J. A. SCHOTERMAN Zn. ST. EMILION 1928 DE AFSLUITING „BEZEGELD" DE V.A.R.A. CONTRA DEN STAAT WIJNHANDEL par flesch f 1.45, per anker f 58. OFFICIEELE OPENING VAN DEN DIJK Kosten bedroegen 60 millioen Mr. KNOTTENBELT SENATOR DE AFGEBROKEN REDE VAN ZWERTBROEK VERLAGING VAN WERK- LOOZENSTEUN? 22 millioen te bezuinigen SPIRAALMATRASSEN GERENOMMEERDE MERKEN BILLIJKE PRIJZEN HUMORHOEKJE GEVESTIGD 1878 - UTR.STR. 17 TEL. 145 „Lr ging iels fascineerends van het werk uit" D"0 afsluitdijk van het IJsselmoer is gis termiddag officieel geopend, in tegenwoor digheid van een groot aantal autoriteiten. De directeur-generaal van de Zuiderzeewer ken, Ir. V. J P. de Blocq van Kuffcler, heeft daarbij een rede gehouden, waaraan hot volgende is ontleend. Door het openbaar worden van den weg op den dijk wordt heden officieel het- ge reedkomen van de afsluiting van de Zuider zee bezegeld cn bij dezo gelegenheid moge ik enkele mededeclingen omtrent het werk doen. Nog als Minister heeft Dr. Lely de organi satie voorbereid; zijn rijke ervaring kwam hem te stade bij het instellen van het amb lelijk apparaat, en aan den golukkigen greep, dien hij ook hier weder hc»ft gehad, js het naar mijne overtuiging voor een groot deel te danken, dat het werk goed is verloopen en wij voor veel tegenslagen zijn bespaard gebleven. Het allereersto vraagstuk, dat in verband met do afsluiting tot klaarheid moest wor den gebracht, betrof de verandering in dc getijbeweging Hiertoe werd een Staatscom missie onder voorzitterschap van Prof. Dr. H. A. Lorcntz ingesteld. Wij moeten zeer dankbaar zijn dat deze geleerde bereid was zijn tijd cn zijn talenten beschikbaar te stel len voor de oplossing van het bewegings- vraagstuk dat hior aan de orde was. Hij is er met de commissie in geslaafd de oplos sing zóó nauwkeurig te benaderen, dat voor de praktijk geheel voldoende gegevens beschikbaar kwamen. Het betrof hier zoowel de bepaling van de gewone getijbeweging als van de storra- vloedsverhooging te verwachten na dc af sluiting. Het laatste was van overwegend belang voor de vaststelling van de hoogte zoowel van den afsluitdijk als van dc aan grenzende wüterkecringcn van Noordhol- land cn Friesland, een factor, waarvan de veiligheid tegen overstrooming afhangt. De kennis van de verandering in dc dagclijk- sche langwatertoestandon was o.m. noodig om do loozing van het IJssclmccr door dc sluizen in de afsluiting te kunnen bepalen Thans, nu de afsluiting gereed is, is vast gesteld, dat dc wijziging in de gewone getij- bewezing in overeenstemming is met de uit. komsten van de berekeningen dier Commis sie, terwijl, al bleven zware stormen na dc afsluiting nog achterwege, reeds voldoende aanwijzingen zijn verkregen, dat dc bere kende stormvloedsverhoogingcn slechts zeer weinig van de werkelijkheid zullen afwij ken. De rekenwijze door Lorcntz aangegeven, heeft de 'gelegenheid geboden om ook dc tijdens de uitvoering optredende vcrande ringen in de vervallen voor de overgebleven openingen te bepalen, waardoor te voren in zicht verkregen werd omtrent dc stroomin gen tijdens dc uitvoering. Langs den weg van berekening was echter niet te bepalen hoe dc stroomen in de sluit gaten de werken en don bodem zouden aan tasten. Omtrent deze vraa$ werd klaarheid gebracht door de onderzoekingen in de wa terbouwkundige laboratoria to Karlsruhe en later te Delft, onder leiding respectievelijk van Prof. Dr. ir. Th. Rehbock en ir. J. Th. Thijsse. Een ander belangrijk onderzoek betrof dc geschiktheid van den ondergrond als fun