NEDERLAND HULDIGT ZIJN VORSTIN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WIJ WILLEN ONSZELF ZIJN"
GROOTSCHE MANIFESTATIE IN HET STADION
Zaterdag 9 September 1933
32 e Jsargang No. 61
EEN GEWELDIGE VLAGGENZEE
OOK DE KONINGIN
MOEDER AANWEZIG
Défilé van 45.000 personen
EEN PROCES OVER ANTI-
DUITSCHE BOYCOT
Ds. van Hoogenhuyze spreekt
Hare Majesteit toe
Amsterdam, 9 Sept Het hedenmiddag
plaats gehad hebbend huldebetoon aan Hare
Majesteit de Koningin, waartoe Amsterdam
als hoofdstad, ter gelegenheid van hot 35-
jarig regecringsjubilcum, onzer Lands
vrouwe, het initiatief genomen had, maar
hetwelk overigens een volkomen nationaal
karakter droeg, heeft het peil mogen berei
ken van oen grooto en grootsche manifes
tatie door het Ncderlandschc volk; een ma
nifestatie, die bij de ouderen ongetwijfeld
in de herinnering heeft teruggeroepen de
groote momenten, welke zij in 1898 in de
hoofdstad medomaakten bij de inhuldiging
van de toen 18-jarigo vorstin.
Do vele duizenden, die in het Olympisch
Stadion geen plaats onbezet hadden gelaten,
de enorme menschenmassa, welke den te
rugtocht van het Koninklijk Gezin van het
Stadion naar het Paleis op den Dam door
de onafgebroken haag van de duizenden
deelnemers aan het défilé verbeidde, heb
ben, de eersten door hun laaiende geest
drift 'en de laatsten door hot geduld, waar
mede zij urenlang op den Koninklijken stoet
hebben gewacht, overduidelijk blijk gegeven
van hun trouw aan en hun warme sym
pathie voor het Huis van Oranje, terwijl
zeer zeker ook vele tienduizenden in den
lande, alsmede in onze overzecsche bezit
tingen, in hun huiskamers met ontroering
geluisterd zullen hebben naar de per radio
uitgezonden toespraak van htm vorstin.
Het vertrek naar het Stadion.
In .een met vier la daumont bereden
bespannen calèche, waarin het Vorstelijk
Gezin had plaats genomen; daarachter het
groot gevolg in hofrijtuigen, geschiedde te
twee uur, terwijl do gebruikelijke eerbewij
zen gebracht werden, het vertrek van het
Koninklijk Paleis. Het was op dat oogen-
blik, clat het tot in verren omtrek hoorbare
gedaver van de saluutschoten uit de kanon
nen van den in de gepavoiscerdo haven lig-
genden oorlogsbodem „Heemskerck" zich
mengde met het gebeier der klokken op ker
ken en gemeentetorens en met het geloei
der sirenes van talrijke fabrieken en maat
schappijen in de hoofdstad. Het sirene-
geloci nam na ongeveer vijf minuten een
einde, doch het gedreun van het geschut en
het stemmige klokgebeier verstomde eerst
toen het Koninklijk Gezin na de rit door
de vlaggende stad, toegejuicht en toege
wuifd door de duizenden langs de wegen
geschaarde belangstellenden, van wie talloo-
zen het oranje droegen, het Stadion had be
reikt. Door de trotschc Marathonpoort reed
de prachtige calèche tot vóór do eero-
tribunc, waar de Koningin werd ontvangen
door den voorzitter van do uit leden van
het ecre-comitó go vormde commissie van
advies. Ds. A. G. H. van Hoogenhuyze, die
vervolgens aan Hare Majesteit voorstelde de
leden van het uitvoerend comité, t.w. de
heer F. K. Lotgering, voorzitter; J. C. W.
