AANSLAG OP DOLLFUSS
4000 EXEMPLAREN
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Licht op
DË ËËMLANDE'Q,
Woensdag 4 October 1933 UitgaveVALKHOFF Co. °o° Bureau: Arnhcmschejioortwa! 2a 32c Jaargang Ho. 02
TWEE SCHOTEN
GELOST
Ministerraad bijoen
7 uur
3RAND KIELDE PflEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXB G cesit per K.M.
EELT U EVEN
.093
1830
GARAGE E!IG. BOVÉE
6-7 FEr.S. AUTO MET CHAUFFEUR
L J. LUVOX zoon
AMERSFÜORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 Ammtoon 2.10. per oinand 0.75. pe,
week (m** gr «tl» verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/»
Blo n e o I a n d franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderllike nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5tl
PRIJS DPR AOVERTPNTIFN vao ,—4re9e,s l-05 mei lobegrip vao eeo OewilSQUCnmCf
elke regel meer f0 25 LlefdadlgheKb-Adverteotlëa voor dê
helft van den prijs- - Klttne Advcrteotiën ..KEITJES bij vooruitbetaling 1—5 regele
50 cent elke tgel meer 10 cent. driemaal plaatsen f I.— Bca>i)sgummei extra f 0.05
Door het afglijden van het schot, dat
op de borst was gericht, werd
de bondskanselier nietz
levensgevaarlijk ven
wond
Weenen, 3 Oct. Op den bonds
kanselier dr. Dollfuss is heden een
aanslag gepleegd, waarbij hij door
een schot in de borst en in den arm,
voor zoover tot dusver bekend is ge
worden, licht werd gewond.
De aanslag had plaats bij het par
lementsgebouw toen de bondskanse
lier zich naar de besprekingen van
de groote Christelijk-sociale club
wilde begeven. De dader is gearres
teerd.
Weenen, 3 Oct. (V.D.) Omtrent
den aanslag op Bondskanselier
Dollfuss wordt nader gemeld, dat
deze geschiedde, toen hij te onge
veer twee uur vanmiddag het par
lementsgebouw wilde betreden. De
dader kwam hem tegemoet en los
te twee revolverschoten. De eerste
kogeï raakte hem in den arm, ter
wijl de tweede kogel hem aari de
rechterzijde van do borst trof. Ge
lukkig gleed deze kogel langs een
der ribben af. Het medisch onder
zoek wees uit, dat rle verwondingen
niet van ernstigen aard waren.
Dollfuss kon zelfs, nadat een nood
verband was aangelegd, met zijn
eigen auto naar huis terugkeeren.
De dader is waarschijnlijk een oud
soldaat van Let Oostenrijksche
Bondsleger, die wegens zijn lid
maatschap van de Nationaal-Socia-
listische Partij uit den militairen
dienst werd ontslagen.
De bondskanselier, die zich in zijn eigen
auto in gezelschap van Fey naar de kliniek
begaf, werd daar nauwkeurig onderzocht.
De dokters constateerden, dat dc vleesch-
bundels -van den bovenarm zijn doorboord.
Nadat dc wonde was verbonden en de
hondskanselier een tetanus-injectie had ont
vangen, begaf hij zich naar zija woning,
waar hij verder zal worden verzorgd. Hij
zal de staatszaken voortzetten en nog Dins
dagavond voor de microfoon een redevoe
ring uitspreken. Voorts zal hij Vrijdag
6 October te Weenen met den Hongaarschen
minister-president Goemboes een politieke
bespreking hebben.
Het vuurwapen dat Dertil heeft gebruikt
ls een 6l/s m.M. revolver, welke slechts twee
patronen heeft bevat. De kolf van den re
volver is met paarlmoer bezet.
Dertil zelf verklaarde voor de politie: Ik
ben geen nationaal-socialist, integendeel ik
ben politiek indifferent. Hij zou den aan
slag slechts hebben gepleegd om dc alpc-
rnecne aandacht op zich te vestigen. Hij
ontkent de bedoeling te hebben gehad den
moord te willen plegen, doch hij geeft toe,
dat de aanslag een doodelijkcn afloop had
kunnen hebben. De man is naar het po-
litieprcsidium overgebracht, waar hij dooi
de chef der staatspolitie, IIcderich wordt
verhoord.
