, die ver
schenen was met den Hongaarschen pr
mier Goerabocs. inspecteerde het défilé, dat
vier uren duurde.
Officieel communiqué met be
trekking tot de uitkomst der
Stillhalte^onderhandclingcn
Londen, 1G Juni (V.D.) Vrijdagavond
erd een communiqué gepubliceerd over de
Stillhalte-onderhandclingen, die van 13 tot
1G Juni in dc Martinsbank te Londen zijn
jevoerd. Hierin wordt medegedeeld, dat de
besprekingen betrekking hebben gehad op
zekere wijzigingen in de overeenkomst. Al6
resultaat daarvan werd een opzegging van
paragraaf 16 van de Stillbalte-overccn-
komst toegestaan. Vervolgens werd de vraag
besproken, of met het oog op de gewijzigde
omstandigheden alle terugbetalingen van
kapitaal tijdelijk moesten worden uitgc
6teld. Er werd besloten, dat de terugbeta
lingen van kapitaal ten bedrage van onge-
eer 75 millioen goudmark zullen worden
uitgesteld tot 28 Februari 1934. Deze wijzi
ging is met onmiddellijke geldigheid onder
teekend cn dus voor alle bij de Stillhalte-
overeenkomst betrokken staten geldig. Ten
slotte wordt in het communiqué gezegd, dat
op verlangen van den president van de
•ijksbank dc consultatieve commissie de
crediteuren verzoeken zal een verlaging van
den legcnwoordigen rentevoet aan te beve
len.
De valuta-wapenstilstand.
Londen, 1G Juni. (V. D.) Dc vertegen
woordigers van de centrale banken van
Frankrijk, Engeland cn Amerika hebben
heden hun onderhandelingen over stabili
satie der valuta voortgezet. Nog steeds
wordt verklaard, dat verwacht kan worden,
dat voor den duur der economische wereld
conferentie een valuta-wapenstilstand zal
worden afgekondigd. Een voorloopigc over
eenstemming der deskundigen is reeds be
reikt. Ingeval het stabilisatieontwerp, dat,
naar verluidt, een verhouding van 4.05 dol
lar per pond zou vastleggen, wordt aange
nomen, zal het waarschijnlijk in het begin
an de volgende weck worden voorgelegd
aan de valuta-commissie der economische
wereldconferentie.
Sofia, 1(5 Juni (II.N.) Het toenemen van
het aantal politieke moorden in Bulgarije
heeft in het geheele land een protestbewe
ging veroorzaakt. De bladen wijzen er op;
dat door dc toeneming van het aantal po
litieke moorden do verwarring in hot bin
nenland steeds grooter wordt, terwijl ook de
naam van Bulgarije in het buitenland daar
door in discrediet wordt gebracht. Bij de
begrafenis van het jongste slachtoffer heeft
zich een eigenaardig incident voorgedaan
De begrafenisstoet trok n.l. niet naar het
kerkhof, maar naar het hoofdcommissariaat
van politie. Dc familie van den vermoorde
verklaardo daar, dat de moordenaar maar
verder voor de begrafenis moest zorgen cn
liet het lijk voor het gebouw in do kist
staan. Dc commissaris heeft daarop de pol
tie gelast gegeven het verdere van de begra
fenis te regelen.
"7 "3 1
BUITENLAND.
Verboden Stahlhelmdemonstratic.
(Eerste Blad, pag. 1)#
Portgucescli Angola in opstand.
(Eerste Blad, pag. 1)
Amerikaansch memorandum over de ta.
iovenverlaging.
(Eerste Blad, pag. 1)«
BINNENLAND.
Onze lange golf verloren.
(Tweede Blad, pag. 1
SPORT.
Voetbal.
Hoe Go Ahead kampioen werd. P. S. V*
met 3—0 geklopt.
(Tweede Blad, pag. 3J.
Stormvogels—Feijcnoord 2—2.
(Tweede Blad, pag. 2).
Athletiek.
Fraaie overwinningen van Berger in Ber
lijn in het nummer 100 en 200 Meter.
