NOG BIJZONDERE KOOPJES IN ZOMER CONFECTIE
DE EEMLANDEU
uit mooi
Amersfoort
TAX 8
L. J. LUYCX ZOON
Zaterdag 26 Augustus 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 49
DE BRANDSTICHTING IN
DEN RIJKSDAG
DE SPANNING IN
IERLAND
STORMWEER OVER DE
WERELD
8 uur 31 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
BELT U EVEN
1093 of 1830
Garage Nic. Bovée, Kamp 41
FLUWEEL
AMER SF00RTSCI1 DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, per
wec^ gratls verzekering tegen ongelukken) f 0.177*
Binnenland franco per post per 3 maanden 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels t 1.05 met inbegrip van een bewijsnummef
1 elke regel meer f 0.25. Llefdadlghelds-advertentlén voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentlèn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent elke regeJ meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra I 0.05
Ruim honderd getuigen en des*
kundigen in verband met
het proces gedagvaard
Berlijn, 24 Aug. (V.D.) De president van
de vierde strafkamer van het Reichgcricht.
voor welke kamer het proces-van der Lubbe
c.s. zal plaats hebben, heeft, zooals bekend,
bevolen, dat de gerechtelijke plaatsopne
ming in het rijksdaggebouw zal geschieden.
Hot rijksdagbestuur zal, naar thans ver
luidt. onverwijld daartoe de noodige maat
regelen treffen Voor de te houden zittingen
zal de grootste commissiezaal, waar vroe
ger de begrotingscommissie vergaderde,
ter beschikking worden gesteld. Ook vele
andere vertrekken zijn disponibel voor de
leden van het gerecht, de vertegenwoordi
gers van het openbaar ministerie en de ver
dediging. Een gerechtelijke plaatsopneming
in de uitgebrande zittingszaal biedt gecncr-
lei gevaar meer, daar de ruïnes zijn opge
ruimd en een instorting niet behoeft te
worden gevreesd. Bovendien is de koepel
reeds weder met glas overdekt. De defini
tive beslissing over alle maatregelen in het
rijksdaggebouw berust natuurlijk bij den
rijksdagpresident.
Leipzig, 25 Augustus. (V.D.) De gerech
telijke behandeling in de zaak van de
brandstichting in den rijksdag, welke op
21 September te Leipzig zal aanvangen,
maakt noodig, dat 110 personen als getui
gen en als deskundigen worden gedag
vaard. Mogelijk zullen nog meer personen
als getuigen worden gedagvaard. Eerst zal
een week lang te Leipzig zitting worden
gehouden, waarna te Berlijn de gerechte
lijke plaatsopneming zal geschieden. Ver
volgens zullen de verdedigers weer te Leip
zig het woord voeren. Als verdach
ten zijn gedagvaard de Nederlander
van der Lubbe, het vroegere rijksdaglid
Torgler en de Bulgaarsche onderdanen
Dimitrof, Popof cn Tanef.
Vorming eener tegen De Valera
gerichte eenheidspartij
Dublin, 25 Aug. (V. D.) In den gemeen
teraad van Limmerick kwam het tot een
rumoerig tooneel, toen het voorstel aan de
orde kwam om ministerpresident De Valera,
die Zondag a.s. een bezoek aan Limmerick
zal jrengen, namens hot gemeentebestuur
officieel te ontvangen Een fascistisch ge
zind raadslid sprong op en noemde het een
brutaliteit van De Valera om naar Limme
rick te komen in een tijd, dat een deel dor
bevolking door dwangmaatregelen wordt
vervolgd. Er ontstond daarop een zoodanig
tumult, dat de behandeling van het voor
stel door den burgemeester geschorst moest
worden.
Dublin, 25 Aug. (V. D.) Reeds cenigen
tijd vinden onderhandelingen plaats tus
schcn de oppositiepartijen in Ierland met
het doel een nieuwe eenheidspartij te vor
men, die in slaat is bij de komende verkie
zingen De Valera ten val te brengen. Aan
de onderhandelingen wordt deelgenomen
door de partij van Cosgrave, door de mid
denpartij die voornamelijk een deel van den
landbouw vertegenwoordigt en door de
fascistische blauwhemdcnorganisatie van
generaal O'Duffy. Men verwacht, dat, indien
men tot overeenstemming komt, de nieuwe
partij onder leiding zal komen te staan van
oud-minister-president Cosgrave. Do nieuwe
groepeering zou o.a. een einde willen maken
aan den economischen oorlog met Enge
land.
TYPHOON OVER KOREA.