Intusschen is komen vast te staan, dat
de dader Rudolph Dertil nationaal socialist
is en een functie bekleed heeft in de na-
tionaal-socialistische partij en ook nog na
dat deze partij in Oostenrijk was verboden
actief is opgetreden. Hij woonde ten huize
van zijn stiefvader, dr. Gunther, die in de
NS.D.A.P. een hooge functie bekleedde. Drie
jaren geleden is Dertil in het bondsleger
gegaan, doch vier maanden geleden werd hij
wegens zijn nationaal socialistische gezind
heid uit het leger ontslagen. Naar verluidt
zou hij in opdracht der N.S.D A.P. in het
derde infanterieregiment een nationaal-so-
cialistische cel hebben willen vormen.
Ook zijn broer is nationaal-socialist en
deze verrichtte tot in den laatsten tijd toe
koeriersdiensten tusschen de nationaal so
cialistische partij in Oostenrijk en Duitsch-
lanrl. Het schijnt dat de geheele familie Der
til. waaronder ook een zuster, werkzaam is
geweest voor dc nationaal-socialislische
partij.
Betreffende de verwondingen van
Dr. Dollfuss wordt het volgende
communiqué gepubliceerd:
„Bij het onderzoek, dat in de eer
ste chirurgische kliniek plaats vond,
werd geconstateerd, dat Dr. Doll
fuss door een schot in de voorzijde
van den rechteronderarm is ge
wond. Onder dc huid loopt een
schotwonde van ongeveer 4 c.M.
lengte. Het been is niet geraakt
evenmin de bloedvaten en de zenu
wen. Boven het hart is een huid-
wonde, welke het gevolg is van een
schampschot. liet hart of de lon-
zij zijn niet geraakt. De verwondin
gen zijn van lichten aard. Kr werd
verband gelegd en een injectie te
gen wondkoorts werd gegeven. Dc
locstand van den patient is goed to
noemen.
De indruk te Londen en
Parijs.
Hei bericht van den aanslag op bonds
kanselier Dollfuss heeft te Londen groot
opzien gebaard. De bladen maken breed
voerig melding van het voorgevallene. Al
gemeen wordt de aanslag veroordeeld en
sterk wordt betreurd, dat de politieke harts
tochten tot een dergelijke gewelddaad heb
ben geleid.
De F.ngelsche bladen melden, dat te Wee
non grooto spanning becrscht. Evening
Standard meent te welen, dat majoor Fey
en de andere Oostcnrijkschc ministers over
wegen den staat van beleg over Oostenrijk
af te kondigen.
De Britschc minister pres-'dent MacJonakl
heeft Dr. Dollfuss telegrafisch zijn beste
wcnschen voor een spoedig herstel doen
toekomen.
De bladen te Parijs kwamen pas laat in
den middag met het bericht van den aan
slag op Dr. Dollfuss. zoodat nog geen ge
legenheid bestond de kwestie breedvoerig
te belichten. De Jntransigcant verklaart,
dat de aanslag zeer zeker een vèrgaanden
invloed zal uitoefenen ojjl de Oostenrijksche
politiek.
De Duitsche 'Rijksminister von Neurath
heeft den Oostenrijkschen bondskanselier
in verband met den op hem gepleegden
aanslag zijn oprechte wcnschen voor dc
gelukkige redding van zijn leven uitgespro
ken.
Voorts heeft de Duitsche zaakgelastigde
te Weenen. prins zu Rrbaeh direct na het
bekend worden van den aanslag zijn kaart
afgegeven bij Dollfuss met de beste wen-
schen voor diens spoedig herstel.
Do dader en diens familie.
