DE EEMIANDEU
L. J. LUYCX ZOON
Maandag 31 Juli 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. <g° Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 26
BALBO MAAKT ZICH
GEREED
DE BRANDSTICHTING IN
DEN RIJKSDAG
GAAT HULL HEEN?
MUSSOLINI HEDEN
VIJFTIG JAAR
DE FRANSCHE TROEPEN
IN MAROKKO
9 uur 22 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAX' BELT U EVEN
1093
Garage Nic. Bovée, Kamp 41
ZOMERSTOFJES
AMERSFOORTSCH DAGBLAD1
ABONNEMENTSPRIJS ptr 3 maanden vooi Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/r
Binnenland franco per post per 3 maanden 13.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadighelds-advertentién voor de
helft van den prijs, Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—# Bewijsnummer extra f 0.05
De onrust in Spanje duurt
voort Beginnen de fascisten
I zich te roeren?
Gelijk men zich herinnert, zijn de autori
teiten in Spanje de laatste dagen overge
gaan tot de aanhouding van honderden
sommige berichten gewagen zelfs van en
kele duizenden personen, terwijl even
eens ettelijke huiszoekingen hebben plaats
gevonden. Het merkwaardige hierbij is, dat
deze arrestaties en huiszoekingen zich in
ongeveer dezelfde male tot de links- en
rcchts-cxtremistis'che elementen hebben
uitgestrekt. De premier, Azana, heeft dan
ook gesproken van een anarcho-fascisli-
sche beweging.
De minister van binnenlandschc zaken
heeft bestreden, dat er sprake was van een
samenzwering cn beeft hieraan nog toege
voegd, dat het optreden der politie alleen
tea doel had waarborgen te bieden voor dc
veiligheid. Deze mededeeling, om de maat
regelen der autoriteiten te rechtvaardigen,
is nu niet bepaald veelzeggend en nog al
tegenstrijdig; dc ofl'icieele instanties zijn
lot dusver evenmin met andere raotivec-
ringen voor den dag gekomen, zoodat bet
verklaarbaar is, dat allerlei vermoedens en
combinaties de ronde doen, die niet erg
bevorderlijk zijn voor het aanzien der
regeering. Verscheidene kringen hellen
dan ook over tot de opvatting, dat men te
doen heeft met een coup de thé&tre, die
geënsceneerd is om het ministerie-Azana,
welks bestaan de laatste tijden gevaar
loopt, als den redder uit een groot gevaar
voor te stellen.
Niet dat een nieuwe rebellie builen liet
bereik der mogelijkheden ligt; terecht wijst
de Madrileensclic berichtgever der Frank
furter Zcitung erop, dat in Spanje ouder
gewoonte voortdurend wordt geconspireerd
cn. onder dc republiek behooren samen
zweringen gewoonweg tot den goeden toon.
liet publiek pleegt zelfs meestal tevoren
ingelicht te zijn over de plannen dei-
samenzweerders, het tijdstip van uitvoering
der omwenteling en andere bizonderheden.
Dos te meer trekt liet de aandacht, dat na
een actie, die naar het heette zoo'n
grootschecpsch karakter droeg als dc thans
mislukte, niet eens een bewijskrachtige
uiteenzetting volgt van hetgeen zich in
werkelijkheid heeft afgespeeld Ook dc pers
tast in het duister; alleen één der
bladen geeft een voorstelling van zaken,
die door de overige kranten wordt overge
nomen en die tot dusver niet is bestreden.
Volgens deze uiteenzetting betrof het dit
maal m Spanje een onderneming, die ccn
fascistisch karakter droeg en uitging van
dc „jons", d.w.z. den nationaal-syndicalisti-
schen strijdhond. Deze organisatie stuurt
niet rechtstreeks aan op eep omwenteling,
doch haar doel is in de meest uitecnloo-
pende streken van het land onlusten in
liet leven te roepen, om op deze wijze cën
alarmtoestand voor to bereiden, die voor
de anafcho-syndicalistisclie arbeidersbon
den, die steeds tot oproer bereid zijn, een
prikkel zou zijn om er op los te slaan. Men
heeft, zoo wordt voorts betoogd, van de al-
geineéne verwarring gebruik willen maken
om een militaire dictatuur uit te roepen. Dc
actie zou beginnen op den dag van den
heiligen Santiago, dien do organisatie der
Spaansche fascisten, dc jous, tot schuts
patroon heeft uitverkoren.
