AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Daladier zal Hitier antwoorden
HET PROCES INZAKE DEN RIJKSDAGBRAND
Maandag 16 October 1933
32 e Jaargang No. 92
De vermoeienissen van
een recordvlucht
ONJUISTHEDEN IN HET
BRUINBOEK
Geneefsche besprekingen
worden gestaakt
Ook Amerika tegen het vaststellen
van een ontwapeningsconventie
op dit oogenblik
(Vervolg van het Eerste Blad).
P a ij s 1 G Oct. (V. D.) Naar van offi-
cieuse Fransche zijde in verband met de
gisteren to Geneve gehouden besprekingen
verluidt, zou zoowel Engeland als Ameri
ka het ltaliaansche standpunt inzake liet
staken der ontwapeningsonderhandelingen
te Genève doelen. Vooral het Amerikaan-
sphe standpunt zou in de laatste. 24 uur
aanzienlijke wijzigingen bobben ondergaan.
Men zou op het oogenblik n.l. van mecnlng
zijn, dat het vaststellen van een ontwapc-
ningsconventie meer na- dan voordeden en
zelfs groote gevaren zou opleveren. Boven
dien is de Amerikaansche delegatie van
meening, dat voornamelijk de Europeesche
mogendheden door den nieuw ontstancn
toestand in het bijzonder worden getroffen
en dat dc Amerikaansche rol van bemid
delaar daardoor zeer moeilijk wordt
P a r ij s16 Oct. (V. D.) In politieke
kringen gelooft men, dat minister-president
Daladier morgenmiddag in zijn rede bij de
opening van de Fransche Kamers van de
gelegenheid gebruik zal maken om liet
Fransche standpunt ten aanzien van de
jongste gebeurtenissen toe te lichten en te
antwoorden op do groote rede van Ilitler.
Dc Echo dcc Paris weet zelfs reeds te be
richten, dat Daladier den gcheelcn Zondag
aan zijn rede heeft gewerkt. Het zou in de
bedoeling liggen zijn rede in ontwerp voor
te leggen aan zijn collega'4s in den minister
raad, die Dinsdagmorgen bijeenkomt; bo
vendien zal Daladier na zijn rede van dc
Kamer een votum van vertrouwen vragen
voor do voorloopige weigering van alle in
terpellaties over dc Fransche buitenland
sche politiek.
Was Mussolini reeds Donderdag
ingelicht?
Rome, 1G October (V.D.) Het verluidt,
dat Mussolini reeds Donderdag van het
voornemen van Duitschland in kennis was
gesteld. Mussolini moet Vrijdag nog ge
nacht hebben Duitschland. althans nog
voor den Volkenbond, te behouden. Aan
gekondigd wordt, dat Italië de leden van
liet viermogcndhedcnpact en Amerika voor
een conferentie zal uitnoodigen.
Verdere onderhandelingen bin
nen het raam van 't pact-van-
vier?
Parijs, 1G Oct. (V.Ü.). Dc voormalige
Fransche ambassadeur te Rome, Henri de
Jou venei, die een belangrijk aandeel liecft
gehad in dc totstandkoming van liet vier-
rnogendhedenpact, schrijft in de Excelsior,
dat dit pact in artikel 111 voorziet in het
geval, dat dc ontwapeningsconferentie zou
kunnen mislukken en dc onderhandelin
gen dan binnen bet kader van bet vier-
mogendhcdcn-pact voortgezet zouden moe
ten worden. Aangezien het thans, zooals ook
uitdrukkelijk in genoemd artikel wordt
geëischt, om dc regeling gaat van bepaal
dc kwesties, die Duitschland en de andere
onderteekenaars van het pact betreffen,
bestaat er geen enkele aanleiding de on
derhandclingcn niet binnen het kader van
het pact voort te zetten.
liet Fransch-Engclsche front, dat te Ge
névc zoo hecht is gebleken, zal naar de
•louvenel's overtuiging ook bij onderhande
lingen binnen het kader van het viermo-
gendhedenpact gehandhaafd blijven.
Sir John Simon zal Macdonald
verslag uitbrengen.
