DE EÊMLANDEU
4000 EXEMPLAREN
L- J. LUYCX ZOON
Donderdag 9 November 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhem schepoortwal2a
32 e Jaargang No. 113
VEREENIGDE STATEN
DEFINITIEF „NAT"
AFGHANISTAN'S KONING
VERMOORD
AXI TAXI
TELEFOON
1210 1211
DE LINDBERGHS TE
GENEVE
OP CUBA IS HET
WEER MIS
De vliegers muiten
4 uur 46 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
AMER SFOQRESOi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS oaandeo voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
week (roet gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»»
Binnenland franco per post per 3 maanden 1 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
1 i—e|j(C regel meer f0.25. Llefdadlghetds-advertentiën voor dn
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regeJ meer 10 cent driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra 0.05
Roosevelt voer ernstige moei
lijkheden geplaatst, Rebel-
leerende boeren.
Men kan niet ontkennen, dat de Ameri-
kaan^fchc staatspresident, Roosevelt, hierin
gesteund door een groot aantal ijverige me
dewerkers, tot dusver een merkwaardige
activiteit aan den dag heeft gelegd om oen
einde te maken aan de cconomisc'.ic crisis,
die ook over Amerika is geslagen als een
vloedgolf, welke alle beslaanszekerhedcn
dreigt weg te spoelen.
Inmiddels krijgt men don indruk, dat aan
'de regeerlngspojitiek dc groote, rechte lijn
ontbreekt en dat men te veel van den tak
op den tak springt en al te zeer zijn heil
zoekt in een al te uitgebreide reeks experi
menten. Ongetwijfeld wordt dc Amerikaan-
sche regeering gehandicapt door de staats
burgers der Vercchigde Staten, waarvan
verschillende groepen, wie» het economisch
herstel te langzaam gaat, aangezien niet in
de eerste plaats met hun speciale groepsbe
langen rekening wordt gohourj^n, door hun
ongeduld den rustiger» opbouw arbeid storen.
Nog versch ligt m ieders geheugen, dat
in de mijngebieden stakingen uitbraken, die
een zeer ernstig karakter droegen. Geluk
kig is tenslotte een regeling tot stand geko
men, maar nu ziet de icgeering dei Ver-
ecnigdc Staten zich voor nieuwe moeilijk
heden geplaatst, daar zelfs de boeren een
dreigende houding zijn gaan aannemen.
Verschillende 'telegrammen hebben dienaan
gaande reeds détails gemeld, w aaruit bleek,
dat de actie der farmers niet mag worden
onderschat. Eveneens geven thans telegram
men der Europa-Pre ss, die. wij in de buiten-
landschc bladen tegenkomen, een voor de
Amerikaansche autoriteiten beangstigend
beeld van de dreigende situatie, die in 't le
ven is geroepen door de staking der far
mers, die is uitgebroken in de Midden-
Amerikaansche landbouwstatcn Wisconsin.
Minnesota, Noord-Dacota. Zuid-Dacotu en
Iowa. De boeren, die den strijd met hard
nekkigheid en den moed der wanhoop voe
ren, voelen zich door Roosevelt bij den neus
genomen. De weigering vin don staatspre
sident, vaststaande prijzen voor dc land-
bouvvvoorlhreiigseleii vast te stellen, heeft
in dc kringen der hoeren de verbittering te
gen hem en de nieuwe economische poli
tiek nog doen toenemen.
Zooals men w eet. kwarn -het reed's tok tal
rijke dalen vhiV geweld, rite'Stellig de'ergste
beduchtheid wettigen. Op alle wegen der
vijf statcn^st-ftan, meer of minder zwaar be
wapende boeren, die den wagens en kar
ren, beladen met landbouwproducten, belet
ten naar de stéden tc rijden. In. den staat
Iowa reed een auto met groote snelheid in
op een muur van menschen, gevormd door
dc opstandige boeren. Daarbij weid één far
mer gedood en een tweetal andere zwaai
gewond. In een 'andere plaats van dcnzelf-
den staat hebben cic farmers een goederen
trein aangehouden, de deuren van acht wa
gens geopend en het levende vee, dal zich
daarin bevond, les gelaten. In Watertovvn
(Wisconsin) zijn duizenden, liters melk op
straat uitgegoten.
