9
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
FEUILLETON
Haar Avonturier
STAAT EEN NIEUWE OORLOG
VOOR DE DEUR?
ELK PAK SUNLIGHT ZEEP
18 PRACTISCHE ROESTVRIJE
WASCHKNIJPERS GRATIS!
Dinsdag 31 October 1933
32 e Jaargang No. 105
GROOTS DRUKTE IN
WAPENFABRIEKEN
ALLE HUISVROUWEN IN DE
PROVINCIE UTRECHT ONTVANGEN
VAN HAAR WINKELIER, ZOOLANG
DE VOORRAAD STREKT, BIJ AAN
KOOP VAN
ZORG DAT U HIERVAN PROFI
TEERT! NEEMT DUS WAT PAK
KEN SUNLIGHT ZEEP IN
VOORRAAD.
Engeland versterkt zijn
luchtstrijdkrachten
Weinig hoop op de ont
wapeningsconferentie
Londen, 29 Oct. (V.D.) Volgens berich
ten in do bladen is een nieuw nachtbom-
menvliegtuig aan do Engelsche luchtmacht
afgeleverd, dat. wat snelheid en effect be
treft, allo vroegere types verre overtreft.
De nieuwe nachtbommenwerper heeft
een gepantserdon, draaibaren geschuttoren
die tijdens de vlucht kan worden ingetrok
ken. Behalve de geschuttoren zijn nog
eenige machinegeweren op het toestel aan
gebracht. Het vliegtuig heeft verder in den
onderbouw een groot aantal zware lucht-
bommen. Het heeft twee motoren. die
tezamen ruim 1000 P.K. ontwikkelen en het
vliegtuig een snelheid geven die grooter
is dan bij vele thans in gebruik zijndo ver
kenningsvliegtuigen. Volgens de People zou
een vloot van deze toestellen aan de lucht
strijdkrachten geleverd worden.
Verder wordt gomeld, dat de regeering
nieuwe groote opdrachten zou hebben ge
geven voor levering van gevechtsvliegtui
gen. daar alle houten toestellen door ge
heel uit metaal vervaardigde vervangen
moeten worden. Eenigo fabrieken zouden
in verband hiermede reeds nachtploegen
aan het werk hebben gezet, teneinde de
opdrachten op tijd te kunnen uitvoeren.
ITet arsenaal van Woolwick, waar granaten
vervaardigd worden en de regeeringsfa
briek voor wapenen van klein kaliber, waar
geweren, machinegeweren en minutie wor
den gemaakt, zouden hun personeel heb
ben uitgebreid. Verder wordt ook gemeld,
dat de regcering groote orders zou hebben
gegeven aan Sheffield, aan de pantser- en
geschutindustrio en bovendien thans zeer
vele uitvoer-liccnties zou hebben gegeven
voor bewapeningsmateriaal, dat naar het
continent, naar Zuid-Amcrika en naar
Azië zou worden geëxporteerd.
L o n d e n, 29 Oct. (V.D.) Het daglbad
van do Labour Partij, de Daily Herald, zet
zijn publicaties over de bewapenings-activi-
tcit in Engeland voort en maakt uitvoerig
melding van do verschillende orders van
het ministerie van luchtvaart, do admira
liteit en het ministerie van oorlog aan de
verschillende bewapeningsfirma's. Het
groote Engelsche concern, de Imperial Ge-
nical Industries, zou zijn fabrieken voor de
productie van springstoffen aanzienlijk
hebben uitgebreid.
Het blad meldt verder, dat een Fransche
bewapeningsfirma geruimen tijd onderhan
deld heeft over den aankoop van een fa
briek aan de Clyde van de firma William
Bcardmoro and Curtington. waar houwit
sers worden vervaardigd. De onderhande
lingen zijn thans geëindigd en alle voorbe
reidingen zijn getroffen orn de installaties
der fabriek, w.o. de meest geperfectioneer
de en kostbaarste machines ter wereld
voor de vervaardiging van houwitsers en
granaten, naar Frankrijk te verschepen.