(Tweede Blad, pag. 3).
Atletiekwedstrijden *A'. V. A. C.
(Tweede Blad, pag. 3).
Waterpolo.
Zwem- en watcrpolowedslrijden Maas.
HollandDuitschland 25.
(Tweede Blad, pag. 4).
Een overwinning voor A. Z. cn P. C. IL
(Tweede Blad, pag. 2).
OMTREK.
De opening van bet Soester natuurbad. 1
(Tweede Blad, pag. 4.)
STADSNIEUWS.
liet Lunapark weer in vollen gang. v
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het IC N. M. I. tc de
Bilt.
Hoogste barometerstand 7G3.7 to Vardö.
Laagste barometerstand 744.0 to Shields.
Verwachting: Meest matige, Zuidelijke
tot Zuidwestelijke wind, half tot zwaar be
wolkt of betrokken, nog regenbuien, wei
nig verandering in temperatuur.
Do diepe depressie die Zaterdag van uit
het Noordwesten m het waarnemingsge
bied was binnengekomen, werd stationnair
boven Engeland en dc Noorsche zee, en
zonk geleidelijk op. In het Oostzee-gebied
kwam echter sinds gisteren een nieuwe dc-
p res si o tot ontwikkeling, die zich uitdiepte
in do richting van het Kattegat en zich
met de anderen zal vereenigen. Op IJsland
was dc luchtdruk gisteren weer langzaam
dalende. In het geheele Noordwesten zijn
dc luchtdrukverschillcn gering, en is het
weer rustig.
In het Noordoosten en Noorwegen
heerscht in het gebied zonder nachten wa
re zomerwarmte, die hooge temperaturen
geeft aan dc Noorsche kust cn merkbaar
is, tot aan de Starön.
Daarentegen worden do Britsche eilan
den cn het geheele vaste land van Europa
overstroomd met koclo luehtmassa's die tot
diep in Centraal Europa buiig weer ver
oorzaken, met plaatselijke ware regen en
onweer.
Het einde van dc toestand van koel weer
is nog niet in zicht, al zou het weer wel
licht minder buiig worden, wanneer de
depressie centra's zich iets meer naar het
Noorden verplaatsen.
EEN BOEK OVER DE LAPLANDERS.
Stockholm, 16 Juni. (II. N.) Het insti
tuut voor rasscnbiologic tc Upsala heeft een
uitvoerig werk over de rasscnbiologic der
Laplanders gepubliceerd. Het werk is tot
stand gekomen onder leiding van prof. II.
Lundbcrg, die een uitgebreide studie van
dit onderwerp heeft gemaakt, zoodat on
geveer 90 van alle Laplanders, die door
den burgerlijken stand in Zweden inge
schreven zijn, bij het onderzoek konden
worden betrokken, welk onderzoek zich
over een tijdvak van ruim 100 jaar uit
strekt. Ondanks dc moeilijke omstandighe
den, waaronder deze nomaden van het
Noorden leven, neemt het aantal Laplan
ders met ongeveer 20 per generatie loc.
Een vijfde deel van rle zuigelingen sterft
gedurende het eerste levensjaar. Het sterf
tecijfer is betrekkelijk gering, wat wellicht
een gevolg i6 van hot feit, dat dc Laplan
ders niet in zoo hooge mate aan het risico
van infectie bloot zijn gesteld al6 dc bevol
king in dc steden. In het geheel zijn thans
niet minder dan 10,000 rondzwervende Lap
landersgezinnen geregistreerd. Het werk
zal door een tweede deel gevolgd worden,
dat in hoofdzaak gewijd zal zijn aan de
verkregen rncdisch-biologischc resultaten,
de ziekten onder dc Laplanders, de gevol
gen van dc rassenvermenging enz.
RIJDT VEILIG!
Niet schuins, maat steeds loodrecht
Een rijweg oversteken,
Nadat ge eerst geducht
De straat hebt afgekeken!
De geheele weck 's nachts heelt dienst de
apotheek van de lirma Jos. Haan.
LANGESÏRAAT 49-51
TELEFOON 190
