DE ËEMLANDEU
NEDERLANDERS GETUIGEN
Schitterende collectie MANTELS voorradig
UIT MOOI
AMERSFOORT
iciiws
L. J. LUYCX ZOON
Weerbericht
Medische Hulp
Zaterdag 16 September 1933
fJitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwai 2a
32e Jaargang No. 67
TN 'T CONTRA-PROCES
TE LONDEN
„Nooit esn communistisch
gevaar geweest"
STAAT VAN BELEG IN
PENNSYLVANIE?
TEGEN DE DUITSCHE
BEWAPENING
GANDHI BINDT IN
GEWELDIGE SCHEEPS
BRAND
ROEMENIË'S FINANCIËN
CKINEESCHE TOENADERING
TOT JAPAN
DE NIEUWE JAPANSCHE
MINISTER
7 uur 43 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
FLUWEEL
TAXI 6 cent per K.M.
BELT U EVEN
GARAGE NIC. BOVÉE
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
MQNNEMENTSPRIJS 3 ««a» no. pci com and 0.75, per
week (roet gtatU verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Blon,.l.n<t fr.oco ptr pon per 3 maudta I X-. Aftoad„U|ke nummer, f 0.01
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC JU
PRIJS DER ADVERTfNTIEN vaD rcgeU l l.05 met inbegrip vaneen DewuSaumm*
elke regel meer f0 25 Llefd.digbeld«dvertentlto wordt
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES btj vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent elke regeJ meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra I 0.0S
'Algemeen heeff men den indruk,
dat de communis/en de hand
niet in hef spel hebben
gehad
':1f
Londen, 15 Sept. (V. D.) Aan de In-
ternatipnale Commissie van Juristen is
beden ovorgelegd een rapport, saraenge
etelri door drie leden van de Commissie
in Nederland, waarin aanwijzingen wor
den gegeven omtrent het karakter, de an
tecedenten en de relaties von Marinus van
der Lubbe. Zijn relaties tot de communis
tische partij en zijn kortstondige connectie
met de nationaal socialistische beweging
worden daarin bevestigd. Verklaard wordt,
dat Van der Lubbe niet zelf den brand kan
hébben gesticht, ondanks de bewering, dat
bij bekend heeft.
Dit rapport werd heden bevestigd door
der drie Nederlnndsche getuigen, die van
xlaag zijn gehoord.
Ven Zanten getuigt.
De eerste Nederlandsche getuige, de 57
Jarige rietvlechter W. van Zanten uit Den
Haag verklaarde, dat- Van der Lubbe een
tegenstander van het communisme was nn
sympathiek stond tegenover hot fascisme.
Uit brieven van den broer en de schoon
zuster van Van der Lubbe i« gebleken, dat
hij nooit lid is geweest van de communis
tische partij of van eenige andpre politieke
partij in Nederland. Het was getuige eeble.
ken, dat Van der Lubbe. met vvien hij op
een vergadering te Don Ilaag heeft gespro
ken. het met zijn opvattingen niet eens was
Men had getuige gewaarschuwd, dat Van
der Lubbe fascist- was. Van Zanten had
gepoogd van der Lubbe te overtuigen, maar
van der Lubbe had geantvvoor I, dat hij die
pogingen maar rrioest staken, daar bet hem
toch niet zou gelukken.
Frcderik van Leeuwon gehoord.
Na Van Zanten werd de 28 jarige letter
kundige Frcderik van Leeuwen, wonende
te Den Haag, gehoord. 11ij verklaarde, dat
hij in 1027 met Van der Lubbe hcèft kennis
gemaakt en dat hij hem daarna vrijwel
dagelijks heeft ontmoet, zonder dat er een
bijzonder vriendschaopclijke verhouding
ontstond. Hij heeft samen met Van der
Lubbe eenigen tijd in een café aan de
Uiterste Gracht te Leiden gewoond Zijn
indruk was, dat Van der Lubbe homo
eexueel was, welken indruk hij steeds
heeft behouden.
