DERDE DAG VAN 'T PROCES
Amersfoort
dé eémlandeu
uit mooi
l. j. luycx ZOON
4000 EXEMPLAREN
Uw goed op tijd
Ais vm Doorn 't rijdt!
SEIZOEN- OPENING damesmode ZAAK
Zaterdag 23 September 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 73
BULGAREN TE LEIPZIG
WORDEN VERHOORD
1
HEVIGE GNWEDERS BOVEN
N00RD-ITALIË
Belangrijkste
Nieuws
Overzicht
I
7 uur 27 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI 6 cent per K.M.
BELT U EVEN
GARAGE NIC. BOVÉE
6-7 PERS. AUTO MET CHAUFFEUR
FLUWEEL
TEL. 401-1 118
ZU1DSEPJGEL 63—67
O J CF Z~\ J~A 7KT /IN O Z71 A T T A 7 F0'171(2 DUIM. BURCrF R
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 °,"nd<:n v°°' 2-10 per aiH«nd 0.76, per
week (mei gr at It verzekering legen ongelukken) I 0.I71/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC SU
PRIJS DER ADVERTENTIEN van l—5re9els t l.05 met inbegrip van een DewusnuxniDff
elke regel meer f0 25 Llefdadlghetds-ndvertentlto voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertentlto „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke «egel mee/ 10 cent, driemaal plaatsen I.— Bewljsnommei extra I 0.05
Dimitrof aan 't woord
(Vervolg van het Derde Blad).
Leipzig, 23 Sept. Op den derden dag
van het proces tegen de beklaagden in
verband met den brand in het rijksdagge
bouw, zijn in dc groot) rechtszaal van het
rijksgerechtshof cenigc technische verbetc-
ringjn aangebracht. Er zijn luldspiekers
opgesteld, om in het bijzonder dc vragen
van den president en do antwoorden van
de beklaagden cn de getuigen in de zaal
heter verstaanbaar te maken
Na de opening deelt de president dr. Bün-
ger mede, dat thans de Bulgaarsche be
klaagden, en wel eerst D.mlfrof, zullen
worden gehoord. Voor het begin van de
eigenlijke behandeling wordt nog het ver
zoek van de moeder van Torgler, om do
behandeling op de publieke tribune te mo
gen bijwonen, toegestaan.
De verdediger van Torgler, rlr. Sack, legt
dan een verklaring af in verband met ze
kere berichten in de pers, dat hij de ver
dediging van Torgler pos op zich heeft ge
nomen, toen vaststond, dat Torgler uitzijn
politieke overtuiging m werkzaamheden
geen persoonlijke Aoordeelon heeft getrok
ken.
Do verdediger van Van dor Lubbe rloelt
mede, dat deze beklaagde tijdens dc behan
deling van het proces geen voedsel tot zich
nc?mt. ofschoon hij, evenals de andere be
klaagden, uit de gevangenis een groot pak
levensmiddelen meekrijgt. Besloten wordt
een arts aan te stellen, ter controleering
van Van der Lubbe. Op verzoek van den
officier van justitie zal nog worden op
gehelderd of Van der Lubbe in de wacht
aan den Brandenburger Tor, waarheen hij
eerst werd gibracht, is verhoord.
Daarna begint het verhoor van Dimitrof.
Hij is journalist en heeft het laatst te Ber
lijn gewoond. Illj is Bulgaarsch onderdaan.
Aan de hand van akten wordt vastgesteld,
welke straffen'hij vroege" heeft ondergaan,
daar hij hierover zelf geen juiste inlichtin
gen kan verstrekken. Volgens dc akten,
welke worden voorgelezen, is Dimitrof in
zijn land tweemaal veroordeeld: éénmaal
wegens den grootcn opstand in September
van het jaar 1923 tot levenslange tuchthuis
straf en daarna als organisator van gewa
pende benden. Tijdens hetvoorlezen van
deze akten maakt. Dimitrot liorhaalde ma
len afkeurende opmerkingen, zoodat hij
door den president scherp wordt terecht
gewezen. Volgens de verdere mededeelingen
in de akten staat Dimitrof sinds origjveer
30 Jaar in dienst der marxistische beweging
Sinds 1904 was hij lid van de toenmalige
socialistische partij. In 1910 werd hij lid van
het bestuur van de Bulgaarsche communis
tlsche partij en van 1913 tot 1923 vertegen
woordigde hij de communistische partij in
de Sobranjo en in den gemeenteraad. Op
verzoek van don president geeft Dimitrof
een overzicht van den opstand in 1923. Op
9 Juli heeft een staatsgreep van officieren
plaats gehad, waarbij de regeering-Stam
boclinski t)n val werd gebracht Stamboe
linski zelf werd vermoord. De spanning ls
op 23 September 1923 ontladen in een al
gemeenon opstand, welke echter werd on
derdrukt. Gedurende eenige weken hadden
nog gevechten met benden plaats, naar aan
leiding waarvan Dimitrcf later Ier dood is
veroordeeld. Van Zuid-Slaviö uit ging Di
mitrof naar Weenen, waar hij rolaties on
derhield met do Oostsnrijksche communis
ten. Ik draag, aldus verklaarde Dimitrof.
