Schrijfmachines
K. DIKKESCHEY
DAMESKAPPER
Yam Boeken en Schrijvers
TAXI- WEELDE IN DE RESIDENTIE
H0M0E0PA1HISCHE MIDDELEN
Crème Gebak
LUNCHROOM VONK
WAAKZAAMHEID STEEDS
MEER GEBODEN
Reparatie en Onderhoud
Fa. H. ELZENAAR
Co.
Dr. MADAUS
DRUPPELS f 0.60 POEDERS
H. M. WATELER-v. DIJK
Emmertjes IJs van Vonk
J. VONK Wzn.
Neemt U eens onze bekende
In vier smaken
Nougatine Mokka
Marasquin Sinaasappel
75 cent per stuk
VRUCHTENGEBAK 75 cent
Concertgebouw
„DE VALK"
„TRANSPIRON"
DROGISTERIJ „DE GAPER"
H.v. VIANDENSTRAAT 20
Drogisterij „De Aspirin"
Victoria
Hollandia i
Water
Vichy
Aeskulsp
HAAGSCHE BRIEVEN
De regels van het verkeer in sommige
gevallen niet zoo scherp om:
schreven, dat er niet
mee te marchan:
deeren valt
Een goed voorbeeld vindt altijd navol
giug, vooral wanneer er tegelijk niet te ver
smaden materieele voordeden aan verbon
den zijn. Het groote succes, dat de zooge
naamde baby-taxi's hebben verworven van
het oogcnblik af, dat ze in bedrijf werden
gesteld, heeft natuurlijk gelokt tot navol
ging. Zoodat wo nu nog een paar nieuw
scorten babywagentjes er bij hebben gekro
gen. Daar is de Vitax en de Tri tax en de
Bleutax om van de gewone blokbandw agens
en verhujurauto's niet te spreken. En het
zou hier het moment zijn om een spreek
woord to lanceeren, en te boweren, dat veel
varkens de spoeling dun maken, als niet
uit allo omstandighoden bleek, dat er voor-
loopig in Den Haag plaats schijnt te zijn
voor al die huurwagens.
Daar wordt getaxid met een ongekende
geestdrift. Door iedereen, ook door degenen,
die zich vroeger tien keer zouKlen beden
ken voor ze tot zoo iets bijzonders overgin
gen. Want tot nu toe leek voor de autolooze
burgers, die hun eenvoudigen dagelijkschen
gang door de Haagscho straten gingen en
die op goen onkele wijze aangetast waren
door ecnig symptoom van willen meedoen
cn hebben wat een ander heeft, waarvoor
door velen met zoo'n hardnekkigheid go
streden wordt voor deze autolooze bur
gers dan leek een taxi, als ze niet om een
of andere reden dringend en gebiedend
noodzakelijk was, een luxe, waar men niet
zoo maar toe besluiten kon. Ik ken men-
schen, die zich verkwistend voelden worden
op het moment, dat zo zich lieten overhalen
om met een auto in plaats van met de
tram huiswaarts te keeren.
Nu is dat op eenmaal anders geworden
als gevolg van de samenwerking van een
aantal factoren, waaronder uiteraard de
verhooging der tramtarieven cn de verla
ging van die dor taxis en zoogenaamde
luae-verhuurwagens niet do geringste zijn.
Letterlijk iedereen zie je nu in taxi's rijden,
in kleine of in groote wagens, dat doet er
niet zoo veel toe De eene onderneming
maakt de prijzen nog aantrekkelijker dan .le
andero, or is er telkens een, die eenzclfd*
traject voor nog iets minder aflegt en het
publiek profiteert daarvan, dat spreekt.