Thoolcn, vice-voorzitter; E. A. G. van Hoo
genhuyze, secretaris; G. Verhoef, penning
meester; K. Schouten en G. H. Joosten. liet
Vorstelijk Gezelschap begaf zich hierna over
den uitgelegden looper, tusschen een eere-
wacht van hen, die in 1898 eveneens te Am
sterdam als cadet en adelborst do cercwacht
van het Paleis naar de Nieuwe Kerk hadden
gevormd, naar do Koninklijke loge, welke
op schier onnavolgbare wijze uit de daar
voor door do deelnemers aan het défilé bij
eengebrachte gelden, in een bloemenhof w as
herschapen.
Ook de Koningin-Moeder was, on
danks het feit, dat zij slecht ter been
is, per auto van Soestdijk gekomen,
om in de Koninklijke loge een ge
deelte van het programma bij te wo
nen, hetgeen zeer op prijs werd ge
steld.
Toen de Koningin had plaats genomen,
brak onder de meer dan dertig duizend be
langstellenden in het Stadion, die zich, ge
trouw aan de desbetreffende waarschuwin
gen, .bij het binnenrijden van den stoet al
leen van hun plaatsen hadden verheven,
doch zich grootcndèels van bijvalsbetuigin
gen hadden onthouden om het schichtig
worden van de pa'arden te voorkomen, een
oorverdoovend gejuich los. M el buitenge
woon imposant was de aanblik van het
Olympisch bolwerk! Trolsch droeg het zijn
vroolijk wapperende vlaggcntooi en den
Koninklijken Standaard, maar ook was het
daarbinnen, overal waar njen den blik liet
ronddwalen, één vlaggenzee, wijl het pu
bliek bij het binnenkomen vlaggetjes van
oranje en oranje-blanje-bleu - gelukkige
gedachte van het uitvoerend comité! was
aangeboden. Do muziek, óp het middenveld
ter weerszijden van de open zijvakken aan
wezig, werd verzorgd door de Koninklijke
Marine Kapel tc Den Helder en door de
Koninklijke Militaire Kapel te Den Haag; te
tweo uur reeds hadden zich ook de onge
veer vierhonderd ruiters van het ruitcr-
défilé opgesteld, alsmede,, bij de Marathon
poort, een duizendtal zangers en zangeres
sen.
Groote oliicieele belangstelling.
Tot het geven van de noodige inlichtin
gen waren aangewezen: voor Hare Majesteit
de heer F. II. Lotgering, voor de Koningin-
Mopder de heer G. Verhoef, voor de Prinses
de heer J. C. W. Thoolcn en voor den Prins
de lieer A. E. G. van Hoogenhuyze.
Zeer groot was het aantal hoogwaardig-
hoidsbeklceders, dat'do huldebetooging bij
woonde. Do vakken onder de Koninklijke
logo waren gevuld met de, naar titel en
rang, voornaamste personen van den lande.
Er waren, met den minister-president, dr. H.
Colljn, ministers, gezanten, kerkelijke hoog
waardigheidsbekleders, commissarissen der
Koningin uit verschillende provincies, ver
tegenwoordigers van. Eerste en Tweede Ka
mer, van den Raad van State, dc hoogste
militaire autoriteiten cn andere voorname
persoonlijkheden. Het voor verschillende
hoogo ambtsdragersgereserveerde gedeelte
was overigens ingenomen door eenigo hon
derden burgemeesters uit steden en dorpen,
allen met ambtsketen. En verder was het
Stadion één deinende massa van belang
stellenden uit stad cn land. Tribunes waren
bijgebouwd om duizenden tevreden te kun
nen stellen cn duizenden zouden er méér
geweest zijn, als er plaatsen beschikbaar
waren geweest.
In de nabijheid van de Koninklijke loge
waren er ook plaatsen voor de leden van
het ecre-comité met zijn ecrc-voorzitter jhr.
mr. dr. A. Röcll, commissaris der Koningin
in Noord-I-Iolland en Amsterdam's burge
meester, dr. W. do Vlugt, die, der traditie
getrouw, met den Koninklijken stoet naar
het feestterrein was gereden.
Forsch en zuiver klonk, als inzet van
deze zoo bij uitstele nationale betooging. uit
duizend geschoolde kelen van het door Theo
v. d; Bijl geleide zangkoor, over het veld
het Kroningslicd Van 1898: „Wéés gegroet
met jubeltonen".
