PARIJSCHE BEWERINGEN
GROOTE LEUGENS"
Zaterdag 21 October 1933
32 e Jaargang No. 97
HET PROCES TE BERLIJN
DERDE BLAD
JAPAN PROTESTEERT
ONLUSTEN IN MEXICO?
DE AMERIKAANSCHE
BOEREN STAKEN!
Het vroegere gemeenteraadslid
Ahrens legt een duidelijke
verklaring af
Een der bijzitters: Dc bewering dat de
politic-president Heines eenige uren voor
den brand per auto in Berlijn was ge
weest, is dus uitgesloten?
Getuige: Volkomen uitgesloten.
Verder wordt een knipsel voorgelezen uit
het orgaan Duitschc Oostfront van 28 Febr.
dat als kop heeft: ,,Dc groote opmarsch van
standaard 22 te Gleiwitz. Dc groepsleider
p.g. Heines in dc overvolle zaal van het
Schutzcnhaus". De vergadering was om 8
uur begonnen, bovendien heeft getuige
Bonn de politic het gastenboek, en de reke
ningen overgelegd, waaruit duidelijk blijkt,
dat Heines al dien tijd te Gleiwitz is ge
weesL,
Dr. Sack. Er wordt beweerd, dat politie
president Heines op Zondag 26 Februari bij
liet z.g. algemeene appèl der brandstichters
colonne te Berlijn aanwezig was. (Vroolijk
beid).
Getuige Bonn: Op dien dag was Heines te
Gleiwitz op de Adolf Hitlcrplatz.
Dimitrof wil wederom vragen.
Dimitrof wil verschillende vragen stel
len. die de president, gezien de overgelegde
bewijsstukken, grootendeels overbodig
acht. Een deel der vragen laat hij echter
toe. de overige wijst hij af. Dimitrof wil
voornamelijk weten, hoe vaak politie pre
sident Heines naar Berlijn is geweest, hoe
lang de afstand BerlijnGleiwitz. per auto
duurt enz.
De'portier van hotel ITolz Ober Schlezien,
Eug. Dammert verklaart, dat Heines nooit
lang genoeg na elkaar uit het hotel weg
was, om per auto of per vliegtuig heen en
weer naar Berlijn te kunnen reizen. Op den
dag voor den brfind, Zondag 26 Februari,
had getuige Heines eveneens in het hotel
gezien, zoowel 's middags als 's avonds.
Ook de étage-kei In er, Kosmol, zogt, dat
Heines op 27 Februari in het hotel .vas.
Op Zondag 26 Februari had getuige hem
bij den groolcn opmarsch gezien.
De polillcr-president gehoord.
De volgende getuife"*is de'poïitie-presi-
dent van Potsdam graaf Ilelldorf. Getuige
verklaart: „Ik heb tot ongeveer zeven uur
'savonds op mijn bureau gewerkt. Ik was
toen groepsleider van de S.A. te Berlijn.
Tusschen 7 en half 8 ben ik weggegaan voor
het avondmaal. In mijn gezelschap bevond
zich de voormalige leider van de groep Ber-
lijn-Brandenburg prof. Arnim. Tijdens hei
avondeten kwam een telefoongesprek Ais
ik mij niet vergis, werd door het bureau
van dc S.A.-groep medegedeeld, dat er
brand in den rijksdag was uitgebroken liet
moet óngeveeï* tegen negen uur zijn ge
weest. Wij waren in het restaurant KRn-
gen. Ik ben onmiddellijk naar mijn woning
gegaan en kreeg daar tegen 10 uur be
richt van Von Arnim, dat mijn aanwezig
heid in den Rijksdag niet noodig waa De
omgeving was afgezet. Tegen 11 uur des
avonds ben ik naar mijn bureau terugce
keerd cn had daar een bespreking. Bij dezt
bespreking, waaraan de tegenwourdige
groepsleider Ernst en dc hoofdleider Pret
zel deelnamen, hadden wij het'ovar dun
rijksdagbrand en op mijn bevel werd dc
volgenden morgen een groot aantal com
munistische en S.P.D.-functionari6s?n ge
arresteerd.