Het Spaansche fascisme, dat nog in zijn
I kinderschoenen staat en waarvan pas den
laatsten tijd iets naar buiten blijkt, is
uiterlijk naar liet Italiaansche voorbeeld
georganiseerd, doch is nog lang geen inner-
lijk-sterke en eensgezinde organisatie,
I doordat invloeden cn belangen eencr mo-
iiarchistisch-clericale reactie, die in dc
eerste plaats streeft naar het terugwinnen
van oudo privilegiën, daarin nog ccn grootc
rol spelen. Daarom moeten achter de z.g.
fascistische plannen in Spanje voorloopig
Dog altijd d i c drijfkrachten worden ge
zocht, welke een vernieuwing van het land
met man en macht trachten tegen te hou
den.
De anarclio-syndicalistischc arbeidersbon
den hebben inmiddels dan ook onder hevig
protest elke betrekking met dc „jons" be
streden. Dit behoefde echter voor de zuiver
anarchistische groepen, die in hun rijen
actie voeren, vooral voor dc beroepsbenden
der terroristen, geen beletsel tc zijn om bij
c\entueele onlusten, onverschillig van
vclke zijde die in 't leven worden geroepen,
Hink van leer tc trekken. Dat dc beteekenis
cn de ernst van do omwentelingsplannen,
die den fascisten thans in de schoenen
worden geschoven, lioel groot zijn, mag
echter twijfelachtig worden geacht.
worden cn de ramen nemen zoo goed als
den gchcelen wand in beslag, zoodat men
een ruim uitzicht heeft. Het rijtuig is ge
heel als salonrijtuig ingericht en voorzien
van gemakkelijke stoelen. Elk rijtuig i6 in
een bepaalde, moderne kleur gehouden en
wel in eiken trein een rijtuig in het bruin,
crème, groen, grijs en geel, welk kleurver
schil niet op klasseverschil wijst, aangezien
alle plaatsen in dezen trein van dezelfde
klasse zijn. In eiken trein rijden twee zeer
moderne restauratierijtuigen mee, welker
inrichting cn rneubileering bestaat uit een
ruime toepassing van 6talen buizen. De L.
N. E. R. zal voorloopig vijf van deze toe-
ristentreinen in gebruik nemen.
nieuwe salonrijtuigen voor en-
gelsche toeristentreinen.
Londen, 28 Juli. (V. D.) Heden is van
Ling's Cross Station te Londen de eerste
tocristentrein naar hei Noorden vertrok
ken, samengesteld uit het nieuwe type sa
lonrijtuig, dat de-London and North-Eastern
Railways in gebruik hebben genomen voor
lange trajecten in vacantietijd door de
mooie gedeelten van Engeland.
De wagons kunnen geheel opengeschoven
S h o a 1 Harbour, 28 Juli (V. D.) Gene
raal Balbo heeft, na de weerberichten te
hebben afgewacht, bevel gegeven alles ge
reed te maken voor onmiddellijk vertrek.
Ieder vliegtuig heeft 4000 L. benzine en 600
L. olio ingenomen. Balbo heeft definitief
besloten rechtstreeks van Newfoundland
naar Valentia in Ierland tc vliegen. Hij
hoopt den afstand van 1800 mijl in 13 uur
te kunnen afleggen. Balbo heeft persoonlijk
het tiezicht gehouden op de laatste voorbe
reidingen van het eskader. In verband met
de warmte was hij \erschcncn zonder
boord en in hemdsmouwen.
Opnieuw uitstel.
New York, 29 Juli. (V.D.) Volgens de
laatste berichten uit St. Johns op New
foundland is dc Italiaansche Oceaanvlueht
van Newfoundland naar Ierland voorloo
pig opnieuw uitgesteld, nadat zij oorspron
kelijk was vastgesteld op Zaterdagochtend
3.30 New-Yorkschen lijd.
Nader wordt medegedeeld, dat generaal
Balbo ccn uitnoodiging zou hebben aange
nomen van dc Franschc regeering om op
de terugreis naar Italië met het eskader te
landen te Bcrre hij Marseille. In dit geval
zal Balbo dus van Ierland niet naar Am
sterdam vliegen.
Leipzig, 2S Juli. (V.D.) Van welinge
lichte zijde verluidt in \erband met het
proces tegen de brandstichters in den
rijksdag, dat den beklaagden, aangezien zij
nog geen verdedigers hebben «gekozen, ver
dedigers zijn toegewezen. In dit verband
worden dc volgende drie advocaten ge
noemd: Seuffcrt, Iluber en Tcichcrt, die
alle dria bekendheid verwierven in de be
handeling van strafzaken.