De Daily Herald weet mede to deelen,
'dat de parlementaire Labourgroep in het
Lagerhuis voornemens is onmiddellijk na
de hervatting der parlementszitting do re
geering uitvoerige inlichtingen te vragen
over do Engelsche bewapening.
Japan niet bereid zijn weer
macht tc verzwakken-
Londen, 30 October. (V.D.) Do diploma
tieke medewerker van de Daily Telegraph
schrijft, dat men, ongeacht Henderson's
wcnsch tot spoedige hervatting van de be
sprekingen ter ontwapeningsconferentie, in
diplomatieke kringen te Londen geen hoop
meer heeft op eenig noemenswaardig re
sultaat der onderhandelingen. Dit pessimis
me zou niet uitsluitend of slechts in hoofd
zaak veroorzaakt zijn door het uittreden
van Duitschland, doch voornamelijk door
de jongste vertrouwelijke rapporten, die de
Europeeschc regeeringen uit Washington
en Japan hebben ontvangen.
Japan zou rondweg weigeren zijn bewa
pening te verminderen en is voornemens
in elk geval zijn vloot en zijn luchtmacht
te versterken.
Als gevolg van Japans houding zou
Amerika verklaren, dat het zijn bewape
ning niet kan verminderen en zijn zware
artillerie niet kan afschaffen. Norman Da-
vis zal misschien opdracht krijgen aan de
mededceling over Amerika's houding toe te
voegen, dat Europa zich hierdoor niet van
daadwerkelijke ontwapening mag laten af
houden. aangezien Amerika niet in Europa
ligt. Doch zelfs wanneer men het weder-
zijdsche verband tusschen de bewapening
van Amerika, Japan en Engeland wil ver-
waarloozen. zoolang men de beweringen,
dat de Amerikaansche bewapening Europa
onverschillig kan zijn, kan handhaven, dan
nog zal de sovjetunie, welker betrekkingen
tot Japan dagelijks moeilijker worden, ver
klaren, dat het zijn bewapening niet kan
verminderen, zoolang Japan vermindering
weigert. De aan Rusland grenzende rand
staten zullen tenslotte ondanks hun non
agressie-pact met sovjet-Rusland met het
oog op liun grooten en sterk bewapenden
nabuur niet weerloos willen blijven.
Bouw van een nieuwe Bra-
ziliaansche oorlogsvloot?
Londen, 30 Oct. (V.D.) De directie van
de groote Engelsche wapenindustrie Vic-
kers Arm Stron Ltd., deelt mede, dat de
Braziliaansche regeering den bewapenings
firma's in verschillende landen opgave
heeft verzocht van de kosten voor den
bouw van nieuwe oorlogsschepen. Het
Braziliaansche verzoek zou practisch neer
komen op do bestelling van een geheel
nieuwe vloot.
Zal spoedig een nieuwe
oorlog uitbreken?
Londen, 30 Oct. (V.D.) De minister voor
verkeerswezen, Oliver Stanley, hield ge
durende het week-end een rede te Kandal,
waarin hij zich keerde tegen het gepraat
over een niet bestaand oorlogsgevaar. In
Engeland verkeerde men thans in een
soort oorlogspaniek. Hij had mannen en
vrouwen met een gezond vermogen tot
oordcelen ontmoet, die er nochtans van
o\ertuigd waren, dat men zeer kort voor
het uitbreken van een nieuwen oorlog
stond. Engeland was bereid met andere
staten bij ontwapening samen tc werken,
doch dan moest het werkelijke ontwape
ning zijn en geen sluier, waar achter de
mogendheden zich verder kunnen bewape]
nen. De Engelsche regeering hechtte pre
cics als elke andere regeering waarde aan
het bereiken a an volledige ontwapening.
