DË ÉEMLANDËU
DUITSCHLAND WIL GEEN OORLOG
Belangrijkste
TAXI
L. J. LUYCX ZOON
ABONNEMENTSPRIJS per 3 aundea voor Amersfoort 2.10. per maand f 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) I 0.171/»
Binnenland franco per pont per 3 maanden i 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC JIJ
Maandag 4 September 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 56
IN DE LUITPOLD-ARENA
Rede van Hitier
MOEDER SCHENKT VIOLETTE
GEEN VERGIFFENIS
UITBREIDING VAN OOSTEN
RIJKS WEERMACHT
DE PINED0 VERONGELUKT
ZAL MR. PAUWELS
PLEITEN?
8 uur 11 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
BELT U EVEN
1093 of 1830
Garage Nic. Bovée, Kamp 41
AMERSFOOmSCH DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van reflela 1,05 met van een bewijsnummer
elke regel meer f 0.25. Ltefdadlgheids-advertentiKn voor da
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regeln
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal plaatsen 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
hTVij hebben niet noodig voor de ge:
schiedenis de eer van ons volk
op het slagveld te rehabilb
teeren"
Neurenberg, 3 September. (V.D.) Zon
dag, de laatste dag van het Rijkspartijcon
gres, werd de groote opmarsch gehouden in
de Luitpold-arena. Er werd voor Hitier ge
defileerd, waarna do laatsto zitting van het
partijcongres plaats vond.
Nadat om drie uren reveille was gebla
zen, begon om balf vijf reeds de opmarsch,
waaraan werd deelgenomen door S.A. en
S.S., zoomedo door den Stahlhclm. Het ver-
voercorps neemt een belangrijke plaats in.
De leden der verschillende groepen van h<ft
partijleger zijn gedekt met gekleurdo mut
sen, welke onlangs zijn ingevoerd. Om zo-
ven uur is do S.A. binnen do arena.
Op de tribunes wapperen naast dc haken-
iruisvlaggen en de officiccle rijksvlaggen,
de vlaggen van do landen, die hun diplo
matieke vertegenwoordigers hebben gezon
den. De tribune voor 1000 ecre-gastcn is
reeds om zeven uur bezet.
De staf der opperste S.A.sleidlng is achter
'de sprekerstribune opgesteld, op een po
dium waar ook do 00 gouwleiders van het
Rijk hun plaatsen hebben. Aan 3 hooge
masten zijn 33 M. lange swastica-vlaggen
bevestigd. Rechts en links van de ecretribu-
ne zijn 5600 vaandels opgesteld.
De leiding van deze parado berust bij den
Obergruppenführer Schneidhubcr en diens
plaatsvervanger, den leider der groep Fran
ken, v. Obernitz.
Om acht uur klinken fanfares, die de
komst aankondigen van Hitier. Het com
mando: „S.A.-Stillgestandenl" wordt gege
ven. Hij begeeft zich naar het grooto po
dium voor de eere-tribune. De chef van
den staf van S.A. en S.S. meldt hem, dat
100.000 man S.A., Stahlhclm en S.S. aange
treden staan.
Hitler heeft de volgende redevoering uit
gesproken:
S.A. mannen, S.S mannen en Stahl-
belm-mannen.
Tien jaren geleden is het bijna dat de
nationaal socialistische beweging met an
dere nationale organisaties den eersten
grooten opmarsch der jongo Duitsche vrij
heidsbeweging heeft gehouden in Neuren
berg. De partijdag van onze beweging is en
was steeds de groote legerschouw van haar
mannen, die vastbesloten zijn de discipline
der volksgemeenschap niet slechts theore
tisch. maar ook practisch te verwezenlij
ken; een gemeenschap zonder aanzien van
afkomst, stand, beroep, vermogen, ontwik
keling. Een gemeenschap welke zich heeft
gevonden, vereenigd in een groot geloof en
in een grooten wil, niet slechts voor één
stand, niet voor partijen, niet voor beroepen
en niet voor klassen, maar vereenigd voor
ons Duitschland.