Honderden visschersbooten
vergaan.
Tokio, 25 Aug. (V.D.) Door een typhoon,
die in Korea heeft gewoed, zijn honderden
visschersbooten naar zee afgedreven en
vergaan. Dagelijks spoelen lijken aan. Vol
gens de schippers drijven talrijke booten
leeg op zee rond.
BLOEDIGE BOTSING IN
MANDSJOERIJE.
Londen 25 Aug. (H.N.) Volgens berich
ten uit Charbin is het opnieuw tot gevech
ten gekomen tusschen Mandjoerijsche re
bellen en Japanscho troepen, waarbij de op
standelingen 130 man verloren hebben.
Wij in Nederlandbehoeven ons
over niets ongerust
te maken
Onze weerkundige medewerker schrijft
ons:
De Donderdag gepubliceerde drie berich
ten over stormen in Noord-Amerika en
Zuid-Slavië en over overstroomingen in
China, zoomede iets oudere berichten over
noodweer in verschillende andere streken
van de Oude en de Nieuwe wereld, zouden
het vermoeden kunnen wekken, dat wij in
een periode van buitengewone actie in den
dampkring leven. Moeten wij dat werkelijk
gaan denken? Als wij de berichten nuchter
bezien, geloof ik, dat we ons niets onge
rust behoeven te maken. Vooreerst wat Chi
na betreft is het opvallend, dat de van daar
komende berichten over rampen meestal
verdacht veel nullen bevatten. Het is wel
licht verstandig daarmede rekening te hou
den.
Ten tweede komen al deze berichten van
streken op het Noordelijk Halfrond. Daar
heerscht dus de zomer cn wel dat gedeelte
van den zomer, waarin de zware onweders
voorkomen. Het is daarom niets bijzonders,
dat hier of daar zulke zware onweders los
barsten, vooral in bergachtige landen. Zoo'n
onweer geeft dan al gauw aanleiding tot
overstroomingen, hagelslag, blikseminslag
en windhoozen.
In de derde plaats komen er te allen
tijde streken voor waar de dampkring in
sterke actie is, terwijl in andere een diepe
atmosferische rust heerscht. De damp
kring kan noch overal in rust, noch ovoral
in sterke actie zijn. Wij kunnen dat in ons
werelddeel altijd waarnemen, terwijl het
b.v. over de Noordelijke helft stormt, is het
in het Zuiden mooi weer.
Iets ander* is natuurlijk of door kosmi
sche invloeden do actie in .den dampkring
over de gcheele aarde grooter is dan ge
woonlijk. Vanuit dit oogpunt bekeken kun
nen eenige gelijktijdig optredende sterke
meteorologische -cties in verschillende doe
len der Aarde de gedachte aan bijzondere
kosmische invloeden opwekken H°t zou
misschien te onderzoeken zijn in hoeverre
deze acties door verhoogde kosmische in
vloeden worden teweeggebracht Jaren ge
leden was de bekende Rudolf Falb de groo-
te profeet van deze richting van onder
zoek. Falb leefde cn werkte in oen tijdperk,
waarin alles Wat de wetenschap niet ver
klaren kon, als mat bestaand werd verwor
pen. Tegenwoordig zou Falb wellicht aan
dachtiger worden aangehoord. Men weet
echter ook nu niet met zekerheid in hoe
verre kosmische invloeden en welke een
rol bij de grootc weersvcrschijnselen spe
len, maar men is minder geneigd dan vroe
ger om het bestaan van deze invloeden ge
heel te verwerpen.
Het stormweer in do Oostelijke staten van
Noord-Amerika moeten wij ook uit een an
der oogpunt bekijken. Vooreerst is het nu
de tijd van de meeste wervelstormen, die
bun eigenlijke terrein van actie in de buurt
der West-Indische eilanden hebben. Som-
MAïS.
In een tuintje, vlak bij het trottoir van de
nu weldra geheel geasphalteerde Vermeer-
straat, hoek Bisschopsweg, staan eenige
prachtige maïsplanten. We kennen allen de
maïs, het buitenlandsche graan, dat als wel
kom dierenvoedsel veelvuldig wordt ge
bruikt en in de fabrieken omgewerkt wordt
tot de maïzena, die ons in pakjes wordt be
zorgd en in de keuken dienst doet. Maar zel
den of nooit zagen we de forsc'ne planten
groeien, bloeien en vruchtdragen, behalve
dan ,als een of ander liefhebbende jongen
ze in zijn tuintje zaaide. Een enkele maal
zien we de maïs ook wel eens verbouwd om
als gioenvoer aan het vee te worden ver
strekt.