Toespraak ds. Van Hoogenhuyze.
Nadat dc laatste klanken van het lied
zich in de ijle lucht hadden opgelost, sprak
ds. A. G. H. van Hoogenhuyze, voorzitter
van de commissie van advies, staande op
een ter linkerzijde van dc Landsvrouwe op-
gestelden katheder, Hare Majesteit als volgt
toe:
Majesteit*
Het is mij als voorzitter van de commissie
van Advies een hooge eer om namens het
uitvoerend comité der jongeren op dit his
torische oogenblik Uwe Majesteit te zeggen,
hoe dankbaar het Ncderlandschc volk is,
dat Uwe Majesteit deze hulde heeft willen
in ontvangst nemen.
Heden stroomt er een vloedgolf van vreug
de door ons volk heen, omdat het dankbaar
gedenken mag, dat Uwe Majesteit vijf en
dertig jaren lang den scepter draagt door
God in 1898 in Uwe handen gelegd.
Ds. A. G. H. v. HOOGENHUYSE.
Nederland is dankbaar aan God, die aan
ons land en volk Uwe Majesteit schonk. Ne
derland is dankbaar aan Uwe Majesteit,
voor de groote trouw en zeldzame toewij
ding, waarmede Uwe Majesteit al die jaren,
waarvan er vele uitermate moeilijk waren,
Haar Koninklijke laak heeft vervuld.
Eén eenig partijloos juichend volk heeft
zich heden in het Amsterdamsche Stadion
vercenigd om aan Uwe Majesteit een natio
nale hulde te brengen, daartoe gedreven
enkel en alleen door de innige liefde voor
Uwe Majesteit, die er leeft in de har'cn van
Neerlands volk.
En nu is dit het bijzondere van deze hul
diging, dat die is voorbereid en uitgevoerd
door Neerlands jongeren, die nu nog staan
de in den bloei der jeugd, straks de plaat
sen zullen innemen door de ouderen ledig
gelaten, en die heden aan Uwe Majesteit en
aan heel het Koninklijk Huis willen toonen
dat er oen jong Nederland is, dat onver
zwakt cn ondubbelzinnig zich schaart om
Uwer Majesteits troon. Een jong Nederland
op hetwelk Uwe Majesteit rekenen kanr dat
tc allen tijde bereid is' om, al9 dat wat God
verhoede ooit noodig zou zijn, alles voor
Uwe Majesteit te offeren.
Daaraan heden voor Uwe Majesteit uiting
tc geven is hun een voorrecht cn een eer.
En aan den oproep der jongeren hebben
dc ouderen gehoor gegeven. Van uit de elf
provinciën, tot zelfs uit den nieuwen Wierin-
gcrmccrpoldcr toe zijn ze naar Amsterdam
gekomen, de aanzienlijken en de eenvoudi-
gen, om Uwe Majesteit tc huldigen, 30.000
in het Stadion, 15.000 die in een kleurcnrijk
défilé van hunne verknochtheid aan het
Oranjehuis willen blijk geven, terwijl vele
meerdere duizenden in Nederland cn in
Nederlandsch-Indië, luisterend in hun huis
kamer naar wat hier geschiedt, in die hulde
instemmen.
Uwe Majesteit aanvaarde deze hulde als
een bewijs, dat in liet hart van Neerlands
volk onuitroeibaar is vastgelegd de liefde
voor Uwe Majesteit en voor hot Iluis van
Oranje, waaraan het naast God zooveel heeft
te danken.
Laten de tijden moeilijk zijn en de horizon
donker, wij weten dat boven het wereldge
beuren dc Almachtige God staat, en hem
willen wij bidden dat .trots alle stormen
van den tijd Nederland en Oranje onver
breekbaar één mogen blijven.
En als zoo straks uit de monden van deze
vele duizenden het aloude'2,, Wilhelmus" zal
opklinken, dan is dat méér dan het zingen
van ons Volkslied, dan wordt daarin ver
tolkt de bede, dat God Uwe Majesteit en
Ilaar Huis nog vele jaren voor ons land cn
volk sparen rnoge.