Veertien jaren van nood, ellende en smaad
liggen achter ons. In deze veertien jaren
heeft zich evenwel tegelijkertijd een nieuw,
wonderbaarlijk ideaal in ons Duitsche volk
baan gebroken. Wij nationaal socialisten
kunnen wel zeggen: een bond van onver
breekbare trouw, onverbreekbare kame
raadschap. En wanneer 14 jaren lang de
godin van het geluk zich van ons volk
heeft gewend, dan weten wij, dat ons volk
zelf de schuld daarvan droeg. Maar wij we
ten ook. dat zij weder haar gezicht tot ons
zal wenden, wanneer wij de schuld hebben
verzoend.
De hemel kan er getuige van zijn: De
schuld van ons volk is ingelost, de misdaad
is geboet, de schande is weggeruimd. De
mannen van November zijn ten val ge
bracht en hun macht is voorbij.
De wereld moet in onze bijeenkomst hier
niet de uitdrukking zien van den wensch
nieuwe lauweren to oogsten op het slag
veld, het Duitsche volk is zich er van be
wust, dat er geen oorlog zal kunnen komen,
welke ons ooit meer eer zou geven dan wij
in den laatsten tijd hebben verworven.
Want het was meer jaar eervol, dap
per en moedig stand te houden, voor een
overmacht, dan dat het een eer was met
zijn twintigen één te overwinnen.
Wij hebben niet noodig voor de geschiede
nis de eer van ons volk op het slagveld te
rehabiliteeren. Daar heeft niemand ze ons
ontnomenl Slechts één oneer Is over ons
gekomen. Niet in bet Westen en niet in
het Oosten, maar in do Heimat. Deze oneer
hebben wij weer goedgemaakt. En zoo moet
ook dit uur niets anders zijn dan de groote
en plechtige erkenning van een Duitsche
Volksgemeenschap, welke wij met zorg wil
len opkweeken, opdat zij nimmer ineen
stort.
Nadat Hitler de vlaggen en vaandels had
geprezen, als symbool der Duitsche natie,
die niet van de vaderen was ontvangen,
maar die „door ons zelf" is geschapen, her
dacht hij de voor do beweging gevallen par-
tijgenooten.
Niet de hemel schenkt den volken leven,
vrijheid en brood, maar zij zelf moeten door
hun arbeid en hun deugden leven en zijn.
Zij moeten deze steeds opnieuw verwerven
om ze te bezitten. We willen niets zijn voor
ons, maar alles voor ons volk. Wij willen
niets bevechten voor ons, maar alles slechts
voor Duitschland.
Vervolgens wijdde Hitier 150 nieuwe
stormvaandels cn 126 nieuwe standaards in,
waarna een veldgodsdienstocfcning werd
gehouden.
Nadat dc chef van den staf der S.A„
Roehm, Hitier namens de 2 millioen kame
raden de onverbrekelijke trouw en volg
zaamheid to allen tijde cn op iedere plaats
had verzekerd, werd afgemarcheerd.
5 „Ter dood!'* roepen de
J& 2 Parijzenaars
De Parijschc berichtgever van Het Volk
meldt d.d. 1 September:
Violette Wozières, do jeugdige moordena
res, is vanochtend van dc vrouwengevange
nis „La Petite Raquctte" naar het zieken
huis St Antoine vervoerd om met haar
moeder te worden geconfronteerd. Reeds
uren voordat dit transport per auto plaats
vond, stond een verbitterde menigte het
vertrek en de aankomst van de gifmengster
op te wachten. De inspecteurs moesten spe
ciale voorzorgen nemen cn do politio het
terrein afzetten, daar de menschenmassa
anders dc gevangene zou hebben gelyncht.
Thans klonk ovoral, waar men den wagen
herkende, een luid „ter dood, ter dood!" en
trachtten de mcnschcn vergeefs de politieaf-
zetting te verbreken.
Do confrontatie in het ziekenhuis tus-
schen dc moeder, die men uit het bed in een
stoel had gezet, cn de dochter is zoo dra
matisch geweest, als nog zelden in de an
nalen der crimineele geschiedenis is voor
gekomen. Voor het eerst toonde Violette
berouw, toen zij stond voor haar, die haar
het leven had geschonken cn wie zij het
leven had willen ontnemen.
