Stadsnieuws
FRITZ HIRSCH OPERETTE
DE VOLKSUNIVERSITEIT
HEEFT STEUN NOODIG
KEES PRUIS-AVOND
"AHEIROL LESJES
DE GNTSLAGKWESTIE BIJ
DE LICHTENBERG
Nieuwe Uitgavee
9
Amersfoort zal het mooie spel van
dit ensemble niet langer meer
behoeven te missen
Na de verbouwing van Amicitia in dit
voorjaar hoorden wij herhaaldelijk vragen
„Zou nu Fritz Hirsch niet eens in Amersfoort
komen?". Want jarenlang kwam deze be
faamdc operette-troep in Zeist, Baarn en
Utrecht, maar niet hier. Het tooneel was te
klein en er waren te weinig plaatsen in de
zaal, om hier met een uitgebreid gezelschap,
orkest en de vele decors een voorstelling te
komen geven. Toen hij pas in ons land bc
gon is Hirsch hier eens met de Walzertraum
eweest; hij was toen nog weinig bekend en
Amersfoort toonde een zoo geringe belang
stelling, dat de animo er terug te koeren bij
ITirsch wel niet groot geweest zal zijn.
Toch is het nu aan het bestuur van Ami
citia gelukt, met Hirsch een contract af te
sluiten, zoodat hij hier zijn nieuwe operet
tcs gaat brengen, zelfs nog voor Baarn en
Zeist. liet is dus niet meer noodig naar an
dere plaatsen te reizen, reeds volgende
week, Donderdag 12 October, gaat „lm weis-
sen Rossl" en op 1 Februari krijgen wij een
nieuwe operette, die in Januari in de Prin-
cesse-Schouwburg in Den Haag zal loopen.
Vermoedelijk zal hiervoor gekozen worden
„Zwei ITerzen in Dreiviertcltakt".
Nu is het woord aan de Amersfoorters,
om te toonen, dat zij de activiteit van het
bestuur van Amicitia op prijs stellen. Op
welk een uitnemende wijze Hirsch zijn ope-
rettes uitbrengt, is voldoende bekend. Wij
laten hieronder volgen, wat de Nieuwe Rot
terdammer j.l. Maandag schreef, naar aan
leiding van de eerste opvoering van „lm
wcissen Róssl" te Rotterdam, omdat het in
het kort een beeld geeft van de manier,
waarop Hirsch alle détails van bezetting en
cnscèneering verzorgt:
„Wij hebben in het blad van gisteren reeds
melding gemaakt van de waarlijk charman
te vertooning die het gezelschap van Fritz
Hirsch ons Zaterdagavond gebracht heeft.
Er is aan de monteering weer een zorg be
steed, die de hoogste eischen bevredigen
moet; cr zijn keurige decors van Gerard
Vroom en mitsdien is deze voorstelling don
ganschen avond een feest voor het oog. En
Hirsch bewijst opnieuw hoe vindingrijk en
vernuftig hij als regisseur is. Bij een derge
lijke vertooning moet iedere operette wel
slagen!
Vrijwel het gehecle gezelschap komt vooi
het voetlicht en allen vervullen hun rol op
de beste wijze. Friedel Dolza is zoo bekoor
lijk als men het maar wenschen kan; te
recht kan Papa Giesecke trotsch op zoo een
dochtertje zijn. En dan de picolo, voorge
steld door de watervlugge, eenige, guitige
Claire Clairy, een actricctjc xan waarlijk
aparte talenten! Elly Krasser een der beste
krachten van het gezelschap kan men niet
beter zien dan als „Wirtin" van „lm Weis
sen Rossi"; zij zong keurig, geeft hier een
van de beste creaties, die men in dc operet
te zien kan.
