STRIJD OP TWEE FRONTEN
DÉ EEMLANDEU
Belangrijkste.
Nieuws
Licht op
L. J. LUYCX ZOON
Woensdag 13 September 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. «a» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32e Jaargang No. 64
VOORGENOMEN AANSLAG
OP HITLER?
SPAANSCH KABINET
GEVORMD
VERKEERSVLIEGTUIG
VERONGELUKT
TEGEN MARXISME EN
NAT.-SOCIALISME
DEBRAND INDEN RIJKSDAG
7 uur 50 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI 6 cent per K.M.
BELT U EVEN
GARAGE NIC. B0VÉE
EEN ROEP!!
WINTER-MANTEL
STOFFEN
AMER SFOOMSGH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 naMdeo Amersfoort 2.10. p« muand 1 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/.
Binnenland franco per ooit per 3 maanden f 3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.01.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5IS
PRIJS OER ADVERTENTIE» 1-4 't«tU 'M* e" bewi|snmnm-
m rege] meer f0.25 Llefdadlghelds-»dverttnti£a voord*
helft vu den prfji. Klein# Advtrtentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regel#
50 eest elk# regel utter 10 cent, driemaal plaatsen I 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
De politieke strijd in Oosten
rijk. De actie tegen het na-
tionaal-socialisme.
Naar de Wecnschc berichtgever der Neue
Zürcher Zeitung uiteenzet, zijn, wat den
strijd der Oostcnrijkschc autoriteiten tegen
het nationaal-socialismc betreft, nieuwe
vorderingen gemaakt. Do naar de Duilschc
grenzen gestuurde troepenversterkingen zijn
in baar plaats van bestemming aangekómen
Te Maxglan (Salzburg) werd met behulp
van vliegtuigen der Heimwehr en der
bondspolitic een „Fliegerabwehrstation" op
gericht. Het garnizoen van Innsbruck heeft
in het grensgebied van Scharnitz manoeu
vres op groote schaal gehouden, waarbij
men uitging van de veronderstelling, dat
een inval plaats vond van dc nationaal-so-
cialistische stormtroepen of het te Augsburg
gestationneerde „Oostenrijkschc legioen".
De troepenconcentraties strekken zich ook
uit tot gebieden in Oostenrijk zelf, die zeer
nationaal-socialistisch zijn, zooals Boven
Karinthië. Tegelijkertijd kan men talrijke
bestuurswijzigingen vaststellen: in Ka
rinthië zijn drie „Bezirkshauptleutc" en in
Boven-Oostenrijk tal van hoogcre politie
ambtenaren aan den dijk. gezet, omdat zij
tegenover 't nationaal-socialisme een te
vriendelijke houding aannamen. Tenslotte
werden in den loop der laatste week talrijke
straffen van drie dagen tot'vier maanden
uitgesproken, die vooral de vrije beroepon,
geneeshceren en advocaten in Pongau
ook een districtsrechtcr hebben getroffen.
Onder meer is ook do dichter van het
Kalserjager-lied, ingenieur Depolo te Inns
bruck, wegens nationaa I-socialistische agi
tatie in hechtenis genomen.
De kranten publicecren dagelijks de na
men der nationaal-socialistcn, die wegens
illegale grensoverschrijding zij namen de
wijk naar Duitschland het Oostenrijk6che
staatsburgerschap hebben verloren. Dc po
sitie van den Landcshauptmann van Ka
rinthië, die het met de methodes van den
afweerstrijd niet eens i9, wordt als geschokt
beschouwd. Terwijl in de Alpenlanden de
draconische politiestraffcn het gewcnschte
doel nauwelijks bereiken, valt in Wecnon
en Beneden-Oostenrijk reeds vast te 6tcllcn,
dat de menschen zich hoe langer hoe meer
van Duitschland afwenden. In het algemeen
licerscht de indruk, dat de tot dusver ge
volgde Rroérs, die in dc steden" zonflcV veel
moeite kan worden gevolgd, op liet land
aan de gendanperie zoodanige eis ellen
stelt, dat hij om zuiver technische redenen
hetzij verzacht, hetzij opnieuw verscherpt
moet worden.