Frcderik van Leeuwen verklaarde ver
der. dat Van der Lubbe tot 1931 lid van de
communistische partij is geweest cn dat hij
verscheidene malen Duitscbland heeft be
zocht. Op een vraag van mevr. mr. Bak-
ker-Nort antwoordde getuige, dat Van der
Lubbe zijn laatste reis naar Duitscbland
heeft gemankt kort voor Februari van dit
jaar, toen hem was medegedeeld, dat 7Ijn
pas weldra zou afioopen. Van der Lubbe
had daarbij gezegd, dat de tijd voldoende
was. Get. zeide. dat volgens een verklaring
van hup hospita. mej. Van Zijp, de Duit
sche reizen van Van der Lubbe gewoonlijk
samenvielen met dc oogcnblikkcn, waarop
hij het meest om geld verlegen was. De
hospita had hem ook gesproken van een
spion, die haar huis bezocht om de reden
te ontdc' ken. waarom Van der Lubbe niet
langer ijverde voor de communistische
partij.
Verklaring van Plasmeyer
Als laatste Nederlandsche getuige werd
daarna -gehoord dc 33 jarige fondsbode W
Plasmeyer te Leiden. Deze deed mededee-
lingen omtrent een vergadering van den
Nederlandschon Fascistenbond te Lelden,
waar Baars als spreker optrad, en waar
Va-n der Lubbe moet hebben verklaard, dat
de aanwezigen in de vergadering, die hij
tot stil to aanmaande, niets van het fas
cisme begrepen en dat er veel moois inzit.
Getuige. Plasmeyer had den indruk, dat
Van der Lubbe niet afkecrig was van het
fascisme.
Dultsche getuigen.
De volgende getuige, die werd gehoord,
w.as de bekende Duitsche journalist prof.
Gcorg Bernhardt.
Prof. Bernhardt zeidc, dat do brand in
hét Rijksdaggebouw een gcwe'dige uitwer
king heeft gehad op de geestesgesteldheid
van het Duitsche volk. Sinds den brand
hebben de Duitsdie A .0dc
radio niet opgehouden te verklaren, dat de
brand was veroorzaakt door dc communis
ten. In werkelijkheid verklaarde Bern
hardt is er nooit een communistisch ge
vaar in Dpifschland geweest, zooals ieder
die de samenstelling van do vakvereenigin-
gen kent, znj begrijpen. Het zou een krank
zinnige daad van dc communisten zijn ge
weest het ïlijksdoggebouw in brand te ste
ken, want er waren geen voordeden mee
te bereiken.
Tenslotte verklaarde- Bernhardt dat de
inhoud van het memorandum van dr.
Oberfohren omtrent de oorzaak van den
brand in het Rijksdoggebouw algemeen
door de nationalisten zelf, voor zoover zij
het documept hadden gelezen en als Inge
wijden in regeeringskringen wisten wat er
gebeurde, als Juist werd aanvaard.
De getuigenverhooren werden voortgezet
met het verhoor van dr. Breitscheid, dc
vroegere leider der Duitsche socialistische
partij. Breitscheid verklaarde, dat het zeer
onwaarschijnlijk is, dat de communisten
het Rijksdaggebouw in brand hebben ge
stoken. Hij was er van overtuigd, dat
TorRler onschuldig is. Do wijze, waarop de
nationaal-socialistcn den brand bij hun
verkiezingscampagne hebben geëxploi
teerd. veBtigt den indruk, dat de commu
nisten geen schuld treft
In verbond met den sfakings*
toestand in het kolens
gebied
Philadelphia, 14 Sept. (V.D.) In ver
band met de staking in het kolengebied van
Pennsylvania, heeft de gouvern?ur de mobi
lisatie van twee bataljons der nationale gar
de gelast Daar het aantal botsingen tus-
schcn dc stakers cn de politie steeds meer
toeneitnt» w.opdt de uitroeping van den
slaat van beleg overwogen. Men verlangt
'onmiddellijk ingrijpen van Roosevelt. Met
het oog op het opstellen van dc bruinkolen-
códe, hééft Roosevelt de vertegenwoordigers
der werkgevers en der werknemers uitge-
noodigd tot een conferentie op het Witte
Huis.
