hilios-Osn
4000 EXEMPLAREN
DË EEMLANDEU
Maandag 6 November 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32e Jaargang No. 110
VLIEGTUIG OP EEN
HUIS GESTORT
OPENING VAN HET PC0L-
SCHE PARLEMENT
HET ADRES VOOR EEN
ZES-PERS00NS
BLIJFT
TAXI
TELEFOON 1210
NIEUWE KOERS IN DE
JAPANSCHE POLITIEK
Verkoopkantoor:
F?ecSaEüe verlichting
B8ACH PIANO'S
DE GEBEURTENISSEN
OP MALTA
4 uur 51 min.
I. J.
TAXI 6 cent per K.fVS,
BELT U EVEN
ook 's nachts geopend
GARAGE NIC. BOVÉE
6-7 PERS. AUTO MET CHAUFFEUR
AMERSP
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, per
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden i 3.-. Afzonderlijke nummers f 003.
POSTREKENING 47910 TELEFOON ÏNTERC 5»J
PRIJS DER ADVERTfNTIEN vaD l~~*re9cIs *-05 met inbegrip van een bewijsnummcf
-elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentièn vcor da
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Het proces tegen do stichters
van den rijksdag. Het ver
hoor van Göring en diens bot.
sing niet Dimitrof.
Het is een zeer merkwaardig verschijnsel,
dat in liet buitenland dit geldt ook voor
ons land met betrekking tot hel proces
inzake den rijksdagbrand de sympathie van
het overgroote deel der bevolking uitgaat
naar Dimitrof, al vertegenwoordigt deze
zelfde Dimitrof ccn politieke en levensop
vatting, die het overgroote deel der bevol
king, waarvon boven sprake is, van af
schuw vervult. Iloe dit feit te verklaren?
Het wil ons voorkomen, dat in Dimitrof,
bewust of minder bewust, „de held'" wordt
bewonderd. Het is toch onloochenbaar, dat
de Bulgaar, die ervan wordt verdacht mede
de hand te hebben gehad in de brandstich
ting en wicn deze medeplichtigheid, wan
neer zij kan worden bewezen zijn hoofd
kan kosten, desniettemin onvervaard dege
nen, die zijn loven in handen hebben de
rechters trotseert, hen hoont en bespot,
wanneer het in zijn kraam te pas komt In
tegenstelling tot den Duilschen communist
en gewezen rijksdaglid Torglcr, die even
eens van medeplichtigheid wordt beticht,
doet hij nooit zijn best om door een burger
lijke braafheid en gedweeheid de rechters
tegenover hem milder te stemmen. Kortom:
Dimitrof bezit moed en komt voor zijn over
tuigingen kordaat op. al wekt hij daardoor
de haat en ontstemming op van degenen, die
't vonnis over hem zullen uitspreken en die
hem reeds meermalen wegens ongepast op
treden en brutaliteit uit de zittingzaal heb
ben laten verwijderen.
Vooral sinds het einde der afgeloopen
week is de genegenheid voor Dimitrof, wan
neer wij dat zoo eens mogen noemen, op
nieuw toegenomen en wel in verband met
het optreden van Goering, den Duilschen
rijksminister, tevens Pruisisch premier, die
Zaterdag eveneens is „verhoord Gelijk
men weet en deze beschuldiging kwam
o.a. ook voor in het bruinboek werd Goc-
ring, die bovendien president van den rijks
dag is, ervan beticlit. dat hijzelf het Duit-
6che parlementsgebouwin brand had ge
stoken, een verwijt, waartegen hij zich in
een zeer uitvoerig en hartstochtelijk betoog,
dat drie uren duurde, heeft verweerd, een
betoog, dat overigens geheel het karakter
droeg van een verkiezing-sredevoering.