De Heimwehr, die na den terugkeer van
Stirhemberg uit Rome het fascistische to-
taliteitsprincipo en een soort gelijkschake
ling met Italië verkondigt, verlangt een on
verwijlde verscherping van den koers. Zij
zou aldu6 de wcnsch met een recon
structie van het kabinet moeten worden
verbonden; zoo is de veiligheidsdirecteur
van Tirol, Landesrat Steidle, begcerig naar
de portefeuille van justitie. Ook de mee-
ningsverschillcn tusschen den legerminister
Vaugoin en den ve.iligheidsrainister Fe?' zijn
niet alleen nog niet bijgelegd, maar wegens
het militievraagstuk nog verscherpt, daar
de vorming ecner nieuwe legerreserve dc
verdere oprichting van „Assistenzkörper"
der Heimwehrcn overbodig maaljt. Daar dc
onderhandelingen van den bondskanselier
met de leiding der Heimwehr voor dc deur
staan, had het plotselinge toetreden van het
„nationaal-standische" front van vice-kan-
selier Winkler tot het „vadcrlandsche front"
ten doel het 6treven van 41e Heimwehr, om
den Landbynd buiten de regeering tc krij
gen, voor te zijn. Of na dezen schaakzet van
het „nationalstandische" front de verwach
te „Einbruch" in den nationaal-socialis-
tischen aanhang gelukt, is tengevolge van
de ernstige tegenstellingen tusschen dc na
tionale kringen en dc Oostenrijksche patri
otten nog onzeker, maar niettemin wel te
verwachten, daar ook alle kleinere groepen
en organisaties het leidersprincipe hebben
aanvaard. De stemmingen en meeningen
der kiezers spelen daarbij geen bizondere
rol. In elk geval hebben het verloop van
den Katholiekendag en dc opmarsch der
vaderlandschc organisaties dc Christelijk-
eociale partij een zoodanig overwicht ver
zekerd, dat de Heimwehr het wel uit Kaal
hoofd.zal laten rare bokkesprongen te ma
ken.
GROOTE BRAND.
Bautzen, 11 Sept. (V. D; Hedenavond
laat is in de Frankensteinsche Kunstmühle
van Heinrich Probst in Bautzen een groote
brand uitgebroken. Binnen korten tijd wa
ren ook de massieve graansilo cn een groo
te graanschuur door de vlammen aangetast.
Het vuur greep zeer 6nel om zich heen en
veroorzaakte gevaar voor beien lende per-
ceelen. Veel brandweermateriaal verscheen
dan ook ter plaatse. S.S. en S.A. zetten de
omgeving af. Groote voorraden graan loo-
pen gevaar verbrand te worden Men tracht
Jiog zooveel mogelijk te redden.
Groote actie tegen commu:
nisten te Mainz
Main z, 11 Sept (V.D.) Do politio le
Mainz heeft een groote actie tegen commu
nisten op touw gezet. Vele functionnaris-
sen cn leden werden gearresteerd. Het on
derzoek leidde ook naar Frankfort, waar
eveneens een aantal leiders in hechtenis
werd genojpicn. Verder is gebleken, dat de
bond van roode frontstrijders daar nog al
tijd bestaat en voorbereidingen voor een
revolutie heeft getroffen. Do organisatie
was uitstekend gewapend, terwijl de leden
werden onderwezen in het hanteeren van
de wapenen en het vervaardigen van bom
men Veel munitie werd bij de frontstrijders
in beslag genomen.
Door de gearresteerde frontstrijders is
toegegeven, dat de bond van roode front
strijders een aanslag tegen Hitler had be
raamd, toen hij 13 Juni 1932 op een voet
balveld te Mainz het woord voerde. De sa
menzweerders hadden zich, gewapend met
pistolen, opgesteld in de hoofdstraat van
Mainz en hadden het plan Hitier bij het
voorbijrijden neer te schieten Slechts door
een toeval is het plan mislukt. Eén der sa
menzweerders wist n.l niet met het pistool
om te gaan en liet zich door een kameraad
onderricht geven. Daarbij ging een schot
af, waarop do communisten zich uit dc voe
ten maakten.