Botsing tusschen politie en
stakers,
New-York, 15 Sept. (V.D.) In het ge
bied der kolenmijnen van Zuid-Pennsylva-
nië, waar de mijnwerkers niet aan het
werk zijn gegaan, is het tot bqtsingen ge
komen tusschen stakers en politie, nadat
stakers werkwilligen met steenen hadden
gegooid. Do politie maakte gebruik van
traangasbommen, maar zij moest terug
trekken, toen opnieuw met 6teéncn werd
gegooid. Hierna werd van de vuurwape
nen gebruik gemaakt, waarbij li stakers
werden gewond, van wie één levensge
vaarlijk.
Het laatste artikel van
wijlen lord Grey
P a r ij s, 4 Sept. (II.N.) Het tijdschrift
Les Annales bevat het laatste artikel, dat
wijlen lord Grey geschreven heeft en don
titel draagt: „Men moet Duitscbland ver
hinderen opnieuw te bewapenen*'. Lord
Grey schrijft daarin, dat Engeland geen
verdere concessies aan Duitschiand moet
doen en dat men besef moet hebben voor
de bezorgdheid van het Fransche vclk, dat
de laatste 50 jaar reeds tweemaal een in
val moest verduren.
L o n d e n, 15. S e p t. (HN) Volgens een
bericht uit Bombay is hij een bespreking
tusschen Gandhi en Pandit Jawarhalnl
Nehroe besloten, in de campagne tot weige
ring van do burgerlijke gehoorzaamheid
een wapenstilstand van een jaar te laten
intreden. Gandhi verklaarde, nadat hij
langdurig in het gebed verzonken was ge
weest, dat hij tot 3 Augustus 1934 geen
daad van agressief verzet tegen de overheid
zal begaan.
HERFSTBLOEI VAM DOTTERBLOEMEN.
Deze week weer wat nieuws uit mooi
Amersfoort: behalve de gewone rupsen (ik
zou bijna zeggen: dageh;ksche verschijningen
tegenwoordig] kreeg ik een pop van een
doodshoofdvlinder (dood helaas!), een spin
nende waterkevcr en een onbekend insect,
evenals de vogelspin, welke ik laatst kreeg,
ook al uit een tros bananen, zond een vrien
delijk botanist me deze week ook een
bloeiende Dotterbloem. Ik behoef die plant
gelukkig niet te beschrijven: Dotterbloemen
zijn tegenwoordig net zoo bekend als nar
cissen of sneeuwklokjes, maar dan net als
die als voorjaars-verschijningen. De gewone
bloeitijd valt in April en Mei. Toch is een
bloeien in Augustus of September geen bui
tengewone prestatie. Ik zou haast zeggen:
dat is heel gewooD. Alleen: het wordt niet
zoo vaak opgemerkt, valt ook niet zoo op
als de voorjaarsbloem In de eerste plaats
omdat er maar heel enkele planten dezen
herfstbloei der Dotters vertooocn cn ten
tweede, omdat ook nog zooveel andere
bloemen de aandacht trekken. Zoo zijn er
bijvoorbc:Id nu weer Paardcnbloemen, die
we in den zomer maar heel zelden kunnen
vinden, doch in het voorjaar bij duizenden.
Vergelijkenderwijs zou ik nu moeten zeggen:
in het najaar by honderden. Dus niet zoo zeld
zaam als de Dotterbloemen of de Brem, die
ook nog wel eens laat eeD enkel bloempje
ontplooit. En zoo zijn er wel meer. Let er
maar eens op! Weet ge echter, wat bij mi*n
bloeiende Dotlerbloemexemplaar erg opvalt?
Dat zijn de bladeren, die nu niet gekarteld
zijn, zooals we dat in het voorjaar zagen,
maar duidelijk en zéér opvallend scherp ge-
band. En nu vraag fk me af: zou dat nu een
afwüking zijn, die alleen bij dit exemplaar
voorkomt, of... zouden alle hcrfstb'oeiers
dat hebben7 Daar moeten we dan toch eens
op letten in deze dagen.