President: Wat had u vóór zeven uur ge
daan?
Getuige: Ik was den geheelen middag in
de Hedemannstrasse op het groepshureau
President: Was u ik móet u deze vraag
stellen bij den brand betrokken9
Getuige Ilelldorf: Vanzelfsprekend niet,
volkomen uit de lucht gegrepen, waan
zin.
Dr. Werner verzocht getuige voorzichtig
heidshalve ook mede te deelen, wat hij den
Zondag te voren heeft gedaan.
Getuige Helfdorf kan zich dat n;:-t meer
in détails herinneren. Er zou een S A-appèl
geweest kunnen zijn.
Dr. Sack: Was u op Zondag 26 Februari
in den tunnel onder het rijk.-. ':imeebouw,
met een colonne waarin u op Je tweede
plaats, en Van der Lubbe op de 5Uc of 6de
plac's liep?
Hblidorf: „Neen".
Dr. Sack-; Kcni u Van der Lubbe?
Helidorf: „Neen".
Dr. Sack: „Hebt u den groepsleider Kmsl
eenig bevel gegeven dat hij zich om ongé-
vcei 9 uur in de nabijheid van het rijks-
daggebouw moest bevinden en dat hij zijn
motorrijders opdracht moest geven, vo »r
Lizondere alarmvernieling in groot Berlijn?
Getuige: „Neen".
Torgler wil weten of Ilelldorf de arresta
tie van communistische en sociaal-democra
tische functionarissen heeft gelust in zijn
officieele functie of in zijn kwaliteit als.
S.A.-leider.
Graaf Helldorf antwoordt hierop, dat hij
deze order op eigen "verantwoordelijkheid
heeft gegeven cn uiet eenige opdracht er
toe had. Als groepsleider der S.A. te Ber
lijn bad hij naar zijn meening het recht
vijanden van den staat te arresteeren. in
het bijzonder na dezen brand in den rijks
dag. Graaf Helldorf voegt hieraan toe:
„Naar ons aller meening was het volkomen
duidelijk wie de daders waren.*'
Dimitrof vraagt, welke aanleiding Hell
dorf voor deze veronderstelling had.
Helldorf zette uiteen, waarom juist een
aantal bekende functionarissen der K.P.D.
en S.P.D. voorzichtigheidshalve gear
resteerd moesten worden. „Wij waren van
meerling dat de rijksdagbrand bedoeld was
als het signaal voor een van communis
tische.of marxistische zijde georganiseerde
opstandige beweging. Dat deze beweging
niet tot ontwikkeling kon komen, is uit
>Iuitend to clanken aan dp omstandigheid
dat de voornaamste lu'ders der marvisti-
ScIip hewocring gearresteerd werden."
Dimitrof stelt voortdurend vragen, doch
daar deze niets met de zaak zelf hebben te
maken, roept de president hem tot de jrde.
Dr. Sack; Door den journalist Hollerin is
ook beweerd, dat getuige den helderziende
Hanussen kende en er bij was, toen dez.
helderziende had verklaard, dat hij een
groot huis zag branden. Misschien - heeft
Hanussen nooit zooiets verklaard, maar
ook dit gerucht wordt aangegrepen om te
bewijzen dat graaf. Helldorf ondanks deze
mededeeling alles heeft nagelaten om het
gebouw te beschermen. Was dc getuige niet
daarbij? Ik wil slechts aantoonen hoe de
fantasie een gerucht verbreid en hoe dan
een bepaalde gruwel-techniek voor verdere
verbreiding zorgt, zooals tijdens den oor
log bij de veemgerichten en in het econo
mische leven.
Dc openbaarheid moet zien, hoe van be
paalde zijde uit een bepaalde bron wordt
gewerkt
Dr. Werner zegt hierop, dat hij weliswaar
geen waarde hecht aan de mededeeling
van een helderziende, omdat tenslotte om
de paar dagen ergens op de wereld een
groot gebouw iri brand staat, zoodat Ha
nussen misschien gelijk kon hebben, maar
dat hij geen bezwaar tegen beantwoording
van deze vraag heeft.
