BÜNGERS GEDULD SPOEDIG UITGEPUT
Binnenland
KPEYMBOPG
DIMITROF DOET EEN
VOORSTEL
DE ALGEMEENE STAKING
IN PALESTINA
Een rustige dag
VIER DOODEN BIJ
VLIEGTUIGRAMP
Winterjasjes
en jekkers
6.75 8.75 10.50
13.- 15.- «O. 22.-
beste jas voor
Uw jongen
BOMAANSLAG VERIJDELD
„CHRÖN0S" HAZARD-, GEEN
BEHENDIGHEIDSSPEL
Dimitrof door een getuige pertinent
herkend als de persoondie hij
met Torgler in den Rijks-
dag zag
Terwijl de senaat zich heelt teruggetrok
ken, hebben getuige Socnke en getuige Ta
nef eenige woorden niet elkaar gewisseld
Als de president het besluit inz ike Socn
ke's arrestatie heeft medegedeeld, vraagt
•dr. Werner het woord en verk aart, dat
hem zoo juist is medegedeeld, da» Soenke
met Tanef in het Uulgaarsch heeft gespro
ken, waarbij Tanef plotseling in het Rus
sisch overging en tot Soenke gezogd zou
hebben: wg do waarheid, er zal je niets
gebeuren
Op ccn vraag verklaart de Bu.gaarscho
tolk, dat hij eveneens Tanef's opmerking
in het Russisch had verstaan, doch op dat
oo^enblik juist een vraag van den prest
dent aan getuige voor een der Bulgaarscnc
beklaagden had vertaald,
Volgende getuige is de kriniinal-kommis-
sar Bunge, die één der eerste recherche
ambtenaren was. die het onderzoek had ge
leid. Hij heeft o.a. do sporen gezien op de
vensterbank bij het restaurant en vacht het
zeer onw^reohljhlijk, dot dezo van een
brandweerman afkomstig zijn. Dc moge
lijkheid geeft hij toe, dat tijdens het onder
zoek één der daders zich in het gebouw
verborgon zou kunnen hebben, om nader
hand door het inslaan van een ruit op de
benedenverdieping toch nog ongemerkt het
gebouw te kunnen verlaten. Óp de vraag
wat Van der Lubbe hem had me lcgedeeld
omtrent doel en motieven van de brand
stichting verklaart Bunge
Ik heb o.a. gevraagd waarom hij juist
naar Duitschland was gekomen. Hij zei,
dat de toestanden in Duiischlan I het gun
etigst waren. De politieke situatie was zóó.
dat het in Duitschland het grootste affect
kon hebben. Toen ik hem in dit verbind
zei, dat hij waarschijnlijk wel' communist
was. antwoordde hij- communist wel. muar
met een bepaald verschil. Uit zijn verkla
ringen bleek, dat bij de brandstichting uit
politieke overwegingen heeft gepleegd. Ik
had den indruk, alsof hij geloofd dat zijn
daad hier onder de bevolking meer instem
lOlng zou vinden dan ergens andere.
President: Heeft hij u ook gezegd, dat
het te langzaam ging met do bevrijding der
arbeidersklasse?
Getuige: Zoo ongevcjr drukte hij zich uit.
De arbeidersklasse moest opgezweept wor
den en Vlij wilde, om 'zoo te zeggen, een
goed voorbeeld geven. Hij kon t Duitsch
goed verstaan on, al was het ook langzaam,
duidelijk antwoorden. Hij was ook bereid
alle vragin te beantwoorden, vooral als hij
merkte, dat wij aan iets twijfelden. Den
door hem gevolgden weg door het rijksdag-
gebouw heeft hij oenige malen beschreven
on wij hadden den indruk, dat hij inder
daad clen weg, dien hij beschreven had. had
gevolgd. Hij zou ven te voren besloten heb
ben zich te laten arresteer >n, ook als hij
nog een uitweg had gehad Toen ik hem
vroeg: „Je wilt je dus als martelaar laten
vieren?", antwoordde hij, dat daarvan geer
sprake zou zijn.