Wij willen dat zeggen allen te zamen
met deze drie woorden:
„Leve de Koningin LH"
Na deze toespraak luidsprekers maak
ten haar tot in alle hoekdn van het Stadion
verstaanbaar heeft, onder doodschc stilte
van het duizendkoppige gehoor, Hare Ma
jesteit de Koningin het woord genomen en
dc rede uitgesproken, die men elders op
deze pagina vindt.
De ruiters vragen de aandacht.
Diep onder den indruk van de woorden,
door de Landsvrouwe gesproken, werd door
de aanwezigen het „Wilhelmus" aangehe
ven. Hierna volgde het interessante schouw
spel van het ruiterdéfilé van alle vcrecni-
gingcn; aangesloten bij de Federatie van
Landelijke Ruilcrvcrecnigingen met hun
vaandels, waarmede de dragers,, bij het pas-
seeren van dc Koninklijke loge, eerbiedig
groetten. De vaandels bleven, nadat de rui
ters bet Stadion verlaten hadden, met hun
wachters op liet veld achter.
Het was vervolgens de bereden militaire
politic, onder bevel van den eersten luite
nant J. P. Ilcken, die op voortreffelijke wijze
deed uitkomen, hoe zij haar viervoeters in
bedwang had; de prachtige demonstratie
van deze kloeke bereden afdecling werd ge
volgd door een uitnemend geslaagd défilé
in draf en in galop, hetwelk door het Ko
ninklijk Gezin met groote belangstelling
ook het publick leefde, getuige zijn uitingen
van enthousiasme, op spontane wijze met
dit onderdeel van het programma mede
werd gevolgd. Vervolgens nog een défilé
van den Bond van landelijko ruiters van
den Noord-Brabanlschcn. Christelijkcn Boe
renbond.
Défilé van vijf en veertig
duizend personen.
Terwijl dit alles zich binnen het Stadion
voltrok, was cr daarbuiten en wel op het
IJsclubtcrrein en op het Olympiaplcin, resp.
van half twee en half drie af, hard gewerkt
aan de opstelling van het geweldig groote
aantal vcrcenigingcn cn corporaties zeer
vele in haar eigen kleederdracht waar
van de leden, die niet behoorden tot dc in
gezetenen der hoofdstad, zich per trein,
auto of autobus de spoorwegen hadden
extra treinen ingelegd tegen speciaal tarief
cn ook dc Amstcrdarnschc tramdirectie had
bijzondere maatregelen van vervoer geno
men naar Amsterdam begeven hadden.
Men had de uitnemende gedachte gehad
en in dit kader past een woord van hulde
aan den technisch leider F. J. Thoolen en
zijn staf! die meer dan vijf en veertig
duizend deelnemers aan dit enorme défilé
zooveel mogelijk provincic-gewijs in te dee-
len; alleen de steden Rotterdam, Den Haag,
Amsterdam cn Utrecht, alsmede enkele
landelijke bonden cn vcrcenigingen, waren
afzonderlijk ingedeeld, terwijl tc twee uur
op den Zuidelijken Wandelweg het défilé
van de op versierde fietsen rijdende Am
stcrdamsciie schooljeugd, die des morgens
reeds vrijaf had gekregen, was opgesteld.
Iedere groep of vcrceniging had een eigen
vereénigingsleider; e<in bepaald aantal vcr
cenigingcn vormden tezamen een afdeeling
met een afdeclings-leider aan liet hoofd; de
afdcelingen weer waren volgens provincie
cn stad gegroepeerd, met aan het hoofd een
provincie-leider, die te herkennen was aan
een cocarde op den schouder in de kleur
van dc provincie. Ook alle andere leiders
droegen onderscheidingsteekenen, terwijl het
oppercommando berustte bij de een oranje
lint met medaille dragende technische com
missie.
99
De tekst van de
rede die H.M. de
Koningin
hedenmiddag in
het stadion heeft
gehouden
Hare Majesteit heeft hedenmiddag in het
Stadion de volgende rede uitgesproken:
Mijnheer de Voorzitter!