Lord Beaverbrook hield een rede in een
vergadering in één der Londcnsche thea
ters, waarin hij bepleitte, dat Engeland
zich van liet verdrag van Locarno zou los
maken cn uitsluitend zijri aandacht zou
wijden aan het Britsche wereldrijk. Enge
land had een sterke vloot cn een leger en
een luchtmacht noodig. waardoor aanval
len van sterke tegenstanders door krachti
ge tegenaanvallen afgeslagen zouden kun
nen worden. Een resolutie is dien zin werd
door de vergadering met groote meerder
heid aangenomen.
De Daily Mail wendt zich in een hoofdar
tikel eveneens tegen de verplichtingen van
het Locarnoverdrag en eischt in plaats
daarvan een defensief Engelsch-Franscb
bondgenootschap.
Duitsch-Engelsch-Japanscb
verbond bepleit door een
hooggeplaatst Britsch mi
litair.
Londen, 30 Oct. (II.N.) In de Morning
Post komt een ingezonden stuk van majoor
Walton Sandcman voor, waarin deze het
vormen van een drievoudig verbond lus
schen Duitschland, Engeland en Japan met
waarborgen voor Frankrijk cn de Ver. Sta
ten voorstelt. Hij wijst er op. d^t Duitsch
land een bolwerk tegen het bolsjewisme is
en Engeland in geen geval partij voor Rus
land mag trekken. Hetzelfde geldt voor Ja-
ran, dat evenals Duitschland in een oorlog
legen Rusland gewikkeld zou kunnen wor
den. Sandcman bestrijdt de opvatting, dat
Duitschland een volgenden oorlog zal be
ginnen om zijn positie als groote mogend
heid te herwinnen cn dat Engeland dan
opnieuw met Frankrijk tegen Duitschland
zcu moeten strijden. Ondanks het verdrag
van Versailles is Duitschland nog steeds
een groote mogendheid. Indien net gelijke
rechten heeft verkregen, zal er voor Duitach
land geen reden bestaan om oorlog te voe
ren. De argumenteering, dat de stramme
opvoeding van de Duitsche jeugd noodza-
kc-üj' bewijst, dat Duitschland bij de eerste
de beste gelegenheid zijn buren wil aan
vallen, gaat niet op. Men kan het Duitsch
land niet kwalijk nemen, zoo het tracht de
jengdgeneralie van den geest van zwak
heid te bevrijden. Duitschland heeft geen
blijken van vijandigheid tegenover Enge
land gegeven cn zal waarschijnlijk ieder
toeken van vriendschap van Engeland wel
kom hecten. Daarom bestaat er voor Enge
land geen aanleiding, om de mecningsver-
schillen met Duitschland tc laten voortdu
ren en Duitschland de bewapening niet
tci- tc staan, mits Duitschland Frankrijk
maar niet aanvalt.
„FRANKRIJK MOET WEERBAAR ZIJN.'1
Aldus de strekking van een
rede, gehouden door oud
minister Flandin.
Parijs, 30 Oct. (H.N.) De vroegere mi*
nister van financiën Flandin heeft te St.
Etienne een rede gehouden, waarin hij ver
klaarde, dat het land de 1.500.000 Fran-
schen, die in den oorlog gevallen zijn, niet
kan verloochenen. Wij willen, aldus zeido
Flandin, Fransch blijven cn wenschen den
vrede. Wij willen andere volkeren geen
voorschriften stellen, doch wenschen ons
dit ook niet door anderen te laten doen.
Een gebied, dat in den tijd van een eeuw
vier maal aan een inval heeft bloot gestaan,
kan niet onverdedigd blijven. Reeds het
vooruitzicht van een contróle deed Duitsch
land besluiten Genève den rug toe to
keeren.
Als wij een wesch uitspreken, dan legt dat
op ons den plicht om zulk een wensch in
vervulling te brengen.
^rrrarm
Een episode uit den Dertigjarigen Oorlog.
Oorspronkelijke schets van
G. P. BAKKER.
33
Hij wond zich op, maar het bekende
kruis op zijn gekerfd voorhoofd zag Saxon
niet verschijnen.