dering van den dijk cn de vindplaatsen van dijkspecie. Talloozc grondboringen zijn hiertoe noodig 'geweest; om deze systema tisch te kunnen verrichten cn bcoordeclen was geologische voorlichting noodig, die 's Rijks Geologische Dienst ons in ruime mate verstrekte. Hoe de M.U.Z. ontstond. Ik zal U niet verder vermoeien met mede deel ingen omtrent hetgeen verzameld moest worden om te komen tot de vaststelling van liet dijksproficl en van dc volgorde, waarin de verschillende dijksvakken gebouwd moesten worden, maar wil er op wijzen dat inmiddels een 'geheel ander vraagstuk, n.l. hoe de uitvoering van het werk geregeld zou moeten worden aan de orde kwam. Het is hier niet dc plaats om de overwe gingen, die bij dit vraagstuk gegolden heb ben op te halen. Slechts zij in herinnering gebracht, dat do vier grootste aannemers firma's op baggergebicd, die voordien als concurrenten naast elkander hadden ge staan, ae handen ineen sloegen en gezamen lijk de Maatschappij tot Uitvoering van Zui derzeewerken (M.U.Z.) oprichtten, een zeer kapitaalkrachtige combinatie, beschikkende over ruim materieel, waaruit onder elke om standigheid naar behoefte zou kunnen wor den geput en over een rijke ervaring bij de uitvoering van werken van geheel uiteen loopenden aard. Met deze combinatie heeft de Staat een grondovereenkomst 'gesloten, waarbij haar den bouw van den afsluitdijk c.q. ook van dc daarin gelegen kunstwerken werd opge dragen, volgens nader te sluiten aan nemingsovereenkomstcn, waarin telkens de aannemingsom voor elk onderdeel zou wor den vastgesteld. Volgens bepaalde regelen nam de Staat diel in winst cn verlies van de N.V. Een tot nu toe ongekende figuur was hier geschapen. Hoewol ik geenszins blind ben voor do bezwaren, welke voor den Staat uit bclan- gencombinaties met aannemers voort vloeien, is het mijn overtuiging dat voor dit uitzonderlijke geval ook in financieel op zicht de beste weg werd ingeslagen, ook al zou men dien weg nog beter wcnschen. Er kan niet anders gezegd worden dan dat de M.U.Z. een passend apparaat te werk heeft gesteld, een voortreffelijke organisatie iet leven riep en ook de moeilijkste omstan- ligheden volkomen wist te behcerschen, Daardoor werd het moeilijke werk vlot uit gevoerd, iets wat den kostprijs steeds ten goede komt cn werd schade tijdens dc uit voering tot een min»mum beperkt. Voor het maken van den dijk zelf betaal de de Staat rond 60 millioen en aan storm schade bij dit zoo aantastbare grondwerk in open zee het onbetcekenende bedrag van slechts 63.009 of ongeveer 1/10 pcL Beter dan woorden brengt dit cijfer hulde aan het uitvoeringsbeleid van dc M.U.Z. cn niet alleen aan haar leiders, maar ook aan haar staf van geschoolde uitvoerders. Toch zou dit resultaat niet bereikt zijn, wanneer het personeel op de talloozc kost bare werktuigen, die in dienst waren, zich niet had ingespannen om de productie op te voeren cn wanneer niet de duizenden arbeiders hun krachten hadden gegeven ook voor het eenvoudigste werk. Hoe ook deze mannen hebben meegeleefd met het werk, moge ik met een voorbeeld aange ven. „Van do plank af, boeren!" Tijdens een der spannendste perioden van het werk de dichting van de Middel- gronden in November 1931 bezocht do Voorzitter van den Zuiderzeeraad met mij het werk. Wij wilden een kruiplank naar een steenbank oploopen, toen juist cenige arbeiders met zwaar beladen kruiwagens dc plank af wilden gaan. Zij zetten hun krui wagens niet neer, maar riepen ons toe: „Van de plank af hceren, eerst moet het gat dicht". De