Hot directe gevolg is eon onverwachte
toename van hot autoverkeer door onzo
straten, men kan wel bijna spreken van een
verdubbeling. En meer dan ooit is waak
zaamheid en voorzichtigheid cn strikt vol
gen van do verkeersregels dringend geboden
te meer nu de maximumsnelheid sedert
eonigen tijd is afgeschaft cn ieder mag rij
den zoo snel hij wil, mits hij maaar veilig
rijdt. Dat maakt, dat niet-autorijdende men-
schcn, die het gewoel cn het gekrioel met
ondoskundigc en dies soms wat verschrikte
oogen aanzien, hun hart wel eens vasthou
den op drukke verkeerspunten en zich af
vragen wat nu eigenlijk „veilig rijden" is.
Het gaat natuurlijk niet aan om overal
maar verkeersagenten neer te zetten, die do
stroomen van weggebruikers Van iedere
descriptie in do juiste banen moeten hou
den Dan zou een versterking tot het dub
bele van ons vcrkccrspolitiecorps waar
schijnlijk niet voldoende zijn. Uiteraard
moet men ook wat en zelfs tamelijk veel
overlaten aan het gezond verstand cn het
gevool voor discipline der weggebruikers
zelf Daar zou in het algemeen nog wel een
cn ander aan op te voeden vallen. De ver
leiding is nu eenmaal sterk om bij een op
hooping van moeilijkheden nog gauw even
ergens langs of omheen te glippen, vooral
wanneer er niet het minste gevaar bij is.
Ook zijn de regels van het verkeer in som
mige gevallen met zoo scherp omschreven,
da« er niet to marchandceren valt.
Daar is, om een kleinigheid to noemen,
bijvoorbeeld de bepaling van het rechts
langs den weg rijden. Do algemeene regel
is, dat men aan den reebtekant van den
weg behoort te rijden, onverschillig met
welk voertuig. Dat is simple comme bon
jour. Maar het geval wordt dadelijk minder
simpel in die straton, waar vluchtheuvels
zijn geplaatst bij de tramhaltes. Want langs
die vluchtheuvels mag zoowel links als
rochts gereden worden. Mot het gevolg, dat
men daardoor aan den linkerkant van de
straat komt. Maar in dat geval schijnt het
niet te hinderen. Beehalvo dan weer in dio
straten, waar op het vcrkcerspaaltje
's avonds verlicht dat aan het begin
van den vluchtheuvel staat, met een dwars
pijltje is aangegevon, dat men alleen rechts
van den vluchtheuvel mag rijden. In de ge
vallen dat dit pijltje ontbreekt, gaat men
blijkbaar van het standpunt uit. dat' de
vluchtheuvel de straat verdeelt in twee
straatjes maar dan zeer smalle waar
weer opnieuw een verdeeling links en
rechts wordt gemaakt. Men vraagt zich of
of het niet eenvoudiger en ook logischer
zou zijn om de opvatting te volgen: voertui
gen behooren aan do rechterzijde van de
straat te rijden, du« ook rechts van de
vluchtheuvels, want anders zijn ze aan den
linkerkant van de straat?
De automatische verkoersseinon laten ten
minste aan duidelijkheid niet te wenschcn
over en zij laten ook geen interepretatics
toe. Zij geven in rood en groen om de zoo
veel minuten aan: nu 'moet er gestopt wor
den en nu mag men passeeren. De wegge
bruikers hebben niet anders te doen dan
xleh daaraan te houden. Alleen, dat is het
nu juist, ze doen het niet altijd. Want als
het verkeerssein op rood staat, en dus ge
biedt halt te houden, cn er is toevallig
juiist in de mchlinlg die mag doorgaan geen
verkeer, dan is natuurlijk do verleiding
heel groot om toch maar even door te rij
den, per fiets of per auto. Wagens met
paarden houden zich gewoonlijk wel heel
strikt aan de regels, omdat het voor hen
zooveel riskanter is die te overtreden. Bij
nieuw geplaatste automatische seinen wor
den gedurende eenigen tijd verkeersagen
ten geposleeerd om het publiek op te voe
den tot de inachtneming ervan, waartoe
ook behoort het achter do streep blijven, als
er gestopt moet worden.