de moreele verantwoordelijkheid voor de
leiding van de*en opstand en ik ben trotscb
op dezen heldoaftigen opstand. Ik betrsur
slechts, dat e" in mijn partij destijds nog
geen juiste communisten waren.
Op do vraag van den president hoe het
gekomen is tot den brand in de kathedraal
te Sofia, verklaarde Dimitrof, dat de. mas
sa s in Bulgarije zich in opstand bevonden,
omdat tegen het volk ejn aantal terreur
daden waren gepleegd Dimitrof verklaarde
verder, dot de kathedraal te Sofia tegen den
wil der communistische partij in, in brand
is gestoken.
Hij zelf bevond zich destijds in Moskou,
on had derhalve geen bijzondere mededee
lingen over dezen aanslag.
Bij het verdero verhoor beklaagde Dimi
trof zich 2r over, dat hij ondanks zijn ver
zoek geen vrije keus meer had voor een
verdediger. Volgens den officier van justi
tie dr. Werner, hééft de beklaagde wel eens
een poging gedaan zijn officieelcn verdedi
ger er toe te be\veg?n, bepaalde documen
ten voor hem te bezorgen en heeft de of-
ficieele verdediger het bezorgen van deze
documenten geweigerd. Dimitrof most dit
ontkennen. Op een vraag, of hij eens een
brief heeft geschreven, die niet is door
gezonden, antwoordt hij ontkennend.
Bij zijn verder verhoor geeft Dimitrof
een overzicht van zijn reizen in het bui
tenland. Op een
desbetreffende Vraag
,'ccft luj toe, dal
deze reizen ook be
doeld waren voor
het verkrijgen van
«tcun voor de Com
munistische partij
in Bulgarije. Het
bijeengebrachte geld
is naar Bulgarije
gezonden. Op een
vraag van den pre
sident op welke wij
ze het geld is ge
zonden, hetgeen van
bizondere botceke-
nis is, verklaart Di-
Dxidj. j. r! Ji*.
mitrof, dat deze geldzendingen langs ille
galen weg door koeriers geschiedden.
Zondag hebben dienst do doktoren Hof
man, Mertcns znr Borg en Nicolai.
Zondag en de geheele week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma Ten
Brink cn Vermolcn.
HOORNAARS.
Onder de natuurhistorische opjecten, die
me deze week bezorgd werden, was ook een
wesp, een zóó groot dier, dat de vriende
lijke bezorger ze.<er wel juist om die buiten
gewone afmetingen het beest een verblijf
in een leeg jamfleschje had bezorgd. Natuur
lijk niet ten pleiziere van bet beest, maar
alleen om er iets over te hooren, den naam
in de eerste plaats, de vraag naar de meer
of mindere zeldzaamheid beantwoord en dan,
als bet kon, iets omtrent bijzonderheden uit
zijn leven, dus over de biologie, zooals dat
met een dik woord heet. Als ik thuis ben,
wanneer zoo iels arriveert, doe ik dit ge
woonlijk mondeling af, maar Jit was niet het
geval cn dus zal dit natuurhistorisch object
een plaatsje krijgen in het Amersfoortsch
dagblad, met cn benevens de bijzonderheden
dan.
Bij mijn thuiskomt ben ik begonnen met
het dier te voederen. Ik had toevallig geen
vruchten bij de hand, waarop wespen dol
zijn (het zijn niet de slechtste, nietwaar,
waaraan ze knagen? maar ik dacht dat het
ook wel andere zoetigheid lustte en gaf een
schepje suiker. Dadelijk was de onrust bij
het dier geweken; het trok zich van zijn ge
vangenschap geen steek meer aan en begon
onmiddellijk de suikerkorrels te belikken en
te beknagen .waarbij we duidelijk konden
waarnemen, boe de kaken zich horizontaal
bewogen.
