J.A. SCHOTERMAN Zn. ST. EMILION Nuchter en reëel staatsstuk 1928 BeldanopNo.42 Historisch keerpunt „De Tijd" is ontevreden WIJNHANDEL per flesch f 1.45. per anker f 58.- „GEEN WOORDEN VAN KAMERLEDEN" Vaste hand aan 't roer van staat EEN VOORSTEL VAN WIJNKOOP UIT DE STAATSCOURANT Electrische Installaties en Reparaties Hebt U een Taxi of Auto noodig? Troonrede „Colijn staat sterker dan een minis- ier.-president sinds menschenheu-- genis in ons land ooit ge: staan heeft" In de beschouwingen, die de dagbladen aan de Troonrede wijden, klinkt overal waardeering door voor den werkelijkheids zin en het krachtige geluid, dat daarin tot uiting komt. Bezwaren tegen de econo mische paragraaf. De Nieuwe Rott. Courant (Lib.) die dit verschijnsel eveneens constateert, word in do oconomische paragraaf teleurgesteld. „Op oeconoraisch gebied had daarente gen een beslister geluid kunnen klinken, waarvan dan meer leiding ware uitgegaan. Wij gelooven niet mis te tasten, indien wij bet voornamelijk aan deze lacune toeschij ven, dat de verschillende besproken of aangeroerde onderwerpen niet in een alge meen verband -zijn gebracht, waardoor de rede aan suggestieve kracht belangrijk zou hebben gewonnen. Wat het financieel herstel betreft, wekt het voldoening, dat de regeering nogmaals verklaart, dat zij er voor alles naar zal streven het herstel te bereiken door aan zienlijke beperking van de uitgaven. De regeering gewaagt van eischen van aanpassing tengevolge van de wijzigingen 'ii de oeconomischc wereldstructuur. Liever hadden wij gehad, dat was aangegeven, waarin die eischen bestaan. Wij kunnen hiervoor herinneren aan do wijze, waarop de minister-president in zijn rede naar aan leiding van de regeeringsverklaring van 31 Mei heeft gesproken van een structurecle inzinking, een afdaling naar een lager sta bilisatie-niveau, waarop het leven moet worden ingericht. Heilzaam zal het voor de regeering zijn, zich hiervan voor alles bewust te blijven. De nood dwingt haar immers ertoe zeer voel to doen, wat dit proces vertraagt. Reeds verlaagde loonen en salarissen krij gen nog minder waarde. Exportindustrie, scheepvaart, handel en middenstand wor den nóg meer bemoeilijkt in hun bestaans voorwaarden. Mag onder deze omstandighe den met den steun aan den landbouw zoo ver worden gegaan, dat alleen die tak van onze volkshuishouding selfsupporting wordt gemaakt op kosten van de andere noodlij dende takken? Ook de gaafheid van den gulden, op wel ker handhaving wij in deze Troonrede een toespeling vinden, cischt, waar mogelijk, verlaging van de productiekosten. liet ware verkieslijk geweest, indien dit centrale probleem niet ware verzwegen. Zou voor den nog onder het kabinet-Ruys de Bcerenbrouck ingestelde Oeconoraisch m Raad op dit gebied niet een taak zijn weg gelegd? De plannen der regeering met betrekking tot een verlaging van de bouwkosten cn huurprijzen van arbeiderswoningen bewij zen intusschen naast de andere versobe ringsmaatregelen dat zij voor liet emi nente belang van het vraagstuk niet blind is. Niets hebben wij in de Troonrede aange troffen over het vervoerwezen en het ra dio vraagstuk. Ook op die beide punten is anders opbouwende kracht aan den dag te leggen." Bevestiging van het vier. hoeksprogram van de re- geering-Colijm liet Handelsblad (Lib.) ziet in do Troonrede „een bevestiging van het vier hoeksprogram van „werkelijk nationale po litiek", dat de rcgecring-Colijn reeds onmid dellijk na haar optreden in Mei van dit jaar aangaf. Na de schuchterheden van vorigs re geeringen, heeft de natie met vreugde een nieuw regiem begroet dat zij het dan ook voorloopig alleen als cri sisnoodzakelijkheid naar synthese boven antithese streefde, en dat de slaphangende teugels weer dorst aan