AMERSFOORTSCH DAGBLAD
van Slobbe vertelt
Donderdag 14 September 1933
32e Jaargang No. 65
Toestand op Curacao
niet slecht
-CA R Ö/5CH R=Z E E-
V Z Pi E Z U E LA
Radioprogramma
Het volgend jaar een voetbals
wedstrijd Curagao
Nederland?
De begrootingen
sluiten
's Gravenhage, 12 September. De
gouverneur van Curagao, de beer B. W. Th.
van Slobbe, die met verlof in ons land ver
toeft, is zoo vriendelijk geweest, aan verte
genwoordigers van de pers een onderhoud
toe te staan, waarin hij hun een en ander
over den tegenwoordigen toestand in Cura
sao heeft meegedeeld.
De gouverneur verklaarde, dat men in
Curasao den algemeencn druk der malaise
sterk gevoelt De vermindering van het per
soneel der oliemaatschappij met bijbehooren-
de scheepvaartmaatschappij, dat van 10.000
man in het begin van 1930 is ingekrompen
tot 3600 man aan het eind van 1932, is wel
een bewijs, dat ook Curagao aan de crisis
geenszins ontkomt. De oliemaatschappij
heeft den nieuwen bouw stilgelegd en do
vervanging beperkt Daarbij komt, dat het
vervoer per schip verminderd is (niet wat
het aantal schepen, maar wel wat de vracht
en het aantal passagiers betreft), dat de
koopkracht van Zuid-Amerika is afgenomen,
dat de salarissen in Curasao verlaagd zijn
moeten worden en dat internationale verlie
zen geleden zijn.
Vergeleken bij elders is de toestand in
Curacao niet zoo slecht De begrootingen
voor dit en die voor het volgende jaar zijn
sluitend. Aan het eind van 1931 had Cura
cao ruim 8 milloen kasvoorschottcn, eind
1932 was onge%eer 7 millioen opgenomen uit
Holland; en half Augustus j.l. waren de kas-
voorschotten verminderd tot 5.9 millioen, Zij
zullen dit jaar wellicht verminderen toe
5millioen. En voor 1931 zal nog 7 ton wor
den afgelost.
Het eigen inkomen van Curacao, dat in
1930 8 millioen bedroeg, zal voor 1933 cn
1934 ongeveer 6.4 millioen bedragen. De
eigen uitgaven zijn verminderd van 8 mil
lioen (zonder bouwwerken) tot 5.6 millioen.
Dit is mogelijk geweest door groote bezuini
ging door vereenvoudiging van diensten cn
salarisverlaging en ook door vermindering
van kosten.
Moeilijkheden, aanvankelijk tusschen be
stuur en kolonialen raad gerezen in verbond
met het tempo, waarin deze maatregelen
moesten worden genomen, zijn nu uit den
weg geruimd.
Tot een verhooging van de middelen is
men ongeveer lVe jaar geleden overgegaan.
Men heeft ze gevonden in accijns op gedistil
leerd en in invoerrechten op sigaretten cn
nog eenige artikelen. Het vorige jaar is er
een bijzonder invoerrecht op benzine bijge
komen en een herziening van de loodsgel
den. Zoo heeft men de bcgrooting sluitend
gemaakt.
De belastingen in Curacao zijn vrij laag.
Er is geen vermogensbelasting en de inkom
stenbelasting daar bedraagt slechts de helft
van die in Oost-Indië en die in Suriname.
De eigen aangifte is pas ingevoerd en ecu
modern ontwerp is in de maak. De invoer
rechten zijn vrij laag. De grondbelasting is
tamelijk hoog als gevolg van het feit, dat om
de 5 jaar een schatting plaats vindt, maar
dit jaar wordt hierin voorzien. De andere
inkomsten zijn van weinig belang. Er zijn
loodsgelden, maar geen havengelden, want
de voorwaarden voor de haven moeten zoo
gunstig mogelijk worden gehouden.
De gouverneur vestigde er vervolgens de
aandacht op, dat Aruba, waar de L.A.G.O.,
een onderneming van de Standard Oil, ge
vestigd is, meer cn meer opkomt.