afsluiting van dc Zuiderzee maakte het noodig door den bouw van uitwaterings sluizen to voorzien in de watcrloozing vin het IJssclmeer, waarbij de afwatcringsbe- langen van een uitgestrekt gebied zijn be trokken. Teneinde het project voor deze sluizen te kunnen opmaken was het in de eerste plaats noodig de toekomstige buiten waterstanden en de afvoercapaciteit der sluizen tc kennen. Omtrent de tc verwach ten buitenwaterstanden verstrekte bet rap port der Commissio-Lorentz do gegevens, terwijl proeven in de reeds genoemde wa terbouwkundige laboratoria een inzicht in dc sluiscapacitcit gaven. Ten behoeve van dc scheepvaart zijn schutsluizen gebouwd cn bruggen over haar voorhavens om het verkeer over den afsluitdijk mogelijk tc maken. Groote cn in menig opzicht belangwek kende kunstwerken zijn hier gebouwd, maar zij bezjtten toch niet het uitzonderlijk karakter van den dijk, zoodat ik U met deze werken niet langer zal bezighouden Ver van dc bewoondo wereld zijn groote werken door duizenden arbeiders uitge voerd. Daarbij mocht zorg voor behoorlijke huisvesting, voeding, watervoorziening, niet ontbreken. Kerkgenootschappen hebben de geestelijko verzorging hunner lidmaten op zich genomen. Ontspanningslokalen zijn op gericht, medische verzorging werd zoo goed mogelijk geregeld, enz. Den verschillenden personen, die zicli aan deze belangen heb ben gewijd, mag hier zeker een woord van dank niet worden onthouden. Bij dc uitvoering van een groot werk valt de aandacht in de eerste plaats op do tech niek, rnaar een goed beleid daarbij cisclit een goede administratie. Ik breng dit hier naar voren, omdat integreerend werk, dat minder op\alt zoo licht over het hoofd wordt gezien. Na dc slechts korte cn zeker niet volle dige aanduidingen, die ik gaf. zal hot U duidelijk zijn, dat alleen door dc goede sa menwerking van velerlei krachten dit werk tot stand kon komen en toch zei de beer Tclders in zijn toespraak tot den Minister van Waterstaat na de sluiting, dat dc dijk er op dat oogenblik niet zou liggen, wan neer niet allen, die er aan gewerkt hebben, iets van den gloed, die van het werk uit ging. hadden gevoeld. Inderdaad, er ging iets fascineerends van liet werk uit; wij zagen den geleerden Lo rcntz uit zijn studeercel treden om een practisch vraagstuk op te lossen; wij zagen groote eoncurreerende aannemersfirma's sa men gaan, wij zagen arbeiders hun zwaar werk verkiezen boven een oogenblik rust.. DE BLOCQ VAN KUFFELER. Dr. Ir. Wortm&ns voorbeeld. Ook de dienst der Zuiderzeewerken heeft met liefde aan zijn taak gewerkt. Ik sprak reeds over den invloed van de gekozen or ganisatie, maar daarnevens moet ik wijzen op het voorrecht om 10 jaar lang te hebben mogen w erken onder leiding van mijn voor ganger Dr. Ir. II. Wortman. een ernstig en onbevooroordeeld man, die als harde wer ker steeds oen voorbeeld voor ons allen was. Nu ik hier als zijn opvolger sta, mag ik een woord van dank voor den grooten steun van hoog tot laag van het personeel van mijn dienst ondervonden, niet achter wege laten. Ook hier is liefde en toewijding voor het werk getoond. Is er allerwegc met zooveel hart cn ziel gewerkt alleen omdat een zoo bijzonder technisch vraagstuk werd opgelost? Goiooft liet niet. De ingenieur kan geen bevrediging vinden in den rol van den geleerden tim merman alleen. Zijn utilitcitswcrk geeft slechts bevrediging, wanneer hij ook dc economie van zijn werk ziet Goed kan zijn werk alleen zijn, wanneer hij de economi sche doelstelling ervan vat, cn dc hoogste efficiency