Getuige beantwoordt do vraag ontken
nend en hiermede is zijn verhoor afgeloo-
pen.
De volgende getuige Schaefer was op 27
Febr. van a half 5 's middags tot half 9
's avonds met Graaf Helldorf in dc IJede-
manstrasse geweest; hij is echter ook daar
vandaan gegaan, toen graaf Ilelldorf in de
Rankastrasse ging eten.
Dr. Sack verzocht dan de beklaagde van
der Lubbe met gctuigp Helldorf te confron-
tceren.
Van der Lubbe ontwaakt even.
Onder doodschev stilte woril Van der
Lubbe voor de tafei. van den Senaat geleirl.
Iftj houdt hut., ho.ofd nog steads ,-gcbageji,
doch gfimlach U aLs-Hij voor de tafel -staal.
Graaf Helldorf staat vlok bij Van der
Lubbe. Zóówel dr. Seuffert als de presi
dent trachfpn.Van der L^ubbe cr toe te be
wegert het hoofd op te heffen, doch het
helpt -wjintg Met luide slem ro-.-pt graaf
Hellddri dan op commando toun. Kijk mij
aan," hoofd" omhoog, vooruit?
Van der Lubbe heft lot vreugd" van de
zaal het gezicht op en kijkt graaf Hell
dorf aan.
President tot Van d^r Lubba: „Kent u
dezen heer?"
Van der Lubbe tamelijk luid* „Neen".
De volgende getuige is prof. von Arnim,
die verklaart in den avond van 27 Februari
in gezelschap van graaf Helldorf te zijn
geweest. Zijn verklaringen stemni-m volko
men' overeen met die van craaf Helldorf.
Vervolgens vvordo de kapitein b. d.
Schulz gehoord. Di? verklaart op dat
oogenbliK niet te Berlijn te zijn geweest,
doch in zijn woning !e Sollen bij München.
Als dr. S ick wijst op de tegen v/erg-'stelde
verklaringen van het bruinboek, voegt
Schulz er aan toe, dat hij ook met graaf
Helldorf geen bïspreking heeft gehad
Minister president Goering had getuige
in December van het vorige jaar voor het
laatst gezien.
De verklaringen van Schulz worden
voorts bevestigd door zijn vrouw don* den
geneesheer dr. BrundJi die hem in dien
tijd behandelde en de verpleegster Fischer,
die bij hem in dienst was.
Hierna wordt gepauzeerd.
Du namiddagzitting begint met getuige-
verhooren, die licht moeter brengen in de
kwestie, of Pupof db man i« geweest, die
door ir Bogun is gezien, to?n hij snel uit
portaal 2 van het njksdaj-gebou v wegliep.
De getuige mevr. Sobecki bij wie Popof
an November 1932 tot Slaart 1933 onder
een valsche naam heeft orev »ond, weet, dat
tot de kleeding van Popof een donkere jas
en twee costuums hpbben behoord
Popof. die de donkere jas draagt, zijn
verdedigpr en de tolk, verschijnen dan
voor de getuigenufel.
De getuige herkent de kleeding die Popof
draagt en ook het tweede cistuum dat
haar wordt voorgelegd. Popof zou op den
dag von den brand het donker» pak heb
ben gedragen. Het komt tot een geregelde
sleeppartij voor den senaatstaf"1, waarbij
de broek van het eene cósluum ter verge
lijking bij hel andere costuum bij de jas
weid gehouden.
Be rl ij n, 20 October. Na de middagpauze
wordt voortgegaan met liet getuigenver
hoor. Ook Ir. Bogun wordt opnieuw als ge
tuige gehoord en ook hem worden de ver
schillende klcedinestukken van Popof
voorgelegd. Bogun blijft bij zijn meening
dat de blauwe pantalon in kleur afstak bij
de overjas die Popof droeg. Ook de reeds
verhoorde getuige politicluitenant Loteit
wordt nogmaals voorgeroepen om een ver
klaring af te leggen over de mededeeling
die Bogun op. den avond van den brand te
II uur deed. Lateit is van meening dat
Bogun niet duidelijk heeft gemaakt of de
onbekende een hoed of een pet had opge
had, terwijl Bogun verklaart dat hij met
nadruk had gewezen op de gelijkenis van
het hoofddeksel van dén vreemde met zijn
eigen hoed. Onder algemeene vroolijkheid
merkt Dimitrof op. dat volgens zijn erva
ring ingenieurs een zeer nauwkeurige gc-
dachlengang plegen tc hebben, omdat zij
zich veel met mathematische vraagstuk*
ken bezig houden. Drie maanden na den
brand blijkt de heer Bogun meer gezien to
hebben, dan op den avond van den brand
zelf.