Wie belangstelt in den groei en bloei van
deze merkwaardige planten raad ik aan eens
op de Vermeersiraat te gaan kijken.
De bijna twee meiers hooge planten heb
ben lange smalle lintvormige bladeren als
alle graangewassen, doch veel breeder dan
onze inlandsche soorten. De enkele centi
meters dikke stengels dragen van boven een
lossen pluim, die de manlijke bloemen bevat,
dus de meeldraden, waaruit het bevruchten
de stuifmeel op warme dagen zich in de
lucht verspreidt en dan ook terecht komt op
de lange draden, die we lager aan den sten
gel zien. Deze draden ziin de stijlen van de
vrouwelijke bloemen, welke gerangschikt zijn
om een spil en goed verborgen in een om
hulsel van vele bladeren, die zoo een dik
sigaarvormig voorwerp vormen, dat we zij
waarts uit den stengel zien groeien. Het
stuifmeel moet nu een buis doen uitgroeien
heelemaal door de as van die lange draden
tot het terecht komt bij het korreltje, dat het
vruchtbeginsel is cn nu uitgroeit tot een
maïskorrel. Vele van die korrels rijpen zoo
om den spil heen en vormen daarmee straks
de rijpe maïskolf, waarvan ze gemakke
lijk kunnen worden afgewreven als de vele
omhullende vliezige bladeren zijn verwij
derd. Wie hel wil beleven, moet in het vol
gende vroege voorjaar maar eens wat maïs
korrels zaaien.
A. JOMAN.
migen van deze wervelstormen zetten hun
weg voort langs de Oostkust der Verccnig-
do Staten. Aan dezen storm is weliswaar
geen orkaan in West Indié voorafgegaan,
maar het is niet onmogelijk dat wij nu te
maken hebben met een slormdepressie, die
op zijn verderen weg tot een orkaanveld is
uitgediept.
Het belang, dat wij in Nederland hebben
bij de berichten over dezen Amerikaanschen
storm ligt hierin, dat sommige van de
stormdepressies, die langs de Oostkust der
Vereenigde Staten opereeren, den Atlan-
tischen Oceaan oversteken en West-Europa
bereiken. Plet is daarbij volstrekt niet noo
dig, dat zij in West-Europa storm brengen,
hoewel het natuurlijk mogelijk is. Bij velen
leeft de gedachte, dat zoo'n Amerikaansche
storm later bij ons komt woeden, maar dat
is in het algemeen volstrekt niet zeker,
misschien niet eens waarschijnlijk en hoog
stens niet onmogelijk. Er is dus geen over
tuigende reden om zich over dat verschijn
sel ongerust te maken.
Niettemin zijn al deze gebeurtenissep uit
een weerkundig oogpunt wel belangwek
kend en stellig een nadere studie waard.
(Nadruk verboden).
TREINONTSPORING TE ALMELO.
Aanzienlijke schade.
Almelo, 26 Aug. Op het emplacement
der Nederlandsche Spoorwegen to Almelo
zijn hedenmorgen van een goederentrein,
komende uit de richting Deventer, een loco
motief en drie goederenwagons ontspoord
door tot dusver nog niet opgehelderde oor
zaak. De matcrieclo schade is aanzienlijk.
Dc hoofdgeleider van den trein, J. Bolh.
uit Almelo, raakte in zijn huisje aan den
eersten wagon verbonden, zoodanig be
kneld. dat men niet anders dacht, of men
zou hem dood vinden.
Het duurde geruimen ted eer men hem
be\rijd had. Toen bleek dat Bolh slechts
lichte verwondingen had bekom.cn, hoewel
het huisje grootcndeels was versplinterd.
Het passagiersverkeer moest over een an
dere lijn geleid worden. Overigens onder
vond liet verkeer geen vertraging.
INBRAAK TE PURMEREND.
Geluk bij ongeluk.
Purmerend, 2G Aug. Hedennacht is
in de Purmerender Stoom- en Waschinrich-
ting in dc Bekkcrstraat ingebroken. De in
brekers hebben zicli toegang verschaft, tot
het kantoor en daar de brandkast wegge
haald cn in het daarachter gelegen wagen
huis ingebroken en dat leeg gehaald. De
directeur die lieden zijn 25-jarig huwelijks-
leest viert, had wegens dit feit het personeel
voor heden vrijat gegeven, zoodat dc loo-
ï.en, enkele uitgezonderd, gisteravond in-
plaats van vandaag waren uitgekeerd. De
buit was derhalve zeer gering. I)c dieven
zijn tenslotte gevlucht, toen zij aan de
Uvcede brandkast wilden beginnen en de
alarmschei overging. Zij wisten te ontko
men. De politie stelt een onderzoek in.