N e w-Y o r k, 28 Juli. (II. N.) Volgens de
Herald Tribune loopen er te Washington
geruchten over een aanstaand aftreden van
Huil als staatssecretaris van buitenland-
sche zaken. President Roosevelt zou onte
vreden zijn over de wijze, waarop Huil als
leider van de Amerikaanschc delegatie de
zaken heeft geleid.
arbeidskampen voor vrouwen.
Koningsbergen, 28 Juli. (II. N.) In
Oost-Pruisen zullen 15 arbeidskampen voor
vrouwen ingericht worden. Voorloopig zul
len daar 180 vrouwelijke studenten cn 200
werkloozc meisjes ondergebracht worden
roodfrontstrijders in westfalen
gearresteerd.
Recklinghausen, 28 Juli (V.D.) Do
politic tc Recklinghausen heeft in dc laat
ste dagen ccn grootc actie op touiw gezet
tegen den hond van roodfrontstrijders in
Dorsten en HervestDorsten. In totaal weï
den 30 personen gearresteerd. Eenige hand
granaten werden gevonden, verder een
paar pistolen cn revolvers, twee karabijnen,
twee infantcriegewercn en een hoeveelheid
munitie.
verhooging der korting.
Buitenzorg, 27 Juli (Aneta) Vastge
steld is ccn ordonnantie tot verhooging
der korting op de verlofstractcmenten van
10 tot 17 Deze verhooging treedt in wer
king rnet ingang van 1 October a.s.
japansch protest tegen bezetting
van eilanden door frankrijk.
Tokio, 28 Juli (V.D.) Volgens een semi-
officiecle mededeeling heeft het Japansche
kabinet Vrijdag, na een verslag van den
Minister van buitenlandsche zaken over dc
bezetting door Frankrijk van eenige eilan
dengroepen te hebben aangehoord, beslo
ten den minister van buitenlandsche zaken
machtiging te vcrleencn bij de Fransche
regeering te protesteeren tegen deze bezet
ting. De tekst der nota wordt nog niet ge
publiceerd.
oostenrijksch spoorweg
beambte door s.a. gearresteerd.
We en en, 28 Juli. (V.D.) Naar uit Salz
burg gemeld wordt, is Maandag j.l. de Oos-
tcnrijkschc spoorwegbeambte Josef Ber
ger, die werkzaam is bij de Oostenrijksche
„Ileizhausexpositur" in Passau, door S.A.-
politie gearresteerd. Berger zou voor den
naar Oostenrijk gevluchten sociaal-demo-
cratischen arbeidersleider Preuss een kof
fer met effecten, geheime documenten en
propagandamateriaal naar Oostenrijk heb
ben gesmokkeld
was het aannemen van een onderen naam
steeds moeilijker gemaakt. Hierin wordt
thans verandering gebracht, aangezien
men van meening is, dat er al tc veel
personen in Hongarije leven, die buiten-
landsch klinkende nomen hebben, hetgeen
bij buitenlandsche vertegenwoordigingen,
bijv. op sport/gebied, al bijzonder opvalt.
Teneindo aan dit bezwaar tegemoet te
komen, zal men de bepalingen op het rna-
gyariseeren van namen thans weer verge
makkelijken. Men verwacht, dot als ge
volg van deze verordening minstens 50.000
personen er toe zullen overgaan van naain
te veranderen.
hull.
nieuwe onderzeesche
telefoonkabel.
Londen, 28 Juli. (V.D.) Een zeer mo
derne onderzeesche telefoonkobcl zal de
volgende maand worden aangilegd over den
zeebodem tusschen Dover en het continent,
waardoor het telefonisch verkeer tusschen
Engeland en het vasteland zal worden ver
gemakkclijkt, wanneer do kabel zal zijn
aangesloten op de nieuwe lijnen, die aan
beide zijden van het kanaal zijn aangelegd.
italiaansche vlag op grieksche
eilanden.
A then e, 28 Jul,. (V.D De gezagvoerder
van ccn Italiaansch schip heeft op de drie
onbewoonde Gricksche eilanden Kynarof,
Mavriagaro en Dvadi in dc nabijheid van
A-morgos de Italiaansche vlag doen hij-
schcn.
De Grleksbhe minister van marine stelt
cin onderzoek in. In Grieksche kringen is
men van mecning, dat liet hier slechts een
vergissing van den I.'uliaanschen gezag
voerder betreft.
hitler verplaatst zich gaarne
per vliegtuig.