A. JOMAN.
Londen, 15 Sept. Tv.C.) Een geweldige
scheepsbrand werd van het strand van
Yarmouth af door duizenden mïnschen
gadegeslagen. Het stoomschip Portcawl, dat
2500 ton meet, had een laning aan esparto
zras aan boord, dat in den nacht van
Woensdag op Donderdag door broeiing in
brand was geraakt. De vlammen breidden
zich, ondanks de bestrijding daarvan door
de b 'manning, zoo snel uit, dat de kapi
tein het schip op het strand liet trekken,
in de hoop op deze wijze nog zooveel mo
gelijk van de lading te redden. Dit Is nog
juist gelukt. De laatste commando's wer
den gegeven, toen het schip reeds In
brand stond >n do vlammen reeds de com
mandobrug naderden. M^n slaagde er in de
bemanning te redden. Het was evenwel on-
raogelijk het vuur te bluaschen. Vrijdag
ochtend brandde het schip nog.
Een netelig vraagstuk voor
den Volkenbond
Gcnève, 15 Sept. (V.D). De permanent,-
volkcnbondscommissic voor financieel© aan
gelegenheden zal Maandag 18 September bij
eenkomen, onder voorzitterschap van deii
Belgischen financieelen expert Janséen, ter
bestudeering van den financieelen toestand
van Roemenië, Hongarije, Griekenland, Oos
tenrijk en Bulgarije. Bijzondere moeiHjkhe-
den doen zich voor bij de onderhandelingen
met de Rocmeensche regeering, aangezien
het in Januari tusschen den volkenbonds
raad en de Rocmeensche regeering gesloten
verdrag inzake de technische samenwerking
voor do sanecring van den Rocmeenschen
financieelen toestand wegens meeningsver-
schillcn over oen persoon van den financiee
Ion expert lot nu toe nog niet van kracht
kon worden Voorts zullen de sedert langen
lijd gevoerdo en in een impasse geraakte
onderhandelingen der Roemecnsche regee
ring met dc bezitters van de Roemecnsche
staatsleeningpa pieren besproken worden,
aangezien de groep particuliere crediteuren
van Roemenië, de eenzijdige transfermaatre
gelen der Roeraeensche regeering van de
hand wijst.
„FAHNENFLUCHT".
München, li Sopt fH.N.) Achttien
Oostcnruksche soldaten, die deel uitmaak
ten van het garnizoen te Kufsteln. zijn ge
deserteerd en op Beiersch gebied gekomen.
SLACHTOFFERS DER SLAAPZIEKTE.
New-Yo'rkf 4 Sept. (H.N.) Het aantal
slachtoffers van de slaapziekte te St. Louis
is thans tot 135 gestegen.
BETREKKINGEN TUSSCHEN
ESTLAND EN 'T VATICAAN.
II O'Ha e. 14 Sept. (H.N.) Tusschen dei/
Heiligen Stoel en do Estlandsche regeering
is overeengekomen diplomatieke betrekkin
gen aan te knoopen. In verband hiermede
zal de pauselijke vertegenwoordiging in
Estland tot nuntiatuur verheven worden,
terwijl dc Estlandsche regeering een diplo
matiëken vertegenwoordiger hij het Vatl-
caan zal benoemen.
EEN MAAND GEVANGENIS.
Wegens het roepen: nLIijn hoed!"
Volgens een persbericht, dat wij slechte
curiositeltshalve plaatsen aldus het Ham
delsblad zou op het oogenblik een Sllc
ziscbe koopman in een Tsjechische gevan
genis zuchten, omdat hij zijn hoed niet wil
de verliezen. Hij liep in een Tsjechisch
stadje te wandelen, toen door een plotse
lingen rukwind zijn h >ed afwoei. Ver
schrikt riep dc man „mijn hoed!", of te wel
in zijn Silezisch dialect: „Mei Hüttla!" Een
politie agent meende dat de man riep
„Heil Hitier!", hetgeen in Tsjccho-Slowakije
streng verboden is. De rechter geloofde den
agent.
Londen. 15 Sept. (H.N.) Volgens een
bericht uit Sjanghai .melden de Chinccsehe
bladen, dat ca de conferentie van dc Koeo-
mintang een wijziging in dc politiek der
Chineesche regeering ton opzichte van Ia
n te verwachten is. De conferentie ver
klaarde zich voor een methode van gelei
delijke toenadering tot Japan, welke op
den duur tot een herstel van normale be
trekkingen tusschen beide landen zal lei
den. Dit besluit zou vooral genomen zijn
onder den invloed van de verklaringen van
den minister van financien Sheng. die na
oen rondreis in dc Ver Staten cn Europa
in China is teruggekeerd cn ur op de cop
ferentie op wees. dat China van de F.uro-
peeschc mogendheden of van de Ver. Sta
ten geen steun te verwachten heeft.