trekken, cn werkelijk leiding geven. Niet in den autocratischcn zin die in Duitschland, Italië, en elders wordt toe gepast, maar In den zin die overeen komt met onzen volksaard, die wars is van uitersten, maar bezig was te ver dwalen in groteske vormen van radi cale demcratfc, die een bespotting dreigden te worden van het zelfresiftict van ons volk." In het licht van den reeds door haar ver richten arbeid „brengt dc troonrede dit maal geen grooto verrassingen. Zij geeft dc lijnen aan voor den verderen uitbouw van ons crisis-dcfensie-stelsèl, dat ons moet be schermen tegen verdere „grondige verwar ring" van onze volkswelvaart, en ons moet steunen in bet proces van aanpassing aan verschuivingen „die in menig opzicht een blijvend karakter schijnen te dragen" De financieele paragraaf is wellicht de belangrijkste uit de troonrede. De regecring zift het fundamenteele belang van even wicht tusschen de inkomsten en uitgaven van den Staat terecht als het vraagstuk dat in do eerste plaats verder ingrijpen eiscbl. Verstoord evenwicht moet de staats huishouding en via steeds verdere 'as ten, muntverzwakking, kapitaalsvlucht, enz. ook het bedrijfsleven, op den duur noodlottig worden. Reeds zijn de lasten voor volk èn bedrijfsleven (hier en in Indiö, waar de regee ing de grens der draagkracht blijkbaar bereikt acht) zwaarder dan goed is voor onze concurreerendo cn levens krachtige positie, nationaal en internatio naal. Vandaar dat do regeering vóór alles zoeken wil naar nieuwe beperking van uit gaven. Maar de allesbeheer6chcnde factor is nu eenmaal de uiterste begrenzing der rijksmiddelen, waaraan steeds zwaarder eischen worden gesteld, waar wij bijv. den ken aan de reeds in het uitzicht gestelde couponbelasting en crisisinkomstcnbelas- ting, na de reeds gevoteerde omzetbelas ting Lasten die alleen gerechtvaardigd mo gen heeten wanneer daarnaast werkelijk tot het uiterste wordt bezuinigd. Een re geering die echter dc Indische pensioenen binnen dien bezuinigingskring betrekt, cn zelfs op onze toch reeds zoo verzwakte dc- fensio nog 25 a 30 millioen wil besparen op hetzelfde oogenblik dat erkend wordt dat de politieke verhoudingen vooral in en om Indiö voortdurende waakzaamheid noo- dig maken wekt echter wel den in druk dat zij haar uiterste best doet 0111 de koorden van de beurs strak te houden. Men mag vertrouwen dat zij ook elders voor cie aangekondigde „besnoeiing van diensten" niet zal terugschrikken. En dat zij daarin ook, wanneer noodig, het gevoelige sociale arbeidsveld zal durven betrekken, al staan daar dan ook de heilige huisjes het dichtst gezaaid." Op een historisch keerpunt Dc Maasbode (R.K.) vestigt er de aan dacht op dat bet in vele rodevoeringen bijna een gemeenplaats is geworden te zeg gen, dat wij op een der keerpunten van de wereldhistorie staan. „Daarom zou het menigeen kunnen ont gaan. dat in dc rede, waarmee II.M. heden do Kamer opende, juist dit enorme feit op den voorgrond wordt geplaatst cn tot. uit gangspunt van het nieuwe regcerbeleid wordt gemaakt. Het is niet slechts een mo- mcnteele „grondige verwarring" welko de wereld te zien geeft, doch terecht heeft dc Koningin nu do volksopinie duidelijk at tent gemaakt op het vaststaand feit, dat, hoe het toekomstig wereldbeeld ook wor den zal. „bij de productie zoowel als bij den ruil van goederen zich overal verschuivin gen openbaren, die in menig opzicht een blijvend karakter schijnen te dragen". Tegen dit perspectief past de forsche economische paragraaf van de Troonrede. Met het slagen der economische cn finan cieele politiek der Regeering zal voor een zeer groot deel haar prijzenswaardig stre ven om „de ellende der "werkloosheid" te lenigen staan cn vallen. Ecncrzijds werk verruiming o.a. door