Men schat, dat ongeveer honderdduizend
hoeren hij de staking zijn betrokken. De
gouverneurs der staten vreezen, dat de bc
weging zal uitloopen op een revolutie en zij
bezitten tiaaron^ niet den moed de staatspo
litie Ic hulp tc roepen. Zij willen door mid
del van de veiligheidspolitie, d.vv.z. langs
minnelijken weg, probeeren met dc boeren
in 't reine komen. President Roosevelt
heeft den voorzitter der R. A. (National
Recovery Act), generaal Johnson, speciale
instructies verstrekt; deze is daarop Maan
dag j.l. in allerijl naar Chicago gereisd, van
waaruit hij een tournée door de landbouw-
.staten onderneemt, teneinde in een reeks
voordrachten de opgewonden farmers van
den zegen der door Roosevelt gevoerde poli
tiek tc overtuigen en hen ertoe aan te spo
ren nog een poosje geduld te oefenen. In de
hoofdsteden heeft zich van de bevolking in-
tusschen een groote ongerustheid meester
gemaakt, daar zij vreest, dat er weldra een
gebrek aan levensmiddelen zal ontstaan. Al
deze omstandigheden de excessen der
hoeren nemen bovendien voortdurend in
omvang toe dragen ertoe bij, dat Roose
velt's vijanden steeds talrijker worden, zoo-
da t rnen er rekening mee moet houden, dat
de oppositie tegen dc economische politiek
van den staatspresident zal aanzwellen tot
een machtige beweging. Dat de/adicale ele
menten onder de Amerikaansche bevolking
de gelegenheid aangrijpen om in bet troe1
bele water te visschcn, behoeft niet uitvoe
rig uiteen te worden gezet.
N e w-Y o r k, S November (Y.D.) Thans
staat definitief vast, dat dc staten Ohio,
Pennsylvania en Utah voor de intrekking
van het alcohol-verbod stemmen. Iliormed
is de bij de constitutie vcreischto drie vier
de meerderheid bereikt, voor de opheffing
der prohibitie.
Londen, 8 November (V.D.). De
Afghaansclie legatie deelt mede, dat
de koning van Ahghanistan te Ka
boel vermoord is. Nadere bijzonder
heden zijn nóg niet bekend.
Deze G persoons auto's met tusschanrutt
worden geregeld gekeurd on staan onder
toezicht van onze gemeente en politie. Rijdt
veilig voor minimum 40 coat per rit.
KONING NADIR KHAN.
honden, S Nov. (V.D.) De zoon van den
errnoorden koning Nadir Khan is tot zijn
opvolger uitgeroepen.
Londen, 9 Nov. (V.D.) Uit Calcutta
wordt gemeld, dat de moordenaar van den
Afghaansclien koning Nadir Khan een ver
rouwde vriéïid en hoveling van den ko
ning zou zijn gewéést. Omtrent de irotie-
.eii en don persoon van den moordenaar
nog niets bekend. Op liet Afghaansclie
.consulaat te Bombay werd liet bericht van
Ion moord op den koning ontvangen in
een code-telegram met den volgenden
tekst
Z.M. "Na'dir Sliah Ghazi is tot martelaar
geworden door den moord door dc hand
van eon verrader op Woensdag te 15 uur.
De geheele natie is in rouw om haar ge
liefden koning en heeft eenstemmig trouw
gezworen aan Z. M. Mohammed Sahir
Shall, den zoon van den gestorven koning,
liet land is rustig."
De moord kan belangrijke gevolgen cn
invloeden op de geheele Mohammedaan-
sche wereld hebben.
De Engclschc trocjien in de Indische
Noord-Westelijke provincie staan gcrCcd
om evontucelc opstandige bewegingen on
middellijk le onderdrukken.
Genè.vc, 8 November (V.D;) Kolonel cn
mevrouw Lindbergh, die vanmiddag om 12
uur met hun vliegtuig van Waalhaven wa
ren vertrokken, zijn om vier uur te Ge
nèvc aangekomen. liet toestel is gedaald op
liet Meer van Genève.
NASPEL VAN DE KREUGER-
AFFAIRE.
S t o c k h o 1 tn, 8 N o v. (V. D.) Dc proces
sen in verband met de Krouger-affain
duren nog steeds voort. Gisteren werd een
nieuwe eisch tot schadevergoeding ing^
diend voor het fantastische bedrag van 130
millioen kronen. Dc luciferstrust Svenska
TanndSlicka Ltd. cischt van een vroeger
lid van den raad van beheer van liet Kreu
gerconcern een schadevergoeding van 130,
resp. 130 millioen kronen. Dit verschil van
zes millioen vindt zijn oorzaak in dc weige
ring der Amerikaansche regecring om dc
betalingen van de doebter-ondernerning
van de National Match Continental te er
kennen. Bovendien zijn tegen andere leden
van den raad van beheer nog schadever-
goedingscisclien van cenieo niilliocncn in
gediend.