Weenen, 3 October. (V.D.) Dc politie
heeft geconstateerd, dat Dertil den laatsten
'ijd bij Joodsche bewoners van zijn huis
in de derde wijk (Paulanergasse) haken
kruisen op de deuren heeft geschilderd en
dat hij in groote diefstalaffahes was ge
wikkeld. Hij geniet in zijn omgeving een
zeer slechten roep en gaat door voor dag
dief en provocateur, die probeert bij de
kleinste aanleiding schandaal te wekken.
De vader van Dertil was indertijd tandarts
aan het keizerlijke hof. Zijn moeder, even
eens een enthousiast nationaal-socialiste,
zou tegenover medebewoners hebben ver
klaard: Wacht maar op het Derde Rijk,
dan wordt mijn zoon minister!
Uit het verdere verhoor is gebleken, dat
Dertil den aanslag sedert lang" voorbereid
heeft. Reeds in den laatsten tijd had Dertil
herhaaldelijk geprobeerd den bondskanse
lier te spreken te krijgen, doch tevergeefs.
Diinsdag loerde hij tegen acht uur op den
bondskanselier bij diens woning, doch hij
zag dr. Dollfuss niet. Nog een tweede maal
verscheen hij in den loop van den ochtend
hij de woning Van dr. Dollfuss, doch even
eens zonder resultaat. Vervolgens begaf hij
zich naar de boridskanselarij op de Bal-
haus-Platz, waar hij voorgaf den bondskan
selier een verzoekschrift te moeten over
handigen. Hij ontving de mededeeling, dat dr
Dollfuss niet in dc kanselarij was, doch zich
in het parlementsgebouw bevond. Ilij ging
derhalve naar het parlementsgebouw en
wachtte daar op den bondskanselier tot dat
deze de zittingszaal van den Christelijk-So-
cialen Bond verliet
Ooggetuigenverslag.
Weenen, 3 October. (V.D.) Een oogge
tuige vertelt omtrent den aanslag, welke op
bondskanselier dr. Dollfuss is gepleegd, de
volgende bizonderheden:
De bondskanselier had juist met dr.
Stockingcr de lokalen der Christelijke So
ciale Club verlaten en hij was reeds de
trappen van de vestibule van het parle
mentsgebouw afgestapt, toen een ontsla
gen „Getreiter" van het bondsleger, die
zooals reeds gemeld den aanslag heeft ge
pleegd. hem een verzoekschrift overhandig
de, dat de bondskanselier aannam. Direct
daarop knalden dp heide schoten.
Dr. Dollfuss opende zijn jas met dc woor-
DOLLFUSS.
den: „Ik ben door schoten getroffen.' Op
den bovenarm van dr .Dollfuss zag men
een groote bloedvlek. De tweede kogel, wel
ke tegen de borst was afgevuurd, gleed af
De huls werd in de vestibule gevonden. De
bondskanselier verzocht dringend dr. Da-
manig, een jeugdvriend, die ook zijn vrouw
heeft geopereerd en prof. Denk te waar
schuwen. Hij verklaarde geen ziekenauto
noodig te hebben en drong er bij de aan
wezigen op aan geen opzien te baren. De
bondskanselier stapte vervolgens in zijn
eigen auto, welke hem naar de kliniek ver
voerde. Direct na den aanslag hadden ^eni
ge afgevaardigden en andere aanwezigen
zich op den pleger van den aanslag ge
worpen. dien zij afranselden. Slechts met
moeite zijn twee suppoosten er in geslaagd
den man in bescherming te nemen.
Korten lijd later arriveerden de staatsse
cretaris voor de veiligheid. Karwinsky, zoo
mede de politiepresident en de vice presi
dent van politie ter plaatse. De dader werd
van het parlementsgebouw naar het dichts
bijgelegen wachtlokaal der politie overge
bracht.
Dc man is uil Weenen afkomstig en heel
Dertil Hij is den 23 Maart 1011 geboren en
dus 22 jaren oud. Do antwoorden, welke hij
in het wachtlokaal heeft 'gegeven zijn vol
komen verward.