(Groote vroolijkheid).
Zooals gewoonlijk vraagt Dimitrof verder
of Bogun in eenigerlci betrekking stond
tot S.A., S.S. of Stahlhülm.
De president meent, dat zelfs wanneer
dit het ceval was. die niets af deed aan dc
getuigeverklaring Deze vraag ging weer te
ver. Nu moest er een einde aan komen.
Dimitrof: Het is karakteristiek voor deze
getuige. Hij is romanschrijver geen In
genieur.
(Vroolijkheid).
De president waarschuwt Dimitrof op
nieuw dat hij weer begint hoogst onbehoor
lijk te worden en dat hij voor dergelijke
herhaalde beleedigingen zich in acht moet
nemen.
Volgende getuige is de zetter Thaler. Het
blijkt, dat hij niet de onbekende kan ziju
geweest, die in portaal II gezien is.
Vervolgens wordt gehoord bet vroegere
gemeenteraadslid Ahrens. die naar te Pa
rijs beweerd was, de zegsman zou zijn ge
weest van de beweringen omtrent den
brandweercommandant Gemmp, die ver
leid zou hebben, dat de brandweer te laat
zou zijn gearriveerd, dat "Minister-Presi
dent Goering het maken van alarm had
verboden, enz.
Getuige Ahrens deelt mede, dat hij in
1916 door den Gemeenteraad in het collegp
van B. en W. werd gekozen en sedert dien
o.a. het brandweerwezen kreeg te behce
ren. Hij vertelt, dat hij op den avond van
den brand bericht kreeg en tegen tien
uur bij het Rijksdaggebomv kwam. Tien
minuten later ontmoet.!" hij in het gebouw-
den brandweercommandant, die hem met
enkele woorden van den; stapel van zaken
op de hoogte stelde. Reeds toen had Gemmp
niets gezegd van bijzondere bevelen van
Goering. Ook bij de bespreking, die den
volgenden ochtend werd gehouden, had dc
brandweercommandant geen der uitlatin
gen, die hem in het Bruinboek in den mond
waren ge'cgd, gezegd. Ahrens gaf als zijn
mccning te kennen, dat niemand een
dergelijke domheid zou begaan iets derge
lijks te zoggen voor een zoo groot gehoor
Hij kan tevens bewijzen dat hij niet de
bron kan zijn geweest, waaruit men in
het' buitenland deze me^edeelingen putte.
Men beroept zich in. hoofdzaak op een aan
teekening van 25 April, waf echter reeds
technisch onmogelijk is. omdat getuige op
25 April zich reeds vijf weken in arrest
bevond, waar hij alleen was opgesloten en
slechts ems per weck een brief aan zijn
vrouw mocht schrijven. Hij achtte het den
onbeschaamdheid, dat personen, die zich
in het buitenland bevinden, waaronder pok
zijn zoogenaamde vrienden, iets dergelijks
durfden beweren, Hij betreurde het ten
zeerste, dat men in het buitenland een
dergelijk geschrift samenstelde, waardoor
een behoorlijk munsch werd gecompromi-
teerd.
Dr. Teichert: „Zijn dus de beweringen,
die van Parijs uit verspreid werden, on
waar?"
Get. Ahrens: „Ik noem de Porijscbe be
weringen grove leugens."
Op een aantal vragen, van den procu
reur-generaal antwoordt gek, dat hij op
den avond van den brand .in den Rijksdag
geen S A.- of S.S.-lieden heeft gezien, uat
de brandwper volkomen normaal was ge
alarmeerd en dat in den Rijksdag ge^n
brandbaar materiaal opgestapeld had ge
legen.