van een werk kan Slechts wor den bereikt, wanneer in de economie van het werk de ingenieur meespreekt cn daar door met de technische mogelijkheden re kening wordt gehouden. Niet ik zal hier over de economische bc- teckenis van het werk spreken, en mij be palen tot dc opmerking, dat do economi sche studies, waarin ook do ingenieur zijn deel had. dc groote betcckenis van het werk voor ons land deden uitkomen. Wie in dit, licht bezien, een groot werk mag uitvoeren, volvoert zijn taak mot liefde en daardoor Tclders heeft het dc vorige rnaal terecht gezegd ligt do afsluitdijk er thans, ais een werk waarop wij durven vertrouwen. Ik kan dus den Minister van Waterstaat raden de afsluiting van de Zuiderzee als gereed tc beschouwen en het laatste belet sel weg te nemen, opdat dit werk ten vollo aan zijn bestemming zal kunnen beant woorden. 's-G ravonhag c, 25 Sept. In dc heden- namiddag gehouden zifmg van het Cen traal Stembureau voor de verkiezing van leden van dc Eerste Kamer is in de vaca ture ontstaan door het bedanken van ir. J. Koster tot lid van die Kamer benoemd verklaard mr. If f. Knottenbelt te 's-Gra- venhagc, thans lid van de Tweede Kamer. In verband met dezo benoeming verne men wij dat de heer Knottenbelt, die reeds vroeger te kennen had gegeven, dat hij op den duur niet langer lid van dc Tweede Kamer wcnschte Ie blijven, het lidmaat schap van dc Eerste Kamer zal aanvaar den. Opvolger van den heer Knottenbelt in dc Tweede Kamer is mr. W. C. Wendelaar, burgemeester van Alkmaar. AUTO-ONGELUK. Meppol, 25 Sept. Hedenmiddag is een auto, bestuurd door den heer A. Goekoop, wonende op het kasteel Essenburg bij Har derwijk die naar Groningen reed, waar hij studeerde, nabij Dievcnbrug in volle vaart door onbekende oorzaak tegen een boom gereden. Dc bestuurder werd binnengedragen in oen boerderij ter plaatse. Dr. van Nooten constateerde een zware hersenschudding cn schcdclfractuur. Dc auto is zwaar beschadigd. VERDRONKEN. I-I aa riem, 24 Sopt Hedenmorgen is het 2-jarig zoontje van den heer Groote, wo nende aan de Jan Gijzenkade, spelende in de Jan Gijzenvaart geraakt en verdronken. Omstreeks half tien was het knaapje mot een z.g. sportkarrctje buiten gaan spelen Eenige uren later werd de kleine door de ouders vermist en is men op informatie uitgegaan. Buurkinderen vonden het kar retje aan den waterkant. Do politie werd gewaarschuwd en na ecnigen tijd dreggens word het knaapje opgehaald. De levens geesten waren toen reeds geweken. HOFBERICHT. Naar gemeld wordt, zal de Koninklijke familie Zaterdag 30 dezer naar Het Loo vertrekken. H. M de Koningin Moeder heeft heden een bezoek gebracht aan de Koningin op den Ruygcnhoek, alvorens .naar Zaaiser land te vertrekken Pleidooien voor het Hau&sche Gerechtshof 's-G ravenhage, 25 Sept. Voor de ci- vielo Kamer van het Gerechtshof te 's-Gra venhago zijn heden pleidooien gehouden in de door de V.A.R.A. tegen den Staat aan hangig gemaakts procedure, naar aanlei ding van het afbreken van de rede van den heer Zwertbroek, secretaris der V.A.R.A., welke op 8 October 1930 te Leiden voor dc microfoon werd uitgesproken, in welk af breken de V.A.R.A. een onrechtmatige daad zag. Voor den Staat trad op Mr. J. II. Telders, voor do V.A.R.A. Mr. M. van der Goes van N'aters uit Heerlen. Ter aanvulling van zijn schriftelijke con clusie zeide mr. Telders, dat do radio om- roep-contrólecommissie moest aannemen, dat er gien bespreking zou zijn over beslui ten der Regeering. Ware dit wel het geval geweost, dan zou immers de volledige tekst