Toch vragen, ook bij de striktste inacht
neming van bepalingen en geboden, som
mige wegen dringend om ontlasting van
het verkeer. Zoo onder andere do Verhuell-
wog, die langzamerhand dc groote verbin
dingsweg voor auto's tusschen Oude Sche-
veningsche Weg en Nieuwe Parklaan via
de Witte Bn.'»g geworden is. Dat was vroe
ger een prettige rustige wandelweg, een
cliaussee, waarlangs men op mooie zomer
dagen ook wel ging toeren in een open vic
toria of berline. Later werd hij zeer gewaar
deerd door fietser^, die aan do Bataaf gin
gen tennissen. In den laatsten tijd waren
dezen echter hun leven niet meer zeker in
do allerletterlljksten zin. Ecnige ongeluk
ken, waarvan verleden jaar een met doo-
delijken afloop er werd toon door een
zandauto gcd jongentje van twaalf jaar
doodgereden maakten maatregelen nood
zakelijk en nu is er langs dicu weg een
nieuw fietspad gekomen dat voor een deel
den weg volgt-, dan echter afbuigt en door
het hout, evenwijdig met een reeds be
staand ruiterpad, naar de Witte Brug loopt.
Het komt een eindje rechts van den grooten
weg uit cn dat is do eerste dagen vöor de
fietsers een ontzaglijk probleem geweest. Op
drie punten van den weg worden agenten
geposteerd orn den fietsers den weg te wij
zen, dien zc nu voortaan gaan moesten. Dc
moesten leken maar zeer matig ingenomen
en informeerden of dat nu altijd zoo blijven
moest. Z" hadden waarschijnlijk min of
meer hot gevoel, dat zij via Keulen naar
Rome gestuurd werden. In werkelijkheid zal
het waarschijnlijk geen minuut verschil
maken. Het eenige inconvenient en dan
alleen nog maar voor fietsers, die niet ter
plaatso bekend zijn is de moeilijkheid
om dit nieuwe rijwielpad te vinden als zij
uit de richting Scheveningcn, dus van dc
Witte Brug, komen.
Dan ligt de groote, geasfalteerde weg, de
Verhuellwcg vlak voor hen cn noodigt hen
als het ware uit daarlangs te rijden. Maar
gebiedendo borden verwijzen hen naar het
fietspad de agenten zijn nu weg dat
eenige meters naar links ligt, juast voorbij
den ingang van het ruiterpad en dat tot
overmaat van ramp gewoonlijk nog min of
meer aan het oog onttrokken wordt door
een ijskarretjo, dat daar stationneert. Dat
geeft aanleiding tot onzekerheid cn aarze
ling en juist op dezen hoek is dat onge
wenscht, omdat het verkeer daar toch altijd
al min of meer aan opstoppingen lijdt.
Want do Witte Brug is inderdaad rijkelijk
smal voor een dubbel tramspoor, auto's
fietsen en paarden. Voor de voetgangers is
er een trottoir, dus die blijven buiton hot
geding. In theorie althans, in de praktijk
voelen ze zich wel eens ernstig in het ge
drang, als er oen tram passeert en juist op
dat oogenblik een niot wat schichtig paard
schrikt voor een naderenden reclamewagen
cn als eenig punt om zich in veiligheid to
brengen juist dat trottoir kiest En bijna
alle paarden uit alle Haagscho maneges
nassoeren minstens eenmaal daags de Witte
Brug. W.P.
Prol. EINSTEIN.
De briefwisseling tusschen
Einstein en Freud over de
vraag: „Waarcm Oorlog?'
(Uitgevers-Bedrijf: N.V,
Seyffardt's Boek- cn Mu
ziekhandel. Amsterdam Sin
gel 13).
Het „Institut International de Coöpera
tion Intcllcctuelle, het te Parijs gevestigde
orgaan van den Volkenbond, heeft Prof.