GRAFSCHENNIS.
Stockholm, 8 Nov. (H.N.). Het graf
van de vrouw van den Pruieischen mini
ter-president Goering te Stockholm is door
onbekend gebleven daders geschonden.
SUCCESSEN DER LABOURPARTIJ.
Lo n d e n, S No v. (Il.N.) Bij de gcmeci
teraadsverkiezingon in Schotland heeft de
arbeiderspartij een groot aantal zetels ver
overd Tc Glasgow verwierf zij zelfs de
meerderheid in den gemeenteraad. Dc con
servatievon verloren daar 17 zetels, waar
van 13 naar dc arbeiderspartij overgingen.
PLANTTIJD.
Vanaf half October tot einde November
is het de meest geschikte tij- voor het ver
planten van bladverliezende houtgewassen.
Ze zullen dan voor den winter nog nieuwe
haarwortels vormen en daarmede bij het ont
luiken der knoppen in het vroege voorjaar
het benoodigde vocht en voedsel ujt den bo
dem kunnen opnemen. Bij het ontgraven van
te verplanten houtgewassen moet voorzich
tig worden te werk gegaan opdat de wor
tels, ook de fijnere, zoo min mogelijk wor
den beschadigd. Indien het blad er nog ge
deeltelijk aan is moet dit tegelijkertijd wor
den afgestroopt of geplukt zonder hierbij de
knoppen te beschadigen. Verzuimen we dit,
dan is de verdamping van de bladeren vaak
oorzaak van het krimpen en insterven der
jonge twijgen/Houtgewassen die jaren ach
tereen vast staan, laten zich niet gemakke
lijk verplanten. We doen er dan liefst 2 jaar
over. Nu steken we de wortels op een be
paalde lengte af, waartoe we bij groote
exemplaren een smalle geul om de plant
graven. We kunnen deze geul dan met goe
de tuinaarde en mest vullen. Hierin zullen
zich nu jonge Wortels vormen waarmede we
een volgend jaar kunnen verplanten. Bij het
beplanten van tuinen houden we vooral re
kening met de beschikbare ruimte. Meestal
wordt le dicht geplant, zoodat het eene het
andere verdringt en daardoor niets tot volle
schoonheid komt. Heesters als: Sering, Wei
gelia, grootbloemige jasmijn of Philadelphus
grandiflorus, sneeuwbal of Viburnum Opu-
lus steiile, blaasboom of Colulea, Buddieya
en dergelijke, mogen we gerust een afstand
van 2 M. geven. Is het dat ze den eersten
tijd wat veel tusschenruimte hebben, plant
er dan hoog groeiende vaste planten, Dah
lia's of eenjarige zomerbloemen, tusschen.
Nu zijn bovenstaande forsch groeiende soor
ten niet. bepaald aangeweaca voor beplan
ting van kleine stadstuintfes.;Daarvoor ge
bruiken we liever tal van Berberis en Coto-
neaster soorten, Cytisus, Jap. Acers, Malus
of sierappels, Prunus serrulata of Jap. kers.
e a. De meeslc zijn geen wilde groeiers, zoo
dat ze elkander niet spoedig hinderen. Maak
vcar het planten geen diepe plantgaten
meer. Beter is het wanneer het geheele tcr-
tein eerst wordt omgespit en daarna be
plant. Plant niet dieper dan de plant ge
slaan heeft, en reken daarbij op het na-
zakken, Zorg vooral dat de tusschenruimte
tusschen de wortels behoorlijk met lossen
grond wordt aangevuld. De te gebruiken
mest mag niet direct met de wortels in aan
raking komen. De plant moet stevig komen
te staan, daarom wordt de losse grond licht
aangetrapt.
HEVIGE WERVELSTORM
Londen, 9 Nov. (V.D;). Boven een ge
deelte van Fransch Indo-China heeft oen
hevige wervelstorm gewoed. Volgens tot
nog toe ontvangen berichten, zouden
daarbij 130 menschen om het leven zijn
gekomen.
HET FRANSCHE ESKADER TE
LOS ALCAZARES.
Een vliegtuig verongelukt; be
manning ongedeerd.
Pa Tij s, 8 Nov; (V.D.) Met Frans'che cska
der Vuillemin is te Los Alcazares in Marok
ko geland. Een der vliegtuigen is bij een
tusschenlanding te Rivera over den kop ge
slagen cn beschadigd. De bemanning bleef
ongedeerd.
COMMUNISTISCHE LEIDERS ALS
GIJZELAARS GEARRESTEERD.