„Maagdenburg is het eerste voorbeeld,
het inluiden van een nieuwe periode.
Sed vincere sciebat Hannibal." (Maar Han
nibal wist te overwinnen).
Zijn toon werd iets kalmer.
„Daarover denk ik anders dan de her
tog. Kerkelijke zaken zijn hem onverschil
lig. Toen ik het protcstantismo afzwoer,
3iam ik de wapenen op voor mijn geloof cn
mijn keizer. Doch ons einddoel is hetzelf
de".
Hij zweeg eenige oogenblikken, toen ver
volgde hij:
„Maar de met zooveel moeite veroverde
vesting te verwoesten, zooals men mij heeft
verweten, zou slechts in het brein van een
krankzinnige kunnen opkomen".
Saxen voelde dat hij de waarheid sprak.
Yon Pappenheim was een oud generaal der
artillerie, die er zijn eer in stelde, in ken
nis gelijk te slaan met de beste Nederland-
sche ingenieurs. Hij maakte zijn ontwer
pen zonder schansmeesters of deskundigen.
Hij zou nooit alle bruggen, muren en torens
vernietigd hebben.
Eensklaps vroeg hij:
„Heeft u het huis met den toren gekend?"
„Alleen van buiten, een prachtig huis in
gothischen stijl", antwoordde Saxon. „Mij
is verteld door den waard van het wijnhuis
„ïn de Gouden Kroon" aan den Breeden
Weg, dat de eigenaar een oude graaf was,
die rustig zijn dagen sleet".
„Graaf van Ebertot. Maar hij was de ei
genaar niet, een soort majordomus. Hij is
gevangen genomen en tegen een wissel
van een behoorlijk bedrag in vrijheid ge
steld door generaal Von Warmelode".
„Wie was de eigenaar, Excellentie?"
vroeg Saxon.
„De prinses Von Ebertot zu Quctschcn.
Zij is gevlucht en in haar paleis werd niets
van waarde gevonden, noch later in de kel
ders, terwijl bekend was, dat er duizenden
en duizenden aan kostbaarheden aanwezig
waren. Ook heeft zij, naar men mij mede
deelde, groote bezittingen buiten Maagden
burg".
„Dus toch", dacht Saxon.
Hij had vernomen, dat de maarschalk tij
dens de blokkade een nauwkeurige, zwarte
lijst had laten opmaken van de eigendom
men der voornaamste inwoners en den kei
zer zelfs verzocht had, hem een gedeelte te
willen schenken. Boven deze lijst stond ge
schreven: „Bezittingen in de stad Maagden
burg ter confiscatie".
Zijn geheimsecretaris te velde, Simon Ley,
was een verrader, die zijn trouweloos ge
drag zocht goed te praten door de verze
kering, dat hij een lutheraan was./
„Misschien heeft dc oude prinses haar
schatten voor het beleg in veiligheid ge
bracht; vrouwen zijn dikwijls veel voorzich
tiger dan mannen", opperde de avonturier.
„De prinses moet een jonge, mooie vrouw
zijn en een vurige Calvinistc, trotsch op
haar dwaalleer. Niemand kent haar schuil
plaats en toch moet zij zich in de nabij
heid bevinden. Als de prinses ergens veilig
aangekomen was, moesten mijn agenten
het gehoord hebben".
Nu volgde een meer rechtstreeksche
vraag.
„Ilceft u eenig vermoeden waarheen zij
kan gevlucht zijn?"
„Ik heb nooit van een prinses Von Eber
tot zu Quetschen gehoord", antwoordde de
avondturier naar waarheid.
„Het eenige, wat ik gewaar geworden
ben", vervolgde de maarschalk, „is, dat een
drietal Kroaten haar verblijfplaats zochten.