Berlijn, 11 Sept. (V.D.) Ongeveer een
uur, nadat het bericht inzake do ontdek
king van een in 1932 beraamden aanslag op
Hitler was gepubliceerd, werd verzocht dit
bericht in te trekken en niet tc publi-
ceercn.
BETOOGING TEGEN HET
ANTI-SEMITISME
Botsingen met de politie
te Parijs
Parijs, 12 Sept. (II. N.) De internatio
nale liga tegen het anti-semitisme had
Maandagavond een groote betooging geor
ganiseerd, waarvoor een der grootste zalen
van Parijs afgehuurd was. De belangstel
ling was zoo groot, dat de zaal. die onge
veer 6000 personen kan bevatten, reeds een
uur tevoren uitverkocht was cn ongeveer
15.000 personen afgewezen moesten worden
De deelnemers aan dc betooging waren
meest Joden, onder wie zich ook vele com
munistische elementen mengden. Dc politie
had uitgebreide maatregelen getroffen om
de orde te handhaven. icd>re samenscho
ling was verboden en allo pogingen om te
demonstreeren werden terc'und onderdrukt.
Op enkele plaatsen kwam het tot botsin
gen tusschen communisten en de politie. Bij
de herhaalde charges vluchtte een groep
communisten in een café, dat echter door
manschappen van de republikeinsche gar
de ontruimd werd. Verscheidene personen
liepen geduchte klappen op. Enkele ruiten
moesten het ontgelden. Ongeveer 100 per
sonen, daaronder ook enkele agenten, wer
den gewond. Het aantal arrestaties was
zeer groot. Tot laat in den avond bleef het
in de omgeving van de zaal zeer onrustig.
De Rue de Lille. waar het Duitecho gezant
schap gevestigd is, was door een sterke po
litiemacht afgezet, om eventueele betoogin
gen to verhinderen.
a d r i d12 Sept. (V. D.) Het nieuwe
ministerie, onder leiding van den voorzit
ter der radicale partij Lerroux is vandaag
gevormd.
Minister van buitenlandschc zaken
wordt: Sanchez Albornoz (republikeinsche
actie); die tot. nu too rechter der Univer
siteit van Madrid is geweest. Voorts bc-
hooren tot het ministerie zes leden der
radicale partij, tweo radicaal-socialisten,
een links radicaal-socialist, een lid van do
republikeinsche actie, een der Catalaansche
linkerzijde, een der Orga en een van de
groep „In dienst der republiek".
De nieuwe regeering.
Men is te Madrid van meening, dat het
lot van dc nieuwe regeering in hoofdzaak
afhankelijk is van de houding der socialis
ten. Wanneer dezen een positieven arbeid
niet mogelijk maken, venvacht men ontbin
ding van het parlement in October en nieu
we verkiezingen in November.
Dc burgerlijke pers van Madrid aan
vaardt over bet algemeen de regeering-
Lcrroux, hoewel de rechterzijde deze oplos
sing „het minste van twee kwaden" noemt.
We enen, 12 Sept. (V. D.) 1-Iet ver
keersvliegtuig „Susak-Laibaclv' is in de
buurt van Laibacli slecht neergekomen,
waarbij het in twee deelen is gebroken.
Alle acht inzittenden werden gedood.
Dollfuss wenscht niettemin met
Duitschland in wede te
leven
We enen, 11 Sept. (V.D.) Tezamen met
den Katholiekendag had heden op den
Wccnschen Radrennplatz de eerste groot*
demonstratie plaats van liet „vaderland
schc front", waaraan ongeveer 60.000 perso
nen deelnemen. In het middelpunt van de
betooging stond de redevoering van den
bondskanselier. Dollfuss zette o.m. liet vol
gende uiteen:
In den strijd togen liet Marxisme, dat
sneller dan iemand het zou hebben durven
denken teruggedrongen kon worden, is
ons onder de vlag van het nationaal-socia
lisme een beweging in tien rug aangeval
len. Zoo was de regeering gedwongen in
een strijd op twee fronten de leiding van
den staat krachtig in handen te nemen.