Londen. 16 Oct. (V. D.) Xa zijn terug
keer te Londen bad Macdonald gisteravond
een telefoongesprek met den minister van
buitenlandsche zaken sir John Simon te
Genève, dat onmiddellijk gevolgd werd
door een onderhoud van meer dan een uur
met Baldwin, gedurende welken tijd nog
ecnige malen met Genève getelefoneerd
werd. Besloten werd, dat sir John Simon
de opening \an de bureauzitting der ont
wapeningsconferentie te Genève nog zal
bijwonen en daarna naar Londen zal terug
keeren, om morgen persoonlijk verslag te
kunnen uitbrengen aan Macdonald. In den
loop van den dag zal Macdonald den nicu
wen politioken toestand met verschillende
andere ministers bespreken en waarschijn
lijk komt dc zaak Woensdag in het kabinc
ter sprake.
Aan het program voor de parlementaire
werkzaamheden zal niets veranderd wor
den. In regceringskringen verwacht men
dat dc rede, die Sir John Simon Zaterdag
te Genève beeft gehouden, in het parlc
ment weerklank zal vinden. Waarschijnlijk
zal de kanselier van de schatkist Neville
Chamberlain, die vanavond te Nottingham
een rede moet houden, reeds over den toe
stand spreken.
Belgische pers 'voor voortzetting
der ontwapeningsbgsprekingen.
Brussel, 15 Oct. (V. D.) Dc bladen
schrijven uitvoerig over de Duitschc be
slissing te Genève en verklaren, dat de toe
stand thans duidelijk is. Men wijst op de
noodzakelijkheid de besprekingen over de
ontwapening voort te zetten, ook zonder
Duitschland,
De Popoio d'Italia over Duitsch-
lands uittreden uit den Volken,
bond.
Milaan, 15 Oct. (V. D.) De Popoltf
Italia schrijft in een'uit Rome gedateerd
artikel, dat Duitschlands uittreden uit den
Volkenbond zeker bij verrassing was ge
komen, doch dat het geen gebeurtenis was,
waarom men dc komende ontwikkeling met
bijzondere bezorgdheid diende tc beschou
wen. Dc regeering te Rome weet de draag
wijdte van de beslissingen der rijksregee-
ring te beoordcelen en tc handelen in over
eenstemming met dc beginselen, die de fas
cistische regeering ten aanzien van de
kwestie der bewapening en de samenwer
king tusschen de groote mogendheden al
tijd heeft voorgestaan. Het besluit van
Duitschland heeft Europa v Trast op een
oogenblik, toen de re£eeringen der groote
mogendheden bijeen waren gekomen in een
geest van hartelijke samenwerking, om de
moeilijke internationale problemen op te
lossen.
Een rede van dr. Goebbels:
„Wij willen den vrede".
11 onne a. d. R ij n, 15 Oct. (V. D.) Ter
gelegenheid van de onthulling van een gc-
denkteeken voor dc strijders tegen het. se
paratisme heeft rijksminister dr. Goebbels
heden op dc Himmerich, een steil in het
Rijnland afloopcndc 80 meter hoogc rots,
oor een groot aantal belangstellenden en
vaandeldelegaties een rede gehouden, waar
in bij degenen herdacht, die zijn gestorven
oor do eenheid van het rijk. Thans zouden
ij in ons werk de verwezenlijking kunnen
zien van datgene, waarvoor zij gestorven
zijn, aldus Goebbels. Op het oogenblik staat
het rijk weer voor een der moeilijkste be
slissingen, maar wij zijn vol vertrouwen,
omdat de mannen, die Duitschland thans
regeeren, niet willen laten tornen aan de
eer der natie en het levensrecht van liet
olk. Tot ieder, die hooren wilde, wcnschte
Goebbels over den oever van den Rijn te
toepen:
Wij willen geen oorlog; wij willen vre
de. Wij willen een eerevrede, die de ecnige
is, die van langen duur kan zijn. Wij willen
niemand vernederen, maar wenschen ook
niet vernederd te worden. Wij zijn bereid
een streep onder bet verleden tc zetten,
maar wenschen, dat de anderen ook, daar
toe bereid zullen zijn. Als men ons vraagt:
waarom verlaat gij dan internationale con
ferenties, dan antwoorden wij: omdat wij
daar niet heen zijn gekomen om als twee-
dc-Vangs-natic behandeld to worden. Dit i*
geen demonstratie tegen den vrede, maar
een demonstratie voor den vrede. Als wij
zeggen, dat wij geen oorlog willen, clan
raagt do Wereld: waarom wilt go dan
wapens? Wij wenschen cel)ter geen wapens,
als dc wereld hetzelfde doet. Wat wij ver
langen, is, dat liet weinige, dot men ons
in het verdrag van Versailles heeft beloofd
ook nagekomen wordt. Wij hebben dc eer
lijke bedoeling ons volk niet in een nieu
wen oorlog te wikkeion. Wij willen clo op
lossing langs den weg van onderhandelin
gen zoeken. Als rnen ons tegenwerpt: ja,
zoo spreekt het officieele Duitschland, het
volk echter denkt anders, clan antwoord ik:
neen, liet volk denkt en spreekt precies
zooals ik. Om dat te bewijzen zullen we het
oordeel van liet volk vragen op 12 No vera
bcr en het volk zal antwoord geven.