Lorrach, 8 Nov. (V. D.) Te Lornac
werden in de laatste dagen op straat com
munistische strooibiljetten gevonden, die
voor de rijksregecring belcedigendc teksten
bevatten. Vermoed werd dat deze strooi
biljetten zijn verspreid, door Zwitserscl:
communisten, die daarna weer over de
grens naar Zwitserland verdwenen. Do re
geering heeft thaus een oud dreigement ten
uitvoer gebracht en acht communistische
leiders als gijzelaars gearresteerd. De com
munisten zijn onmiddellijk naar een con
centratiekamji overgebracht.
HERDENKING VAN DEN STAATS-
GREEP VAN 9 NOV. 1923.
M ünclien, 8 X o v. (IUX.) De stad Mun
ellén staat gereed om den 10 jarigen terug
keer Van don dag van 9 November 1923
vieren, toen de nal-ionaal-socialisten te
Münclien een poging deden, om een staats
greep uit te voeren. Alle straten zijn fees
telijk versierd. Overal is de hakenkruisvlag
met rouwfloers omhuld. De voornaamste
plechtigheid zal bij de Feldherrnhallc ge
houden worden, waar hot in 1923 tot een
treffen met dc troepen kwam.
Een nieuwe revolutie
V.
II a v a n n a, 8 November (V.D.) Op Cuba
een nieuwe revolutie uitgebroken liet
liegercorps, dat onder leiding staat van
luitenant Roberto Mendez is aan het mui
ten geslagen cn het heeft de cavalerieka/.er-
nc San Ambroziojiezet. Bij deze actie werd
het gesteund door de A.B C. aanhangers
een linksradicale studentenorganisatie.
Een hevig machinegeweervuur, waarbij tul
an personen om liet leven zijn gekomen,
had plaats tusschen het presidentieele pa
leis en het hoofdbureau van politie. Dc op
standelingen nemen in aantal toe.
De aanhangers der A.B.C. beweerden alle
politiebureaux tc hebben ^>ezet en zij voor
spellen de spoedige ten val brenging der
egeering San Martin. De politie, welke in
relatio staat met dc A.B.C. aanhangers en
het muitende vliegercorps, ziet toe zonder
in te grijpen.
HeL paleis van den president is 'geheel
bezet door soldaten van kolonel Batista.
Zij zijn uitgerust met machinegeweren.
A.B.C.-licdcn rijden in auto's door de stro-
ten der stad. Zij vuren voortdurend. De re-
olutionnaircn hebben den president cn ko
lonel Batista gesommeerd direct af te tre
den. Verschillende troependeelen tc Havan
na zijn naar de opstandelingen overgeloo-
pen.
Dc toestand op Cuba is voorloopig no£
onzeker. Aangaande dc rcccnto omwentel
lingspoging worden allerlei berichten ont-
angen, welke evenwel ten dcele mei elkan
der in tegenspraak zijn.
De Cubaanschc president heeft van het
balcon van zijn paleis af een toespraak ge
houden tot liet volk en de soldaten, waar
bij hij verklaarde, dat do regeering strijdt
voor de waardigheid en de vrijheid van
het Cubaansche volk. Hij beweerde, dat de
chef der pólitic van Havanna ziin loyaliteit
heelt verzekerd, on dai reeds ongeveer 1000
opstandelingen zich hebben overgegeven
Dc leiders van den opstand daarentegen
crklarcn, dat bun aanhangers allo politie
bureaux hebben bezet.
Er worden ernstige botsingen verwacht.
Havanna, 8 No\. (V.N.) De ops tan;
dige beweging duurt nog steeds voort cn de
algemeen e toestand is verward. De gene
rale staf beweert, dat in alle gebieden de
militairen de regecring blijven steunen. Van
den anderen kant wordt beweerd, dat de
rebellen verschillende legercorpsen achter
zich hebben cn wel m de eerste plaats de
vliegertroepen, die deze beweging aan dc:
gang hebben gebracht en vervolgens ook de
artillerie. Volgens de laatste berichten zou
den er reeds 30 doodon cn 200 gewonden
zijn.
Havanna, 8 Nov. (V.D.) Volgens de
laatste berichten is de regecring er in ge
Slaagd den opstand met behulp der trouw
geblcv entroepen volkomen te onderdruk
ken. De opstandelingen houden nog slecht
nkelc politiebureaux en garnizoenen in hel
binnenland bezet In 'I geheel zijn 13 doo
den. waaronder een Spanjaard, gevallen
200 opstandelingen zijn gearresteerd. Ee
vliegtuig der opstandelingen heeft een aan
val gedaan op het paleis van den presi
dent, doch werd verdreven rnet behulp va
een machinegeweer. Het zakenleven ligt
volkomen stil. Dc schietpartijen ih de
lieelc stad duren voort.