woningbouw, terwijl dr. Colijn ook wel aan do Zuiderzee zal denken, anderzijds werkverschaffing. Vat ten wij dc bedoeling der Troonrede, dan wil do rcgecring deze laatste voor zoover mogelijk inschakelen in het particulier be drijfslcven om zonder te veel schokken dc noodigo aanpassing te verkrijgen, welke nu eenmaal noodig is om op den duur te ont komen aan de dikwijls gewraakte abnor maliteit. dat in verschillende dcclcn des lands dc werkverschaffing als'een gewoon bedrijf wordt beschouwd cn wel een. dat soms boven het particuliere wordt begeerd. Niet alsof de loonen, gezien c-e omstandig heden, te hoog zouden zijn, maar het ab normale van liet verschijnsel kan daarom niet worden ontkend. Over de steunver leening wordt niet uitdrukkelijk gesproken De troonrede trekt lijnen van een plan, dat zeer veel goeds in zich verbergt. Mogen de mannen van uitcenloopcndc overtuiging, welke zich niet schamen hun moeilijken arbeid te stellen onder de schutse van den Almachtige, gesteund door de Kamers cn gedragen door het heclc volk. pas nog zoo nadrukkelijk door H. M. tot eendrachtige samenwerking opgeroepen, er in slagen op dit historisch keerpunt ons kleine land met zijn grooto geschiedenis cn zijn wilskrach tig volk door de donkerten naar een betere toekomst le leiden." Concentratie der nationale energie. Dc Telegraaf (Neutr.) acht liet karak teristieke van dezen tijd de concentratie der nationale energie. Wij moeten vechten om te blijven wie wij zijn. Dat gevoelt het gchcelc volk. Slechts wie begrip beeft voor dit gezonde instinct van zelfbehoud, dat in de massa is ontwaakt, kan de hui dige gebeurtenissen naar waarheid beoordeelen. Willen wij onze oude democratische vrijheden redden dan moet onze de mocratie tooncn, dat zij geen Zondags kind is, maar zich ook in moeilijke ti>dcn weet te weren cn niet terug deinst voor de noodzakelijke maatre gelen. Het volk vraagt om leiding en hot schaart zich met geestdrift cn ver trouwen rondom de Koningin, die ons zelfbehoud symboliseert. Met bevrediging zal men algemeen constatecrcn dat dc troonrede in har- monio is met hetgeen dc openbare meening terecht verlangt. Wij hebben in minister-president Colijn een man die door cn door nationaal denkt en wiens overtuiging in de massa van liet volk wortelt. Hij 's bezield door de wetenschap dat hij de kampioen is voor onze democratische vrijheden en dat hij in die hoedanigheid de over- groote meerderheid van ons land ach ter zich heeft Hij staat sterker dan een minister-president sind9 raenschen heugenis in ons lang ooit gestaan heeft Het zijn «belangrijke wetsontwerpen die dc Koningin op zijn voorstel ln dc troonrede heeft aangekondigd. Wij hopen dat de minister-president krachtig zijn plannen tot werkverruiming zal dóórzetten. Grootc productieve werken zijn een remedie teecn do werkloosheid, die men in andere landen slechts met behulp van een revolutie heeft kunnen toepassen. Lant onze democratie toonen, dat zij in dit opzicht nog levenskracht genoeg bezit. Een donker punt in deze begrooting zijn do zinsneden over Nederlandsch-Indió. Het Nedcrlandsch-Indischo probleem is uit po- litck en financieel oogpunt nog moeilijker dan dat van bet moederland Hier geldt slechts de spreuk, dat bij die doet wat hij kan ook door het geluk zal worden be gunstigd. Geen sterveling kan voorspellen hoe zich de financieele toestanden in Nc- derlandsch Indiö verder zullen ontwikkelen indien in de economische crisis geen wen ding ten goede komt. Dit mag echter geen verontschuldiging zijn om ni te laten wat gedaan kan worden. Zoo is liet echter niet alleen met Ncderlandsch-Indiö gesteld, maar met onze geboele politiek, die voor loopig staat in het oude Zeeuwsche devies: „Wij zullen vechten cn boven