Van de overige dames noemen wij nog Ur
sula van Dicmcr, dio zich als een tooneel-
spccl6tcrtjc van talent ontpopte en Suzc De
genhadt die zelfs door het zwaarste onweer
met slagregen gepaard niet uit de witte
broodsweken-stemming gebracht wordt. Het
was heel aardig. Frits Hirsch is prachtig
als Papa Giesecke. Zijn scene met Keizer
Franz Joseph is op zichzelf al een gang
naar den schouwburg waard! Met hem vor
men Paul Harden, Fritz Geiger, Weissbach
cn Tricbel een perfect ensemble, dat nog to
meer waardccring verdient omdat ook allo
vertolkers van kleine partijen zoo opgaan in
hun werk; men denke aan dc huisdienaars
Jongsma en Grassord, Watt cn half Watt in
optima forma.
Joseph Zicgler leidde met talent het orkest
on de ensembles die allen keurig klonken,
beter dan wij het vaak bij „grootc" opera
voorstellingen gehoord hebben. Dc volko
men verzorging van het geheel is nog steeds
het geheim van Fritsch Hirsch. Ten slotto
noemen wij nog het danspaar Ruth Rioul
cn Gabor Cossa om dan te eindigen met de
verzekering dat de talrijke aanwezigen zich
opperbest geamuseerd hebben, het is een
succes van belang geweest."
NED. VEREENIGING VAN SPOOR. EN
TRAMWEGPERSONEEL
Naar wij vernemen zal het in den loop
dezer maand 20 jaar geleden zijn, dat alhier
een afdceling van dc Nederlandsche Ver-
ecniging van Spoor- cn Tramwegpersoneel
werd opgericht.
Dit feit zal in ccn feestvcrgadcring wor
den herdacht, waar de bondsvoorzitter, de
heer P. Moltmakcr, lid der Eerste Kamer,
de feestrede zal uitspreken.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Het winterprogramma.
Door de afdceling Amersfoort van het
lust. voor Arbeidersontwikkeling zullen in
het as. winterseizoen de volgende cursus
sen en bijeenkomsten worden gehouden:
Dinsdag 17 October: Openingsavond in
Amicitia, medewerking van het V.A.R.A.-
tooneel;
Zondagmorgenbijeenkomsten: 22 October
prof. dr. van Leeuwen spreekt over: „Ge
slachtelijke voorlichting onzer kinderen".
19 November: Otto van Tussenbroek be
handelt het onderwerp: „Een hart onder de
riem in moeilijke tijden"; 17 December,
Spreker: Sal. C. Rodrigues, onderwerp:
„Poezie der Armoede; 4 Februari. Declama
tie van Mevr. Marie Hamel. Onderwerp:
„Groote Figuren" Heijermans, Herman
Gorter, Henriëtte Roland Holst; 4 Maart:
Spreker Jelle 1 roelstra over „Nieuwere
schilderkunst", waaraan een tentoonstel
ling van nieuwe schilderkunst vooraf gaat,
Vervolgens worden nog de volgende cur
sussen gehouden: Dinsdag ,11 Oct.: Spreker
Reus Breur, onderwerp: „De Storrcnwe
reld"; 7 Nov., Spreker H. v. Wijk, onder
werp: „Herdenking Russische revolutie
1917"; 28 Nov. en 12 Dec.: Spreker, M. H. P.
van Duurcn, onderwerp: „Stervend Kapita
lisme" (onzen geweldigen tijd in technisch,
economisch en geestelijk opzicht beoor
deeld uit socialistisch oogpunt; 23 Januari,
spreker Mr. B. van den Tempel, onderwerp:
„Socialistische Handelspolitiek en planhuis
houding (planwirtschaft"); 20 Februari:
Spreker B. Engelander, onderwerp: „De
Jeugd in Nood".