Op verdere vragen antwoordde Bunge, dat
hij de overtuiging had, dat de ruiten van
het restaurant van buiten af ingedrukt wa
ran.
Torgler vraagt g Ruige Bunge: U hebt
zooeven iets vortcld van uw gesprek mei
Van der Lubbe. Deze heeft u verleid, dat
de arbeiders do bedrijven in handen moes
ten zien te krijgen en aandeel in de winst
hebben. Is u bekend, dat dit oen typisch
syndicalistisch standpunt is?
Getuige Bunge Dat weet ik niet
Ook op andore dergelijke vragen kan ge
tuige nïantwoorden, aangezien hij zich
nooit inet politieke problemen heeft bezig
gehouden.
President tot Torgler: U komt op politiek
terrein. Ik kan niet toestaan, dat u thans
een politieke rede houdt.
Torglor: Ik ben tot deze vraag gekomen
omdat getuige Bunge het gesprok heeft bo
streden. Ik heb de vrijheid genomen te con
stateeren, dat de/.e opvatting met comnm
nlsme niets tc maken heeft.
Ook beklaagde Dimitrof stelt getuige
Bunge een aantal vragen en zegt o.a., dat
liet uit de eerste verdieping gevallen ven
sterruit niet in do eerste plaats door de
politie is ontdekt doch door getuige Webvr-
stiit en dr. Droescher, dézelfde getuigen, die
ook de benzinelucht constateerden. Opge
wonden zegt Dimitrof, nog dc volgende
vraag te willen stellen: „Weet de getuige
van het verschijnen en het overnachten
van Van der Lubbe in Henningsdorf?''
Getuige Bunge: „Dit is door dc politie on
derzocht en bevestigd. Ik heb daar niets
mee te maken.
Dimitrof: „Ik neem ito vrijheid to con-
Êtatceren, dat dc aanwezigheid en het over
nachten van N an der Lubbe hij de politie
en in het Tehuis voor Onbehuisden le
Henningsdorf niet gelijktijdig en onmiddel
lijk is onderzocht. Ik stei daarom voor, de
betrokken politiebeambten en het perso
neel van het Tehuis voor Onbehuisden te
Henningsdorf. waar Van dor Lubbe dik
wijls geslapen heeft. .1 Is getuigen to vpr-
lioorcn, en wel op de volgende punten;
1. met welke personen Van der Lubbe
daar bij de politio en in het nachtasyl in
Verbinding is gekomen;
2. wat heeft Van der Lubbe daar 111 den
avond van 26 Febr. en in den nacht en den
morgen van 27 Febr. gedaan?"
Do procureur-generaal, dr. Werner heeft
tegen het eerste voorstel geen bezwaar,
doch acht het tweede punt niet van belang
dat op dat tijdstip ïots belangrijks zou zijn
geweest.
Dimitrof: „Getuige Bungo heelt met Van
der Lubbe gesproken, heeft hem verhoor
en ook een politiek gesprek met hem
had. In zou graag precies willen weten hoe
déze Van der Lubbe (Dimitrof wijst na
drukkelijk met zijn hand op Van dor Lub
be in dc beklaagdenbank) toen gesproko
heeft. Ileeft hij verstandig gesproken?"
Getuige Bunge: „Het was geen politiek
verhoor, doch meer een gesprek buiten den
dienst om. Hij zat naast mij, kort nadat
hij het proces-verbaal had onderteekend.
Ik heb hem deze vragen uit persoonlijke
belangstelling gesteld."
Dimitrof; „De dagvaarding 'beschrijft Van
der Lubbe als een professor. Wat voor in
druk heeft Van der Lubbe gemaakt, int-el
llgent of niet?"
Getuige Bunge: „Een intelligente indruk.