blijven." II et Volk (S.D.) heeft naast critiek ook waardeering voor liet Staatstuk: ..Dc Troonrede is dit jaar uitvoeri- gerdun wij het dc" laatsten tijd ge woon waren. De oorzaak is, dat zij meer in bijzonderheden gaat omtrent de beoogde wettelijke maatregelen. Zij zoekt haav kracht niet in de vage tierlantijnen, waarmee de nieuwsgieri ge lezers bet al te vaak moesten stol len. Evenmin is zij gericht op een jacht naar sierlijke zinswendingen, die dik wijls plechtigheid schenen te moeten voorstellen. Het is een nuchter en reëel staatsstuk, zooals bij de moeilij ke verhoudingen van het oogenblik past. Het kan niet anders, of do Troonrede houdt zich bijkans uitsluitend bezig met de crisisomstandigheden cn de nijpende zwa righeden, die deze zoowel voor het bedrijfs leven als daardoor voor de publieke finan ciën meebrengen. Deze omstandigheden zijn ernstig genoeg cn het heeft stellig geencr lei zin, om dien ernst te ontkennen. Alle poging om ze als minder verwoestend voor te stellen, dan zij in werkelijkheid zijn. zou zich wreken. Ecncrzijds zou dan minder in grijpend van overheidswege opgetreden worden dan noodig en mogelijk is; ander zijds zou door nalaten van wat gedaan kan on moet worden, de verdere toekomst nog slechts te bezwaarlijker worden. Dit te erkennen wil niet zeggen, dat wij ons met allo voorstellingen der Troonrede vereenigen kunnen. Er is meer dan cén punt. waarop do steller van dit document het accent anders legt dan door ons wen- schclijk geacht wordt cn aldus tot een an dere politiek komt, dan wij als heilzaam voor land en volk zien Wel blijkt uit de Troonrede, dat wij op menig punt de regeeringsvoorslcllcn zul len hebben te bestrijden. Gelukkig zullen cr andero zijn. die wij kunnen ondersteunen. Zoo bijvoorbeeld die tegen belastingontdui king door vennootschapsvorming, die om trent tegengaan van executie van boeren bedrijven. cn die aangaande productieve openbare werken „op ruime schaal". Daar entegen zullen wij een onderdeel van dit laatste, den voorgenomen bouw van slech ter arbeiderswoningen, hebben te bestrij den." De S t a n d a-a rd (A.R.), die deze eerste Troonrede in dit parlementaire tijdvak, een kloek en evenwichtig staatsstuk noemt kloek door het ernstig blijk van haar wer kelijkheidszin cn haar logischcn houw; evenwichtig door haar voorzichtigheid, die wel kracht moet kennen, maar geen krachtsoverschalting bespreekt dc vei schillende onderdeden en komt dan tot de volgende slotsom. „Het spreekt vanzelf, dat nieuwe verras sende dingen in deze Troonrede niet wor den gevonden. Ons volk heeft ook aller minst behoefte aan verrassende invallen cn nieuwigheden. Het heeft hieraan behoefte, dat het zichzelf klaar voor oogen stelt, hoe de werkelijkheid is en welke roeping die werkelijkheid het stelt. En hot mag dank baar zijn een Regcering te hebben, die het niets verbergt cn overtuigend en helder den weg wijst, dien zij krachtens haar roeping cn taak wil bewandelen. Feitelijk heeft dus do Troonrede ten in houd, wat indertijd in ons program van actie reeds werd omschreven cn van vele zijden werd beaamd. Dit geeft het bewijs, dat wij het voorrecht hebben van een rc gecring. die te midden van do onvastheid van het gebeuren, voor zichze!' steun vindt in een weloverwogen vaste lijn voor haar handelen. Dit stemt tot dankbaarheid." „Geen nationale stem" De T ij d (R.K.) maakt een uitzondering en treedt het staatsstuk minder welwillend tegemoet. „Als het de toon is. die de muziek maakt, dan klinkt de muziek van deze Troonrede bijzonder onwelluidend. Er van afgezien, dat men de bittere nood zaken van 1933 in een verzorgder vorm had kunnen zeggen dan in een zoo slordige, departementale stijlloosheid, de warme, nationale stem wordt niet gehoord. Pas