Het nieuwe programma voor de
eerste helft van den komen
den winter
M ij ontvingen het programma voor do
nieuwe cursussen van dc Volksuniversiteit
alhier. Ditmaal is de inleiding in mineur
gesteld. Het bestuur deelt mede, dat de ope
ningsavond dit jaar moet vervallen, omdat
de financiën dit niet kunnen lijden. Voorts
dringt het bestuur erop aan om vooral in
dezen crisistijd het work der Volksuniver
siteit te steunen, vooral nu rnen nög moer
dan vroeger is aangewezen op den steun
der bevolking, daar B. en W. onzer gemeen
te voorstellen het subsidie over 1934 met
50 procent te verminderen!
Voor den komenden winter staat een vijf
tal cursussen op het programma.
Cursus I zal gehouden worden door Dr.
C. D. J. Brandt, leeraar aan het Stedelijk
gymnasium te Utrecht, die hiervoor als on
derwerp heeft gekozen „Dc ontredderde
wereld; een overzicht van de geschiedenis
19181933" De lessen zullen gegeven wor
den op Vrijdag 3, 10, 17, 24 November.
Cursus II wordt gehouden door den 1p*
terkundige Dirk Coster uit Bennebroek, die
op de avonden van 7, 14, 21 cn 28 November
a.s. do moderne dichtkunst van 1910—1930
zal behandelen.
Drs. II. IJ. Groenewegcn, directeur van
Ned. Mcttray te Zutfen, leidt, don derden
cursus, welks lessen zullen gegeven worden
op 23 cn 30 October, (3, 13, 20 cn 27 Novem
ber. Behandeld wordt het onderwerp: „Ka
rakterkunde".
Cursus IV wordt geleid door prof. Dr. II.
J. J. Jordan, hoogleeraar te Utrecht, die
het op de avonden van 9, 16, 23, 30 Novem
ber en 7 December zal hebben over ..Indi
vidu cn gemeenschap".
Dc vijfde cursus wordt gegeven door Otto
van Tussenbroek, oud-directeur van het
kunstnijverheidsmuseum te Haarlem. Deze
lessen, waarin een overzicht zal worden
gegeven van de oude cn nieuwe beeldende
kunst (met lichtbeelden) vinden plaats op
1, 8, 13, 22 cn 29 November a.s.
Piet Hesse oogst veel succes in hel
éémactertje „Zeg het met
bloemen"
Stella Seemer op dreef
Het winterseizoen-programma kunnen
wij ons zoo langzamerhand niet meer vol
ledig denken zonder Kees Pruis,
Zoo stond dan deze uitstekende conféren
cier-chansonnier ook gisteravond in Amici
tia weer op dc planken met zfjn satellieten:
Stella Seemer. Piet Hesse en dc opvolger
van Willem Ciere: Max v. d. Waag, ora wat
arnusements-klcinkuust te brengen van het
bekende soortelijk gewicht.
Ongetwijfeld was het gehalte van het
repertoire, vergeleken bij het laatste optrc-
dciv van dit gezelschap, verbeterd. Juist
daarom scheen het in niet al tc grootcn ge
tale verschenen publick te begrijpen, dat
or iets goed te maken viel en liet stemde
zich direct na dc inleiding van den voor
drager gunstig. Als wisselwerking veroor
loofden Kees Pruis en Stella Seemer zich
nu en dan een vrijheid, die hun voordracht
ten goede kwam. Vooral Stella Seemer
kwam daardoor goed op streek. De groot
ste verdienste van deze declamalrice schuilt
'n haar begrip, dat zij niet boven haar kun
nen mag uitgaan, waardoor een geforceerd
heid van een aardige, eenvoudige stem ver
meden wordt. Haar gebaren waren naief
bruusk in „Jao, Nee, Jao!" Scherp en daar
door wel populair was haar „Menschen in
't Hotel" cn het ietwat naar gevoeligheid
zwcemende werkloozenlied. Het meest ge
slaagd vonden wij „de Mannenjacht", door
dc prettige, afwisselende muzlok, terwijl
het „Geen mensch weet waarom!" ccn pak
kende overtuiging bezat.