Einstein uitgenoodigd, met een door hem
aan te wijzen per
soonlijkheid in een
oponlijko briefwisse
ling een onderwerp
te behandeien, waar
van dc keuze geheel
aan hem werd over
gelaten. Teleurge
steld door do gerln
go resultaten, welke
men met de pogin
gen om den oorlog
uit te bannen tot
dusver bereikt had,
kwam Prof. Einstein
tot do overtuiging,
dat onderzocht moest
worden, of on
hoeverre de behoefte
om oorlog tc voeren
wortelde in don
mensch zelf. cn hij
zocht voorlichting in deze materie bij Prof
Sigmund Freud, die wel in de eerste plaats
bevoegd is een oordeel over 's menschen
innerlijk uit te sreken. Aldus ontstond een
merkwaardige briefwisseling, die thans
brochure-vorm is uitgegeven, en waarover
wij in deze rubriek eenige opmerkingen
illen maken.
Het eerste, wat ons treft in deze wisse
ling van gedachten tusschen wellicht d<
grootste geleerden van den tegenwoordige»
tijd, is de zuiverheid van de probleemstel
ling. Want inderdaad, de beëindiging van
owelddadigo conflicten is geon quacstie
an gezindheid, het is een vraag naar do
mogelijkheid van de verlamming van in
het diepste wezen van den mcnsch werk
zame instincten. Het verschil tusschen pa
cifisten en niet-pacifisten is geen verschil
in zedelijke doelstelling, maar oon verschil
in uitlegging van ervaringsfeiten.
Het aandeel, dat Prof. Einstein neemt iu
do oplossing van het probleem beperkt zicb
eigenlijk tot de probleem-omschrijving, de
eigenlijke uitwerking wordt gegeven door
reud.
Het merkwaardige in de houding, wolko
Einstein ten aanzien van het oorlogsvraag-
stuk inneemt is hierin gelegen, dat dc
vraag in welk opzicht de menschelijke aan
driften den oorlog voortdurend te weeg
brengen, onafhankelijk van de pogingen,
die telkens ondernomen worden om hem
uit tc bannen, voor hem do centrale vraag
is. Bestond die vraag niet. dan was de op
lossing zeer eenvoudig: de Staten scheppen
oen wetgevende en rechtsprekende „over
heid" voor de beslechting van alle tusschen
ben ontstaande conflicten Zij binden zich,
zich to onderwerpen aan de door het wet
gevende orgaan uitgevaardigde wetten; zij
verplichten zich alle geschillen voor tc leg
gen aan een gerechtshof, zich onvoorwaar
delijk te buigen voor zijn beslissingen, als
mede maatregelen uit to voeren, welke dit
gerecht voor de verwerkelijking van zijn
beslissingen noodzakelijk acht."'
Maar reeds Einstein, hoewel hij goen
psycholoog is, vermoedt mot zijne weten
schappelijke scherpzinnigheid, dat men hier
komt te staan voor de moeilijke vraag van
de macht of het geweld, die een complemen
tairo working oefent bij het zich „doen gel
den" van het recht. Het is deze vraag, waar
Freud met groote belangstelling op ingaat.
„Wij zien", aldus Freud „dat recht
de macht is van een gemeenschap."
„Hot is nog altijd geweld, bereid zich
tegen iederen enkeling te keeren die
zich tegen verzet; het werkt met dezelfde
middelen on streeft naar hetzelfde doel
het verschil ligt werkelijk slechts daarin,
dat het niet meer het geweld van den en
keling is dat zich laat gelden, maar hot
geweid der gemeenschap. Doch voor dezen
overgang van het geweid naar het nieuwe
recht is de vervulling van een psychologi
sche voorwaarde noodzakelijk. Het samen
gaan der velen rrióct bestendig cn duur
zaam zijn. Indien het sleebis tot stand werd
gebracht ter bestrijding van één overmach
tige, om na diens onderwerping weer uit
elkaar to vallen, dan zou er niets bereikt
zijn. Do eerstvolgende, dio meent dat hij
dc sterkste is. zou benieuw naar dc heer
schappij streven cn het spel zou eindeloos
worden herhaald. Dc gemeenschap moet
permanent in stand worden gehouden, moet
zich organiseeren. voorschriften uitvaardi
gen, die het gevrecsdo verzot van on volg
zame loden verhoeden, organen aanwijzen
die waken over de nakoming (lor voor
schriften of wetten, en zorgen voor do ten
uitvoerlegging der rechtmatige daden van
geweld. Met de erkenning van een zoo
danige belangengemeenschap ontstaan tus
schen dc leden van een verecnigde men-
schengrocp gevoelsbanden, gemeensehaps
gevoelens, waarop haar werkelijke kracht
berust.