Wij slaan voor den opbouw van ons va
derland. Wij richten nogmaals een oproep
tot alle Oostenrijkers om een helder in
zicht te bewaren en geen valsche verwach
tingen na te loopen, maar trouw te zijn aan
Oostenrijk en den staat. Ik herhaal het: da
tijd van het liberale kapitalistische don
ken, do tijd van een liberale kapitalistische
maatschappij cn economische ordening is
voorbij. De tijd van Marxistische volkslei
ding cn verleiding is voorbij. De tijd van do
partijenheerschappij is voorbij. Gelijkscha-
kelanj en terreur wijzen wij af. Wij willen
den socialen, christelijken, Duitschcn staat
Oostenrijk op corpnratievcn grondslag on
der krachtige autoritaire leiding van den
staat. Wij zijn zoo Duitscli, dat het ons
overbodig voorkomt in liet bijzonder naar
voren te brengen, dat onze landen sedert
meer dan tien eeuwen door goede Duit-
schers bewoond woVden. Dat wij dit Duit-
schf» volk eerlijk en trouw willen dienen,
kunnen wij verklaren. Wij zullen ons daar
van niet laten afbrengen, ook al gelooft
men ons ons wezenlijkst cn eerlijk
Deutsclilum te moeten ontzeggen.
Velen begrijpen niet, waarom wij in den
strijd, die door een partij over de grenzen
gebracht wordt, niet scherper rcagcercn.
Wij zijn cr ons steeds van bewust, dat wij
Duitschers zijn en al begrijpt onze groote
broeder ons vandaag ook niet, wij hebben
ons steeds verweerd. Wij hebben nooit aan
gevallen. Wij hebben ook steeds den na
druk gelegd op onze bereidwilligheid om
wegen tc vinden tot samenwerking. Ik zou
het echter betreuren, wanneer deze her
baalde verklaringen van bereidwilligheid
zoo zouden worden uitgelegd, alsof het het
jammeren van iemand was, die geen uit
weg meer wist. Ons Duilschc gevoel heeft
ons cr van weerhouden wegen te begaan
ter verdediging en beveiliging van onze
oer cn onze onafhankelijkheid, die wij an
ders tegenover ieder ander land zekerlijk
reeds lang zouden hebben ingeslagen. Wij
willen met Duitschland in be9te vriend
schap leven gelijk tot dusverre, maar in
een vriendschap, die naar beide kanten
rechten en plichten geeft.
S.A.-man in Oostenrijk ge
arresteerd.
V/een en, 11 September (V.D.) Uit Inns
bruck wordt gemeld, dat de componist van
het Kaiserjager-lied, Max Depolo, wegens
verboden werkzaamheden voor dc N.S.D.A.P.
is gearresteeid.
We enen. 11 Sept. (V. D.) Bij demon
straties te Weenen zijn hedenavond wegens
het verstoren der orde door het uitstrooien
van swastika's e. d. ongeveer twintig per
sonen gearresteerd.
Par ij s, 12 Sept. (H. X.) De rede, welke
bondskanselier Dollfuss gisteren in verband
met den katholiekendag voor het vaderland
schc front heeft gehouden, trekt in de Fran-
schc pers grooto belangstelling. Toch komt
een zekere bezorgdheid over de toekomstige
ontwikkclii:.' van Oostenrijk tot uiting, in
verban'I wüurmc:|e er op gewezen wordt,
dat een der voorwaarden, waarop de jong
ste lcening is verstrekt, de bepaling bevat,
dat de OostenriJk6chc grondwet niet gewij
zigd zal worden.