Veel hilariteit veroorzaakte haar uitbeel
ding van een volksvrouw, die haar telg in
het bad doet en de dito aristocrate, als zij
haar baby b 1 a u w uit liet water opvischt
met een „vieze" duim en vinger
ERNSTIG AUTO-ONGELUK.
In den bocht met tc groote
snelheid gereden.
Gistermiddag te ongeveer drie uur heeft
nabij het kruispunt Laan 1914Leusdcrweg
een'vrij ernstig auto-ongeluk plaats gehad,
dat, gezien do matericele schade, voor dc
inzittende personen nog wonder goed is
afgeloopen.
Een personenauto uit Amsterdam, die
van Laan 1914 kwam en naar Oud-Lcusdcn
wilde rijden, is, doordat do bestuurder niet
voldoende vaart minderde, met vrij groote
snelheid uit den bocht gevlogen en tegen
een aan do linkerzijde van den Leusdcrweg
staande boom gebotst,. De boom stond pre
cies tusschcn de beide koplampen, de ra-
diateur was geheel ingedrukt, terwijl het
carrosserie door den schok geheel ontzet
was. Achter op een bagagedrager van de
auto was een zware lading huiden gebon
den; deze is door den schok in de achter
zijde van het carrosserie gedrongen, zoodat
de achterste zitplaats, waarop twee perso
nen zaten naar voren werd gedrukt. Het
carrosserie was aan de achterzijde ook
er.nstig ingedrukt. Wanneer men de chaos
binnen in do auto het was een huurwa
gen had gezien, zou men erover ver
baasd zijn. hoe de bestuurder nog levend
tusschen de wrakstukken is uitgekomen.
Immers, dc voorruit was totaal versplin
terd; het stuurwiel in stukken gebroken, de
versnellingsliandlo totaal van do versnel
lingsbak afgerukt, terwijl dc bodem aan
sukken was!
Ondanks deze ernstige vernieling in de
onmiddellijke omgeving van den bestuur
der is deze cr nog betrekkelijk goed afge
komen. Hij had een gescheurde lip. eenige
losse tanden en eenige gekneusde ribben.
Van de beide inzittende personen is cr ccn
aan het hoofd gewond, terwijl de andere,
die het ongeluk had zien aankomen en was
gaan staan, een xerstuikte voet heeft beko
men, omdathij uit den wagen geslingerd is.
De geheel vernielde auto, die per kraan
wagen moest worden weggesleept, is door
de politic in beslag genomen.
Dc toestand van den bestuurder was
hedenmorgen bevredigend.
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Amersfoort
i October.
Geboren: Carel Anton, z. v. Gcrrit Anto-
nius Johannes ter Linden <yi IIcnriette Ma
ria Helena Ledeboer.
Gehuwd: Johannes Gcrhardus Michorius
en Cornelia Gcertruida van Pulten.
Cornelis Welling en Wilhelmina Adriana
van den Berg.
Andries Gijsbertus van Barlingen en
Grietje Baatje.
Hermanus Dirk Stechman en Niesje van
de Bunt.
Rokus Teuni9 Cornelis Kool en Marie
Koenen.
Overleden: Cornelia Elisabeth Verhoog,
oud 77 jaar, echtgenoote yan Johannes
Brandsco.
Bijzonder amuseerde zich het publiek
met Kees Pruis zelf. Hij behandelt zijn
voordrachten met een vlotheid en een non
chalant gebaar van: Iaat dat maar blauw-
blauw, dat ieder voor hem inneemt. Ilct is
dood-eenvoudig om te zeggen.
„Vier.maal één veertig" als er vier late
bezoekers binnenkomen, of
„Dat heb ik 's fijn gezegd, wat?" als het
publiek blijken van instemming geeft met
zijn „Nedcrlandsch Fabrikaat" maar het
bewijst de kunst om tc kunnen vermaken.