Hiermede is, zoo zegt Freud, het .esscn-
ticelo bepaald: de onderwerping van het
geweld door overdracht der macht aan een
groofcro eenheid, die door de gevoelsban
den van haar leden in stand wordt gehou
den. Al het verdere is uitwerking cn herha
ling. Dc verhoudingen zijn eenvoudig, zoo
lang de gemeenschap uitsluitend bestaat
uit een aantal even sterke individuen. Dc
wetten dezer vereènfging bepalen dan. in
hoeverre de enkeling, ten einde een veilige
samenleving mogelijk te maken, afstand
moot doen van zijn persoonlijke vrijheid om
kracht voor geweld te gebruiken. Maar een
zoodanige toestand van rust is slechts theo
retisch denkbaar, in werkelijkheid wordt
dc situatie gecompliceerd door de omstan
digheid, dat dc gemeenschap van den be
ginne elementen bevat die niet even sterk
zijn. mannen en vrouwen, ouders cn kin
deren, en weldra, tengevolge van oorlog
en onderwerping overwinnaars en overwon
nenen die tot hoeren cn slaven werden. Het
rocht der gemeenschap wordt dan de uit
drukking der ongelijke machtsverhoudin
gen in haar midden, de wetten zullen door
on voor do machthebbers worden gemaakt
on don onderworpenen weinig rechten toe
kennen. Van dat oogcnblik bestaan er ir
do gemeenschap twee bronnen van rechts-
onrust, doch ook van rechtsvorming. Ton
eerste de pogingen van enkele der heer-
schers om zich te verheffen boven de voor
allen geldende beperkingen, derhalve om
terug to gaan van do heerschappij van het
recht naar de heerschappij van het geweld.
Ten tweede het voortdurende streven der
onderdrukten om meer macht te verwerven
en deze veranderingen door dc wet to zien
bekrachtigd, dus om. integendeel, voor
waarts te gaan van ongelijk recht naar
gelijk recht voor allen. Dezo laatste stroo
ming zal bizonderc bcteekenis krijgen als
in den boezem der gemeenschap werkelijk
verschuivingen der machtsverhoudingen
optreden, zooals tengevolge van velerlei
historische factoren kan gebeuren. Het
recht kan zich dan langzamerhand aanpas-
son aan de nieuwe machtsverhoudingen; of
do heerschcndc klasse is zooals vaker
geschiedt niet bereid deze veranderingen
te dulden, het komt tot opstand, burgeroor
log, derhalvo tot tijdelijke opheffing van
het recht cn tot nieuwe toepassing van ge
weld, na afloop waarvan een nieuwe
rechtsorde wordt ingesteld.
Er is nog een andere bron van verande
ring van het recht, welke zich slechts op
vreedzame wijzo openbaart: dc cultureele
ontwikkeling der gemeenschapsleden, doch
dat behoort tot een complex, dat pas later
aan de orde kan komen.
Wij zien dus, dat ook binnen een gemeen
schap de gewelddadige oplossing van be
langenconflicten niet vermeden kon wor
den.