Op Curacao, van de Bcncdcnwindsche
eilanden het voornaamste cn waar de Cura
C-ausche Petroleum Industrie-Maatschappij
gevestigd is, is de raffinaderij van veel be
lang. De maatschappij, getroffen door den
lagen olieprijs en door de veranderlijkheid
van de vraag naar het product, heeft in sa
menwerking met het bestuur alles gedaan
om de eigen landskinderen aan liet werk te
houden. Daarbij moet, men in aanmerking
nemen, dat do bevolking aan de nijverheid
nog moet wennen. De gouverneur heeft eens
in het openbaar verklaard, dat voor velen,
die wilden werken, werk te vinden was,
maar deze uitlating had betrekking op werk
gelegenheid in de petroleumindustrie voor
de gekleurde bevolking cn de Zuid-Ameri
kanen.
De haven van Curacao is den laatsten
tijd veel verbeterd. Zij is zeer goed voor het
bunkeren van olie en mu kan er water
krijgen, zooveel als men wil.
De handel in Curacao is in hoofdzaak in
handen van Israëlieten, ontwikkelde men
schen met veel invloed in scheepvaart-,
handcis- en bankkringen. Echter ondervi»dt
men den laatsten tijd veel concurrentie van
den handel van .vreemde kooplieden uit
Bombay en Syrië, die gjedkoop kunnen
werken en producten leveren. Daarbij komt.
dat onze eigen kooplieden hebben ingekocht
tegen den hoogen dollarkoers en zijn blijven
zitten met voorraden, welke zij nu slechts
met verlies kunnen verkoopen. Veel wordt
gekocht door toeristen, die Curacao bezoe
ken op groote, Amerikaansche schepen. Er
zijn het vorige jaar 33 van zulke schepen
geweest; er gaan 7 a S hond^r l passagiers
op een schip en in dc ongeveer zes uur, dat
de toeristen in Curacao verblijven, koopen
zij aanzienlijk.
Concurrentie van Venezuela.
Het valt Curac&o moeilij! met betrekking
tot landbouw en veeteelt te concurrecren
tegen Venezuela, dat ontzaglijk goedkoop
vee pleegt te leveren. Voorts is voor den
kleinen man noodig een bescherming van
onze gciton, welke dan ook voorkeursrechten
hebben, waarvoor geen keur- en slachtgol-
den worden betaald en waarop geen accijns
wordt geheven. Doordat de menschen naar
de industrie cn naar do haven trekken, is
het moeilijk, den landbouw aden gang to
houden. Wij doen verder 011s best, de klein
industrie te bevorderen, omdat dezo een blij
vend karakter heeft. Tevens wordt dc visch-
vangst gereorganiseerd, waarbij het doel is
tot prijsverbetering te komen; gemakkelijk
gaat dit niet. Misschien zal het mogelijk zijn,
door een leerindustrie welvaart te doen aau
brengen. Dit wat Curacao betreft.
Wat Aruba aangaat, vertelde dc gouver
neur nog, dat de Amerikaansche oliemaat
schappij in hoofdzaak Nederlandsche krach
ten aanneemt, en hij vestigde er de aan
dacht op, dat daar ook een Nederlandsche
onderneming, dc Eagle, een dochtermaat
schappij van -de Shellgroep, gevestigd is.
Bonaire is helaas arm. Velen van dit eiland
komen in Curacao werl.en, inaar als zij
daar eenigen tijd zij 1, wil.-n zij hun fa
milie laten overkomen en dit zou ontvol
king van Bonaine len gevolge hebben. Aloë,
zout en visscherij vormen voor Bonaire be
staansmiddelen en dc desbetreffende be
drijfstakken worden gesteund, o.a. met bc
hulp van het Antillen fonds.
Wat hot Nederlandsche gedeelte van de
Bovenwindsche eilanden betreft, merkte do
gouverneur op, dat St. Mar*111 2700 inwoners
heeft, onder wie heel weinig blanken. De
ongeveer 1000 inwoners van St Eustatius
zijn bijna allen kleurlingen. Op Saba be
draagt het inwonertal 1300; daar zijn even
veel blanken als kleurlingen.