heeft de spontaneïteit van het volk hartelijk met ILM. de Koningin het rcgeerings-jubilé gevierd in dit ambtelijke stuk trilt niets van het vaderlandsche hart, dat vandaag nog in de straten van Den Haag met Oranje leefde. Waarom spreekt, terwijl de nood en hot nationaal-fascisme schreeuwen, de Regeering gereserveerd en zonder contact met de natie, die de lasten wil dragen, maar van haar idalen hooren? Dat het gehcele volk GEVESTIGD 1878UTR.STRAAT 17 TEL. 145 zware offers moet brengen weet het, maar zeg het met meelevende racn- schelijkheid en niet zoo ouderwelsch liberaal kanselarij-zuur." Het blad klaagt verder over een gemis aan het positieve, dc constructieve wel- vaartspolitiek. „En terwijl de Regeering zoo uiterste krachtsinspanningen van het volk vordert, had het gezag zien nu ook niet ondubbelzinniger moeten uitspreken tegen de querulanten, kankeraars cn berocpsop luiers, die den algemccncn nood exploitec- ren zonder tot het herstel rust en orde toe te laten? Een algemecne aankondiging, dat deze beroepsopruierij het Parlement uit moet, althans dat zij in geen enkele ver gadering binnen of buiten Den Haag nog langer wordt geduld, zou een verademing zijn geworden voor ons volk en tegelijk een tactische zet tegen het fascisme, aan welke beweging veel te veel dc werfkracht onder dc volksverlangens wordt gelaten." EERSTE KAMER Naar daden van de overheid wordt reikhalzend uit: gezien Vergadering van 19 Sept. 1933. Geopend 374 uur. Voorzitter: mr. W. L. baron de Vos van Steenwij k. Redo van den voorzitter. Nadat de griffier liet desbetreffend be noemingsbesluit heeft voorgelezen, houdt dc voorzitter de volgende rede, door dc le den staande aangehoord: Toen ik laatstelijk den 9cn Mei dezer jaars mijn ambt opnieuw aanvaardde, had den do raadslieden van de Kroon hunne portefeuilles ter beschikking van do Ko ningin gesteld. Sindsdien is het huidig ka binet opgetreden, cn uit dc den 31stcn dier maand door den voorzitter van den Raad van Ministers hier gedane mededcelingcn met betrekking tot het te volgen regce- ringsbeleid, zoomede uit do hedenmiddag uitgesproken Troonrede is ons gebleken welke eenc nalatenschap op het publieke erf het kabinct-Colijn heeft gevonden, voor welke een ontzettend zware taak het zich ziet geplaatst. Goede, mitsdien verstandige Staten-Ge- neraal zullen onder deze omstandigheden er zich meer dan ooit tevoren voor wa ren, door langwijlige redevoeringen, over bodige interpellaties, ondoordachte motion en bemoeizieke schriftelijke vragen beslag te leggen op den zoo kostbaren tijd van de bewindslieden, waardoor de rcgccringsactie ten zeerste wordt belemmerd. Naar daden van de overheid, allerminst, naar woorden van Kamerleden, wordt reik halzend uitgezien. Op een doelbewust, doortastend, krachtig bestuur is het wachten, op een vaste hand aan het roer van Staat. Stelle deze tak der volksvertegenwoordi ging in dit benauwend tijdsgewricht alles wat klein is ter zijde. Bctoone hij zich in deze groote tijden zelf groot. Mede door zijn zwijgen. En vermijde hij wijders zorgvuldig elke poging om de regcering van haar natuur lijke plaats te dringen, door te treden op een gebied dat der Statcn-Generaal vreemd is en moet blijven, op dat van de uitvoe rende macht. Boveqal geen streven naar deelnemen aan 's lands bestuur, naar me- dcregeeren. Zulks: minder dan ooit Immers wie de teekenen der tijden ver staat, waarneemt hetgeen buiten onze gren zen geschiedt en wat ook binnen onze land palen in steeds klimmende mate woelt cn werkt, begrijpt dat, wil de politieke vrij heid hier te lande behouden blijven, nage laten moet worden, alles .vat het parlcmen tairo stelsel in de waardeering der natie nog weer neerhaalt e« dus de oppositie er tegen doet aanzwellen. Integendeel: versteviging er van is drin gend geboden. En deze zal meer in zelfbe perking van het parlement dan in machts uitbreiding behooren te worden gezocht. Dc rede wordt met bravo's begroet Troonrede. De voorzitter stelt voor de Troon rede met een adres te beantwoorden. De heer Wibaut (s.d.) verklaart, dat hij en zijn politieke vrienden dit ook dit maal overbodig vinden. Het voorstel van den voorzitter wordt z. h. st. aangenomen met aanteekening dat de soc.