moeten zijn ingezonden, krachtens schrij ven van de commissie van 11 Augustus 1930. Pleiter betoogde voorts, dat wanneer een orgaan belast is met de uitvoering van een bosluit het tevens bevoegd is politie- dwang uit te oMenen. Dit behoeft niet uitdrukkelijk in de wet te zijn neergelegd. Pleiter verwees ten deze naar het op 1 November 1932 uitgekomen werk van Mr. Dr. II. Vos to Leiden, ge naamd: Het Ncderlandsch Bestuursrecht. Wanneer in een wat deze bevoegdheid spe ciaal wordt genoemd, is dit allocn om vast tc stellen, dat de kosten dezer uitvoering van politiedwang ten lasto komen van oen bepaald individu. De rechtbank zegt, dat cr geen sprake is van afwijking van een toe gelaten tekst, omdat die tekst niet is in gezonden. Pleiter betoogde hiertegenover, dat zonder de overlegging van den tekst het onderwerp niet behoorde tot het toege laten programma. De V.A.R.A. wist dus, dat een redo als deze niet zonder meer kon worden uitgezonden. Hier had plaats afwij king van het toegelaten programma. De af breking is dus niet onrechtmatig geweest Ten slotte wees pleiter op eenige passages in het verslag van de Staatscommissie-Koo ien, inzako dc administratieve rechtspraak, ten betoogc, dat alleen de Staat bepaalt wat er verstaan moest worden onder vage be grippen als openbare orde enz. Mr. van der Goes van Natcrs, wees er op, dat hij reeds in zijn schriftelijke conclusie uitvoerige beschouwingen gaf over dc kwes tie van den politiedwang. Pleiter deelt ten deze het oordeel van Mr. Vos niet. Hij ge loofde ook, dat dit niet ter zake dienende is cn ging uit van de omroepmachtiging van don Minister van Waterstaat, die ook inhoudt uitzendingen van politieken aard. Dc uitgezonden rode lag op dit gebied. In 1930 werden als regel allo teksten van rede neringen voor de V.A R.A. gehouden (108) opgevr iagd tegen 49 van alle andere groote onirocpvcrcenigingcn te zamen De commis sie vroeg de onderhavige rede niet ff voren aan, hoewel wetende, dat dc heer Zwert broek in Leiden op een vergadering zou spreken. En natuurlijk zou hij spreken over omroepaangelcgcnhedcn. Ploiter betoogde, dat do Staat onderscheid maakt tusschcn h.H ingezonden programma en het onderwerp waarover gesproken wordt. Artikel 8 spreekt echter alleen van programma's. Op Regeeringsbcsluiten heeft de heer Zwertbroek geen critlck uitge oefend. Ilij sprak alleen over de wensche- lijkheid een nieuwen zender te bouwen. Men hooft echter ruwweg dc uitzending ver broken toen men iets hoorde van „Regez- ring" en „Minister". Pleiter wees cr voorts op, dat begrippen als in artikel genoemd, n.l. veiligheid van den Staat, openbare orde en goede zeden niet in het 'geding zijn. Het betoog van mr. Telders inzake de beschouwingen van 3e Commissie-Kooien bestreed oleiter. Wan- noer men hot oordeol over de genoemde vage begrippen aun den Staat overlaat, staat de weg open voor alle mogelijks de- tournement do pouvoir en vervalt Iedere idee van den rechtsstaat. De president bepaalde na re- en dupliek de uitspraak op 30 Oct. De regeering zou een drietal maali regelen, door het kabinet--Ruys ontworpen, overwegen „Het Volk'* geeft nadero bijzonderheden omtrent de voornemens van de regeering tot verlaging vau den werkloozensteun. Dc vorige week concludeerden het blad uit de cijfers van de miljoenennota, dat do re geering voornemens schijnt op den post voor ondersteuning en werkverschaffing een bedrag van 22 millioen te bezuinigen. Is bot blad wel ingelicht, dan herleven thans de plannen, die destijds door het kabinct-Ruys