Wanneer Freud. deze dingen heeft vast
gesteld, komt hij tot een beoordeeling van
den oorlog. Volgens hem kan men over -alle
veroveringsoorlogen niet éénzelfde oordcel
vellen. Verscheidene, zooals die der Mongo
len en Turken hebben slechts onheil ge
bracht. Andere hebben daarentegen bijge
dragen tot de verandering van geweld in
recht, doordat zij grootcre eenheden tot
stand brachten, binnen welke de mogelijk
heid, geweld te gebruiken, dan verdwenen
was en een nieuwe rechtsorde de conflicten
bchecrschto. Maar de resultaten van een
verovering zijn in den regel niet duurzaam;
de nieuw geschapen eenheden vallen weer
uit elkaér, meestal ten gevolge van den
gebrekkigon samenhang der gewelddadig
\erecnigdo deelen. En bovendien heeft ver
overing tot nu toe slechts partieele samen
voegingen, al waren zij ook van grooten
omvang, tot stand gebracht, welker interne
conflicten een gewelddadige beslissing juist
hebben uitgelokt. Het gevolg van al deze
krijgsinspanningen was dan ook slechts,
dat de menschheid talrijke en steeds wo-
derkecrendc kleine oorlogen heeft geruild
voor scliaarscho, maar des te vernietigen
der groote oorlogen.
van alle soorten
KANTOORBOEKHANDEL
Langestraat 84 Telefoon £2$
Daschles 4 10 gr-
0.50
DROGISTERIJ
En wolke is nu Freud's conclusie? Het
schijnt, zoo zegt hij, dat de proefneming,
werkelijke macht door de macht der ideecn
te vervangen, thans nog tot mislukking ge
doemd is. Ilct is oen je ken fout als men
verzuimt in aanmerking tc n eipen, dat
recht oorspronkelijk ruw geweld is geweest
cn ook tegenwoordig den steun van het
geweld nog niet kan ontberen.
Maar wat staat daar tegenover? De hoofd
oorzaak waardoor wij ons tegen den oorlog
verzetten is het feit, dat wij niet andors
kunnen. Wij zijn pacifisten, omdat wij het
door organische oorzaken moeten zijn. Het
valt ons dan niet moeilijk, onze gezindheid
mot argumenten te rechtvaardigen.
Dit is waarschijnlijk zonder nadere ver
klaring niet te begrijpen. Ik bedoel het vol-
gendo. Sedert ecuwen is de menschheid on
derworpen aan het proces van de ontwik
keling der cultuur (ik weet, dat andoren
liever van civilisatie spreken). Aan dit
proces danken wij het beste deel van alles
wat wij geworden zijn en een groot gedeelte
van datgene waaraan wij lijden. Oorzaken
en begin van dit proces zijn duister, zijn
eindresultaat is onzeker; enkele van zijn
kenmerken zijn gemakkelijk to bepalen.
Misschien leidt dat proces tot het uitster
ven der menschelijke soort Want het is in
meer dan een opzicht nadeelig voor de
scxueele functies en reeds th'üns vermeer
deren onbeschaafde rassen en achtergeble
ven lagen der bevolking zich sneller dan dc
beschaafde.
Misschien kan dit proces worden vergele
ken met het getemd worden van sommige
diersoorten. Ongetwijfeld brengt het licha
melijke veranderingen met zich mee; men
heeft zich nog niet met do voorstelling ver
trouwd gemaakt, dat de ontwikkeling der
cultuur zulk oen ogranisch proces is. De
met het cultuurproces samengaande psy
chische veranderingen zijn opmerkelijk 011
ondubbelzinnig. Zij bestaan in een voort
schrijdende verschuiving van het doel der
aandriften en een beperking van hun in
werking treden. Gewaarwordingen die voor
onze voorouders wellustig waren, zijn voor
ons indifferent of zeifs onaangenaam ge
worden. Het heeft organische oorzaken, dat
onze ethische en esthetische idealen zijn
veranderd. Van de psychologische kenmor-
ken der cultuur schijnen twee do bclang-
rijksto te zijn: do versterking van het in
tellect, dat de natuurdriften begint to he;
hcerschen, cn de verinnerlijking van de
neiging tot agressie met al haar gunstige en
gevaarlijke gevolgen. Met do psychische ge
zindheid nu. waartoe het cultuurproces ons
dwingt, is do oorlog op de scherpste wijze
in tegenspraak. Daarom moeten wij tegen
hem in verzet komen. Wij verdragen hem
eenvoudig niet meer; het is niet slechts een
intellectueel on affectief verzet, het is bij
ons pacifisten een constitutioneclo intole
rantie, als het ware een idiosyncrasie in
maximale vergrooting. En het schijnt, dat
de esthetische vornoderingen van den oor
log niet veel minder deel hebben aan ons
verzet dan zijn wreedheden.