Onze groolc wesp (het wordt tijd het te
vermelden) is een Hoornaar, de grootste van
alle wespensoorten in ons land en niet erg
zeldzaam. De beet van dit dier is hoogst
pijnlijk: de groote Heimans was er zelfs be
ducht voor. Van fijngekauv/d hout bouwt de
overwinterde moedcrwesp (de koningin) eerst
enkele verticaal hangende cellen, waarin ze
bovenaan een eitje vastkleeft. De daaruit
komende larven houden zich met het achter
lijf stevig vast en worden door mama ge
voed, tot ze zich zelf inspinnen, dan ver
poppen en na enkele dagen als volwassen
doenters ter wereld komen om moeder te hel
pen nieuwe cellen te bouwen. Dit gaat zoo
door, den heelen zomer, tot er henderden
hoornaars in het nest zijn, dat nu grooter is
dan een voetbal. Behalve de bevruchte en
kelingen sterven ze alle nog in den herfst.
Alleen die enkelingen overwinteren (slapen
de) en bouwen strak, "ieuwe nesten.
A. JOMAN.
Milaan, 22 Sept. (H.N.) In den afgeloo
pen nacht hebben boven Noord-Italië hevige
onweders gewoed, dio van wolkbreuken en
zwaren hagelslag vergezeld gingen. In Ve
netië viel zooveel regen, dat verscheidene
lager gelegen stadsgedeelten onder water
liepen. Het Marcu6-plein stond geheel
blank. In de haven moest aan verscheidene
schepen hulp worden verleend. Ook in Bo
logna, Bergamo en talrijke andere steden is
veel schado aangericht.
EEN GEWELDIGS DIAMANT
GEVONDEN
Rio de Janeiro, 21 Sept. (V.D.) Vol
gens berichten uit Bello Horizonte in den
Rraziliaanschen staat Minas Geracs zijn in
de bedding van de Bento-rivier geweldige
diamantvondsten gedaan. O.a. werd ccn
diamant van 2000 karaat gevonden, één der
grootste, die, na do Cullinan welke in 1905
in Transvaal in de Premier-mijn word ge
vonden ooit zijn ontdekt. De overige dia
manten zijn meest tusschen 18 en 35 ka
raat groot.
AANSLAG OP EEN SPOORLIJN
Op de spoorlijn GreizPlauen is Vrijdag
avond een aanslag gepleegd Tusschen Els-
terberg cn Benzschmühle hebben onbeken
de daders alle kabels van telefoon- en tqle-
graafverbindinen en do signaallijnen door
gesneden. Het treinverkeer werd hierdoor
ernstig in gevaar gebracht Tot dusver zijn
dc daders nog niet op gespoord.
DUIZENDEN SLACHTOFFERS DER
MALARIA-EPIDEMIE
Lima, 23 Sept. (V.D.) Sinds ucht maan
den heerscht in de provincie Cuzco in Peru
een malaria-epidemie, die tot dusver 5000
dooden beeft geëischt. Geheele dorpen zijn
besmet en de bisschop van Cuzco heeft
vastgesteld, dat sinds Januar' 20.000 ziekte
gevallen zijn voorgekomen.
De plaatselijke autoriteiten hebben drin
gend om financieelcn steun verzocht ter be
strijding van dc epidemie.
KLEINE OORZAKEN HEBBEN GROOTE
GEVOLGEN.
Door het breken van een
kabel werden 3000 arbeiders
werkloos.
Eis leb en, 22 September. (V.D.). In een
mijn brak do kabel van ccn omlaaggaande
lift, waardoor deze van een hoogte van 7-14
meter omlaag stortte. De twee inz tten len
kwamen er met lichte verwondingen af.
Door dit ongeval ging de andere liftkooi,
die aan dezelfde kabel hing met groote snel
heid omhoog. De vier arbeiders, die zich
hierin bevonden kwamen er minder goed
af en werden zwaar gewond.
Do glijbaan van de lift is thans ernstig
beschadigd, met het gevolg dat de 3000 ar
beiders van het bedrijf voor een week werk
loos zullen zijn.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHE
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Het proces te Leipzig.
(Eerste Blad, pag. 1 en Derde
Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Werkloozonkassen voor kunstenaars.
(Tweede Blad, pag. 2.)
Gouverneur Van Slobbe vertelt.
(Tweede Blad, pag. 2.)