Vee en zout vormen bestaansmiddelen op
St. Martin. ITet vee geeft nog wat uitvoer,
maar het zout maakt een slechten prijs. Ter
bevordering van den kleinen landbouw is
er een vereeniging opgericht.
Onderzocht wordt de mogelijkheid van af
zet van zout van Bonaire en St. Martin naar
Nederland.
Op St. Eustatius is er wat tuinbouw on
veeteelt, maar tegen de E».gelsche koloniën
kunnen 'zij moeilijk concurreeren. Toch wor
den zij zooveel mogelijk aangemoedigd en
zij hebben ook afzet naar Curacao. Voorts
zijn er delfstoffen gevonden, magnetisch ijzer
cn vulkanische asch. Men probeert nu, on
dernemingen daarvoor te stichten. De gou
verneur gelooft wel, dat exploitatie van de
asch mogelijk zal blijken. Inzake het mag
netisch ijzer moet men afwachten.
Dc mannelijke bevolking op Saba bestaat
hoofdzakelijk uit zeevarenden. Worden de
mannen ouder, dan blijven zij thuis om een
stukje grond te bebouwen. Men probeert,
toeristenverkeer naar het zeer mooie eiland
te trekken. De vrouwen fabriceercn er kant,
maar kunnen niet concurreeren tegen fa-
brieksgoed, tegen Russische kant, enz.
Kijkje op de haven van Coxapao.
Moderne outillage.
Aan de havon van Curacao zijn eenige
millioenen besteed voor uitdieping, verbree
ding, enz. De haven van Aruba heeft een
pier gekregen, die van Bonaire een kleine
pier. De draadlooze is overal gemoderni
seerd en de telefoon uitgebreid. Op Curagao
011 Aruba zijn goede asfaltwegen aangelegd.
In Curac-ao zijn een abattoi. en markthallen
ingericht. De reinigingsdienst, ook op Aruba,
is veel verbeterd evenals de woningtoestand.
I>e drinkwatervoorziening is nu verzekerd.
Een vliegveld en een vlieghaven in Curacao
zijn aangelegd, maar op het oogenblik niet
meer in gebruik. Vroeger lag de plaats in
de lijn van de Panamcrican Airways en de
gouverneur acht het waarschijnlijk, dat zij
over tcnigc jaren weer in een luchtlijn zal
worden opgenomen. Ook zijn er mogelijkhe
den met betrekking tot Fransche cn Duit-
sche luchtlijnen.
Aanzienlijk verbeterd is de zuigelingen
zorg. Nederlandsche en Surinaamsche vroed
vrouwen zijn naar Curagau gegaan cn
meisjes van Curacao gaan naar Holland 0111
hier een opleiding te ontvangen. Dc afdee-
ling Curacao van het Roode Kruis doet goed
werk inzake eerste hulp bij ongelukken en
zal gaan mede helpen hij do bestrijding van
tuberculose. Gevangeniswezen, politic en
ambtelijke diensten zijn gereorganiseerd. Ar-
beidsondorvvijs is ingevoerd en een arbeids
beurs opgericht Len winkelsluitingswet
moet de eigen kooplieden beschermen togen
concurrentie van buitenlanders, die voor een
geheel onbeperkten werktijd niet terug
schrikken. Een onderzoek wordt ingesteld
met betrekking tot c wV.ischelijkheid van
een ongevallenverzekering, maar ook nu
reeds zijn de maqtschjyjpycn op dit punt
coulant tegenover haar geëmployeerden.
Orde en rust laten niet te \»cnschcn over.
Tegen excessen bij spreken en schrijven zijn
eenige artikelen tot stam gekomen, welko
niet zoozeer gericht zijn tegen onze eigen
bevolking als wel tegen woelwaters uit het
buitenland. In Zuid-Amerika is het nog al
eens onrustig cn wij moeten een wapen heb
ben om dc onrust te weren, al behoeven wij
hel wellicht niet eens te gebruiken.