Ontkend wordt, dat Hongarije
het Duitsche voorbeeld zal vol
gen.
Boedapest. 16 Oct. (V. D.) Zondag
heeft bij minister-president Gönibös een
buitengewone conferentie plaats gehad,
waarbij behalve dc minister van buiten
landschc zaken Kanya alle liooge beambten
van liet ministerie van buitenlandsche za
ken aanwezig waren. Na afloop der bespre
kingen.* die drie uur duurden, werd offi
cieel medegedeeld, dat dc conferentie zich
bezig heeft gehouden met den toestand,
ontstaan door het zich terugtrekken van
Duitschland uit Genève. Er zijn geruchten
verspreid, dat Gömbös met clcn minister
\an buitenlandsche zaken zou hebben ge
sproken over bet volgen vAn het voorbeeld
van Duitschland door Hongarije.
llet regeeringsorgaan Pester Lloyd
spreekt, deze geruchten tegen. Was Duitsch
land. aldus dit blad, tot nu toe moreel ge
ïsoleerd, thans loopt bet gevaar politiek
geïsoleerd tc worden. Er behoeft niet aan
getwijfeld te worden, dat geen enkele staat,
ook niet Italië en Hongarije, het gewaagde
spel van Duitschland zal volgen.
Uit het dagboek van Kingsford
Smith
Dc Dail\ Express is, blijkens Het Vader-
land in staat enkele zinsneden te publiccc-
ren uit het dagboek van sir Charles Kings
ford Smith op zijn jongste vlucht. Daaruit
blijkt, dat dc vlieger het niet gemakkelijk
heeft gehad en dat dc inspanning, aan een
solovlucht verbonden, hem op het eerste
gedeelte van zijn tocht bijna noodlottig was
geworden. Dc aanhaling begint niet het
volgende: Bij het aanbreken van den dag
bevond ik mij bij de Gricksche kust. Ik voel
de mij een beetje vervelend en zenuwachtig.
Ik vlieg over Athcnc.-Nog steeds last van
die zenuwaanvallen. Ik geloof dat ik te oud
wordt voor deze capriolpn.
Dc Turkschc kust. liet zou kwaad zijn
als ik hier moest landen. Ik heb daar geen
vergunning voor kunnen krijgen, omdat ik
in 1931, toen ik wegens onwelzijn landen
moest, in een militair gebied ben neerge
komen.
Midden boven dc Engelenbaai. Alles loopt
gesmeerd, maar ik zal blij zijn als ik aan
den overkant ben, want het w'ater bevalt
mij niet.
Een nieuwe aanval van zenuwen. Een el
lendig gevoel alsof ik op het punt sta tc be-
zwijmen. Ik hoop liet er door tc halen...
\oel me veel beter na een paar doses vlug
zout. Zij schenen mij op te kikkeren
Ben niet behulp van toortsen tc Bagdad
geland. Kon niet slapen van dc zenuwen.
Een slechte nacht. Voel mij vandaag aar
dig beroerd.
Drie mijlen van Jask voel mij lcclijk ziek,
hacl oen beroerd oogenblik toen ik tot zes
tig meter dalen moest omdat ik dacht dat
ik bezwijmen zou. Zal trachten Bender Ab
bas tc lialcn voel me iets beter maar zal
tc Bender Abhas landen óm vlugzout of
zooiots te halen.
Voel mij heter en ga door naar Jask.
Ben geland tc Gwadar in Bcloetsjistan.
Afschuwelijk ziek en kon niet slapen Ik
nam iets in maar kon niet eten. Ilcb nu in
geen 36 uur gegeten.