t. a. v. den werkloozensteun werden gekoesterd. De plannen van de regeerlng-Colijn om vatten in hoofdzaak een drietal maatrege len: 1. Wil men bij dc bepaling van het steun bedrag voortaan wèl voor twee-darden in rekening brengen dc eerste vijf gulden ge zinsinkomsten van dc werkende vrouw met kinderen; 2. ,zal worden ingetrokken de toeslag voor werkende kinderen van 1 voor het eerste kind cn 0.50 voor elk volgend kind; 3. zal in dc gemeenten, waarin zulks nog niet het geval is, het stelsel van dub- bcl-uitgetrokkenen worden ingevoerd. De regeering behoeft niet een wetsont werp om deze plannen uit te voeren. Zij is bevoegd om aan dc subsidieering van de gemeentebesturen dc voorwaarde te ver binden, dat deze zich aan do door haar ge stelde regels houden. Het Volk meent voorts met zekerheid tc weten, dat de regeering voornemens is bij het bepalen van do percentages, die het rijk bijdraagt in de kosten van de werk- loozenzorg van de gemeenten, verlagingen toe tc passen, waar dit naar het oordcel van de regeering maar eenigszins mogelijk is. Deze percentages zullen binnenkort wor- don vastgesteld en men zal dienaangaande dus spoedig zekerheid hebben. Men vestigde er dc aandacht op, dat de regeering do kosten van de werkloozrnzorg in dc milliocnennota weliswaar 22.000.000 lager heeft geraamd, maar dat niet het ge- heele bedrag uit dc hierboven vermelde be zuinigingen behoeft te worden verkregen. De regeering rekent met een, zij het geringe, vermindering van dc werkloosheid in het komende jaar, o. a. ten gevolgo van de werkverruiming, die zij zich voorstelt to gaan toepassen. Evenals vorig jaar het geval was, is ook thans over de regeeringsvoornemens ten aanzien van dc werkloozenondersteuning een conferentie gehouden tusschen verte genwoordigers van dc regccring en van de besturen van do vier grootste gemeenten, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Welke houding de gemeentebe stuurders in deze aangelegenheid hebben aangenomen is tot dusverre niet bekend geworden. A.H. Van Nieuwkerk N. V.Tel. 543 COMPLETE WONINGINRICHTING IS MODELKAMERS Bcekensteinschetaan lOOpger. 1909 ONDER EEN TRACTOR GERAAKT. Groningen, 25 Sept. Hedenmiddag was de zestienjarige jongedame K. van Lau, colportrico van de Noord-Ncderlandscbe Zendingsauto, wonende te Winschoten aan het cnrporteeren te Buitenpost. Zij i6 op onverklaarbaro wijze onder een zware tractor gcraakL In ernstigen toestand i6 zij haar het Ziekenhuis tc Groningen overgebracht, en hedenmiddag om vier uur aldaar overleden. VOORKOMEN VAN EXECUTIES. Prof. mr. J. Ph. Suyling en mr. J. Hazenberg voorzitter en secretaris der zoogenaamde contact-commissie, welke is ingesteld door de verccniging van directeuren van hypo theekbanken, Ned. Ver. ter bevo.doring vaiv het levensverzekeringswezen. Broederschap der Notarissen in Nederland, Ned. Bond van huis- en grondeigenaren en bouwon dernemers en Ncd. Spaarbankbond, hebben in een adres aan de Tweede Kamer ver zocht het voorstel van wet van de heeren van den Bergh c.s. ter voorkoming van da delijke uitwinning naar aanleiding van geldelijke moeilijkheden ten gevolge van do hccrschende economische crisis te willen verwerpen, als zijnde op economische, psy chologische en juridische.gronden niet aan nemelijk. Pietje ik word verondersteld jo een pak slaag te geven, omdat jij oneerbiedig tegenover je moeder bent geweest Ik be wonder je moed. lederen keer als ik op dit kussen sla., moet je schreeuwen. (Passing Show).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 6