Bewogen vergadering ie Parijs, waan
in De Moro Giafferi het pro
ces te Leipzig hekelt
Van der Lubbe slachtoffer van
nazi-provocateurs
P a r ij s, 12 Sept. (V.D.) Na ecu siormacb-
tig voorspel hebben de advocaten de Moro
Giafferi en Torrès die do beschuldigden van
den rijksdagbrand op 21 September zouden
verdedigen, maar wegens de niet-toelating
door de Dultsche regeering zulks niet zul
len kunnen doen. gisteravond de pleidooien
gehouden in een openbare bijeenkomst in
do Salie Wagram. Reeds lang voor half
negen bevonden duizenden personen zicb
in de Avenue Wagram en in de zijstraten.
Een tijd lang bleef het ordelijk, maar toen
geroepen werd: „Dood aan Hitier, dien
moordenaar", werd het meer cn meer ru
moerig en moest de politio optreden om dc
orde te herstellen. Waterkaraffen, stoelen
en dergelijke inventarisstukken uit dc om
liggende café's werden naar dc póli tie ge
gooid. die eindelijk genoodzaakt was eenige
keeren to chargeeren, voordat zij er in
slaagde de orde te herstellen. Eenigo per
sonen werden gewond, enkele gearresteerd.
De zaal was tot de laatste plaats bezet, toen
om bij negenen do zitting begon.
De Moro Giafferi begon toen zijn toe
spraak, waarin hij, na pen overzicht te
hebben gegeven van dc omstandigheden,
waaronder van der Lubbo werd gearres
teerd, zeide. dat het onmogelijk was. dat
een lidmaatschapskaart van de communis
tische partij op hem zou zijn gevonden,
daar hij cenigen tijd te voren uit de partij
was getreden. Naar zijn meening was het
veeleer verklaarbaar, dat de man niet ten
volle bij zijn verstand was, waarbij nog
kwam dat hij ook half blind was- Indien hij
werkelijk de brandstichter zou zijn, dan nog
zou hij niet meer zijn geweest dan het
werktuig van anderen, die hem daartoe
hadden geprest, teneinde politieke propagan
da tc voeren en do uitroeiing van het mar
xisme in Duitschland te bewerken. Refe-
reerende aan de getuigenverklaring van
een kellner, die verklaard had. de drie
Bulgabcn Dimitrof. Pokof er\ Tanef in een
rafé in een gesprek te hebben gezien met
Van der Lubbe, zeido De Morro Giafferi dat
deze getuigenverklaring duidelijk onjuist
was, daar de vier mannen niet dezelfde .taal
spreken en daardoor onmogelijk elkaar zou
den kunnen begrijpen.
Voorts zeide De Moro Giafferi, dat het
onmogelijk was dat Torgler Van der Lubbe
in het rijksdaggebouw zou hebben ontvan
gen, daar deze twee mannen elkander niet
kenden. Van der Lubbe had beweerd alleen
te zijn opgetreden, maar hier sprak hij op
nieuw niet do waarheid Hij heeft tal van
medeplichtigen gehad, hetgeen werd bewe
zen door dc hoeveelheid gevonden brand
baar materiaal, maar hij wilde zc niet aan
geven. De Moro Giafferi zeide, dat hij er
persoonlijk niet aan twijfelde, of Van der
Lubbe was verstrikt geraakt in de knoeie
rijen van Nazi-provocateurs. Er is geen ge
rechtshof ter wereld, geen gerechtelijk sy
steem, zelfs het meest rigoureuze, dat stand
kan houden tegen de leugens, welko door
de politie waren uitgevonden, maar zij
moeten den schijn redden.
Indien het niet waar was, dat het vuur
was aangestoken als verkiezingspropagan
da middel, zou misschien de invrijheidstel
ling van dc vier beschuldigden en do ver
oordeeling van Van der Lubbe zijn ge
schied. Maar indien dit niet geschiedt, in
dien de rechters de theorie der vervolging
aanvaarden, indien onschuldig bloed zou
vloeien, zou generaal Gocring brandstichter
van den rijksdag zijn.