3 mijl van Karachi. Merkwaardig dat ik
bijna nooit w ind mee heb. Misschien zau ik
die liooger treffen, maar ik durf niet zoo
hoog tc stijgen uit vrees voor een plotselin
cc bezwijming. Ik wilde dat ik zelf even
betrouwbaar was als mijn toestel.
Karachi. Ben hier vier uur gebleven maar
kon niet slapen. Dat -vermoordt mij. Hel
wat broom gekocht en zal een flinke portio
nemen.
Ik nader Jodhpur. Vool mij beslist beter,
clank zij dr Chappie tan Karachi, dié nuj
wat zcnuwpillen iiaf.»
8 October. Weer een slapcloozcn nacht.
Hoelang kan ik dat iVrtlioudcn? ik hoop
Akvah in Birma te bereiken, maar die sla
pcloosheid is ontredderend. ik lijd aan con
stipatie.
Bedenk mij daar juist dat ik over dc helft
ben op weg naar Wyndhnm. Hoera... Ben
luist. Allahabad gepasseerd. Nu zou ik kun
nen slapen maar hot is onmogelijk. Yoc) m
veel beter, sinds ik flink wat koude soep
gedronken heb. Als ik vanavond Akvab baal
gaat do rest \anzelf.
Boven dc baai vau Bengalen. Voel mi.
lokken. Ik heb juist een flesch vlugzout om
gestóoten en de stuurhut ruikt hemclscli.
Heb zes uur geslapen te Akyab, God zij
dank! Ben net den evenaar gepasseerd, maai
heb geen schok gevoeld, liet is fijn, weer
op mijn eigen halfrond tc zijn.
Hoera! Australië, ahoi, vlak voor clen
boeg! Grootschc kleine motor, grootsch
klein vliegtuig! Zij mankeerde nooit. Heb
ben hot arme oude Smithje opnieuw bet re
cord voor Australië bezorgd.
DuRsclilands opzienbarende stap.
De beteekenis van Hitler's be-
sluit
Dat Berlijn het lidmaatschap van den Vol
kenbond liceft opgazagd en zich van de ont-
wapenings-conferentic heeft teruggelrok-
kïn, blijft, zooals Jiclit valt te begrijpen, het
onderwerp van den dag, al zijn de gemoe
deren inmiddels al weer een beetje gekal
meerd. De stap, dien Berlijn zóó plotseling
heeft 'genomen, dat zelfs Italië, hetwelk
meermalen dc zijde van Duitschland koos,
erdoor werd verrast, wordt gemotiveerd
met het feit, dat tegenover Duitschland een
over vele jaren zich uitstrekkende discri-
mineerings- en declasseeringspolitiek werd
gevoerd, die ook nog voortduurde, sinds
Duitschland, in 1926, toetrad tot den Vol
kenbond, de groote internationale organi
satie van volkeren te Genève; bet opnemen
hierin van den voornaamsten verslogene in
den wereldoorlog opende aanvankelijk de
schitterendste perspectieven, daar een ar-
gelooza wereld in den waan verkeerde, dat
an 1923 af de volkeren-verzoening defini
tief haar beslag zou krijgen en dc vrede
in de wereld zou worden gevestigd. Ook
rekende dezelfde argelooza wereld erop
cn niet in de laatste plaats het. Duitsche
volk dat de algcmcme ontwapening wel
dra een feit zou worden, daar bet verdrag
van Versailles, hetwelk Duitschland tot
ontwapening had verplicht, tegelijkertijd
voorschreef, dat de staten, die in den oorlog
dc zege hadden bevochten, het Duitsche
voorbeeld moesten volgen. Hiervan is nim
mer iets gekomen: integendeel: verschei
dene van de landen, die Duitschland de
nederlaag hadden bezorgd, breidden hun le
gers, loten cn luchtmacht hij voortduring
uit, zoodat dc bewapeningsongelijkheid
steeds duidelijker aan den dag trad: een
toestand, die van Duitsche zijde duizenden
keeren en in allerlei toonaarden, doch
steeds vruchteloos, werd gekritiseerd.