Goering's uiteenzettingen hebben bijna
overal ter wereld een onaangename» indruk
gemaakt cn dit behoeft niet te verbazen,
dadr hij van zijn machtspositie, die hij in 't
Duitsche rijk heeft verworven, schromelijk
misbruik maakte dooi' zich niet lot zake
lijke verklaringen te "bepalen. Integendeel:
de Pruisische ministerpresident ging niet
alleen ongelooflijk fel tégen het communis
me te keer, inaar was tevens zoo onbe-
heerscht, dat hij Dimitrof aanduidde als een
schelm, „die eenvoudig aan de galg be
hoort", Êcn uitlating, die een getuige zich
onder geen beding mag veroorloven. Goe-
ring trad echter voortdurend op als aan
klager, waarmee hij feitelijk de taak van
de rechtbank overnam.
Wat deed de senaat, toen Goering's invec
tieven geestdriftig applaus op de tribune
uitlokten, wat deed de senaat, toen de Duit
sche rijksminister, die zelf met con grooten
aanhang de zittingzaal was binnengeko
men, Dimitrof, die lussclicn Scliupo's inzat,
uitschold en bedreigde, wat dood de senaat,
toen de bezoekers op luidruchtige wijze hun
instemming te kennen gaven met nctgecn
Goering te berde bracht?
Niets, niets, niets.
Het bontst maakte èf'.Uï U.' echter,
toen hij aankondigde, dat, hoe liet proces
ook mocht afloopcn, hij ervoor zou zorgen,
dat de ware schuldigen zouden worden ge
vonden cn hun gerechte straf nici zouden
misloopcn. Een dergelijke uitspraak is niet
alleen een onduldbare beïnvloeding dei-
rechters, maar tevens een vernedering van
den senaat, welks leden als kleine kinderen
worden behandeld. Uit Goering's woorden
sprak zoo n felle verachting voor het gedoe
van dr. Bünger en diens mederuchtcrs, dat
het schaamrood hun naar de kaken moest
zijn gestegen.
Aanvankelijk kreeg men den indruk, dat
alle waarborgen zouden bestaan, dat dr.
Bünger liet proces op onberispelijke wijze
zou leiden, doch sinds Zaterdag is het wel
aanmerkelijk moeilijker geworden te gcloo-
ven, dat er te Berlijn werkelijk nog rechters
bestaan: bet gedoogen van den onridderlij-
ken aanval, dien Goering een getuige
zicli veroorloofde tc ondernemen tegen Di
mitrof een beklaagdp, over wicn door
Pruisens premier nota bene een schuldoor
deel werd geveld heeft het rechtsgevoel
van zeer velen geschokt. En tot die zeer
velen bchooren niet in de laatste plaats de
genen. die het communisme als een politieke
dwaalleer beschouwen, dus zij, die men
kwalijk van sympathie met dc geloofsleer
der derde Internationale kan verdenken.
KUST VAN ANNAM DOOR TYPHOON
GETEISTERD.
Sjanghai. C November. Aan de kust
van Annam in Indo-China heeft een he
vige typhoon gewoed, waarbij, voor zoover
tot nog toe bekend. 30 personen werden
gedood.
Bestuurder en passagier gedood; de
woning vliegt in brand, waarbij
vijf personen zijn omgekomen
N e w-Y o r k, 6 November. (V.D.) Een
vliegongeval met ernstige gevolgen ge
schiedde gisteren te Redbank in den staat
New-Jersey, toen een vvaarncmingstoeslel
naar beneden stortte en terecht kwarn op
het dak van een huis, dat onmiddellijk in
brand vloog, toen de benzinetank van het
vliegtuig explodeerde. Dc piloot cn dc pas
sagier. een persfotograaf, werdén gedood,
liet uit twee verdiepingen bestaande huis
werd bewoond door drie gezinnen. Voor
zoover viel na tc gaan, kon niemand uit
liet onmiddellijk in lichter laaie staande
huis ontkomen. Ilct brandde tot den grond
toe af, zoodat alle bewoners in cle vlam
men zijn omgekomen. Het is echter niet
bekend hoeveel personen zich tijdens de
ramp in het huis bevonden. (Volgens la
tere berichten zouden in 't huis vijf per
sonen zijn verbrand.)