Zij zijn vermoord gevonden in een beuken
woud in de nabijheid van een jachthuis
achter mijn legerplaats, waar een kroeg
wordt gehouden. Zij hadden toespelingen
gemaakt tegen kameraden, op het huis met
den toren. Het scheen, dat zij onderling
ruzie hadden gekregen. De eenige aan wij
zing was een luit, die tegen een boom
stond. Misschien ook was de luit daar
slechts door een toeval gekomen".
Nu wist Saxon, dat dc veldmaarschalk
een spoor volgde. De overval in de herberg
was geen bloot toeval geweest, maar het ge
volg van een vooruit beraamd plan. Het net
zou nu worden diebt gehaald.
Hij zei slechts:
„Een vreemde geschiedenis". Hij was be
nieuwd hoeveel de maarschalk wi6t en
wachtte den slag af. """N
Do 6lag viel niet. Tot zijn verwondering
sprak Von Pappenheim:
„Overste, do prinses is onmetelijk rijk.
Haar losprijs zou een groot voordeel zijn
voor de legerkas van Zijne Majesteit, den
keizer, en de goede zaak zeer tc stade ko
men. Als het ons mocht gelukken haar
terug te brengen in de schoot onzer heilige
moederkerk en er bestaan vele middelen
om haar trotschen geest te buigen, zou dat
een onberekenbare aanwinst zijn. Als het
u mocht gelukken haar tc vinden, zult u
een vermogend man zijn. En voor een rij
ken overste van Wallenstein's leger is een
bevordering tot generaal onder Von Pap
penheim geenszins uitgesloten. Ilet geld is
do hartader van den oorlog. Onze vorige
opperbevelhebber was een financieel genie.
Daaraan had hij een groot gedeelte van zijn
6ucces te danken. Denk eens aan het op-
koopen van een geheclcn graanoogst van
Mecklenburg en Pommercn. Hij alleen zou
een leger van honderdduizend man op de
been kunnen brengen en dat kunnen onder
houden".
Saxon knikte toestemmend.
„En nu, vaarwel. Ik reken op uw mede
werking, dat we spoedig samen onder onzen
ouden meester mogen dienen". Hij 6tond
op en belde.
Dezelfde kapitein verscheen.
„Geleidt den overste buiten het kamp".
De kapitein keek verwonderd naar den
avonturier. Deze stond in de houding.
„Excellentie, tot uw orders".
Maar veldmaarschalk Von Pappenheim
reikte den overste de hand.
De kapitein aarzelde, sloeg aan en zeide:
„Excellentie. Mag ik nog een enkel woord
zeggen vóór dc overste', met een blik op
Saxon, „vertrokken is?" 'v
Maak het kort, kapitein".
„Luitenant Von Lisse beweert, dat hij de
dame, die Uw Excellentie wenschto te spre
ken, gevonden heeft".
De veldmaarschalk keek Saxon onderzoe
kend aan, maar diens gelaat stond strak,
er viel niets op te lezen.
„Overste", zei hij. „Het zal werkelijk het
beste zijn, dat u nog even wacht".
„Gaarne Excellentie", klonk het rustige
antwoord.
„Laat luitenant Von Lisse met zijn dame
komen".
De kapitein vertrok.
„Ik ben benieuwd naar uw verklaring,
overste", sprak Von Pappenheim. „Wat is
u van deze dame bekend?"
„Ik heb gezien dat de luitenant het
dienstmeisjo van de herberg meegevoerd
heeft. Excellentie".
„Wij zullen zien klonk vroolijk het be
scheid van den maarschalk.
Na korten tijd keerde do kapitein terug
met luitenant Von Lisse en Lize in de ach
terhoede.
Met een vorschenden blik beschouwde
Von Pappenheim het meisje en vroeg:
„Wie is u?"
„Lize Glück, Uwe Genade". Zij keek vrij
moedig rond.
„Hoe oud is u?"
„Twee cn twintig?"
„Waar woont u?"
„Ik ben werkmeisje bij vrouw Annette
Rudolf in de Oude Herberg".
(Wordt vervolgd).