Berlijn, 28 Juli. (II.N.) Dat rijkskansc
lier Ilitlcr zich gaarne van een vliegtuig
bedient, is hekend. Een record op dit gebied
heeft hij, volgens de DuiUcho bladen, wel
op Woensdag gemaakt. Dien dag vertrok
hij des morgens om 8 uur met het vliegtuig
U 52 uit Bayreuth en landde om 9 uur
te München, waar hij de 450 jonge Italiaan
sclie fascisten begroette. Om half 12vertrok
hij met zijn begeleiders naar Berlijn, waar
hij om 40 minuten over 1 landde, om deel
tc nemen aan dc begrafenis van admiraal
von Schroder. Na afloop van dc begrafenis
vertrok hij om 3 uur weder naar Bayreuth
waar hij om 5 uur aankwam, om de „Fcst-
spiele" bij tc wonen.
vikinggraf ontdekt.
Stockholm, 28 Juli. (II.N.) Tc Laang-
torn in centraal Zwiden is een vikinggraf
ontdekt. In het graf vond men. behahe het
geraamte, een volledige wapenrusting cn
een zwaard, dat vermoedelijk uit het Zui
den van Engeland stamt. Het handvat was
met zilveren ornamenten versierd, waarop
enkele runetcekms gegraveerd zijn. Aan
den voet van het graf vond men nog been
deren van een paard cn van een hond, zoo
dat men aanneemt, dat de oyerlcdene met
zijn lievelingspaard en hond begraven is.
Het graf is van een ongewoon type, zoodat
het in hooga mate dc belangstelling van de
archaeologen trekt.
verordening inzake maximum
salarissen.
Berlijn, 28 Juli. (H.N.) liet rijksministc
rie voor economische aangelegenheden heeft
een verordening uitgevaardigd, volgens
welke in alle bedrijven, waar met staal
gelden gewerkt wordt, niemand can hon
ger salaris dan een minister mag genieten.
gunstige oogst ver wachtingen
in rusland.
Berlijn, 28 Juli. (V.D.) Omtrent den
cconomischcn toestand der sovjet-uni; rap
porteert het instituut voor conjunctuuron
derzock, dat de oogst belooft gunsiig tc
zullen zijn.
De handelsbalans van Rusland is sedert,
eind 1932 actief geworden. De waarde van
den invoer is in de eerste 5 maanden met
49.6%, dc uitvoer met 20.3% rgcdaald.
Duitschland, dat de»grootste leverancier is
van Rusland, is in de laatste maanden ook
de grootste afnemer van Rusland gewordm
verandering van namen
vergemakkelijkt.
Boedapest, 28 Juli. (V.D.) De minis
ter van binnenlandsche zaken heeft een
verordening uitgevaardigd inzake het ver
gemakkelijkcn van de magyariseering van
namen. Sedert bet einde van den oorlog
Heden viert het hoofd der Italiaansche
regeering, Mussolini, zijn 50sten verjaardag.
Hij werd 29 Juli 1883 te Predappio in de
provincie Romagna geboren als de zoon
van een dorpssmid. Volgens den wil van
zijn moeder, die zelf onderwijzeres was,
werd hij opgeleid tot onderwijzer. Reeds
vroeg toonde hij veel belangstelling voor
de politiek. Doordat hij de socialistische bc-
_inselen aanhing, moest hij zijn betrekking
opgeven, om zich te onttrekken aan dc
straf voor een politieke overtreding. In
Zwitserland moest hij gedurenden eenigen
tijd zijn brood als metselaar verdienen. La
ter studeerde hij aan do universiteit van
Lausanne, waarna hij hoofdredacteur van
een socialistisch blad werd. Na zijn uitwij
zing uit Zwitserland hield hij zich eenigen
tijd in Oostenrijk op, tot de verleening van
amnestie het hem mogelijk maakte naar
Italië terug te keeren. In 1912 werd hij wc
gens anti-militaristische actie veroordeeld
tot zes maanden gevangenisstraf. In den
wereldoorlog werd Mussolini nationalist.
Hij richtte toen het blad Popoio d'Italia op.
Den geheelen oorlog maakte hij in dc loop
graven rnee. Na den oorlog stichtte hij den
fascistischcn bond, met behulp waarvan hij
in 1922 zich van de macht meester maakte.
Sedert dat momen tleidt Mussolini dc poli
tiek van Italië.
binnenland.
Jaarvergadering van de A.V.R.O.
(Tweede Blad, pag. 2)"<
Geval van gasverstikking te Voorburg.
Twee dooden,
(Tweede blad, pag. 1)<
Een ernstig auto-ongeluk tusschen Nij*
megen en Malden eischt twee dooden.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Tweehonderd menschen in Winsum ziek'
als gevolg van ijsvergiftiging.