Ilct terrorisme in Oost-Calicie
zd zoo krachtig mogelijk
worden onderdrukt
Warschau, 8 Nov. (V D.) Heden is de
nieuwe zitting van den Poolsche» Sejm ge
opend met een regeeringsverkluring van
minister-president Jendrzejcwicz
De activiteit van Polen in het buitenland
heeft in de eerste plaats ten doel de beves
tiging \*n den vrede en de veiligheid van
den staat, waardoor het prestige van Polen
ten zeerste is toegenomen. De resultaten
van de Londensche economische werejdcon
ferentie, de val van den dollar en de be
schermende maatregelen in Üuitschland
hebben weinig bijgedragen tot liet toene
men van liet vertrouwen in cle wereld. De
Poolsche regeering zal haar tegenwoordige
politiek voortzetten on alle gewaagde expe
rimenten bij haar economische en fiuan-
cieele politiek vermijden. De economische
richtlijnen voor elke politiek zijn ten eer
ste: evenwicht der begrooting, ten tweede
stabiliteit der valuta, ten derde regeling
van de productie cn de distributie ciT ten
vierde opleving van den handel. Bizondere
aandacht zul de regeering voorts wijden
aan den landbouw cn aan dc binnenland
sche belcggingsmogel ijk heden.
Ten aanzien van de binnenlandsche poli
tick wees dc premier op dc stabilisatie van
den politieke» toestand en liet afnemen van
den socialen en politiekcn strijd
De minister-president uitte de hoop. dal
de landdag zoo spoedig mogelijk in liet be
lang van den slaat dc grondwetswijziging
lol stand zal brengen
Warschau, 3 Nov. (V D.) Bij dc opc
ning van den Scjm gaf de premier
Jendrzejcwicz, een uiteenzetting van de po
litiek der regeering De mislukkingen bij de
pogingen tot bestrijding van dc crisis lang
internationalen weg dwongen Polen vooral
tc rekenen op eigen krachten Dc regeering
is vastbesloten het begrotingsevenwicht te
verzekeren, dc stabiliteit van de munt te
handhaven cn niet door kunstmatige midde
len de economie te narcotiseeren. Spreker
wees verder op de daden van terrorisme in
Oost~Galicic\ Deze zullen dc politiek ten
opzichte van het Ockrainschc volk niet doen
wijzigen; het terrorisme zal echter met de
uiterste kracht worden onderdrukt.
Vervolgens sprak de minister van finan
cipn, waarna do debatten aanvingen. Na
mens dc socialisten werd hierbij het woord
gevoerd door Niedzialowski, die verklaarde,
dat zijn partij dc toenadering tot de sovjets,
hoewel deze een weinig snel in zijn werk
was gegaan, goedkeurt, doch voorbehoud
maakt mot betrekking tot een analoge toe
nadering tot den Westelijken buurstaat
Dc afgevaardigde Rog, van de Volkspar
tij, verklaarde, dat (le Polen de Joden be
schouwen als broeders, doch dat het land
niet in staat is een grooten toevloed van
Israëlieten uit de gclicele wcrekl op tc nc
men. De voorzitter van dc Oekrainsche frac
tie, Lewicki, protesteerde uit naam van de
geheele Oekrainsche natie tegen de politiek
der sovjetregeering, die dood en honger van
twee milliocn menschen ten govnlec heeft
De voorzitter verzocht hierop spreker zich
niet te mengen in de binnenlandschc aangi
legenhedfen aan een vreemd land.
PCCLSCKE VLIEGTUIGEN
HAAR MOSKOU.
Een eskader van vijf zware bombarde
mentsvliegtuigen, bestuurd door do be
kendste Poolsche piloten, zijn naar Moskou
vertrokken om de feesten ter herdenking
van. den verjaardag der Russische revolu
tie op 7 Nov. a.s. tc Moskou bij tc wonen
Tokio, 3 Nov. (V.D.) Volgen, berichten
in de bladen zullen cle richtlijnen voor een
fundamenteelc nationale politiek dooi
de conferentie van ministers, welke
cr bij betrokken zijn, worden uit
gewerkt. Deze conferentie zal spoe
dig bijeenkomen. Intusschen zijn ge
ruchten in omloop aangaande een politieke
wijziging op de basis van een veclbeteeke-
nendo uitlating van generaal Araki,.giste
ren gedaan, dat hij verschillende voorstel
len heeft ingediend sinds de opening der
vijf ministers-conferentie, maar dat hij tot
nu toe niets heeft gehoord van den secreta
ris-generaal van het kabinet. Daarom wil
hij den toestand nog een dag e f veertien
aanzien. Het blijkt, dat een ernstige kloof
bestaat tusschen cle zienswijze der ver
schillende ministers en djéf van Araki in
zake zijn voorstel voor de pinnen landsche
politiek, in het bizonder met het oog bp
de landbouw-, opvoedings—cti sociale vraag
stukken
TOESTAND IN PALESTINA
NOG GESPANNEN.