STADSNIEUWS
De IJslandvliegers teruggekeerd.
(Tweede Blad, Pag. 1.)
Voordrachtavond van Charlotte Köliler
voor den Kunstkring.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Medegedeeld door het K.N.M.I. De Bilt
Hoogste Barometerstand 764.8 te Vardö
Laagste Barometerstand 747.4 te Blacksod.
VERWACHTING
Matige Zuidelijke tot Oostelijke wind,
zwaar bewolkt tot betrokken, waarschijn
lijk regen, aanvankelijk zachter.
De depressie in het Westen heeft een die
pen uitlooper gevormd over Ierland en do
Golf van Biscaye, terwijl zij bij IJsland af
nam. De drukstijging m het Zuid-Westen
heeft zich over Frafikrijk reeds naar
Duitschland verplaatst, zoodat dc toestand
nu geheel door de nieuwe depressie wordt
beheerscht. In Oost-Duitschland viel giste
ren veel regen, te Memel 22 m.M. Maar he
den klaart het weer daar op, met vrij hoogo
temperatuur. Om de Oostzee brengt de
uit Duitschland komende depressie overal
regen. In Ierland en in het Kanaal is reeds
zware ragen gevallen, cn deze dringt nu
naar Frankrijk door. De beweging van het
daalgebied naar Frankrijk zal den wind
hier naar het Oosten doen loopen en de
krachtige Noord-Westelijke strooming in
het Zuid-Westen zal vermoedelijk den regen
ook tot onze omgeving doen doordringen,
waarna een opklaring is te verwachten.
De dlctatuur-Dollfuss. Het
Oostenrljksche kabinet her
vormd.
De tegenstellingen, in 't leven geroepen
door «Je boloogingon van dc Heimwehr in
Kufstoiu en van het „national6tandische"
front te Graz, hebben in Oostenrijk geleid
tot een coalitie-crisis. die enkele dagen ge
leden uitgroeide tot een regeeringscrisis. De
coalitie-crisis betrof uitsluitend dc verhou
ding tusschen Heimwehr en Landbund, bij
gevolg de betrekingen tusschen den rechter
en linker vleugel van liet regeeringsblok.
Beide groepen, die van vorst Starhemberg
en die van vicc-kanselier Winkler, waren
van gevoelen, dat het beter was een defini
tieve breuk te forceeren. Sinds dc bijeen
komst van Ku f6 te in werd van de zijde der
Heimwehr dc democratie voorgesteld als
een begrip, dat identiek was met corruptie.
In een oproep van Starhemberg, die op do
offers wees, welke do Heimwehr in den
strijd tegen "t nationaal-socialisme had ge
bracht men donke aan de dooden van
Wolfsegg eischte hij van den bondskan
selier een categorische daad: de fascistische
koers moest resoluut worden ingeslagen.
Starhcimberg verlangde, dat het „national-
standi6chc" front van Winkler zou worden
uitgeschakeld cn dat er een autoritaire fas
cistische regeering aan het bewind zou ko
men, die in hoofdzaak zou steunen op de
Heimwehr en het „vaderlandschc front",
waarbij ook rekening zou worden gehouden
met de christeltjk-sociale partij Bovendien
koesterde de Heimwehr, wat dc verdeeling
der portefeuilles betreft, den wcnsch,
dat vjce-kanselier Winkler als link6
staand democraat heelemaal van het
tooneel zou verdwijnen; oorspronkelijk
zou Fey het veiligheidsdepartemont be
houden, terwijl als vi co-kanselier Star-
hemberg en als minister van justitie
Steidle in aanmerking zouden komen. Ook
voor het ministerie van 't legerwezon be-
I stond een Ileimwehrcandidatuur. Do vraag
toch van dc bewapening der Iieimwehren
en de militiekwestie, w aarin de Heimwehr
het niet eens was met do politiek van 't mi
nisterie voor 't legerwezen, riepen In Heim-
wehrkringen den wcnsch wakker, dat ge
neraal Vaugoin zou aftreden. Tusschen
Vaugoin en Fey bestonden sinds maanden
ernstige meeningsvcrschillcn, aangezien
Vaugoin den nadruk legde op de prioriteit
van 't leger, terwijl de Heimwehr geen mi
litie naar Zwitscrsch voorbeeld, maar een
fascistische militie wen6chte. In deze kwes
tie 6tond echter de christclijk-socialc partij,
die de stichting van het „vaderlandschc
front" door den bondskanselier slechts met
gemengde gevoelens beschouwde, omdat zij
daarin een concurrent van de cferialc par
tij zag, als één man achter haar partijleider
Vaugoin.