Het gevolg van het uitstel der ontwape
ning, waarbij Frankrijk en dc landen, die
zijn protégè's zijn, de leiding hadden, was,
dat in Duitschland het ultra-nationalisme
lioa langer hoe meer om zich heen greep,
hetgeen tenslotte leidde tot het overweldij
gend succes der nationaal-socialistische be
weging cn het vestigen der Ilitlcriaanschc
dictatuur. Deze feitelijk mode een uit
vloeisel van dc Fransche politiek wekte
op haar beurt bij de Franschen nieuwe
vrees, zoodat dezen hoe langer hoe minder
geneigd bleken mede te werken aan da
verwerkelijking der Duitschc rechtsgelijk
heid. Hierbij kwam nog, dat dc Engclsclien,
•eveneens beïnvloed door den groolen om
mekeer, dia zich op binnonlandsch-politiek
gebied in Duitschland voltrok, een omme
keer, die in veler oogen zeer onsympathieke
konten bad men denke aan de vervolging
der Joden an der politieke tegenstanders
toenadering zochten tot dc Franschen. Wan
neer men bovendien nog in aanmerking
neemt. dat de betrekkingen tusschen
Duitschland en Rusland verkoelden door
bet. onverbiddelijk optreden der regcering
Ilitler tegen bet, communisme, dan is het
begrijpelijk, dat de Duitscbers zich boe lan
ger hoe boe geïsoleerder, begonnen tc voe
len.
Hel feit tenslotte, dat dc jongste ontwa-
p.eningsbesprckingén de vrees recht
vaardigden, dat Duitschland de in Dc
ccmber 1932 toegezegde rechtsgelijkheid,
ook op militair gebied, nog vele jaren zou
worden onthouden, deed dc maat overloo
pan en leidde er tenslotte toe, dat Duitsch
land Zaterdag j.l. het opzienbarende besluit
nam, om uit den Genecfschen hond van vol
keren te trctocn cn zich verre te houden van
de besprekingen over de ontwapening, daar
ten ahnzien van dit onderwerp toch geen
accoord kon worden bereikt, dat strookte
met de opvattingen omtrent eer, die het
herbpren" Duitschland nu eenmaal koes-
tert.
Het kan niet worden geloochend, dat den
Volkenbond, een instelling, waaraan vele
onvolmaaktheden kleefden, maar die niette
min zekere idealen belichaamde en waar
in ondanks baar feilen dc kiem cencr vol-
kercngcmccnsehap school, door het uittre
den van Duitschland een zwara sla»g is
toegebracht, vooral nadat een andere mach
tige staat, Japan, in verband met het Mand-
sjoarijsche conflict, zich reeds eerder vrij
willig van den Volkenbond heeft ver
vreemd. Natuurlijk valt het te betreuren,
dat Duitschland den hand met Genève heeft
verbroken, maar de eerlijkheid gebiedt vast
te stellen, dat verschillende staten, dia in
den Volkenbond een leidende rol spelen,
door hun starre en ontoegeeflijke politiek
tegenover Duitschland, waardoor op dit rijk
an Uantallen millioenen een stempel van
minderwaardigheid werd gedrukt, Duitsch
land in deze richting hebben gedrongen.
Mcnschen als Lloyd George en Bernard
Shaw -- cn met hen tevens geheel anders
geaarde geesten, b.v. vooraanstaande perso
nen uit het kamp der Britschc conservatie
ven tooncn begrip tc hebben voor
Duitschlands houding, die volgens hen on
vermijdelijk was, daar Frankrijk cn de an
dere staten, die a-ls overwinnaars uit, den
oorlog traden, h.i. het verdrag van Versail
les hebben geschonden.
Ondertusschen is één der vragen, die do
wereld in verband met het basluit dor
Duitsche rogeering het meest interesseert,
deze: is dc kans op een spoedigen wereld
oorlog door de recente gebeurtenissen vcr-
root? Nuchtere beoordeelaars zijn van ge
voelen, dat. al lijkt de stap van Duitschland
op bet eei'^te gezicht erg sensationeel, aan
den bestaanden toestand feitelijk weinig is
veranderd. Weer anderen wijzen op de ver
klaringen van Iiitlcr en Goebbels, dia nog
eens opnieuw den nadruk hebben gelegd
op de vredelievendheid van Duitschland,
dat desnoods van elke bewapening, van
hoe geringen omvang ook, wil afzien, wan-
ncar dc andere staten dit voorbeeld volgen.
Daar staat echter tegenover, dat sommige
critici, nu Duitschland zijn heil meent te
moeten zoeken in een splendid isolation, dia
een nog veel volmaakter karakter draagt
dan in het kritieke jaar 1914, dc verstoring
van den vrede bijna wiskunstig zeker is.