Haar verdedigers, mr. Géraud, die ook
Gorguloff heeft verdedigd, en dr. Paul
moesten haar tot voor den ziekenstoel dra
gen, Toen de moeder haar dochter zag. riep
zij: „Violette, maak er een eind aan. Dood
je, dood je". Op die woorden wierp het
achttienjarig meisje zich neer voor de voe
ten van haar moeder en schreeuwde: „Ver
geef me, vergeef mei" Maar de trekken van
mevrouw Nozières bewogen niet. De moe
der in haar, blijkbaar gedachtig aan den
dood van haar man, ontwaakte niet. Van
haar lippen klonk het verschrikkelijkste
vonnis, dat Violette kon hooren, erger dan
dat van de rechters „Ik zal je vergiffenis
schenken na de veroordeeling, als je dood
zult zijn".
Na deze onbeschrijfelijke scène werd de
confrontatie beëindigd. Tevoren, toen de
moeder reeds in de kamer er naast aan
wezig was, had men Violette opnieuw de
vraag gesteld, of zij geen medeplichtigen
had gehad, omdat 't onverklaarbaar scheen,
dat zij alleen de moeder thuis op 't hooge
bed zou hebben gelegd, maar er was geen
enkele bekentenis omtrent een medeplich
tige uit haar te krijgen. j
Accoord tusschen de
mogendheden
De Petit Parisien verklaart te kunnen
bevestigen, dat definitieve overeenstem
ming is bereikt tusschen de regeering te
Weencn en de ondcrtcekenaars van het
verdrag van St. Germain over dc uitbrei
ding der Oostenrijksche strijdkrachten. Uit
de te publicceren bizonderheden zal blijken,
dat de bepalingen van het verdrag van St.
Germain niet in het minst worden geschon
den en dat de overeenkomst een zuiver tij
delijk en buitengewoon karakter draagt
De nieuwe verordening op de weerbaar
heid, welke door het Oostenrijksche minis
terie voor legerzaken is aangekondigd, is
volgens een bericht uit Wecnen thans ge
publiceerd. Zij heeft betrekking op de re-
cruteering voor een diensttijd van zes
maanden, waarna slechts 1 jaar verlof
wordt toegestaan. Het contingent bedraagt
8000 maD. De nieuwe verordening heet
„voorloopig". In de eerstvolgende dagen
zullen de recruten reeds worden opgeroe
pen.
New York, 2 Sept (V.D.). De Italiaan-
sche oceaanvlieger generaal Francesco de
Pinedo, die een vlucht naar Bagdad wilde
uitvoeren om het afstandsrecord van Co-
do en Rossi te breken, is op het vliegveld
Floyd—Bennett bij het starten doodelijk
verongelukt, doordat hij op een hindernis
stiet. Het toestel vloog in brand en De
Pinedo is «in de vlammen omgekomen.
„Rademcommunisteri' hebben lie
ver geen verdediging dan
een onpolitieke
De heer J. M. van der Lubbc te Lisse heeft
medegedeeld, dat hij mr. Fr. Pauwels Ie
Amsterdam gevraagd heeft het verzoek om
als verdediger op te treden van zijn broeder
Marinus van der Lubbe, den verdachte van
de brandstichting in het Rijksdaggebouw
te Berlijn, als niet gedaan te beschouwen.
Dit verzoek trekt dc heer J. M. van der
.ubbe in. Het aanwijzen van een verdediger
zou thans aan het Van der Lubbe-comité
overgelaten worden.
De Telegraaf leckende hierbij aan:
De heer Pauwels dceldo ons heden mede,
niet op do hoogte te zijn van deze vorkla*
ring. Hij zou zich naar Lisso hegeven om
de kwestie persoonlijk te onderzoeken. Of
hij van de verdediging afziet, zal ons nog
nader moeten blijken.
Nader meldt het blad:
Naar aanleiding van dc mededeeling van
den heer J. M. van der Lubbe, dat hij mr.