Hierna wordt de middagpauze gehouden
Na hervatting van de zitting wordt door
den president medegedeeld, dat het ver
zoek van Dimitrof wordt ingewilligd. Dan
wordt als getuige gehoord liet nationaal
socialistische rijksdaglid, dr. Ruppin. Toen
hij op den dag van don brand langs d
communistische fractle-bureaux ging, was
een man naar buiten gekomen met donker
eenigszins grijzend haar en een smal ge
zicht, die in tegenovergestelde richting de
gang doorliep. Getuige kende hem niet en
zag ook dadelijk, dat het gefcn rijksdaglid
kon zijn.
Dimitrof: „Is de getuige daar rnct een
bijzondere opdracht voorbijgekomen of als
nationaal-socialistisch afgevaardigde? Bent
u als nationaal-socialistisch afgevaardigde
voorbijgekomen? Schaamt u zich dit tc
zeggen?'
President (op scherpen toon): „Deze op
merking is weer volkomen onbehoorlijk.
Mijn geduld is thans spoedig uitgeput. Ik
heb geen lust telkens rnct u tc moeten re
detwisten."
Dan wordt gehoord de steno-typiste Oiga
Derx, die op het bureau der communist!
sche fractie werkte in kanier 53a. Zij
werkte voornamelijk in deze kamer, waar
ccn enkele schrijfmachine stond. Waar deze
gebleven is, weet zij niet. Zij heeft Van
der Lubbe nooit op. het fractiebureau go-
zien.
Beklaagde Torgler verklaart op den dag
an den brand van 11 uur 15 tot S uur 15
of 8 uur 20 onafgebroken in het rijksdag
gebouw te zijn geweest. Vier dagen te vo
ren, dus op 23 Februari, is het mogelijk,
dat getuige Gutschc hom le omstreeks drie
uren des middags heeft gezien.
President. Gut-rlio verklaait u.iarenie-
gen, dat liet op 27 Februari is geweest.
Torgler acht het mogelijk en denkbaar,
dat getuige Guiscbc zich wat don dag bp?
treft, vergist.
De president vraagt aan Torgler of hij
kan bewijzen, wat hij verklaart.
Dr. Droescher. medewerker van don
perschef der nuf.-soc. rijksdagfraclie ver
klaart op den dag van den brand tegen
half vijf door portaal 5 van den rijksdag
te zijn gekomen en direct een intensieve,
doordringende lucht, in do vestibule te
hebben waargenomen. I-Iét zou benziile of
gaslucht kunnen zijn geweest. De beamb
ten zijn door getuige op de mogolljke ge-
aren gewezen. Getuige heeft op oen dag,
dat de rechter van instructie geiuigcn ver
hoorde, conigo personen onder bewaking
zien zitten, van wie hij een als Dimitrof
herkende. In Sofia heeft getuige n.I. enni
gon tijd doorgebracht en daar heeft men
hem liet portret van Dimitrof eenige malen
laten zien in verband met den aanslag op
de kathedraal. Getuige herkent Diniitrol
pertinent als dnngone dien hij met Torgler
den rijksdag heeft gezien.
Torgler daarentegen verklaart nimmer
met Dimitrof te zijn samengeweest en Di
mitrof pas voor dc eerste maal m de
rechtszaal 10 Leipzig te hebben lw.kii
Dimitrof, die getuige centge vragen snit,
wordt het woord ontnomen, waarna do
president de zitting verdaagt tot Dinsda
De onlusten hebben thans reeds
drie em dertig dooden ge
eischt
J e v u z a 1 c m, 3U October (V.IJ.). De span
ning in Palestina duurt voort. Het aantal
dooden bij de onlusten is gestegen tot 33
Op een vergadering van het Arabische
Executieve Comité is overwogen bij den Vol
kenbond te protestceren Alle poorten van
Jeruzalem worden door de politie, welke
niemand laat binnenkomen of vertrekken
bewaakt. Engclsche onderdanen zijn opge
roepen om politiediensten tc verrichten.
Te Haifa is Je opwinding onder de Ara
bieren zeer grooL Btj ccn straatbetooging
werd Maandag, evenals in 1029 geroepen
Doodt dö Joden". Een deputatie van Arabi
sche vrouwen is door den Ilooge Commis
saris ontvangen. Zij hebben geprotesteerd
tegen het bloedvergieten De algemeene sta
king duurt nu reeds drie dagen onafgebro
ken 'Voort. Alle Arabische winkels zijn nog
teeds gesloten.