Jeruzalem, 5 November. (V.L).) Te
Jeruzalem'is het thans volkomen rustig,
hoewel de toestand zeer gespannen is. Het
vrijwilliggersleger, gevormd in verband
met de door de Arabieren verwekte ongere
geldheden, is weer ontbonden. De meeste
Arabische bladen, dio eenige dagen lang
niet zijn uitgekomen, verschijnen weer.
Damascus, 5 November. (V.DDc on
rust onder do Arabieren is Zaterdag over
geslagen op het Kransohe mandaatsgebied
Syrië. Tc Damascus heW^n bloedige bot
singen plaats gevonden lusschen Arabi
sche demonstranten en de politie. Een fa
natieke menigte heeft geprobeerd een po
litiebureau tc bestormen. Tal van schoten
zijn gelost, terwijl met stecnen is gegooid.
Door een geweersalvo der politic werd een
Arabier gedood en werden vier gewond.
De politic heeft 25 betoogers gearresteerd.
DRIE JOURNALISTEN GEARRESTEERD.
Danzig, 5 November. (V.D.) Zondag
ochtend zijn de leider van het sociaal-de
mocratische dagblad Danziger Volksstim-
me. Koeken, cn dc chef van de uitgeverij,
Kilian, zoomede dc hoofdredacteur dr. Toi-
pel van dc Danziger Landeszcitung. gear
resteerd. Mie drie zijn vanochtend naar het
politiepresidium o\ crgcbracht.
Vertegenwoordiger:
Fa. R. VAN DEN BURG,
Arnh.straat.
Gevestigd sedert 1837.
Grondwet buiten werking
gesteld
Romp. 3 Nov. (V. D.) De afzetting van de
nationalistische regoenng van Malta heeft
in Italië groot opzien gebaard. De bladen
drukken de berichten 6lcchts af, zonder cr
commentaar op tc geven
JAPANSCHE BOMBARDEMENTSVLIEG
TUIGEN BOVEN WLADIWOSTOCK.
M o s k o u, 5 November (V.D.) Het Hoofd
kwartier van het Roodc Leger in het Verre
Oosten deelt mede, dat een groep zware
Japansche bombardempnts-cn jachtvlieg
tuigen boven het gebied van Wladiwostock
is verschenen en heeft geprobeerd photo-
opnamen te maken.
PROCESDAG ZONDER DIMITROF.
(Vervolg van het Derde Blad).
Berlijn, G Nov. (V.D.). lledcnzal als ge
tuige worden gehoord de pol diepresident
van Brcslau, Heines, die inmiddels is te
ruggekeerd van zijn buitcnlandsche reis.
Dimitrof is uitgesloten van de zitting van
vandaag, terwijl dr. Sack vervangen is (lom-
zijn confrater, dr. Telkman». Heines, die
hoofdleider der S.A. en lid van de Pruisi-
sclien staatsraad is, wordt verhoord.