Pauwels gevraagd heeft het verzoek om als
verdediger van Marinu6 van der Lubbe op
te treden als ongedaan te beschouwen, heb
ben wij ons tot mr. Pauwels gewend, die
ons het volgende mededeelde:
„De oud6to broer van v. d. Lubbc, die
zich tot mij gewend had om bijstand voor
Marinus is daardoor hl conflict gekomen
met zijn familie en kennissen, die bchooren
tot de kleine, fanatieke groep der raden-
communisten. Deze groep staat in scherpe
tegenstelling tot de Derde Internationalo en
haar Nederlandsche afdeeling de Commu
nistische Partij Holland, die zij beschul
digt van het voeren van een opportunisti
sche politiek cn van „verraad aan de be
langen van het proletariaat". Deze men-
schcn hebben de leiding genomen over de
familie Van der Lubbe. Vandaag heb ik
twee van hun aanvoerders gesproken, dc
heeren Lopes Cardozo en Ilartcveld, van
wie laatstgenoemde tot do intimi van Ma
rinus v. d. Lubbe behoort. Zij betoogen, dat
d. Lubbe bij het brandstichten in den
Rijksdag niet gehandeld heeft op initiatief
van eenigerlci politieke partij, maar al6
„martelaar in dienst van het proletariaat"
en in overeenstemming met de denkb"»:l-
den van do raden-communisten. Ik heb
overigens den indruk, dat deze raden-com
munisten nog liever de C.P.II. een hak zet
ten dan Hitier".
„Wat den persoon van v. d. Lubbe betreft,
hij is volgens deze raden-communisten, die
(dit tusschen haakjes) van plan zijn het
Bruinboek met een Roodboek te beantwoor
den, „een strijdvaardig en begaafd debater,
die weet wat hij wil."
„Toen ik nu, zoo ging mr. Pauwels voort,
in „De Telegraaf" had gepubliceerd, dat ik
mijn eventueele verdediging vrij van poli
tiek wenschte te houden, voorzoover dit al
thans mogelijk i6, toen besloten de raden
communisten, dat de zaak beter niet door
zulk een verdediger kon worden „vertroe
beld" (althans in hun oogen). Zij wilden
liever, dat ik Van der Lubbe niet zou ver
dedigen, dan dat dit op on-politieke wijze
zou geschieden. Ik heb vandaag op de ka
mer van Harteveld te Leiden met de hee
ren gesproken en als eisch gesteld, dat elke
politieke inmenging van welke zijde ook, er
buiten moc6t blijven; anders zou ik de ver
dediging niet op mij kunnen nemen."
„Dat mijn tactiek juist is, zoo besloot mr.
Pauwel6, meen ik reeds te kunnen aflei
den uit do drie eischen, die blijkens een
Wolff-bericht aan buitcnlandsche verdedi
gers zullen worden gesteld: zij moeten land-
genooten zijn van den verdachte, zij moeten
Duit6cb kennen, en niet onder invloed staan
van Moskou. Welnu, ik voldoe aan deze
eischen, cn zie dus nog altijd kans naar
Duitschland te gaan, indien althans de fa
milie v. d. Lubbc afstand doet van het
raden-communistische overwicht in deze
zaak. Ik zal nog een bespreking over dit
punt hebben, maar ook daar zal ik den
eisch van volkomen zelfstandigheid mijner
zijds blijven stellen".
DE ORANJE-TREIN IN ONZE STAD.
Morgen cn overmorgen is hij te
bezichtigen.
Gisteravond cn heden heeft een oranje
locomotief door onze stad gekruist, tcnein-
do do aandacht te trekken voor den Oran
je-trein, waarin een groote tentoonstelling
is ondergebracht. Deze trein zal morgen
ochtend te 8.29 uur alhier arriveeren en
geplaatst worden nabij liet Smallepad, bij
dc spoorbrug. Gisteravond heeft op den Hof
ccn opcnluchtfilmvoorstelling plaatsgehad,
welke hedenavond herhaald zal worden.
„VOOR DE JEUGD".
Tweede lustrum.
Deze vereeniging in liet Soestcrkwarticr
herdacht Zaterdae het 10-jarig bestaan.