Tot. de drankbestrijding d—.agt ook de tot
stand gekomen accijnsvcrhooging bij, even
als aanmoediging van de spert. De toestand
ten aanzien van liet drankgebruik is nu
beter dan enkele jaren geleden, maar het
scheepsvolk, dat in onze havens aanlegt, wil
er wel eens uit cu mede met het oog daarop
blijft het noodzakelijk, aandacht aan hel
vraagstuk te wijden. De jeugdorganisaties
pakken de drankbestrijding krachtig aan;
missie, leger des heils en padvindersbewe
ging maken zich nuttig op dit gebied.
Toekomstplannen.
Met betrekking tot dc 1 lanncn voor de
naaste toekomst vertelde de gouverneur, dat
de ondenvijs-gclijkstelling waarschijnlijk tot
een oplossing zal' komen, zonder dat zulks
veel meer geld zal kosten. De tuberculosebc
strijding zal krachtiger plaats vinden. Ter
verbotcring van de k:-nkzinnigenverpleging
komen een psychiater cn krankzinnigenver-
pleegsters uit en als het mogelijk is, zal
men het volgende jaar het krankzinnigen
gesticht verbouwen. Ook op hygiënisch ge
bied moet wat tot stand komen, maar dit ge
beurt geleidelijk.
De nieuwe staatsregeling is nog niet in
gediend. Of het oorspronkelijke ontwerp zal
worden gewijzigd, wist dc gouverneur nog
niet. I11 dit verhand merkte hij nog op, dat
in de tegenwoordige regeling het eiland
Curacao den boventoon voert, maar dat
Aruba ook een belangrijk eiland is geworden
en medezeggenschap verlangt.
De Bovenwindsche eilanden noemde dc
gouverneur zorgenkinderen. Zij kosten veel
cn brengen weinig op, zeide hij, maar wij
moeten ze steunen.
De gouverneur verklaarde nog, dat men
in het gewest zeer Nedcrlandsch gezind is
en dat de rassen het onder elkaar wel kun
nen vinden, al schept de emancipatie van
kleurlingen cn zwartén zekere problemen,
Op het hoofdeiland Curacao wordt En-
gelsch, Spaansch cn Nedcrlandsch gespro
ken. Daar is veel internationaal contact In
beschaafde kringen wordt meer cn meer Ne
derlandsh. gesproken. Jonge menschen leeren
allen Nedcrlandsch, maar men houdt zich
vaak bij het Papianienlsch.
De Bovenwindsche eilanden spreken En
gelsch. Vroeger werd daar onderwijs in hei
Nedcrlandsch gegeven in dc eerste klasse
dor lagere school. Dit is later verschoven
naar de vierde klasse, maar de gouverneur
heeft nu bepaald, dat het weer in de eerste
moet beginnen.
Het volgende jaar zullen Nederland en Cu
ragao 300 jaar één zijn. Ter gelegenheid van
dit feit zal alsdan in Curacao feest worden
gevierd. In dit verband overweegt rncn e.n
poging om een voetbalelftal van Nederland
te laten uitkomen. De Curagaoschc voetbal
Iers zijn zeer goed.
Ook overweegt men de organisatie van een
tentoonstelling van Nederlandsch fabrikaat
In October, als dc gouverneur ons land weer
zal bezoeken, zal hieromtrent anders worden
astgestel d.
Enkels vragen beantwoord.
Op een desbetreffende vraag van een jour
nalist antwoordde gouverneur Van Slobbe,
dat hij naar Holland was gekomen ora eens
wat mondeling contact te onderhouden, o.m.
over de quaestie der staatsregeling, over de-
fcnsiebezuiniging, organisatie der politie,
aflossing van kasvoorschottcn, bevordering
ran kleinindustrie, dc viering van het 300
jarige éenzijn, enz.