Geen wonder, dat men hem telkens met
een applausje begroette.
Boven dc \ele liedjes valt zijn bekende
onberispelijke fluit-polpourri ook dezen
keer te roemen. Zelfs de moeilijkste loop
jes waren Af. Ook verdient hier het accom
pagnement van v. d. Waag een woord van
lof. Zoowel met klank als" met kwaliteit
heeft Max v. d. Waag zich overigens niet
op den voorgrond gedrongen. Een opmer
kelijke interpretatie van Stortny Weather,
achter het doek gespeeld, ging verloren
in het geroezemoes van stemmen.
Merkwaardig was de gelukkige greep
van Kees Pruis bij zijn toegift, die wel to
verwachten was na het inslaan van zijn
beste liedjes „Als Opoe droomt" en „Luie
Jan," door het kiezen van de Zuid-Afri-
kaansche mijmering: „Waar mijn Sari
woon!"
Het groote succes van het één-actertje
„Zeg het met bloemen" komt voornamelijk
toe aan Piet Hesse als het stijve, uitge
droogde boekhoudertje, dat zich. al is het
dan door een misverstand, een lief kantoor
meisje te beurt ziet vallen. Het verheerlijk
te snuit van „van Stuffen", zijn nerveuze,
houterige beweginkjes cn het geheel over
bluft zijn door liet „late geluk" waren kos
telijk.
Dc stunteligheid, waarmee hij steeds aar
zelt: „Ik nietof ook wol" on „Ja, maar
hoe moet dat!" als zijn chef hem aanraadt
meer officieele zekerheid tc krijgen door
een plechtig huwelijksaanzoek, is onbetaal
baar voor onze lachspieren, evenals de re
petitie van dc groote vraag, als van Stuf
fen met een plumeau staat te stotteren
tegen een leego stoel. Iets sterker had de
uitdrukking van teleurstelling moeten zijn,
toen hij merkte dat Ella cn zijn chef het
„ergens" over eens waren cn met do bloe
men in de hand kon „toekijken Dan de
clou als hij de chef (Kees Pruis) vraagt:
„Wil je zc voor zeven stuivers overnemen,"
wijzende op de bloemen, met ccn lichte
schouderophaal. Een zeer raak rolletje!
En een genoegelijke avond.
SPATADEREN enAAMBEIEN
VCQKRUG&.BIJ APOTH.««DROGISTEN
Het oordeel van den geneesheer;
directeur van het Utrechtsche
Diaconessenhuis
„Pijniüke geschiedenis"
In ons Zaterdagblad hebben wij mededee-
ling gedaan omtrent het ontslag aan dc ad
junct directrice en de eerste verpleegster
van het Ziekenhuis Dc Li^itenbcrg, waar
over wij alléén inlichtingen van bestuurs
zijde konden krijgen. Zuster Riek Kley, dc
adjunct directrice, behoort tot het Diaco
nessenhuis te Utrecht, reden waarom het
contract tusschcn Dc Lichtenberg en dit
IJtrechtschc Ziekenhuis met ingang van 1
Januari is opgezegd.
Het Utrcchtsch Nieuwsblad heeft over
deze kwestie nog een onderhoud gehad met
Dr. Kramer, geneesheer-directeur van het
diaconessenhuis te Utrecht. Over dit onder
houd deelt het blad het volgende mede.
Naar aanleiding van deze mededeeling
hebben wij ook dr. Kramer gevraagd,
welk zijn standpunt in deze ontslagkwestie
was. Onmiddellijk deelde deze mede, dat de
directrice van de Diaconesseninrichting diep
verontwaardigd is over het ontslag van zus
ter Riek. ,|En niet alleen om het ontslag van
zuster Riek zijn wij zeer onaangenaam ge
troffen, aldU6 de directeur-geneesheer, maar
ook over de wijze waarop wij van dit ont
slag kennis kregen. Zonder opgaaf van re
denen hebben wij een briefje van liet be
stuur van „De Lichtenborg" ontvangen,
waarin ons werd medegedeeld, dat liet con
tract, dat cr tusschen beide inrichtingen be
stond, als afgeloopen werd beschouwd. Met
geen enkel woord werd er in dit schrijven
verteld, waarom zuster Kley was ontslagen.