BUITENLAND.
Voortzetting van het verhoor van Goeb-
bels.
(Derde Blad Pag. 1.)
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JKSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Het gist weer op Cuba.
(Ecrslo Blad, pag. 1).
De Kon in
van Afghanistan vermoord.
(Eerste Blad, pag. 1).
De belangrijke discussies in 't Lagerhuis
(Eerste Blad, pag. 2.)
BINNENLAND.
Een gift van ruim een ton voor dc schat-
kist.
(Twecdo Blad pag. i.)
Bij Zuidhorn zijn twee wielrijdstcrs door
een auto doodgereden.
(Tweede Blad, pag. 1.)
STADSNIEUWS.
Zilveren jubileum van het Christelijk
Bureau van Arbeidsrecht.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Medegedeeld door het K. N. M. I. te Do
Bill.
Hoogste Barometerstand 7G9.2 tc YVcencn.
Laagste Barometerstand 716.5 tc Rost.
Verwachting: Zwakke tot matigo
Zuidelijke tot Westelijke of Noord-Weste
lijken wind. betrokken met regen, later op
klarend, aanvankelijk zachter, later iets
kouder.
Regen in onze omgeving te
wachten.
De hoogc drukking nam in liet Oosten toe.
In het Zuid-Westen trok zij zich naar dc
Azoi'en terug. De depressie bij IJsland trok,
dieper wordend, naar de Noorschc kust en
breidde zich sterk over dc Britschc eilan
den uit. Op IJsland stijgt de barometer
weer sterk bij kouden Noordenwind. In
Noorwegen, Ierland en Schotland valt vrij
veel regen. Op hot vaste land is het weer
nog rustig met lichte vorst cn vrij veel mist
in Noord-Frankrijk en Zuid- en Oost-
Duitschland. In Zweden nam in het Noor
den dc vorst weer toe, plaatselijk tot 20 gra
den Celsius en valt op verscheidene plaat
sen sneeuw. Het is waarschijnlijk, dat de
Noordelijke depressie ook in onze. omgeving
regen zal brengen; daarna is tijdelijk rui-*
mende wind met afkoeling tc wachten.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Talrijke dooden.
II a v a n n u, 9, November (V.D.). Onmid
dellijk na het afkondigen van den staat va
beleg te Havanna déden dc loyale troepen
een aanval op de opstandig© aanhangers
van dc Cespcdes, waarbij in den loop van
den nacht 111 verbitterde straatgevechten
ongeveer 70 personen weiden gedood
250 gewond. Ongeveer 100 opstandelingen
voornamelijk aanhangers van de radical
organisatie A.B.L., muitende soldaten
politie werden gevangen genomen. De op
standclingen hebben drie forten in do om
geving van de stad Havanna bezet. Over
ste Batista leidde persoonlijk in een pant
serauto den aanval op het fort San Arn-
brosio. terwijl de kanonneerbooten Patria
en Cuba den aanval van de zeezijde onder
steunden. De artillerie van het fort sloeg
den aanval der heide kanonneerbooten af
en zoowel de Cuba als de Patria moesten
zich met cenige treffers terugtrekken tot
buiten het bereik van dc vuurlinie. Ook
eenige Amerikaansche torpedojagers moes
ten full speed naar huiten stcomen om
builen het bereik van dc kanonnen van
het fort tc komen.
De opstandelingen winnen voortdurend
aanhangers» doch hebben te kampen met
gebrek aan wapens cn munitie.
In dc straten van Havanna hoorde men
den geheelen nacht het knetteren der ma
chinegeweren en het ratelen der pantser
auto's. die, voorzien van scherpe schijn
werpers, door de striken reden.
HET STOFFENHUIS
MANTELSTOFFEN
Effen Wollen Stoffen,
RUITEN cr. STREPEN,
FLUWEELEN
PLUCHE en ASTRAKAN
AVONDSTOFFEN
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Een aanval der opstandelingen op het
hoofdbureau van politie kon door do loyale
troepen worden afgeslagen. De verbindin
gen met liet binnenland zijn geheel verbron
ken. Naar verluidt, zouden in tal van ste
den plaatselijke opstanden zijn uitgebro
ken die parallel loopen met den opstand in
de hoofdstad, doclr zekerheid hieromtrent
heeft men niet en nadere bijzonderheden
ontbreken, aangezien alle telefoon- cn tele
graaflijnen zijn doorgesneden.
Het weinige nieuws, dat men krijgt,
komt von dc ra'Jio-a'aticoé in het binnen
land.