Op een andere vraag antwoordde de gou
verncur, dat dc ter arbeidsbeurs in CuraQao
ngeschrevenen niet allen permanent werk
loos zijn, omdat zij in den regentijd op het
land wérken of, als het mogelijk is, in do
havens. Voorts komt het voor, dat menschen
niet willen werken. Het Roode Kruis heeft
een steuncomité, o.a. voor de werkloosheids
zorg opgericht. Als van overheidswege ecri
steunregeling zou werken, gelijk in Holland
:eschicdt, zou dit ongewenschte toestanden
tot gevolg hebben. Bij de heoordecling van
de gevolgen der werkloosheid moet men in
aanmerking nemen, dat de zwarten elkan
der in den regel helpen cn b.v. jegens werk
looze familieleden zeer mededeelzaam zijn.
Een journalist vroeg den gouverneur, wat
de oorzaak was geweest van de terugzending
van polilickrachten, die eerst waren aange
stcld. Dc heer Van Slobbe antwoordde dat
men een bepaald aantal menschen had ge
vraagd, maar hen niet aanstonds kon krij
gen, o.a. omdat er waren, die eerst nog moes
ten worden opgeleid. Daarna trad plotseling
de malaise in. Een opleiding van 40 man, die
niet werden uitgezonden, werd stilgelegd,
Anderen, die reeds uitgekozen waren, moes
ten terug.
Inzake de onderwijsgelijkstelling, deelde
de gouverneur op een vraag nog mee, dat de
bijzondere scholen nu nog geen vrije over
tocht cn pensionneering van leerkrachten en
geen vergoeding van schoollokalen hebben
en dat zij die pas zullen krijgen, als de
nieuwe desbetreffende verordening er is.
Op een vraag, of er waarborgen zijn, dat
een gebeurtenis als die met Urbina zich niet
herhaalt, antwoordde dc gouverneur beves
tigend. De politie heeft een recherche, die
ook op vreemdelingen is gericht, cn kan op
hen oen vrij behoorlijk toezicht oefenen.
Voorts bestaat een inlichtingendienst buiten
de politie Deze dienst verzamelt gege
vens over de toestanden in Zuid-Amerika.
Voor Curacao waakt een schip en een mari
nebezetting, enz. Aruba heeft militaire poli
tie, mariniers, een eigen en een Amerikaan
sche burgerwacht. In het algemeen moet
men steeds waakzaam zijn, omdat de kans
op woelingen in naburige staten uiteraard
geenszins is uitgesloten en uitgeweken, op
ons grondgebied gekomen vreemdelingen in
hun drang naar zelfbehoud geneigd .zouden
kunnen zijn tot daden, welke voorkomen
moeten worden.
Vrijdag 15 Septombe*.
Huizen 298.1 M. I
N.C.R.V.
8.00—8.15 V. M. Schriftlezing en medita*
tie.
8.1S—9.30 v.m. Morgenconcert.
10.30—11.00 v.m. Morgendienst, te Leiden
door Ds. B. v. Halsema, Geref. Predikant»
te Ermelo.
11.00—12.00 v.m. Concert door het Ensem-
ble van der Horst: 2 violen, cello en piano,
12.15—12.30 n.m. Gramofoonmuziek.
12.30—1.15 n.m. Vervolg Concert door het
Ensemble van der Horst
1.152.00 n.m. Liederen-Recital door
Truus ter Stecge, sopraan. Aan den vlcu-
gel: Corry v. d. Veen.
2.303.00 n.m. Lezen van Chr. Lectuur.
3.004.30 n.m. Concert door het „Hen-
driks-Trlo":
4.30—5.00 n.m. Slothalfuurtje voor Jeug
dige Amateur-Fotografen, door den heer C<
A. Deul, fotograaf, te Hilversum.
5.006.30 n.m. Gramofoonplatenconcert.
6.30—7.00 n.m. „Beantwoording van vra
gen over kamerplanten", door den heer A
J. Herwig, te Bussum.
7.157.30 Persberichten van het Ned. Chr,
Persbureau.
7.30—8.00 n.m. Literair Halfuurtje. Spre
ker Dr. C. Tazelaar, te Amsterdam.