President- Ik wil er op wijzen, dat het
hier niet gaat om een verdediging uwer
zijds tegen dc beweringen van het bruin-
boek. Het gerecht houdt immers het bruin-
boek voor een ernstige en grove onbehoor
lijkheid en hecht daar geen enkele betee-
kenis aan. Ik wil het aan u overlaten uw
mcening tc zeggen over de aanvallen van
het bruinhoek
Heines: liet bruinbock, dat ik slechts
voor een deel ken, is voor mij niets anders
dan de tegen mij gevoerde Hetze ten aan
zien van de z.g. veemmoorden in dc afge
loopen jaren. Jarenlang wisten dc marxis
ten niet anders te doen dan de aandacht
van hun corruptiegevallen af te leiden en
daardoor een stemming te wekken, die tot
de bekende processen leidden. Ook ik ben
tenslotte een slachtoffer geworden van de
veemhetze. Ik geef ook thans toe, dat ik in
dertijd niets deed dan een verrader daar
heen zenden, waar tenslotte een landverra
der hoort. Ik ben ervan overtuigd, dat dit in
den tegen woord igen staat niet meer noodig
is, omdat de tegenwoordige rechtspraak en
de tegenwoordige slaat zelf daarvoor zul
len zorgen, dat landverraders streng ge
straft worden Ik geloof, dat door de ver
klaring der andere getuigen reeds duidelijk
is geCvorden, dat ik op 27 Februari te Glci-
witz was. Op grond van dc krantenberich
ten heb ik mij alles precies kunnen herin
neren. Ik ben reeds Zaterdag 25 Februari
te Gleiwitz aangekomen.
Den volgenden ochtend, op Zondag, moest
ik een parade bijwonen. Ik ben den gehee-
lcn Zondag in Gleiwitz geweest en ook den
volgenden Maahdag. Des Maandagmiddag
was ik, voor zoover ik weet, geruimen tijd
in het hotel en 's avonds om richt uur op
een vergadering van dc Ncuc Welt tc Glei
witz. Pas Dinsdag of Woensdag ben ik uit
Gleiwitz vertrokken. Van den brand hoorde
ik pas "s nachts. Ik kan hier openlijk zeg
gen, dat ik me ook hier vertegenwoordiger
der S.A. voel en dat wij, S.A kameraden,
nauwelijks begrijpen met welke lankmoe
digheid de beklaagden hier behandeld wor
den.
President: Getuige, dat hoort hier niet
bij. Ik wil echter ook iets hierover zeggen.
Het proces duurt daarom zoo lang, omdat
zeer veel vragen beantwoord moeten wor
den. liet stellen van deze vragen wordt
niet voorzien in de gewone proces-orde. Te
venfc zijn door Tiet vragen stellen veel din
gen behandeld en onjuist gebleken, die in
het brumboek staan. Daarbij komt, dat dc
aanklacht gevestigd is op een zeer bree-
den grondslag n.l. op de vraag in hoeverre
het communisme inderdaad schuld heeft
aan deze brandstichting. Indien het alleen
om van der I.ubbc ging, zou alles natuur
lijk sneller zijn gegaan.
Getuige: Ik zou ook over de persoon van
Torgler iels willen zeggen. Er wordt zoo
vaak beweerd dat Torgler zoo conciliant
is. Ik heb hem dikwijls op andere wijze
loeren kennen. Torgler is een cynicus, dien
ik zonder meer lot deelneming aan de
brandstichting in staat acht; juist Torgler
is het. tegen wien ik dikwijls moest optre
den. Toen ik las. dat Torgler dien avond in
den rijksdag was, was ik innerlijk er van
overtuigd, dat Torgler hij dc brandstichting
was geweest.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JKSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
STADSNIEUWS.
Auto door een trein verpletterd; vier
dooden.
(Eerste Blad, pag. 2).
Het vierde lustrum der Spoorweg-onthou*
ders-vereeniging herdacht.
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORT.
ILV.C. wint met 2—1 van Elinckwijk.
(Tweede Blad, pag. 1).
Amsvorde lijdt een kleine nederlaag tegen
Bodegraven.
(Tweede Blad, pag. 2).
Amcrsfoortschc Boys moeten do punten
aan Laren afstaan.
(Tweede Blad, pag. 2).
Quick verlies met 50 van P.V.C.
(Tweede Blad, pag. 2).
Een II2 nederlaag van A.P.W.C. tegen
Woerd n.
(Tweede Blad, pag. 2).
Sopla klopt Victoria met 72.
(Tweede Blad, pag. 2).
A.M.II.C. I cn de dames verliezen; hefc
tweede wint van Gooi IV.