Hoe lang moeten wij nu wachten, totdat
ook do anderen pacifiston worden? Dat
valt niet te zeggen, maar misschien is het
geen ijdole hoop. dat do invloed dezer bcido
factoren, dc. cultureele gezindheid en do ge
rechtvaardigde nngst voor dc uitwerking
van con toekomstigen oorlog in afzienbaren
tijd aan het oorlog voeren een eind zal
maken. Langs wclkon weg of omweg kun
nen wij niet raden. Intus9chcn mogen wij
zeggen, dat alles wat bevorderlijk is voor
de ontwikkeling der cultuur, ook den oorlog
tegenworkt.
Hendr. v.
Apoth. Ass.
Viandonstr. 30.
Tel. 1313
f 0.60
personen.
10
cent
Vanille-, Mokka en Vrachten Hoom-IJs
f 1.-.
Vanille IJs
Voldoende voor 6
BEVROREN NEGERS
Bekertjes 10 en 15 ct.
Zondags wordt óók bezorgd.
LANGESTRAAT 87B. Tel. 50
Telefoon 281
Groote en kleine zalen
disponibel
voor feesten, partUen enz.
de erfime voor overtollige transpiratie
(z.g. zweetvoeten, okselholten, enz.)
Aangenaam en oemakkelük in bet
gebruik.
ONSCHADELIJK.
Per pot 0.500.901.80.
JULIANAPLEIN 3, Amersfoort.
TELEFOON 1681
Leusdorweg 93-95
Woestijgerweg 143
Ned. Fabrikaat
Tel. 651
Tel. 1012
Waarin ligt het groote belang van deze
publicatie? Hierin, dat zij, een der kern-
raagstukken van onzen tijd. waarvan de
oplossing tot dusver tengevolge van een
al te vage ethiekgeen duimbreed verder
kwam, oen wetenschappelijken achter
grond heeft gekregen, en dat het niet vol
doende is vredcs-organisatics op te richten,
om den oorlog uit te bannen, maar wel
degelijk noodig, de aandriften die in dc
menschelijke natuur leven le bestudeeren.
Het resultaat zal wezen, dat wij minder
optimistisch zullen zijn omtrent do spoe
dige verwezenlijking dor vredes gedachte,
maar ook. misschien, dat wij minder ont
moedigd zullen zijn door voorloopige teleur
stellingen. Freud heeft zicb, streng weten
schappelijk. bepaald tot de omschrijving
an het probleem. Een oplossing onthoudt
hij ons. Deze exactheid van behandeling
lijkt ons een vinger-wijzing aan alle vre-
des-vrienden om zich, bij hun moeilijken
cn te waardeeren arbeid, niet al te spoedig
van den grond tc verheffen, en zich af te
vrag°n niet alleen, welke verwoestingen de
komende gas-oorlog zal brengen, maar óók,
welke wijzigingen er zullen moeten komen
in de menschelijke psyche, v?'lat er geen
gifgassen meer worden gemaakt. Deze
laatste quacstie Freud heeft dat aange
toond is ingewikkelder dan rnon ver
moedt.
Behalve om haren inhoud is deze brief
wisseling tusschen Einstein en Freud uiter
mate belangwekkend om haren vorm.
Want net is een waar genot, dit, op hoffe
lijke wijze voorgedragen, in klaren betoog
trant gevatte proza te lezen van de groofr«
ste twee geleerden van onzen tijd.