Onderwgrp„Gods Goochelaartjes" van
Augusta de Wit
8.0010.30 n.m. Concert door de Stafmu-
ziek van het 5e Regiment Infanterie,
te Amersfoort Kapelmeester: J. R. v. d.
Glas.
8.00—9.00 n.m. Orkest
9.009.30 n.m. „Van scholier tot student**,
door Dr. J. F. Reitsema, Directeur Chr. R,
B. S., te Rotterdam.
9.30—10.30 n.m. Vervolg-concert.
10.00 n.m. Persbureau Vaz. Dias te Am
sterdam.
10.3011.30 n.m. Gramofoonplatenconcert,
Hilversum 1875 M.
V.A.R.A
8.01 Gramofoonmuziek.
10.15 Hetty Beck drragt voor: „De ver
schoppeling"; Guy dc Maupassant. Verta-
ling Hetty Beck.
10.30 Trio Favoriet.
11.00 Onze Keuken, door P. J. Kers Jr.
11.30 Trio Favoriet
A.V.R.O.
12.01—12.30 n.m. Gramofoonmuziek.
12.302.30 n. m. Kovacs Lajos en zijn or
kest.
2.303.00 n.m. Voordracht door Léon van
der Hulst
3.00—4.00 n.m. Gramofoonmuziek.
V.A.R.A.
4.15 Xylophoon en orgel. Reinier Bennink
en Joh. Jong.
4.50 n.m. Na schooltijd. Een wonderlijk
avontuur van Oome Keesje.
5.30 n.m. V.A.R.A.-Orkest o.l.v. Hugo de
Groot.
6.40 n.m. „Het grenslevcn van meer nabij'*
Op pad met smokkelaars en komiezen, door
H. J. J. Marinus.
7.00 n.m. V.A.RA.-orkest o.l.v. Hugo de
Groot m.m.v. Elize de Haas, sopraan
V.P.R.O.
Weekuitzending. Sprekers: Dr. W. Ban
ning, Bentveld. Ds. H. J. Kastelein, Kampen,
Jo Sternheim, Amsterdam.
8.01 n.m. Cursus. Religicuse Opbouw, lsto
lezing: De mensch in de werkelijkheid,
Spreker: Dr. W. Banning, Bentveld.
A V.R.O.
8.3010.15 n.m. Laatste concert door het
Residentie-orkest o.l.v. Carl Schuricht.
Aansluiting met het Kurhaus te Schevenin-
gen.
V.P.R.O.
Ongev. 9.00 n.m. (n.l. in de pauze v.h. Kur-
hausconcert). Lezing: Een tweetal Psalmen,
lste lezing: Psalm 42. Spreker: Ds. II. J.
Kastein, Kampen.
Ongev. 10.00 n.m. Persberichten van het
Vrijz. Godsd. Persbureau. Persberichten van
Vaz Dias.
Ongev. 10.15 n.m. Declamatie door Jo
Sternheim, Amsterdam.
Ongev. 10.45 n.m. Gramofoonplatencon
cert.
V.A.R.A.
11.00 n.m. Orgelspel door Cor Stevn.
11.30 n.m. Gramofoonmuziek.
DE STERRENKEMEL 13-20 SEPT. 1933 21 h MT (22 h ZT).
Ster Vd 3* grootte. efUeia»
Ster */d 2* grootte.
Ster 1* gr.
"11^ Melkweg
Wettelijk ingeschreven bij het
Bureau 7d Industrieelea
idorn onder No»
6429a
©EEBSIEKW
VOLLE MWJ)
0& UJJSTE KVMrnER
&IWOJWZ MMN
Sterretijd 20 h 30 min.
Met drukletters geteekend zijn de namen
der Sterrebeelden; de eigennamen van en
kele heldere sterren zijn met schrijfletters
ZUII)
VENDS
MACS
JUPITEB©
SATUBNUS©
aangegeven. De stippellijn duidt de liaghig
van den Melkweg aan.
Dit kaartje is maanloos. In het Z.O. komt
juist Fomalhaut op, de helderste ster na
de Zuidervlsch.