Het is mijn wensch persoonlijk Neerlands
Jongeren, die de voorbereiding van deze
grootsche en indrukwekken Je betooging op
zich namen, en allen die zich opmaakten
daaraan deel tc ncm.m, mijn hartgrondigen
dank te betuigen voor dit blijk van hun
aanhankelijkheid cn trouw, nu ik 35 jaren
zoo nauw aan mijn Volk vei^ondcn hen ge
weest. Hierbij g2denk ik ook de talloos ve
len, die dez2 ure uit de verte met ons me
deleven, zoo in het Vaderland als in Neder
land onder de keerkringen, en breng hen
daarvoor mijn bijzondere 2rkentejijkheid.
Als ik op dit tijdperk terugzie, dan is het
met een hart vol dankbaarheid voor al
het schoone cn goede, dat ik van mijn Volk
heb mogen ondervinden, dan word* Ik
steeds opnieuw getroffen door do bewijzen
van verknochtheid en den steun mij, niet
het minst in moeilijke en zorgvolle dagen
ten deel gevallen en welke ik thans, in dez3
ure, andermaal op ondubbelzinnige wijze
ondervind.
Pogen mijn plicht te vervullen tegenover
het Vaderland is mij in donkere lijden meer
dan ooit een voorrecht cn bron van blijd
schap, waar ik mij gedragen weet door uwe
trouw en medeleven.
De Nationale gedachte bindt ons hier al
len to zamen.
Wij willen ons zelf zijn en blijven.
Wij willen voortbouwen op do grondsla
gen door onze Vaderen gelegd. Ons bewust
van onze roeping tegenover ons zelf cn in
het groote gezin der Volkeren.
Wij willen putten uit de schattin ons
door een grcot Voorgeslacht nagelaten,
overtuigd daarin ten allen tijde overvloe
dig to vinden hetgeen wij behoeven om met
Een bijzonder
woord tot de
jongeren, getui
gend van oprech
te waardeering
taaie volharding en zich stexls weer ver
nieuwende kracht tc streven naar de aan
passing bij gewijzigde wereldomstandighe
den, welke onder Gods zegen ons weer een
gelukkige toekomst brengen kan.
Ik bid God om wijsheid cn sterkte, om U
in den tijd, die vóór ons ligt, vastberaden
daarin voor te gaan.
Mij thans in het bijzonder richtend tot de
Jongeren, wjnsch ik tot hen een woord
van oprechte waardeering te spreken voor
den ijver en dc voortvarendheid, welke zij
hebben aan den dag igclegd bij de voorbe
reiding van deze voor mij onvergetelijke ure
en voor hun trouw cn td^ wij ding aan mij
en mijn liuis Een schoono toekomst zij
voor hen weggelegd, indien zij langs dc be-»
proefde wegen, zooeven door mij aangeduid,
straks hunne krachten gaan wijden aan den
opbouw van het tijdperk, dat voor ons ligt.
Waar zij in dc groote figuren, dio Neder
land heeft voortgebracht, de idealen ver
persoonlijkt zien, welke ook zij nastreven,
zullep zij ?r krachtig toe kunnen hijdragon
het schoonste uit onze historie in heden en
toekomst te doen voortleven in zich steeds
vernieuwenden en verjongenden vorm.
Ten besluite richt ik mij tot u allen,
ouderen en jong2rcn tezamen, ja, tot do
bevolking van geheel het Rijk, om als één
en ondeelbaar Volk de honden ineen to
slaan, teneinde eendrachtig samen te wer
ken, ora dezen zorgvollcn tijd to boven tc
komen.
Als vanzelf igaat ons aller blik naar onze
fi2re driekleur, symbool van ons willen cn
kunnen, zinnebeeld bovenal van ons dier
baar Vaderland. Zij waaie steeds over do
wereldzeeën tot in de verste landen en
doe daar kond van onze eendracht on onze
wilskracht.
Leve het Vaderland. Hoezee!