Weenon. 3 October. tV.D.) Tegen half
vijf hedenmiddag is onder voorzitterschap
van vice-kanselier Fey een buitengewone
ministerraad bijeengekomen, waar Fey rap
port uitbracht over den op Dollfuss be
ploegden aanslag en de daarmede in vel
band staande problemen. Onmiddellijk na
den aanslag werd Dollfuss in zijn waging
bezocht door tal van prominente persoon
lijkheden, waaronder kardinaal-aartsbis
schop Jnnitze.r en de te Weenen geaccredl
teerde gezanten.
Hedenavond heeft bondskanselier Doll
fuss in zijn werkkamer te zijnen huize ©eni
ge woorden gesproken door de radio tot
het Oostenrijksche volk. Dollfuss ging niet
in op de bizonderheden van den aanslag,
doch zeide, dat hij zich gezond cn wel ge
voelde en natuurlijk voort zou gaan met
het leiden der regeeringszaken. Reeds Don
derdag zou hij zijn werkzaamheid in het
bureau van dc rijkskanselarij kunnen her
vatten.
Tot slot van zijn toespraak dankte Doll
fuss allen, die na den aanslag blijk had
den gegeven van hun medeleven, hartelijk.
Officieel wordt als de naam van den
dader van den aanslag niet Dertil maar
Tertil genoemd.
De Völkisclio Eccbachtcr
over den aanslag.
München, 3 October. (V.D.) De Völki
sche Beobachter schrijft over den aanslag
op bondskanselier Dollfuss o.a. het vol
gende:
Wij houden de revolver niet voor het ge
schikte middel om politiekcn strijd uit te
vechten cn veroordeelen principieel alle
politieke aanslagen. Wij verheugen ons
daarom dat de kozel van dan aanslagple
ger het doel gemist heeft. Deze aanslag
werpt echter licht op de noodlottige situa
tie van Oostenrijk, waarin het land ge
bracht is door een politiek, die noodzake
lijk moet leiden tot wanhoopsdaden van die
individuen die in verwarring gebracht zijn
door de regeeringsmethoden van de huidige
machthebbers. De vervolgingsmethoden
van de rcgecring Dollfuss zijn eveneens
niet geschikt om de orde in Oostenrijk te
herstellen. De tevredenheid van het volk
moet het primaire zijn in de Oostenrijksche
politiek. Dit echter kan slechts dan bereikt
worden, wanneer de regeering met en niet
légen het volk regeert. De gelukkig zijn
doel gemist hebbende kogel zal misschien
de Oostenrijksche regeering doen inzien,
dat de gevolgde weg onjuist is. Het kamp
der wanhopigen in Oostenrijk is reuzen
groot. Dat heeft men tegenover het buiten
land bewust verzwegen. De aanslag heeft
den sluier gelicht en misschien zullen de
vrienden van Oostenrijk Dollfuss thans den
raad geven: Geen stap verder tegen het
volk, de vrijheid en de gerechtigheid.
Gelukwenschcn aan Dollfuss.
Weenen, 3 October. (V.D.) Na het be
kend worden van den aanslag op Dollfuss
heeft de bondskanselier een aantal geluk-
wcnschtclegrammen ontvangen. De presi
dent der Volkenbondsvergadering zond een
telegram, waarin hij uit riaam van de Vol
kenbondsvergadering de beste wcnschen
voor een spoedig herstel overbracht, de
secretaris-generaal van den Volkenbond
zond eveneens zijn gelukwenschen, terwijl
uit Londen behalve van Macdonakl een
gelukwensch werd ontvangen van den mi
nister van builcnlandsche zaken, sir John
Simon, die hier van een infamen aanslag
spreekt.