(Tweede Blad, pag. 2).
Amersfoort II (Korfbal) wint van VogeL
(Tweede Blad, pag. 2).
PARTIJ-INSIGNES IN 'T SAARGE3IED
VERBODEN
Saarbrücken, 3 Nov. (V. D) Dc re-
geeriugscommissie voor het Saai-gebied
heeft den leden van den landraad liet ont
werp doen toekomen van een nieuwe ver
ordening, waarin de tot nu toe bestaande
verordeningen voor de garantie der open
bare orde en veiligheid ten deele worden
uitgebreid, anderdeels in hun sancticbepa-
lïngen worden verscherpt. Het dragen van
uniformdeelcn cn partijinsignes is verbo
den. Verboden wordt ook het dragen van
uniformen op niet toegestane bijeenkom
sten buiten het Saargcbied, zoomode
marschoefcningcn, veldocfeningen e.cl. Iede
re bezitter van ccn openbare gelegenheid
wordt bedreigd met de intrekking der con
cessie. wanneer hij politieke bedreigingen
legen zijn gaslen toelaat.
DE ES GRAFENIS VAN PAINLEVÉ.
Parijs, 4 Nov. (II.X.) De begrafenis van
oud minister-president Painlevé is ccn
grootc gebeurtenis geworden. Talrijke be
kende personen uit dc parlementaire, di
plomatieke en geleerde wereld, gingen in
den stoet mede. Om 5 uur werd dc kist in
de crypt van het Panthéon neergelaten. De
president der republiek was de eerste, die
langs de kist defileerde en een laatste hul
de aan Painlevé bracht. Daarna werd het
publick in de gelegenheid gesteld den
overledene .de laatste eer tc bewijzen.
GEREGELDE LUCH7DIENST OVER DEN
CCEAAN.
Londen, 3 Nov. (H.N.) Naar verluidt,
is lusschen twee Amerikaansche en Engel-
sche luchtvaartmaatschappijen overeen
stemming bereikt over de oprichting van
ccn gcrcgcldcn lucl.tdionst over den
Oceaan Met de exploitatie zal over onge
veer 1ll* jaar begonnen worden.
Medegedeeld door het K. N. M. I. le Do
Bilt.
Hoogste Barometerstand 7G9.G tc Valentia,
Laagste Barometerstand 733.5 tc Andanes.
Verwachting: Meest matige Zuid
westelijke tot Westelijke wind, nevelig tot
zwaar bewolkt, waarschijnlijk ceriige regen,
aanvankelijk zachter.
Kans op regen en wind.
De depressie, die Zaterdag storm bracht
over IJsland, is naar Noord-Scandinavië ge
trokken en wordt vermoedelijk door een
andere gevolgd. De hooge drukking heeft
haar centrum nog op den Oceaan ten Zuid-
Westen van Ierland, maar breidt zich. sterk
over midden-Europa uit, zoodat de kans op
wind cn regen in onze omgeving toeneemt
en aanvankelijk stijging van de tempera
tuur te wachten is. Van dc Noorsche kust
waait nog een stormachtige Noord-Westen
wind met regen cn sneeuw. In Noord-Zwe
den vriest het meer dan 10° Celsius. Op do
Britsche eilanden is bij matigen Noord-Wes-
ten-wind de temperatuur tot boven normaal
gestegen en valt lichte regen. Midden-Euro
pa heeft windstil weer met mist of zwaar
bewolkte lucht, waarbij in onze omgeving
en in Zuid-Frankrijk lichte vorst is voorge
komen. De algemeene vooruitzichten wijzen
op toenemende» Westelijken wind cri zach
ter weer met af en toe regen.
RIJDT VEILIG!
'I Verkeer van rechts gaal voor,
Dat is wel algemeen hekend.
Wie nu dil voorschrift nog negeert
Verwekt verkeerse'.lendt
LANGESTRA.il 49-51
TELEFOON 190
HET STOFFENHUIS
MANTELSTOFFEN
Effen Wollen Stoffen,
RUITEN on STREPEN,
FLUWEELEN
PLUCHE en ASTRAKAN
AVONDSTOFTEN