Zij zijn van opvatting, dat Duitschland zich
in den vervolge van «11e verplichtingen ont
slagen zal achten, naar hartelust zal gaan
bewapenen cn op een kwaden dag gewapen
derhand wraak zal nemen voor alle vemen
deringen, die, het zijn aangedaan.
llet is moeilijk uit tc maken wie in dezen
gelijk heeft, maar het wil ons voorkomen,
dat Engeland en Italië, dio beide doordron
gen zijn van don ernst van den toestand
en die beide meermalen begrip hebben ge
toond voor Duitschlands positie, het uiter
ste zullen doen om het contact met Duitsch
land, dat thans vernietigd is. Ie herstellen;
uitgesloten is het dan ook niet, dat Mus
solini, dc geestelijke vader van het vier-
mogendlicdenpact, waardoor volgens ve-
Ion Duitschland nog steads gebonden is,
evenals door liet pact-Kcllogg cn de verdra
gen van Locarno binnenkort een belang
rijke bemiddelende rol zal spelen, opdat van
de ontwapening ^iog iris "terecht komt en
Duitschland dc kans wordt benomen, om
over te gaan tot eenzijdige bewapening.
Trouwens: Hitler liceft in zijn grooto redo
de deur voor'verdere onderhandelingen
eveneens nog opengelaten, zoodat dc moge
lijkheden tot samenwerking nog geenszins
zijn ui (geput. Onder deze omstandigheden
behoeft dan ook nog geanszins alle moed
te worden opaegevcn.
COMMUNISTISCHE ONLUSTEN.
New-Yo r k14 Oct. (H.N.) Uit. de stad
Mexico wordt gemeld, dat te Piorra Blanca
communistische onlusten hebben plaats iic-
had. De menigte bestormde het stadhuis,
waar zij groote verwoestingen aanrichtte.
I)e burgemeester en dc prefect werden
gedood. Troepen zijn gezonden om dc orde
te herstellen.
MELKSTAKING.
Parijs, 14 Oct. (H.N.) In de buurt van
Grenoble weigeren 700 melkboeren melk aan
de fabrieken te leveren omdat deze de prij
zen verlaagd hebben.
ROOVERSBENDE ONSCHADELIJK
GEMAAKT.
Stamboel, li October (H.N.) In Ooste
lijk Anatolië is een rooversbende, die liet
land langen tijd onveilig had gemaakt,
door de Turksche politic uitgeroeid. Elf
bandieten werden bij een gevecht gedood,
terwijl de overige gevangen genomen wer
den. Onder de roovers, die den dood heb
ben gevonden, bevond zich ook de leider
van de bende.
(Vervolg van liet eerste blad).
Dimilrof weer aanwezig.
Berlijn, 16 Oct. (V.D.) Voor dc proces-
zifting van vandaag zijn niet minder dan
12 getuigen gedaagd, voornamelijk em
ployés van den rijksdag. In de corste
plaats zullen de gérant van het rijksdag-
restaurant Jürgcns, de lioofdbode Prodoehl
en dc stoffeerder Borchart geboord worden,
waartoe men Zaterdag niet meer kon ko
men.
Vendor worden gahoord de beambten
Richard Sehninr, Ferdinand Wcnig, Franz
lloldark, Karl Wockocck, Robert Kohls, dc
administratie-assistent Otto Gcricke cn dc
monteur Rudolf Scliolz. wicn Torgler bij
het verlaten van bet rijksdaggebouw den
sleutel van dc communistische fractieka-
iners had gegeven, voorts dc schrijnwerker
Hermann Lipperl, die mcubclmakerswcrk
zaanilicden in den rijksdag verricht cn de
postconductcur Willy. Otto, die voor den
brand dc laatste was, die in het rijksdag
gebouw was geweest.
Tegen kwart voor 10 worden dc beklaag
den binnengeleid. Voor liet eerst sedert
Woensdag is dc Bulgaar Dimitrof er weer
bij, die ten zeerste voldaan schijnt en met
genoegen om zich liccn kijkt.
Van der Lubbc beeft weer zijn bekende
apathische houding aangenomen cn heeft
het hoofd weer diep gebogen. De buiten
landschc pers is bij het begin der zitting
nog slechts in kleinen getale aanwezig. In
de zaal ziet men o.a. den Amerikaanschen
advocaat Hays. Het lid van den senaat, dr.