Ook te Damascus, dc hoofdstad van hel
Fransche mandaatgebied Svrié is een al»
gemeene staking geproclameerd ten teeken
van sympathie met de Palestijnsche Ara
bieren. In alle moskeeën tc Damuscus zijn
de bij de onlusten gedoode Arabieren hei-
dacht De Fransche autoriteiten hebben alle
Arabische bladen verboden.
Het üoenschc schip „polnia", waarmede
900 Joodsche emigranten zich naar Palesti
na willen begeven, moest op last der Pa
lestijnsche autoriteiten koers zetten naar
Egypte Dc Egyptische regeering zou den
Joden evenmin toestaan te debarkeeren.
De rast in het land weer
gekeerd?
Hoewel Maandag in geheel Palestina al
les rustig was, zijn de graote feestelijkhc
den, welke Din&lug zouden plaats vinden
ter gelegenheid van dc opening van de nieu
we haven van Haifa, afgelast.
New Vork, 30 Oct 1 V.D.) ..Uit West
bóro in Massachusetts wórdt gemeld, flat
klaar een vliegtuig is neergestort, waar
bij drie mannen en ccn vrouw werden ge
dood.
OYJIRTHEDINC VAN ÏIL"
UNirOSMVEEEOD.
Do drie pijlenvlao.
Voor jongens van 3-8 jaar
2/5 4.75 6.50
8.75 10.5°.o«16.-
kleins stijging per maat
van 9-14 jaar
kleins stijging per rnaat
U ziet Uw jongen toch ook liever
gekleed met een mooie jas van
beter model. Geel hem dan zoo'n
Kreymborg-jas ol jekker. Daar
heef! hij wat aanZeer groote
sorteering. Nieuwe dessins. Vlntte
pasvorm en betere modellen Ziet
vooral de Kreymborg-étalages.
lilOEM-DELFT-UTRECHT-ZAAUDAM-mODELBURG-
ChrkJ'JMEGER-ARHHEii-APELOOQRU-SRONlNGEH
Gericht tegen den rijksstad-
houder Kaufmann. die te
Hamburg sprak
M'.mJ. ar-, ;;<i Oil. (V.D.) Rijksstad hou
der Kui l Ivauiniaon. die hedenavond in een
vt-ikinzingsvergadcriiig in Hamburg het
woord voerde., is duor 'ie oplettendheid van
tie politie ontkomen aan een bomaanslag.
De politic meldt in verband hiermede liet
volgende:
In oen verkiozmgsviuga.deririg van de X
S.D.A.P. i!> de IIorn-Billbrook in het hotoi
Zuj- Rennbahn is hedenavond van comrau
nistische zijde getracht een bomaanslag te
plegen. De aanslag werd evenwel door amb
tonaren van de politie verhinderd, die togen
21 uur. kort na den aanvang der vergade
ring opmerkte, dat een man mot eoii p.akot
uit den achtertuin van do lokaliteit dc verga-
dcringsruinite wilde binnendringen. Toen
.le man aangeroepen werd. wierp hij hei
paket weg, lost» oj.» «ie ambtenaren cenigK
schoten, waardoor een ambtenaar door een
schampschot licht gewond werd, Toen do
politiemannen op hun beurt van de wape
ncn gebruik maakten sloeg dc dader up de
vlucht en wierp zijn pistool weg. Het ge
lukte den man in het donker door den
achtertuin te ontkomen. De bom is een
conservenblik, dat met hardgeperste cel
lulose was gevuld en dat a,a Vwandbom
had moeten dienen Bij volvoering van den
Y001 den Roiterdoinschen kantonrechter
is de eerste overtreding van hel uniform-
verbod 10 Rotterdam behandeld. Terecht
stond ccn typograaf, die oen drie pijlen
vlag oj) zijn fiets had meegevoerd. Vol
gens de dagvaarding is deze vlag een tiling
van sociual-democrulis.'li, althans marxis
tisch, althans socialistisch streven.