Nadat Torres in dcnzelfdcn geest had ge
sproken, werd met algemeene stemmen een
resolutie aangenomen, waarin wordt ver
klaard, dat 15.000 burgers, ter vergadering
bijeen, de parodie op de rechtsspraak, wel
ke in Leipzig wordt voorbereid, denunciec-
ren, er op wijzende, dat voor de eerste maal
in de annalen van het recht dc schuldige
zich liet recht aanmatigt te oordeelcn over
do slachtoffers. Dc vergadering ging uiteen
onder het roepen van: „Leve Torgler. Di
mitrof, Tancf en Pokof.
TEGEN-ULTIMATUM VAN DEN
CUBAANSCHEN PRESIDENT.
Havanna, 12 Sept. (V.D.) De president
van Cuba heeft het ultimatum der officie
ren, waarin deze zijn onmiddellijk aftreden
cischten beantwoord rn.it een tegen-ultima
tum. Hierin eischt hij van de officieren,
die zich nog steeds in het National-hotel
verschanst hebben, overeenstemming met
de. rc^eering binnen 3G uur.
BULGAARSCHE KONINKLIJK PAAR
VAN BALMORAL CASTLE
VERTROKKEN.
Londen, 12 Sept. (V. D.) De koning
cn dc koningin van Bulgarije zijn heden
van Balmoral Castle naar het Zuiden ver
trokken.
BUITENLAND,
Bescherming van Einstein.
(Eerste Blad pag. 2).
Een tegen-ultimatum van den Cubaan-i
schcn president.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer neemt mst 56 tegen 24
stemmen het ontwerp inzako het uniform
verbod aan.
(Tweede Blad, pag. 1).
Dc Tweede Kamer aanvaardt met 41 te
gen 16 stemmen het ontwerp tot wijziging
der H. O. wet (buitcnlandscho etudonten),
(Tweede Blad, pag. 1).
De Troonrede zal draadloos worden uit-»
gezonden.
(Tweede Blad, pag. 1).
De heer Vetb, een der slachtoffers van
de schietpartij te Muiden, overieden.
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Do opvoering van Euripides' Iphiginia
Taurie op 28 September a.s.
T5
(Eerste Blad, pag. 2).
Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt,
Hoogste barometerstand: ??2.3
to AkureyrL
Laagste barometerstand: 752.9 te Vardö.
Verwachting: Zwakke tot matige wind,
uit Noordelijke richtingen, betrokken tot
zwaar bewolkt, waarschijnlijk tijdelijk re
gen, iets kouder. f
Het gehcclc gebied van Finland toi
Portugal wordt thans ingenomen door een
langgerekt gebied van lagen luchtdruk met
vlakke minima over Finland. Zuid-Zweden,
dc Oostzee en België. In de omgeving van
dit laatste minimum viel zware regen, ter
weerszijden ervan komen groote tempora-
tuurstegensteHingcn voor. Ten Westen van
IJsland vertoont zich opnieuw een depres
sie. In hot Noord-Westen werd het veel
kouder, evenzoo op de Brifsche eilanden.
De koude drong door tot Normandic en
Bretagne. Het is tc voorzien, dat de koelere
luchtmassa's uit het Noorden ook hier af
koeling zullen brengen met betrokken en
tijdelijk regenachtig weer.
RIJDT VEILIG!
Maak een bocht naar rechts met
kleinen straal, een bocht na ar
links met grooien straal; blijft
steeds op de rechter weghelft.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
over onze collectie
Komt U ook eens kijken?
UITBREIDING DER JAPANSCHE VLOOT.
Tokio, 11 Sept. (V. D.) Naar verluidt,
hebben de beraadslagingen tusschen het mi
nisterie van marine en den generalen staf
er toe geleid, dat in het nieuwe vlootbouw-
programma wordt voorzien in den aanbouw
van 42 nieuwe oorlogeschepen. Het pro
gramma zal binnenkort aan het kabinet
worden voorgelegd.