De te Leipzig reeds verhoorde recherche
beambte Raben wordt nogmaals gehoord.
Deze getuige was aanwezig bij het verhoor
van Van der Lubbe door commissaris Heis-
sig in den nacht van den brand. Van der
Lubbe had alle vragen, dit- zijn persoon
lijkheid betroffen, goed beantwoord en ook
over zijn daad in het Rijksdaggebouw ge
sproken. O.a. had Van der Lubbe verteld,
dat hij bij zijn tocht door de verschillende
zalen op een plaats was gekomen, waar
ridderfiguren stonden. Deze uitlating is
belangrijk, omdat er uit blijkt, dat Van der
Lubbe in de buurt van portaal II is ge
weest
De President laat dan dun directeur van
den Rijksdag, Geheimrat Galle, in de zaal
roepen. Naar aanleiding van de geruchtén
over het met verlof naar huis sturen van
Rijksdag-employé's, kort voor den brand,
zegt deze getuige „Ik kan slechts verkla
ren. dat dit verhaal een boosaardig praatje
is. De uitvinder ervan is een voormalig
portier, dien wij in Mei hebben ontslagen,
omdat hij insinueerde, dat de inspecteur
van het gebouw in verband stond met een
diefstal-affaire."
President: „Van de bcele zaak is dus
geen woord waar?"
Getuige Galle: „Neen".
Op een vraag naar de mogelijkheid om
in bet Rijksdaggebouw te komen, ant
woordt getuige, dat afgevaardigden zonder
controle kennissen mee naar binnen kon
den nemen. liet bezit van een introductie
bracht vreemden niet verder dan portaal
II. waar zij zich moesten aanmelden.
Vandaar werd men door een bode naai
den afgevaardigde gebracht. De vele in den
Rijksdag verkeerende boden, ook die van
de communistische fractie, werden zonder
controle in bet gebouw toegcla'en.
Verder verklaarde Geheimrat Galle. dal
hij met beklaagde Torgler als afgevaar
digde voor zoover de dienst hem met hem
BSW
Politieke spanning na Duitschlands uittreden. Boven links: de menschenmenigte
voor het hnis van MacDonald. Beneden: MacDonald en Simon na het verlaten
der conferentie. Boven rechts: Daladier spreekt voor de Pransche Kamer. Onder:
Benesj en Dollfuss op het station te Weenen.
in aanraking bracht, in de aangenaamste
verhouding stond.
De inmiddels gearriveerde echtgenoot van
een der vorige getuigen. Sobecki, heeft op
de ontbijttafel van Popof naast rekeningen
en reisbiljetten, ook een toegangsbewijs
voor het Ufa-PuviJlon aan de Nollendor-
fcrplatz gezien. Iiij weet echter niet. op
welken dag dit biljet gebruikt was, zoodat
het onopgelost blijft, of Popof op den avond
van den brand naar de bioscoop was.
De zitting wordt dan verdaagd tot Za
terdagochtend.
Tokio, 20 Oct. (V.D.j^Ondoi! llQt Japan
sche. publiek heersebt gróoU» N-erontwaar-
'digittg naar aanleiding van iSersberichten
uit Berlijn, dat J a pa nsche vrouwen en kin
deren, die in Duitscliland woonachtig zijn,
door nazi's zijn gemolesteerd.
De Japansche ambassadeur Nagaf heeft
het Japansche departement van buitcn
landsche zaken medegedeeld, dat hij offi
cieel geprotesteerd heeft bij de njksregee-
ring cn een bezoek heeft gebracht aan het
rijksministerie van buitcnlandsche zaken,
waar hij de aandacht vestigde op de rede
voeringen, die door de naL-socialistische
leiders in het publiek worden gehouden en
op verschillende wettelijke maatregelen,
die noodzakelijk moesten leiden tot discri-
mincerende handelingen legen Joden cn
kleurlingen .en tot verbod van omgang tus
schen personen van verschillend ras. Nagai
wees ook op "de jongste incidenten, waar
bij voornamelijk Japansche kinderen wer
den gemolesteerd. De waarnemende rijks
minister van buitcnlandsche zaken, die
den Japanschcn ambassadeur bij ontstente
nis van baron vQn Neurath ontving, zeg
de toe, zijn aandacht aan de zaak te zullen
wijden.