Dc verdachte was niet verschenen en er
waren ook geen getuigen gedagvaard.
De ambicnaar van het O.M. achtte het
ten laste gelegde bewezen. Het is van al
gpineciiü bekendheid, dat deze vlag 1
uiting is van socialistische gezindheid. Er
wordt wel aangovoord, dat deze vlag in
Duitschland een uiting wluz> als tegenhan
ger van het hakenkruis. Indien het échter
hier te lande zou moeten worden aange
merkt uls een teeken van anti-nationaal
socialistisch streven, dan zou dit teeken
door iedere andere partij kunnen worden
gedragen. Dat is echter niet het geval. Al
leen socialisten looprn cr rnee en dus is
het een uiting van positief socialistische
gezindheid.
De ambicnaar rcqulreerdc 10 boete
subs. 2 dagen hechtenis. Do kantonrechter
zal over s dagen schriftelijk vonnis wijzen.
DE TERUGKEER VAN ORANJE
30 November vóór 120 jnar.
Maandug 3') November zal hot honderd
en twintig jaar geleden zijn, dat Prins van
Oranje te Schcvenirigen landde om na
langdurige ballingschap lol het Nederland-
sche volk terug te koeren.
De gedenkdag van Oranjes terugkeer
zal dit jaar door dc Haagsche afdeeliiïg
van het Alg. Ncd. Verbond worden gevierd
met een Ncdcrlandsche muziekuitvoering
in de „Twco Steden". P.- afdeeliiïg Den
Haag van de Kon. Ned. Toonkunstenaars-
vcreeniging verleent haar medewerking.
Dr. NF. Japikso zal een historische inleiding
houden.
aanslag zou de uitwerking bijzonder groot
zijn geweest. De politie heeft onmiddellijk I en het be
aangezien de beklaagde niet heeft beweerd, het onderzoek ter hand genomen.;-HAVIK il.,v
ijn nog steeds verkrijgbaar
BOERENMEISJES
BOERENJONGENS
VOORBURGH
PRIMA ADVOCAAT
diverse merken „OUDE KLARE
en het bekende S. H. M. „Schilletje"
- - TeL 292.
Uitspraak van den Rollen
damschen kantonrechter
De kantonrechter to Botterdam, mix C C.
TieLman, heeft een -belangrijk vonnis ge
wezen. Voor dezen kantonrechter was nog
altijd aanhangig de zaak van ae öO-jarLen
exploitant van het in Schjebroek beoefende
bèjicndigheidéspol Chronós, legen wicn pro
ces-verbaal was opgemaakt naar aanleiding
van do gewijzigde politie verordening waar
bij allo spelen, waarvan geld dijk voordeel
of verlies voor de deelnemers te duchten
was, verboden waren in het openbaar te
houden. De ambtenaar van het O. M nir. E.
\V. R. van der Kun had bij dc eerste behan
deling op 6 October ontslag van rechtsver
volging geëischl, omdat volgens zijn mee
ning ik' verordening verbindende kracht
miste, aangezien ze rnel spoed was afgekon
digd, doch verzuimd was te vermelden de
redenen waaruit do spoedïischehdheid
bleek.
Do kantonrechter besliste op 20 October,
dat het onderzoek niet volledig was geweest
en dat het noodzakelijk was, dat verdachte
in persoon zou verschijnen, alsmede, dat
nog eenige getuigen zouden worden ge
hoord. De naders behandeling heeft gisteren
Dlauts gehad
Verdachte was thans verschenen en hij
heeft op uitnoodiging van den kantonrech
ter een uiteenzetting gegeven van de wijze
waarop het Chronusspcl werd gespeeld. Hij
Vermeldde hierbij, dat de roulette met een
zoodanig snelheid loopt, dat ze ol toeren per
minuut maakt. Verdachte gaf ook aan op
welke wijze het billetje door een spiraal
yormige goot moet. loopen, alvorens .'n de
roulette tc vallen cn hoe het halletje, tlonr
het neerdrukken van een handle door den
croupier zijn loop over dc baan begint. Vol
gens hem kan do croupier op geen enkele
wijze den loop van het balletje beïnvloe
den. Hoe lang precies het balletje noodig
heeft orn in de roulette te vallen. heeft ver
dachte nooit gecontroleerd. Ilij schat 32 a 33
seconden.