Lersch, leest na de opening Dimitrof de
protocollen voor van wat er tijdens zijn
afwezigheid behandeld is. Dimitrof toont
hiervoor groote belangstelling en luistert
slaande in zijn bank naar dc voorlezing.
De voorlezing van het protocol der drie
zittingsdagen, die niet door Dimitrof zijn
bijgewoond, duurt ruim een half uur;
voortdurend maakt Dimitrof aantcckcnin-
gcn.
Dc procureur-generaal dr. Werner legt
een verklaring af omtrent een brief van
den Amerikaanschen advocaat Mays, die
lid is van dc Londcnsche commissie van
onderzoek.
Als eerste getuige wordt dan gehoord de
chef van de boclenkamcr van den rijksdog
Prodoehl. Te kwart over negen, toen de
brandweer voorbij reed, merkte deze ge
tuige voor liet eerst iets van den brand.
Zijn verklaringen komen overeen met die
der vroegere getuigen. Bij het onderzoek
van het gebouw had hij niets verdachts
bemerkt.
Dc president vraagt hem, of hij dc ver
klaring van cfen naderhand nog eens te
verhooren getuige Bogun mogelijk acht,
n.l. dat dc man uit dc deur van portaal 2
naar buiten kwam, hoewel volgens de ver
klaring van den portier deze deur gesloten
was.
Getuigo Prodoehl kan dit slechts zoo
verklaren, dat bij het sluiten van de deur
iemand in het portiek moet hebben ge
staan, wiens kleeding tusschen de deur
was ingeklemd, zoodat het slot niet gepakt
had. Dc portier had dan niettemin ge
meend de deur gesloten tc hebben. Indien
de deur werkelijk gesloten was, zou men
haar alleen van binnen, doch niet van
buiten kunnen ojeenen. Voor alle binnen
plaatsen en de voornaamste deuren in den
rijksdag kan dc hoofdsleutel gebruikt wor
den, die echter niet op de portaaldeuren
past. Ook bostond de mogelijkheid, dat
men valsche sleutels liad gemaakt. Voor
n vreemdeling is het mogelijk in portaal
5 te komen. Dc portiers zijn niet altijd de
zelfden. De bezichtiging van het rijksdag-,
gebouw, waaraan iedereen kan deelnemen,
vindt gewoonlijk om iwce uur 's middags
plaats. Bij deze bezichtiging zijn in de
laatste IA jaar ook z.g. Wanderburscheu
toegelaten, die vrijkaarten kregen. Bij do
bezichtiging gingen gewoonlijk twee be
ambten mee. Natuurlijk kon iemand zicli
dan in een of andere zaal verbergen. Het
had in dc bedoeling gelegen van dc Wan
derburscheu, die op het bureau vrijkaarten,
kwamen vragen, een lijst aan tc leggen,
maar, voor zoover getuige wist, was difc
nooit gebeurd.
Dr. Parisius: Hebt u bij het onderzoek
van hel gebouw ergens groote of kleine
troepen S.A. of S.S.-licden gezien?
Getuige: Ik heb noch in noch buiten het
gebouw S.A.-lieden gezien, ook verder in
den omtrek heb ik geen S.A.- cn S.S.-man-
ncn bespeurd.
Dr. Sack: Hebben rijksdagafgevaardigden
dikwijls ook na acht uur, in het rijksdag
gebouw gewerkt?
Getuige: Het is voorgekomen, dal afge
vaardigden tot na middernacht of zelfs
tof vroeg in den ochtend hebben gewerkt.
Dr. Sack: Was beklaagde Torgler daar
ook bij?
Get.: Jawel, hij heeft dikwijls tot zeer
laat gewerkt, heel vaak tot na 10 uur.
Verder wordt geconstateerd, dat ook tn
den middag van 27 Febr. dc gebruikelijke
rondgang tol bezichtiging van liet rijksdag^
gebouw had plaats gehad.
Dr. Werner wijst er op, dat voor beken
de personen geen contröle kon hebben be
staan, aangezien ook het lid van den Prui-
sischcn landdag Koenen, een voormalige
rijksdagafgevaardigde, het gebouw kon
binnengaan, zonder lastig tc worden ge
vallen.
Getuige bevestigt dat en voegt er aan toe,
dat ook bezoekers, die in het gezelschap
van afgevaardigden waren, zonder moeito
werden toegelaten. De betrokken afgevaar
digde was dan voor hen verantwoordelijk»