Vrijdag j.l. heb ik een uitvoorig schrijven
aan het bestuur gericht over deze houding,
maar hierop heb ik natuurlijk nog geen ant
woord ontvangen. Ik zie in dit ontslag geen
gezags-, maar een persoonlijke kwestie tus
schen dr. Talsma cn dr. van Nieuwenhuizen
en zuster Kley. Ik voor mij geloof, dat dr.
Talsma ingezien heeft, dat het werk van dr.
van Nieuwenhuizen en zuster Rick veel
meer aan het gewenschtc doel beantwoord
de dan zijn eigen werk. Ik voor mij geloof,
dat de vergadering, welke dc doctoren te
Amersfoort zullen houden, het gewenschtc
verloop zal hebben. Het is toch wel op
merkelijk, dat in twee jaar tijd onder lei
ding van dr. van Nieuwenftuizen en zuster
Kley dc inrichting een zeer belangrijke uit
breiding heeft ondergaan, terwijl het be
stuur van „Dc Lichtenberg' zuster Kley
thans niet. meer in staat acht om haar taak
goed tc vervullen. Het is niet juist cn ook
onaangenaam om te veronderstellen, dat er
een actie zou zijn gevoerd, omdat dr. van
Nieuwenhuizen geen directeur is geworden.
Dr. van Nieuwenhuizen wist reeds lang, dat
hij geen directeur zou worden en hierover
heeft hij zich ook nimmer beklaagd of er
bezwaren tegen gemaakt."
Ook dr. Kramer wees er ons nog op, dat
zuster Kley de algemeenc sympathie van
het personeel genoot en deelde nog mede,
dat alle leerlingen-verpleegsters een brief
hadden onderteekend, waarin fel geprotes
teerd wordt over het ontslag van haar „zoo
geliefde zuster". Zelfs is in dezen brief me
degedeeld, dat de leerling-verpleegsters,
wanneer zij ziek zijn niet meer behan
deld wenschen te worden door dr. Talsma.
Een piinlijke geschiedenis.
„Het is tenslotte toch een pijnlijke ge
schiedenis, aldus besloot dr. Kramer. Voor
al omdat het hier een kwestie betreft, die
zich^in oen Christelijke inrichting afspeelt.
Wat moeten buitenstaanders nu wel van
zooiets denken. Zuster Riek heeft natuurlijk
reeds met mij over bet ontslag gesproken
en mij o.ra. nog medegedeeld, dat zij niet
eens in de gelegenheid is gesteld om zich te
verdedigen. Ook zij heeft enkel en alleen de
mededccling ontvangen, dat zij met ingang
van 1 Januari a.s. is ontslagen. Het is na
tuurlijk geheel onjuist om haar dit ontslag
te geven, terwijl zij geen oogenblik bij het
bestuur is geroepen om, zoo noodig, zich te
verdedigon
CSEH-CURSUS ESPERANTO.
De wcreldhulplaal Esperanto is reeds ge
noegzaam bekend: in alle landen der we
reld vindt zij steeds meer belangstellenden.
De studie van Esppranto volgens de metho
de van Andrco Cseh heeft duizenden in
Europa cn ook in ons land tot enthousias
te Esperantisten gemaakt. Cseh cn zijn vol
gelingen passen dc zgn. directe metho-
d c toe: door aanschouwing en het levende
woord wordt den cursisten, zonder gebruik
van leerboek en zonder het maken van
thema's in een 'cursus van 40 lesuren
dc noodige kennis bijgebracht, om een ge
sprek in Esperanto te voeren. Het Inter
nationale Cseh-Instituut, gevestigd in den
Haag, zendt zijn docenten van alle naties
over geheel Europa uit: in een bepaald land
treedt bij voorkeur een docent op van een
andere nationaliteit, die de landstaal zelfs
niet kent. De resultaten van deze methode
zijn verrassend: cursussen van meer dan
honderd deelnemers zijn, na do gratis
proefles, geen zeldzaamheid.