Iemand die liet spel te Scliiebroek ge
speeld had cn die thans als getuige werd
gehoord, verklaarde echter, dat de croupier
wel degelijk in staat was invloed uit te
oefenen op den loop van het balletje. Ge
tuige had het over effect, dat de croupier
door middel van den handle zou kunnen
geven. ïn den aanvang had ook deze getuige
geloofd, dat hier sprake was van een be
hendigheidsspel, maar later is hij door aan
dachtige beschouwing tot de overtuiging
gekomen, dat hier geen sprake is van be
hendigheidsspel, maar louter van hazard
spol.
Naar aanleiding van die verklaring heeft
de ambtenaar van het CL M. als zijn raec-
ning uitgesproken, dat ChroiiOs een hazard
spel is. dat dus niet onder de politieveror
dening, waarvan overtreding ten laste is
gelegd, valt, zoodat verdachte zal moeten
vvord Pii yrijgesp.roken
Do kantonrechter, dadelijk vonnis wij
zend, heeft verdachte overeenkomstig den
e.isch van clen ambtenaar vrijgesproken.
BOTERSMOKKELCENTRALE
ONTDEKT.
Leiders van smokkelbenden
houden besprekingen.
Naar de Msb. uit betrouwbare bron ver
neemt, zijn de douanebeambten in Limburg
tot dc ontdekking gekomen, dat. de groote
smokkelhandel van Duitsclie boter in het.
grensgebied van 1111 een centraal punt.
wordt geleid.
Men is cr bijv. achter gekomen, clai in de
afgeloopen week nabij Arcen een bijeen
komst heeft plaats gehad van verscheidene
leiders der vcnschillendc smokkelbenden.
Deze schijnen gezamenlijk dc boter van
Duitschc fabrikanten te betrekken en onder
ling overleg to plegen, waar cn wanneer de
partijen boter over de grens gebracht moe
ten worden. Dc plaatsen Sicbcngewald, Ar
cen en Kerkradc zijn de voornaamste door-
gangspünten van dezen uitgebrciden smok
kelhandel.
OPTOCHT VAN VRACHTAUTO'S.
Het plan voor ccn optocht van vrachtau
to's. welken dc B.B.N.. Bond van Bedrijfs
autohouders in Nederland, in verband
met de officieele opening van de brug to
Zall-Bommel, welke op 13 November a.s.
0111 12 uur van de Waardenburgsche zijde
door Z.E. de Minister van Waterstaat zal
plaats vinden, organiseert, belooft schitte
rend te zullen sla/en, daar van vele be-
drijfsautohouders bt vijzen van sympathie
zijn binnengekomen. /Is centra voor ver
zameling der bedrijfsauto's zijn uitgekozen:
Utrecht, Culemborg, Geldérmalscn, Waar
denburg, Eindhoven, Tilburg cn 's-Herto-
genbosch.
FIETSER DOODGEREDEN.
S 11 ij p, 30 Oct. Zondagavond is alhier de
10-jarige zwerver C. V. door een hem achter
op rijdende auto aangereden en kortentijd
na het ongeluk aan de bekomen verwon
dingen overleden. Het slachtoffer, dat op
een fiets reed, die niet was verlicht, schijnt
plotseling den rijweg te henben overgesto
ken cn was niet opgemerkt door den chauf
feur van dc auto. Hol lijk is naar het lijken
huis overgebracht.
HET DRAMA BIJ NIEUWKOOP.
Het bloedig drama, dat op Dinsdag li
Augustus 1.1. op de Nicuwkoopsche plassen
bij Nieuwkoop plaats had, komt op Dins
dag l i November voor de arrondissements
rechtbank te Utrecht in openbare terecht
zitting in behandeling.y""