SMOKKELAARS AANGEHOUDEN.
Kommiezen hebben 111 de buurt van Ilun-
scl een groep smokkelaars aangehouden,
die op het haltgcroep der ambtenaren de
vlucht namen. Dc ambtenaren maakten
hierop van hun vuurwapenen gebruik; één
der smokkelaars, uit Nederwcert afkomstig,
werd door een kogel in den schouder ge
wond cn moest naar het ziekenhuis worden
overgebracht. Dc overigen wisten te ont
komen. Een partij smokkelwaar en drie
rijwielen werden in beslag genomen.
DEFECT AAN DEN MOTOR.
Amsterdam, 26 Aug. De sleepboot
Pieter heeft hedennacht in de Oranjeslui
zen binnengesleept, dc motorboot Ccrcs,
geladen met pakken turfmolm (Schipper
Westra). Dc Ceres had een defect aan do
motor en bleet ter hoogte van Schokland
liggen.
BLOEDVERGIFTIGING.
Almelo, 26 Aug. De 45-jarige landbou
wer G. B. J. uit Tubbergcn. is tengevolge
van bloedvergiftiging overleden. De man
bad een puistje opengekrabd, met het nood
lottig gevolg. Hij laat een wouw cn vijf
kinderen achter.
AANGEREDEN EN GEDOOD.
Zwolle, 26 Aug. De wielrijder J. M. te
Zwolle, die Zondagmiddag j.l. door een
luxe auto in de Hoogstraat te Zwolle werd
aangereden, cn daarbij gewond werd is,
hoewel het ongeval zich eerst niet ernstig
liet aanzien aan de gevolgen overleden.
De onrust onder de Deensche
boeren. Ministerpresident
Stauning voor ernstige moei
lijkheden geplaatst.
De parlementaire ruilhandel tusschen dc
Jinks zich orienteerendo Deensche boeren
en dc socialisten, die den eersten in Januari
van dit jaar behalve andere verlichtingen
de gcwenschte daling van de kroon bezorg
de, heeft den intensicven landbouw, die vol
komen afhankelijk is van den uitvoer naar
Engeland, niet veel geholpen; de toestand
daarvan is even moeilijk als tevoren. Ver
hoogde prijzen voor importartikelcn cn de
agrarische maatregelen in Engeland hebben
de uitwerking van de valuta-manoeuvre, die
aanvankelijk den export bevorderde, weer te
niet gedaan. Desniettegenstaande eischen
de boeren een nieuwe daling an de kroon
en wel van tien procent, waarlegen zich dit
maal de regeering-Stauning krachtig verzet;
blijkbaar heeft zij ingezien, dat een verder
toegeven dc systematische inflatie tenge
volge moet hebben. De agitatie van fana
tieke boerenkringen hoeft echter intusschen
zoodanige radicale vormen aangenomen, dat
volgens Stauning een capitulatie der regee
ring neer zou komen op bclangendictatuur.
De verbitterde strijd is thans in een be
slissend stadium getreden. De meer dan
honderdduizend leden tellende strijdorgani
satie der extremistische boeren heeft wcl-is-
waar de productiestaking, die aanvankelijk
op 20 Augustus zou uitbreken, weer afge
last, doch dit geschiedde alleen om voor-
loopig af te wachten welke uitwerking de
„valutastaking", die reeds begonnen is, zal
hebben. Dc Nationale Bank zal namelijk
door kunstmatige vermindering van 't de-
viczcnaanbod met geweld tot verlaging van
dc kroon worden gedwongen. Bij deze actie
moeten zich tot dusver driehonderd meie
rijen en meer dan zeventig groote slagerijen
hebben aangesloten. Stauning van zijn kant
heeft dezen maatregel beantwoord met een
verbod aan alle banken van het land om de
sterlingchèqucs der boeren tegen kronen te
bcleenen, zoodat algemeen wordt aangeno
men, dat het gebrek aan liquide middelen
de actie zal doen mislukken. Tegelijkertijd
stelt Stauning nieuwe ingrijpende maat
regelen ter ontlasting van de boeren in het
vooruitzicht; in verband hiermee is het
parlement in spoedvergadering bijeenge
roepen. Men houdt reeds met een tweede
groen-rood „crisiscompromis" rekening.