-dem. geacht worden, te hebben te gengestemd. De vergadering wordt te 4.20 uur ver daagd tot heden twee uur. TWEEDE KAMER Dat met 83 stemmen tegen wordt verworpen Vergadering van 19 September. Geopend te 3K ure. Voorzitter: jhr. mr. Ch. J. M. Ruys do Becrenbrouck. De minister van financiën, de heer Oud, biedt, daartoe door H.M. do Koningin ge machtigd, aan de Kamer de rijksbegrooting voor 1934 aan. Dc begrooting wordt verge zeld van een nota betreffende den toestand van 's lands financi/n en van een wetsont werp tot vaststelling van den algemeenen vcrzaraelstaat. Aan de orde is bet opmaken van een no minatie voor het voorzitterschap. Tot leden van het stembureau worden be noemd dc héeren Bakker, Zijlstra, Goseling cn Knottenbelt. Voor no. 1 op dc voordracht worden uit gebracht 74 6tcmmen op den heer Ruys do Becrenbrouck en 1 6tem op den heer Liug- beek; 3 stemmen zijn blanco. Gekozen i6 do heer Ruys dc I.ecrenbrouck. Voor no. 2 op dc voordracht worden uit gebracht 67 6tcmmen op den heer Schaper en 3 op den heer van Dijk; cr worden 13 stemmen blanco uitgebracht. Voor no. 2 is dus de heer Schaper gekozen. Voor no. 3 worden uitgebracht 66 stem men op den beer van Dijk en 5 op den heer de Goci; de hecren Ketelaar, Schouten en Lingbeek krijgen ieder 1 6tem en de heer Kersten 2 stemmen, 9 stemmen worden blanco uitgebracht. Gekozen als no. 3 op de voordracht is de heer Van Dijk. De Voorzitter wijst do heeren Suririg, Krijger, Ebels en van Dis aan om met de leden /an het stembureau de voordracht aan do Koningin aan te bieden. Dc heer W ij n k o o p (C.P.) stelt voor, do troonrede te beantwoorden met een adres van antwoord. Hij motiveert dit voorstel door to wijzen op de verschuiving in de ver houdingen op de aangekondigde loonsver lagingen voor het overheidspersoneel, den, aanslag op de autonomie der gemeenten,, dc maatregelen ten bate van dc schuld- eiscbcrs cn ten nadeele van de arme 'scbuN denaren, enz. Daarentegen bevat de troon rede geen mcdcdeeling over wat voor dc wcrkloozcn zal worden gedaan, voor de ar me boeren, enz. Spr. biedt een ontwerp voor een adres van antwoord aan den voorzitter aan. Over het voorstel vraagt niemand liet' woord. De Kamer verwerpt het met.83 tegen 4 stemmen. Voor dc communisten en dc heer Sneevliet (R.S.). De Voorzitter deelt mee, dat dc vol gende vergadering zal worden gehóuden Donderdag 1 uur. Dan zal aan de orde zijn' bet trekken der afdeelingcn, benoemingen' van de leden van ecnige comissics, enz. De vergadering wordt te 4 10 ure verdaagd Bij K. B. is met ingang van 1 October 1933 wegens verandering in do inrichting in den Dienst der Rijksverzekeringsbank, waardoor zijn werkzaamheden overbodig zijn geworden, eervol ontslag verleend aan II. E. van Leeuwen als commies bij die in stelling. Bij K. B. is toegekend do aan do Orde van Oranje-Nassau verbonden eere-medaiilo in zilver aan J. W. Koldewijn, machinist bij de N.V. Fabriek van Fijne Melkproduc- ten „Insulinde", te Breukelen-Nijenrode. Bij K B. is met ingang van 1 October 1933 wegens verandering in de inrichting van het dienstvak, waarbij bij werkzaam is, aan P. C. Baerents eervol ontslag verleend als hoofdcommies bij het departement van binnenlandsche zaken.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 3