En zóó hebben, in rijen van acht, de vaan
del- of banierdragers voorop, de bonden,
vcrecnigingen cn corporaties, de duizenden
en nog eens duizenden, met hun vlaggen en
schilden en allen saamgebonden door het
ééne doel: der Koningin hun hulde en trouw
te betoonen, in prachtig tempo via dc Sin-
telbaan langs de Koninklijke loge geloopcn,
bij het passeeren waarvan een eerbiedige
groet waarin ook de vaandels hun rol
vervulden gebracht werd.
Het binnentrekken cn weer verlaten van
het Stadion eerst defileerden de provin
cies door al die duizenden voortduren
de wisseling van kleuren en tinten!
leverde een prachtig schouwspel op, dat
het oog bleef boeien, ook al duurde het ver
scheidene urenDc vaandeldragers bic
ven met hun vaandel op het veld achter;
voorts werd, nadat ongeveer twee derden
van de dcfileerenden voorbij waren getrok
ken, het défilé onderbroken door een dans
groep van vierhonderd, de nationale kleu
ren rood, wit, blauw en oranje dragende
meisjes, die, tezamen één groote levende
vlag lijkende, een met bloemen versierde
rcusachtigen zegewagen trokken met de
wapenschilden van het Koninklijk Huis,
terwijl op den wagen, die als symbool!
vijf en dertig treden telde, de Nedcrland-
scbe Maagd had plaats genomen.
Nadat de dansgroep onder leiding van
Lili Green een dans liad uitgevoerd en de
wagen op het veld was opgesteld, volgde de
rest van het défilé; de fietsende schooljeugd
cn de steden, waarbij het veld, door de
vaandels, vlaggen en banieren, die daar
voortdurend werden opgesteld, langzamer
hand in één reusachtige vlaggenzee herscha
pen werd
Dc middag was reeds verleden geworden
en nóg was het programma niet geëindigdj
Nég zouden te laat om daarvan nog ver
slag tc geven de duizend zangers cn zan
geressen zich weer doen hooren, rnct liedo
ren van Valerius. Dan zou het „Wilhelmus"
volgen en tenslotte de triomftocht van de
Koninklijke Familie door de onafgebroken
haag van defilcerenden cn langs dc duizend
koppige menigte naar het Paleis. Is cr
mooier en waardiger slot denkbaar voor
een Koninklijk bezoek, dat aan het regee-
ringsjubileum der Landsvrouwe zijn bijzon
der karakter ontleende?.
liet Jaarbeursbesluur dagvaardt be>
sluursleden van het Comité tot
Verweer tegen Terreur en
vervolging in Ditiisc/u
land
Naar wij vernemen heeft het be
stuur van de Koninklijke Vereeni-
ging tot het houden van Jaarbeur-
beurzen in Nederland in kort geding
voor de Amsterdamsche rechtbank
laten dagvaarden de heeren B. van
Dam en N. Nathans, resp. voorzitter
en secretaris van het Algemeen Co
mité tot Verweer tegen Terreur en
Vervolging in Dultschland.
Do aanklacht geschiedde wegens
het verspreiden van circulaires en
bet laten loopen met borden met op
schriften tegen het koopen van Duit-
sche produt^en voor het Jaarbeurs
gebouw in Utrecht
De ei6cherc6 ziot hierin een on
rechtmatige handeling, waarvan zij
schade lijdt en zal lijden. lmm<rö
reeds thans zijn bij haar vele klacx-
tcn ingekomen van Duit6che stand
houders, die zich door deze actie van
het Comité benadeeld achten en ver
dere schade vreezen en die daarom
dreigen dan de Jaarbeurs den rug
te zullen toekeeren en volgende
jaarbeurzen niet meer te bezoeken,
indien aan deze actie geen paal en
perk wordt gesteld.
Eischeresse vraagt daarom in kort
geding èen verbod van deze actie
voor het Jaarbeursgebouw in
Utrecht
Do zaak in kort geding zal op 11
September a.6. des middags te twee
uur voor den president van de
Amsterdamsche rechtbank dienen.