Einde der vorige week werd den bonds
kanselier reeds aan de hand gedaan de te
genstellingen uit den weg te ruimen door
een collectief ontslag en zelf een nieuw ka
binet, bestaande uit ambtenaren en deskun
digen, zonder de beide vleugelpartijen te
vormen. Dc bondskanselier, dio onmogelijk
met zóo'n smalle basis genoegen Kon nemen
en het in verbond met den gespannen b;n-
nonlojidsch-politieken toestand in geen ge
val kon stellen zonder de belangrijke mede
werking van dc Heimwehr, overwoog daar
op de samenstelling van een kabinet, w aar
uit. bepaaldo -partijpolitici moésten verdwij
nen, maar waarin de christclijk-socialen en
dc Heimwehr flink zouden moeien zijn
Majoor Fey, die toi dusver deel uitmaakte
van 't kabinet-Dellfuss als vcilighcidscom-
miesaris, werd hij de reorganisatie der re
geering tot \ice-kanselier benoemd. Majoor
Fey behoort tot de Heimwchrrichting, die
nauw contact met het fascisme zoekt, tei*
wijl de door hem van zijn post gedrongen
Winkler de grool-Duitschc idee belichaamde.
vertegenwoordigd, terwijl ook de Landbund
niet uit het ministerie mocht worden ge-
j wcerd. Voor de uitschakeling der partijpo
litici werd deze vorm gekozen, dat de chrl6-
tclijk-sociale ministers, die leden van den
nationalen raad, zijn, eenvoudig van hun
mandaten afzagen, bovendien zouden de
heide personen, die niet in den smaak der
Hftimw*ehren violen n.l. Vaugoin en
Winkler hun ministersambten moeten
verliezen, al betrof het een leider der cbris-
telljk-sociale partij en den leider van het
„nationalstandischc" front.
Zooals men weet, Is Inderdaad een oplos
sing in deze richting gevonden. Vaugoin en
Winkler zijn beide aan den dijk gezet, maar
voor den eerste werd de post van president
der bond6spoorwegon gecreëerd, doch Win
kler kreeg in geen enkelen vorm een troost
prijs.
De Neue Zürchcr Zeitung wijst erop, dat
de Heimwehr ongetwijfeld het 6ucccs heeft
geoogst den Landbund uit de regeering te
hebben gedrongen. Bovendien heeft de
Heimwehr aan prestige gewonnen, daar één
der haren, Fey, vicc-kan6elier is geworden.
Daar de bondskanselier bovendien te veel
„ressorts" heeft, zal, gezien de groote ener
gie van Fey, de invloed van de Heimwehr
op de totale politiek van 't kabinet sterk
voelbaar zijn cn voortdurend toenemen. Men
kan dan ook gerust zeggen, dat do regcc-
ring in Oostenrijk een belangrijke zwenking
naar rechte heeft gemaakt.
Van democratisch standpunt bekeken, is
do basis der rogeering smaller geworden;
in den 6trijd legen Berlijn i6 dit vooral van
belang, daar de met de demonstratie te
Graz beoogde en succesrijk begonnen scher
pe scheiding tusschen do nationalon en na-
tionaal-söcialistcn na do oplossing der ka
binetscrisis onuitvoerbaar is. Het afweer-
front tegen het nationaal-socialisme is dan
ook cenigszins verzwakt. Inmiddels wordt
in een officieelc verklaring vooral de ver
sterking van den autoritairen koers door
het eliminccren der vooraanstaande partij
politici op den voorgrond geplaatst. De ge
reconstrueerde regcering-Dollfuss is inder
daad minder afhankelijk van de partijen
geworden; de leuzo ..standische Autorilat'j
heeft duidelijker contouren gekregen
Wat de buitenlandschc politiek betreft,
wordt aanzenomeu, dat nog meer dan tot
dusver voeling met Italië zal worden ge
zocht.
RIJDT VEILIG!
Trams en militaire colonnes gaan
steeds voor, ook al komen ze van
links; hetzelfde geldt voor begra'
fenissen, optochten en dergelijke
stoeten.
LANGESTRAA1 49-51 TELEFOON 190
90 c.M. 2.75 en 1 3.75 per meter,
zal ccn groot artikel worden.
70 c.M. f 1.45 en f 1.90.
Officieel bericht:
iiiiARNHEMSCUE WEG 26 E2