De Afd. Amersfoort der Ned. Esp. Ver-
eeniging „La Estonto Estas Nia" wil trach
ten, na Januari ook in onze stad den Cseh-
cursus te organiseeren, Men leze hiervoor
de betreffende advertentie in dit nummer.
Vcgel-Ydillen. Blijvers en
Trekkers door J. Vijverberg
W. L. J. Brusse's Uitg.
Mij. Rotterdam.
Het verschijnen van dit boekje valt sa
men met een bijzondere herdenking betref
fende den schrijver. Het is juist 25 Jaar
geleden, dat do heer J. Vijverberg, school
hoofd tc Noord-Gouwe bij Zicrikzee, begon
met zijn vermaarde vogelfotografie. Het
fotografecrcn van vogels in de natuur, in
bosch en hei, in de duinen cn langs zee
stranden van ons waterrijke land, langs
slootcn en rivieren en ook op de Engelsche
Ku»$t in do bergen, heeft hem in staat ge
steld een groot en rijk fotomateriaal te ver
krijgen. Hoeveel overleg en toewijding, ge
duld on vindingrijkheid er noodig is ge
weest om het vogelvolk op de gevoelige
plaat te krijgen, zal een ieder wel bekend
zijn. De resultaten van zijn jarenlange
speurtochten heeft hij neergelegd in 5
deeltjes, waarvan het hier genoemde het
9lot is. De uitgever zorgde voor een aller
keurigste uitvoering, zoodat vogelliefheb
bers bun hart kunnen ophalen.
MUSSERT EN HET NATIONAAL-
SOCIALISME IN NEDERLAND.
Debatrede van Dr. G. Horreüs
de Haas, fn brochurevorm vcr-
schenon.
Bij Vogt en Brcunis, Zwolle, verscheen dc
op 18 September in een openbare vergade
ring van de afdceling Zwolle der S.D.A.P.
door Dr. G. Horrelis de Haas gehouden de
batrede, welke critiek uitoefent op de rede,
die Ir. Mussert den I2cn September aldaar
had gehouden over het Nationaal-Socialis-
tisch streven.
Alhoewel tusschen het gesproken en het
gedrukte woörd een groot verschil in hef
tigheid van gedachten wisseling kan be
staan en de overdachte en in het algemeen
zeer bezadigde toon. die uit deze brochure
spreekt, als zoodanig de rede zelf nht qua-
lificeert, gclooven wij toch in ccn congruen
tie met drie gelijke lijnen: tegenspraak ten
aanzien van hot nationale en militaire, het
marxistische .*n socialistische en hot parle
mentaire cn democratische beginsel.
Wat de eerste rtehtlijn betreft, vindt ook
hij het noodig, dat de enkeling zich vor
men wil tot con biwuste dienaar van zijn
volksgemeenschap. Maar zoo schrijft hij,
hij moet tegelijk begrijpen dat het bij deze
volksgrenzcn niet blijven kan, dat zijn stad
em doel is van zijn provincie, zijn provin
cie van zijn land en zijn land van de we
reld. Dit geldt zoowel 'economisch als geas-
telljk. Wie dit begrijpt, begrijpt dot hij,
de waarde van het volkseigenc erkennend,
waken moM, dat bet „nationale" niet tot
het „nationalistische" worde. Immers dit
leidt er toe, dat hij met dezen nationalis-
tischcn tegelijk in den militairistiscben
waan vervalt
Hij cqnsiateert dat het verzet van Hit-
Ier c.s. tegen het Versailles-tractaat hoe
wel gerechtvaardigd vroeger op betere
wijze werd g3voerd. Verwijzend naar „Mein
Kampfvan Adolf Hitler, waarin dezo
Frankrijk vernietigen wil in een laatsten,
beslisscndcn eindstrijd, stelt bij vast, dat
fascisme oorlogsgevaar beteekent, juist ook
oiftdat in het N.S.-programma het Volkcn-
bondsstreven miskend wordt. Want hij be
schouwt deze instelling als geboren uit de
noodzaak van do historie, uit do waarheid,
dat niet tegen elkander, maar slechts met
elkander de volkeren der wereld hun heil
kunnen vinden.