Geen wijziging In de buitenlandsche
politiekzegt ministers
president Saito
Tokio, 15 Sept. (V. D.) De Japansche
minister-president Saito heeft in een inter
view verklaard, dat er geen wijziging zal
worden gebracht in de buitenlandsche poll
tiek van Japan door de benoeming van Hi
rota tot minister van buitenlandsche zaken,
als opvolger van Uchida, die wegens ge
zondheidsredenen is afgetreden De minis
ter president bracht dank aan den afgetre
den minister m het bijzonder voor zijn
werk in Mandsjoekwo cn het uittreden
van Japan uit den Volkenbond
Ten opzichte van leger en vloot verklaar
de de minister-president dat er in het Ja
panscbe kabinet tusschen de ministers vol
ledige overeenstemming bestaat over de
noodzakelijkheid van de nationale verdedi
ging. Bijzondere aandacht zal worden ge
schonken aan de begrootingen voor leger
cn marine.
BUITENLAND,
Het contraproces te Londen.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Zitting der Eerste Kamer.
(Eerste Blad. pag. 2.)
(Tweede Blad, pag. 1).
Wetsontwerp ingediend houdende rege
ling van den arbeid in loondienst door
vreemdelingen.
(Tweede Blad, pag. 1).
De opening der Merwedebrug.
(Tweede Blad, pag. 2).
Van der Lubbe zou zijn verdediging door
Mr. Pauwels hebben afgewezeiL
(Tweed 3 Blad, pag. 2).
Comité van actie voor het openbaar on-
(Tweede Blad. pag. 1.)
OMTREK.
Het mond- cn klauwzeer in de provincie
Utrecht
(Derde Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Auto rijdt op een troep militairen in.
(Eerste Blad, pag. 2),
Succesvolle opvoering van de revue
„OBedoel je dat
(Eerste Blad, pag. 3).
DE STAKING DER FRANSCHE
BINNENSCHIPPERS.
Parijs. 15 Sept. (H.N.) De schippers
slaking begint meer cn meer een politiek
karakter aan tp nemen. De beweging Be
raakt onder communistischcn invloed Gis
teren hebben :1e schippers op verschillende
plaatsen Betracht nieuwe versperringen in
de rivieren aan te legtien. Op pnkele plaat
sen kwam het daarbij tot botsingen tus
schen de gendarmerie en de schippers.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt:
Hoogste barometerstand 771. te München.
Laagste barometerstand: 736.6 te Joji
Mayen.
Verwachting: Meest zwakke wind uit
Zuidelijke richtingen, novclig tot licht be
wolkt, droog weer, ieta warmer.
Hot gebied van hoogen luchtdruk wordt
thans stationnair op het vaste land en. in
Scandinavifi. Alle depressie-invloed blijft bé-
perkt tot ver m het Noord Westen en in het
Oosten. Overal heerscht thans mooi herfst
weer. Over het gchc.ele Westen strijkt een
stroom van zeer warme lucht uit het Zui
den, die zich hier doet bemerken en een
groote stijging van de temperatuur in de
bovenlucht (van minus 7° op den 14den tot
plus 8° hedenmorgen op 300 Meter hoogte).
Alleen ver in het Oosten doet de koude inval
zich ong gevoelen. De regenval bleef beperkt
tot dc zenen ten Noorden en Noord-Westen
van Schotland. lipt is te verwachten, dat de
luchtdrukverdeeling in de eerste twee etma
len geen groote verandering zal ondergaan
en dat het fraaie weer ecnige dagen zal
aanhouden.
Zondag hebben dienst de doktoren Lub.se tl,
Blees en Kamerling.
Zondag en de gchcole week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma v. d.
Bovcnkamp.
RIJDT VEILIG!
Rijdt bezadigd en verstandig.
Als ge tuft door 'n drukke si raar,
Als ge al Ie hard gaal rijden,
Romt ge absoluut Ie laat!
zal een groot artikel worden.
70 cJd. t 1.45 en f 1.90
00 c.ST. f 2.75 en f 3.75 por meter
ARNHEMSCHE WEG 26 E5