In den namiddag trokken de kinderen
in optocht door het kwartier om daarna
aan het Patronaatsgebouw Paulus Bor
straat tal van wcdstrijdspelletjcs to hou»
den. Dc muzickverecniging Hosanna ver
leende medewerking, evenals bij den
avondrondgang, waaraan ook dc ouders
deelnamen.
Vervolgens was er gezellig samenzijn
voor de leden in het Patronaatsgebouw,
waar onder leiding van den secretaris, den
lieer Bakkcncs, tal van voordrachten door
de leden werden ten beste gegeven.
NED. R.K. FABRIEKSARBEIDERSBOND
ST. WILLIERORDUS.
15-jarig bestaan.
Zondag werd door deze afdeeling het 15-
jarig bestaan gevierd. Kerkelijk in de O.L.
Vrouw Hemelvaart cn feestelijk in het ge
bouw St. Joseph.
Dc receptie op het middaguur werd druk
bezocht, een achttal bloemstukken waren
gezonden.
De avondsamenkomst bracht in het ope
ningswoord van den voorzitter, den hoer
A. Laseur, een ovrrzicht van deze vijftien
jaren verecnigingsleven. Als spreker van
dezen avond voerde liet woord de heer B.
Waterlander, districtsbestuurder (Utrecht).
UITKIJKEN.
Op de Arnliemschestraat reed Zaterdag
een wielrijdster pardoes tegen een auto op,
doordat.zij bij het passeeren van een stil
staande luxe auto zich niet voldoende er
van overtuigd had, of er uit tegengestelde
richting geen ander voertuig kwam aange
reden. Het rijwiel werd ernstig beschadigd.
BUITENLAND.
Hitier jegt, dat Duitschland geen, oorlog
wenscht. (Eerste Blad, pag. 1.),
De Pinedo doodgevallen.
(Eerste Blad, pag. l.J j
Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilk
Hoogste barometerstand 770.1 te Gronia-
gen.
Laagste barometerstand 754.8 te IsafjorcL
Verwachting: Zwakke Oostelijke tot Zui*
dclijkcn wind, nevelig toi licht bewolkt*
weinig of geen neerslag, iets warmer over
dag. I
Sinds Zaterdag heeft de hooge drukking
zich over geheel Scandinavië uitgebreid en
zij neemt vooral in het Oostzeegebied nog
toe, zoodat weer een periode van fraai
weer is aangebroken. De depressie hij IJs
land is sterk afgenomen en er zijn op het'
oogenblik geen aanduidingen van andere
belangrijke depressies. De aftrekkende de
pressie in het Oosten brengt in Oost-
Duitschland nog eenigen regen en houdt
de temperatuur in Middcn-Duitscliland
laag. In Scandinavië is dc ochlendtempera-
tuur in het binnenland laag, maar overdag
zal Zweden een vrij hooge temperatuur be
reiken. Noorwegen heeft in het Noorden
regen. Engeland heeft fraai weer met hoo
ge temperatuur, Schotland nog ccn weinig
regen. In Zuid-Frankrijk blijft hot zeer
warm. Het overige vaste land heeft ook
fraai weer.
RIJDT VEILIG! J
Breng in bochten, weggebruikers,
Geen collega's in den nood.
Bocht naar rechts moet altijd
kort zijri,
Bocht naar links steeds ruim en
grootl
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Onze afdeeling STOFFEN is uitge*
groeid tot een speciale
STOFFENZAAK
die weldra gereed zal zyn.
De strijd om de macht in Ier
land. O'Duffy leider van
het tegen Do Valera gerichte
eenheidsfront.
Telegrammen hebben er reed6 over inge
licht, dat de partijen in den Ierschen Vrij
staat, die zich tegen het bewind van De
Valera keeren, voeling met elkaar hebben
gezocht cn dat haar streven om een een
heidsfront te vormen, vermoedelijk zeer
spoedig met succes zal worden bekroond.
De leiders der oppositiepartijen zullen Vrij
dag a.s. bijeenkomen en dan zal het defini
tieve besluit vallen inzake de samensmel
ting der tegen De Valera gerichte partijen.