Onlangs heeft Stauning dc contouren daar
van aangeduid, toen hij verdere belasting
en renteverlichtingcn voor de boeren
klaarblijkelijk weer op kosten van handel
en bedrijf alsmede verkorting van den
arbeidstijd ter bestrijding van de werkloos
heid toezegde.
In de revolutionaire beweging, die bij de
boeren kan worden vastgesteld, schuilt voor
Denemarken ongetwijfeld een zeker gevaar,
daar zij in Noord-Sleeswijk, waar zich de
eigenlijke haard van onrust bevindt, met de
nationaal-socialistische beweging begint
samen te smelten.
Volgens berichten uit Aabenraa moet de
agitatie, die gedeeltelijk uitgaat van de
Duitschc particuliere scholen, welke door
den Deenschen staat worden gesubsidieerd,
een verontrustend karakter hebben aangc
nomen. Geheime propagandamectings, vor
ming van stormafdeclingen en nachtelijke
militaire oefeningen in de nabijheid van de
grens moeten aan dc orde van den dag zijn
Op de regeering is al meer dan eens een
dringend beroep gedaan om aan deze actie
energiek een einde te maken, wanneer zij er
prijs op stelt, dat ernstige onlusten achter
wege blijven. Stauning zelf heeft de actie
der boeren juist aan de kritieke Zuidgrens
als rechtstreeks verraderlijk gekenschetst.
De nuchter denkende Deensche boer is wel
is-waar nóch voor Lappo-manicrcn, nóch
voor een Duitsch derde rijk te vinden, maar
de fanatici hebben zich minstens, als ge
volg van den noodtoestand, waarin zij ver-
keeren, door dc buitenlandsche methodes
laten verblinden. Stauning heeft echter
laten uitkomen, dat hij ter handhaving van
de constitutioneele orde voor geen enkel
wettelijk middel zal terugdeinzen, gezien het
feit, dat dc verceniging van Noord-Slees
wijk met dc Pruisische provincies een
droom is, waarvan men in Duitschland nooit
een geheim heeft gemaakt.
BUITENLAND.
Do brandstichting in den rijksdag.
(Eerste Blad, pag.
Spanning in Ierland.
(Eerste Blad, pag. 1%
Roosevelt is voorloopig niet van plan een
inflatiepolitiek te gaan voeren.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Luitenant der mariniers voor het Hoog
MiL Gerechtshof wegens verduistering van
cantinegeldcn op Aruba.
(Tweede Blad, pag. IJ
De rondvlucht 1933.
(Derde Blad, pag. 1). J
SPORT.
Dc Europeesche roeikampioenschappen
te Boedapest begonnen. De Triton-vier werd
derde in haar serie.
(Tweede Blad, pag. 2.)
Na den eersten dag is de stand van den
Davis Cupwedstrijd NederlandItalië
02. (Tweedo Blad, pag. 2).
De wielrenner van Hout verbeterde het
wereld-u urrecord.
(Tweede Blad, pag. 2.)
Zondag hebben dienst de doktoren Bieesj
Mertens zur Borg en Hoffmann.
Zondag en de geheelo week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma Kok.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Mek In
stituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand 767.8 te Miin-
chen.
Laagste barometerstand: 750.8 te Reykja
vik.
Zwakke veranderlijke wind, later uit
zuidelijke richting, helder tot licht bewolkt,
droog warm weer.
De depressie in het Oosten veroorzaakt
nog storm en regen in het Oostelijk deel
der Oostzee en in Finland. De Oceaan
depressie strekt haar invloed niet verder
uit dan tot Ierland en IJsland en vertoont
een uitlooper tot bij de Azoren. Tusschen
de Azoren en Portugal ligt een 'gebied van
hoogen luchtdruk. Een vlak gebied van
hoogen luchtdruk bevat geheel West-Euro
pa, zoodat overal mooi zomerweer heerscht
cn niet te groote warmte. Hetzelfde geldt
ook voor Scandinavië. In Zuid-Frankrijk is
dc lucht meer bewolkt en heerscht groote
hitte. Het weer heeft thans een stabiel ka
rakter, zoodat op emige zomcrsche dagen
■gerekend kan worden.
RIJDT VEILIG!
Maak een bocht naar rechts met
kleinen straal, een bocht naar
links met grooten straal; blijft
steeds op de rechter weghelft.
LANGESTRAAT 49-S1
TELEFOON 130
wordt een groot artikel voor dit najaars-
seizoen. V/ij zorgden voor een flinke sor
teering in 70 cn 90 c.m. breed vanaf
f 1.45 p. mt
ARNHEMSCHE WEG 26 EE