In een radiorede verklaarde Dollfuss.
wat de. verwondingen betreft, die hij bij
den aanslag op heeft gcloopcn. dat de ver
wonding aan de borst slechts een lichte
huidontvelling is, terwijl hel schot in den
arm is, wat men in den oorlog een „Tau-
cndguldcnschuss" noemde. Ilij is over
tuigd, dat hij door de beschikking van God
aan een ernstig gevaar is ontkomen. Men
kan overtuigd zijn. dat hij, zooals hij tol
nu toe rustig on bewust van zijn verant
woordelijkheid zijn plicht tegenover het
vaderland heeft vervuld, ook in de toe
komst zijn ernstige taak verder zal vol
brengen. Dc bondskanselier eindigde mei
zijn hartelijke groeten en zijn dank aan
zijn vrienden en liet volk van Oostenrijk
uit te spreken.
liet vaderlandsclie front en de Ileimwehr
hebben des avonds een groote betooging
georganiseerd om tegen den aanslag te
protesteeren en hun dank voor het mis
lukken van den aanslag te betuigen.
W oenen, 3 Oct. (V.D.) In een officieus
communiqué der politie over den aanslag
op bondskanselier Dollfuss worden een
reeks bijzonderheden medegedeeld over den
lader. Tertil. Deze heeft in Weenen de
Volksschulc bezocht en daarna drie klassen
van dc Realschule. Vervolgens kwam hij
;n betrekking bij een organisatie van hui
zenbezitters. In 1920 nam hij dienst bij het
bondsleger. waar hij tot 1933 in het infan
terieregiment 3 diende. Tenslotte was hij
daar batalionstrompetter geworden. In
kringen zijner kameraden gaat hij door
voor aanhanger der nationaai-socinlistisphe
gedachten, doch hij heeft nooit dc aan
dacht getrokken door actieve politieke
werkzaamheden. In Mei 1933 werd hij op
eigen verzoek ontslagen uit den dienst Ais
motief, zou hij hebben opgegeven, dat hij
verder wilde studeeren. Sinds zijn ontslag
uit den dienst heeft hij peen bezigheden
meer gehad. In rle beide laatste maanden
verbleef hij in Schladming, waar op hel
oogenblik ook zijn moeder vertoeft, die go
tniwd is met een schrijver, dr. Raimund
Gunther. Donderdag 28 September is hij
naar Weenen gekomen.
Omtrent het motief van den dader deelt
het comminiqué mede. dat deze volgons
zijn verklaringen dc aandacht had willen
vestigen op zijn stiefvader, die alleen in
staat zou zijn het volk naar een bctore
toekomst te leiden. Ilij heeft verder ver
klaard do revolver reeds acht jaren in zijn
bezit te hebben. Ook heeft hij verklaard,
dat niemand verder van de daad iets af
wist.
Lilwinci betuigt zijn deel
neming.
Moskou, 3 Oct. (V.D.) De volkscommis
saris van buitcnlandsche zaken Litwinof
heeft de Oostenrijksche legatie in opdracht
van de Russische regeering zijn deelneming
betuigd met den aanslag op bondskanse
lier Dollfuss.
W e e n e n, 3 Oct (V.D.) Toen vico-kansc-
lier Fey hedenavond door buitenstaanders
gerd geïnterpelleerd, die wraak wilden no
men in verband met den aanslag, ant
woordde hij hierop persoonlijk met de
woorden:
Geroep om wraak en staat van beleg zijn
nu juist niet dc geschikte woorden voor
onze heilige idealen. Trouw willen wij be
loven aan onzen leider en ons vaderland.
Wie zich sterk voelt, heeft het niet noodig
urn wraak te roepen. Wij willen gerech
tigheid doen gelden. Wij hebben ook geen
wraak noodig. Wij willen streng orde
scheppen. Er moet thans een einde aan ko
men. dat een rondloopende kwajongen zijn
meoning door middel van een revolver tol
uiting brengt.
Woensdagmorgen zul kardinaal Innitzcrl
in den Stefansdom een dankdienst houden
voor dc redding van den bondskanselier.
Tclcr-ram van Göinbös
Dollfuss.