Zooals men weet, betreft het hier de partij
van Cosgrave, den voorganger van De Va
lera, de centrumspartij, waarin voorname
lijk de middenstand en de zelfstandige hoe
ren zijn georganiseerd en de nationale gar
de van generaal O'Duffy, de zoogenaamde
blauwhemden, die politieke denkbeelden
voorstaan, welke nauw aan het fascisme
verwant zijn.
Aan het hoofd van de nieuwe eenheids
partij, de United Ireland Party (partij van
het vereenigde Ierland) zal generaal O'Duf
fy komen te staan, van wien eigenlijk het
initiatief, om de oppositiepartijen in een
nauw verband 6amen te brengen, is uitge
gaan cn die met zijn blauwhemden reed6
geruimen tijd een zeer levendige actie
voert. Algemeen neemt men aan, dat in
parlement Cosgrave de leidende figuur der
vereenigde Icrsche partijen zal zijn; trou
wens hij is thans reeds leider cn woordvoer
der der oppositie in dc Icrechc Kamer.
In een verklaring, die de partij van Cos
grave kort geleden heeft afgelegd, wordt de
opmerking gemaakt, dat de tegenwoordige
troostelooze toestand, die door do politieke
onzekerheid in 't leven i6 geroepen en die
verder een uitvloeisel i6 van den ernstigen
economischcn achteruitgang, tot een buiten
gewoon dreigende crisis zal leiden, wanneer
men alles bij het oude zou laten. Volgens
Cosgrave en diens aanhangers kan pas ver
betering in den toestand intreden, wanneer
aan de binnenland6che ruzies een einde
komt en een beslist en duidelijk program
van nationale maatregelen wordt opgesteld.
Een onzeker clement is nog steeds de hou
ding, die De Valera in den binnenlandsch-
politieken strijd zal aannemen. Men weet,
dat hij de organisatie der blauwhemden
heeft getroffen door ccn algeheel verbod cn
dat de politie nog niet lang geleden in het
hoofdkwartier van de blauwhemden een
huiszoeking heeft verricht, waarbij nog al
wat materiaal in beslag moet zijn genomen.
Omtrent den aard van dit materiaal zijn
geen uitvoerige bizonderheden bekend ge
maakt, maar het wordt niettemin waar
schijnlijk geacht, dat De Valera op grond
van dit materiaal een aanklacht tegen
O'Duffy zal construceren, zoodat het niet
onmogelijk is, dat deze in hechtenis wordt
genomen.
Het heeft de aandacht getrokken, dat De
Valera tot dusver elke arrestatie van
O'Duffy's aanhangers heeft nagelaten. Blijk
baar is hij uitgegaan van de overweging,
dat, nu de politieke toestand in Ierland
zoo gespannen is, het niet wcnschelijk is
door arrestaties do politieke tegenstandera
tot een soort martelaars te maken.
Het kan inmiddels niet worden geloo
chend, dat Dc Valera in een moeilijke po
sitie verkeert: een nieuwe verkiezingsstrijd
lacht hem geenszins toe, maar aan den ani
deren kant is het voor hem eveneens pijn
lijk dadeloos toe te zien, dat het eenheids*
front der oppositiepartijen, naar te ver*
wachten is, voortdurend sterker wordL
Wanneer niet alle teekenen bedriegen, zal
De Valera zich krachtig verzetten tegen het
spoedig uitschrijven van nieuwe verkiezin
gen, niet alleen omdat do resultaten daar
van vrij onzeker zijn, maar teven3 omrlat
dit de derde stembusstrijd zou zijn in an*
derhalf jaar tijds, waarbij vermoedelijk de
Fianna-Fail-partij, waarvan hij de leider
i6, het onderspit zal delven. Een Londen6ch
bericht aan de Kölnische Zeitung wijst op
nog een andere moeilijkheid voor De Va
lera: het Iersche republikeinsche leger, een
goed gewapende troep van vrijscharen, die
tot dusver volkomen op zijn hand was, heeft
hem wel-is-waar nog niet geheel In den
steek gelaten, maar begint den laatsten tijd
hoe langer hoe meer zich van hem af to
wenden. Vooral onder deze omstandigheden
is het te begrijpen, dat de oppositiegroepen
gaarne een beslissing forceeren.