Van de zijde van het Japansche ministe
rie van buitcnlandsche zaken wordt ver
klaard, dat hoewel de ambassadeur te Ber
lijn op eigen initiatief en zonder instructies
van Tokio heeft gehandeld, men zijn op
treden ten zeerste goedkeurt.
Het zou niet voor den
eersten keer zijn'
Mexico, 20 October. (V.D.) Volgens nog
niet bevestigde berichten, zouden zich bij
San Luis Potosi 10.000 gewapende ongere
gelde troepen hebben verzameld onder be
vel van generaal Cadillo.
De Mexicaansche regeering zou na ont
vangst van de desbetreffende mededeeling
drie regimenten infanterie naar Vera Cruz
en verder troepen naar San Luis Potosi
hebben gedirigeerd. De omstreken van
Mexico City worden door militairen be
waakt
Geruchten betreffende een opstand wor
den evenwél van rcgccringswcge gedemen
teerd.
ROOSEVELT NOODIGT RUSLAND UIT.
Voor een conferentie.
W a s h i n g t o ii, 20 October. (V.D.) Pre
sident Roosevelt heeft de suvjetregeering
Jitgcnoodigfl voor een tc Washington te
houden Amerikaansch Russische conferen
tie.
HITTEGOLF IN ARGENTINIË.
B u e n o 6 Aires, 19 Oct (V. D.) Er
heerscht op het oogenblik hier te lande een
drukkende hittegolf.Hedenmiddag om 13
uur 25 werd een temperatuur geregistreerd
van 33.5 graden.
Washington, 20 Oct. (V.D.) Uit St
Paul in den staat Minnesota wordt ge
meld, dat dé óntevredenheid onder de boe
ren in de Noord-Westelijke, graan-verbou-
wende staten zoodanig is toegenomen, «lat
men het" uitbreken van'een bocrenstakiug
verwacht.
In Minnesota cn Wisconsin zijn stem
mingen onder de boeren gehouden, die een
groote meerderheid voor algemeene sta
king opleverden. Dc definitieve beslissing
is thans in handen van de leiders der bne-
renorganisaties. De verordening der regee
ring tot vaststelling van de prijzen voor
Landbouwproducten heeft aanzienlijk tót
uitbreiding fier ^ontevredenheid bijgedra
gen.' Dé gouverheur van dén staat Iowa
heeft do* gouverneurs van twaalf door een.
staking der farmers bedreigde staten uit
genood igd voor een bespreking tot bet ne
men van gemeenschappelijke maatregelen
ter voorkoming van een ernstig conflict.
Zaterdagmiddag begin van
de staking.
New-York, 20 October. (V.D.) Naar uit
St. Paul (Minnesota) wordt gemeld, heeft
het bestuur van de onlangs gestichte Far
mers Holiday Association, welke reeds 2
millioen ledcp zou tellen, besloten dat do
staking der boeren in geheel Amerika Za
terdagmiddag zal beginnen. De aanhangers
der organisatie worden er toe opgewekt le
veringen op de markten, betalingen van
hypotheek on alle inkoopen te staken tot
dat op de basis der National Recovery Act
een verbetering van den economischen toe
stand, in het bizonder een verhooging der
prijzen voor landbouwproducten zal zijn
bereikt.
ONTBINDING VAN PARTIJEN
GOEDGEKEURD.
Praag, 20 October. (V.D.) Het Huis van
Afgevaardigden heeft Vrijdag het wetsont
werp betreffende de ontbinding van par
tijen afgehandeld.
Alle regeeringspartijen stemden voor de
aanneming van het wetsontwerp, dat in de
beide lezingen met meerderheid van stem
men werd goedgekeurd.
In de straten van Brussel is geprotesteerd
tegen de aangekondigde transportbelasting.