Boedapest, 3 Oct. (V.D.) Minister-pre
sident Gömbös heeft aan bondskanselier
Dollfuss het volgende telegram gezonden:
Met diepe verontwaardiging vernam ik
den laagbartigcn aanslag op uw leven. Ont
vang de oprechtste gelukwenschen in ver
band met uw redding zoowel van mij als
van de Hongaarsche regeering/
Weenen, -4 Oct. (V.D.) Dc Rcichspost
weet mede te deelen, dat bij een huiszoe
king in de woning van den dader in een
kachel de resten zijn gevonden van em
groote hoeveelheid verbrand drukwerk en
documenten. Zoowel te Wcetnn als buiten
de hoofdstad wordt een omvangrijk onder
zoek ingesteld naar eventueele medeplichti
gen.-Ook te Salzburg, waar het derde infan-
terie-regiment, waarbij Dertil vroeger heeft
gediend, in garnizoen ligt. wordt een on
derzoek ingesteld, evenals bij den stiefvader
te Schladnincr, waar Dertil den laatsten tijd
heeft vertoefd.
O/7 ÜLAD HEEF1 EEN DAGELIJ KSLUE
GECON7 HULEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Aanslag op Dr. Dollfuss.
(Eerste Blad, pag.l).
Hel Spaanschc kabinet afgetreden.
(Eerste Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
De radio-uitzendingen vanwege het Na
tionaal Crisiscornité.
(Tweede Blad, pag.'1.)
Dc Mijdrcchtsclie minipenen-affaire voor
het Amstcrdanische Ilof.
(Tweede Blad, pag. 2).
Minister Slolcmaker beantwoordt de vra
gen van den heer Kupers over de steunre
geling aan werkloozen.
(Tweede Blad, pag. 2).
UIT DEN OMTREK.
Begrafenis van pastoor Reynders.
(Eerste Blad, pag. 2.)
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te De Bilt.
Verwachting: Meest matige Westelijke tot
Noordwestclijken wind, zwaar bewolkt tot
betrokken met lijdelijks opklaringen, kans
op enkele regenbuitjes, weinig Verandering
in temperatuur.
liet lage drukgebied, dat gisteren in dc
omgeving van IJsland werd aangetroffen
en op den Faroür den barometer snel deed
dalen, heeft zich sterk uitgediept en ligt
thans met een laagste stand van 739.1 m.M.
voor dc Noorsche kust. Rond dc depressie-
kern stormt het zwaar. Plaatselijk werd
zelfs windkracht 12 gemeld. Bovendien viel
er veel regen. )Rcst en NordÖyan tapten 19
m.M. af). Ook Zuidwaarts strekte de de
pressie haar invloed uit Over Zuid-Zweden
ipn Denemarken is do harem 'ter nog* vrij
flink dalende, zoodat in het Noorden"van
ons land de wind, zooals wcri verwacht,
op West terugliep'. De depressie bracht ten
onzent slechts weinig regen. Alieen in het
Noorden van ons land en op het lichtschip
Noordhinder violen hoeveelheden van be
teek iYiis.
Do Zuidzijde van de depressie voerde
over Scandinavië, Schotland en Ierland,
warmere lucht aan, zoodat daar overal de
temperatuur steeg.
Het rustige weer over. Engeland, Frank
rijk cn Duitschland bracht gedurende den
nacht aldaar sterke afkoeling ln Zuid-
Oost-Duitschland vroor het zclls. Het hoo-
gc drukgebied over de Britsche Mlandon
neemt nog steeds langzaam in beteekenis
af. De drukverdeeling maakt het opstellen
der verwachting niet gemakkelijk. Het is
de vraag ot de depressie over Scandinavië
haar invloed verder over ons land zal doen
gevoelen. Waarschijnlijk zal een verdere
daling t?n Noorden van ons land den wind
in het Westen cn Noord Westen houden. Er
bestaat daarbij eenigo kans op lichte re
genbuien. De temperatuur zal nog weinig
veranderen.
RIJDT VEILIG!
't Verkeer van rechts gaat voor,
Dat is wel algemeen bekend.
Wie nu dit voorschrift nog negeert
Verwekt verkeerscllend!
LflNGESTOftftT <3-51
TELEFOON 193
VELO'JRS-CHIFTCN
si's Iilenrcn f 2,03 per instsr.
IMITATIE CCfJT
voor korle s^sj-s cn garneoring
Ai!? genres.