(Tweede Blad, pag. 1.)
omtrek.
Vrachtauto in Edo omgeslagfc,
(Tweede Blad, pag. S)i
stadsnieuws.
Zomerfeest der Spceltuinverceniging Soes-
terkwartier.
(Eerste Blad, pag. 3).
sport.
Om het terreinkampioenschap van de U. P»
M. C. (Tweede Blad, pag. 2).
A.Z. en P.C. wint van Zwemlust met 43«
(Tweede Blad, pag. 2).
Dc U. P. A. B.-kampioenschappen te Cu-
lemborg. (Tweede Blad, pag. 3).
Parijs, 28 Juli. (V.D.) Uit Rabat wordt
gemeld, dat de actie der Fransche troepen
tot pacificatie van het Atlas-gebergte snel
voortgang vindt. Twee der belangrijkste
opstandige stammen uit deze streek, de Aït
Iiaddidoï en de Ait Moghab verspreiden
zich meer en meer cn langzamerhand ko
men belangrijke declcn van deze stammen
zich onderwerpen of verzoeken om onder
handelingen inzake onderwerping.
Dc mobiele brigade van Tadla, waaraan
dc Aït Quancrghi zich hebben onderwor
pen, ziet dagelijks nieuwe groepen van
deze stammen, die zich komen melden. Een
belangrijk «groep van do Aït Moghab cn
verscheidene families van dc Imdghas bob
ben zich gemeld bij generaal Giraud. On
derhandelingen worden gevoerd met stam
men uit het gebied van dc Amoghas.
de leening aan oostenrijk
Londen, 29 Juli (V.D.) De News Chro
nicle meldt, dat dezer dagen de overeen
komst inzake dc lecning aan Oostenrijk tot
stand is gekomen, liet protocol is van
Fransche zijde getookend door den Minis
ter van financiën Bonnet en den minister
van buitenlandsche zaken Boncour Naar
verluidt, zou men van Fransche zijde heb
ben getracht de Oostenrijksche regeering
tot een coalitie met dc sociaal-democraten
te bewegen.
generaal moeto overleden.
Bevestigd wordt, dat dc Japansche opper
bevelhebber in Mandsjoerijc, Moeto, i
overleden. Men vermoedt, dat Moeto h?
slachtoffer is geworden van een aansio^
Den dagbladen is het verboden iels te pu-
bliceeren over de oorzaak of het verloop
van de ziekte, waaraan Moeto is overleden,
Medegedeeld door liet Ivon. Ned. McL
Instituut de De Bilt.
Hoogstd barometerstand 7G9.9 te Cler
mont.
Laagste barometerstand 740.9 te Aberdeen.
Verwachting: Krachtig© tot matige
later verder afnemende Noord-Westelijke
tot Westelijke wind, afwisselende bewol*
king, aanvankelijk waarschijnlijk eenige re-
'gen en iets koeler.
De Bilt, 31 Juli. In het etmaal van
's avonds 29 tot 's avonds 30 Juli zijn de
weersomstandigheden in Friesland gunstig
«geweest voor het optreden van aardappel*
ziekte.
Sinds Zaterdagochtend hebben de wisse
lingen in den weerstoestarid over de Brit*
sche eilanden, het Noordzeegebied en ons
land, zich snel ontwikkeld. Nadat de secun
daire depressie, die Zaterdagochtend over
Schotland lag, in ons land bij het Oost
waarts trekken zware onweersregens had
gegeven. (Amsterdam had 43, Groningen 36
m.M.) volgde Zondag in den loop van den
dag een opklaring, die zich te snel ont
wikkelde om van langen duur te zijn. Een
nieuwo depressie ten Westen van Ierland
kondigde reeds gisteravond den stormach-
tigen toestand en do nieuwe regenkansen
voor heden aan.
Een opklaren en afnemen van den wind
is in den loop van morgen tc verwachten,
waarbij een depressie bij IJsland do kans
geeft, dat zich dc ontwikkeling in 'gelijken
zin herhaalt. De toestand van zwakke
wind cn mooi weer, zonder bijzonder hoo-
gc temperaturen in Frankrijk houdt aan,
en ook in het grootste deel van Duitsch
land cn Zwitserland bleef het weer vrij
vast
RIJDT VEILIG!
De fielslamp naar beneê gericht
't Doet U de galen vinden
En nooit kan dan Uw rijwiellicht
Een ander gaan verblinden.
Generaal moeto,
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
De laatste
koopt u nu heel GOEDKOOP.