Schrijvende over het marxisme en socia
lisme wijst hij er op, dat z.i. de meenin'g
van Ir Mussert en de zijn-} over Marx en
Troclstra vrijwel parallel loopen. Wat eerst
genoemde niet zou beletten het levens
werk van Marx en Troelstra met vernie
tiging te bedreigen.
Tegenover het volgens hun dwaze parl>-
mentaire stelsel stelt de Nationaal-Sociölist
zijn ideaal van den diclatoria'en cn corpo
ratieven staat. Dr. G. Horreüs de Haa6 be
pleit, dat in het parlement in zijn beteeke-
nis van het recht van spreken, van zich la
ten gelden van het Volk, dat niet van zins
is tc bukkon onder de zweap van een des
potisch leider, in waarheid do groote ge
dachte van een modern staatswezen be
lichaamd is.
Ten opzichte van de democratie erkent
hij, dat «r geen reden bestaat waarom dc
meerderheid beter inzicht zou hebben dan
de minderheid. De democratio heeft er
voor tc waken, dat zij van den volksver
tegenwoordiger geen marionet maakt.
Maar, zoo vraagt hij zich af. welke an
dere regaling is mogelijk, wanneer men dc
uitspraak:
„Wanneer gij krachtens uw oordeel mij
het zwijgen oplegt, is er geen reden waar
om ccn derde naar zijn mcening niet u zou
ovcrheerschen", niet van toepassing wil
doen zijn.
Uit deze weerlegging begrijpt men op
welke wijze deze gevoerd is.
Een enkele misschien onbedoelde hate
lijkheid als: „Hij, (Mussert) lijkt bovendien
niet van zulke proporties, dat hij interesse
als voor een wereldfiguur verdient"', zou
wellicht achterwege gelaten kunnen zijn!
Vaste Planten door J. Bal. W,
L. J. Brusse's Ultg. Mij.
Rotterdam.
Dit boekje is een onderdeel van ccn se
rie „Een reeks voor Liefhebberijen". De
schrijver geeft daarom dan ook geen vak-
kundigo beschrijving over het onderhout-
den en kweckcn van vaste planten, maar
licht meer dc vele tuinbezitters cn plan
tenliefhebbers voor, bij het zelf verzorgen
van hun tuin. Keurige platen verluchten
het boekje, zoodat de leek zich gemakke
lijk kan orientoeren bij het kiezen van do
bloemen en planten, die hij in zijn tuin zou
willen hebben En om zijn kortheid is het
ccn gemakkelijke gids.
OMREKENINGSKOERSEN.
Off. Not Niet Off.
4 Oct. 5 Oct 12 uur
Londen 7.64 7.67
Berlijn 59.04 59.05
Parijs9.71 9.70%
Brussel 34.59 34.59
Zurich 48.06 48.06
Kopenhagen 8 34.20 34.20
Oslo38.40 38.45
Stockholm i 39.45 39.45
New-York 1.60% 1.62%
Milaan 13.03 13.03
Praag 7.37 7.36%
Medegedeeld door de Rolterd Bankvereen.
DE NEDERLANDSCHE BANK.
Bclcening op effecten3
Voorschotten in rekening-couranj 8 fó
