lAMERSFOORTSCH DAGBLAD
Buitenland
DE WORSTELING OM DEN VREDE
JOH. B0TTINGA
Vrijdag 10 November 1933
32 e Jaargang No. 114
DERDE BLAD
GETUIGENISSEN TEGEN
DIMITROF
Den Bulgaar weer het woord
ontnomen
AMERIKAANSCHE AANVAL
OP DE WERKLOOSHEID
HEVIGE TAIFOEN
TEISTERT JAPAN
LANGESTRAAT 28 - TEL. 59
Radioprogramma
DE BRAND IN DEN RIJKSDAG
Een schoonmaakster scheldt hem
tijdens het proces uit voor
brutalen kerel"
Berlijn, 9 Nov. (V.D.) Vandaag wordt
een groot aantal getuigen gehoord. Dr
Teichert stelt voor den communist Kcirr.p-
fer, in wiens woning do Bulgaren dikwijls
zouden zijn gekomen, als getuige te hoo-
ren. De senaat zal hierover beslissen.
Als eersto getuige wordt gehoord de oud
majoor Schroder, die meedeelt dat hij
's middags herhaaldelijk in Bayernhof ge
geten heeft en dat de kellner Helrner hem
eens heeft verteld, dat herhaaldelijk drie
buitenlanders in het lokaal kwamen, die
hem uiterst verdacht leken. Wanneer hij
langs kwam, staakten de drie buitenlan
ders altijd het gesprek en bedekten de pa
pieren. Getuige zelf had de betrokken per
sonen nooit gezien. Kort na den brand had
de kellner hem verteld, dat luj meende,
dat ook Van der Lubbc zich dikwijls bij
hen bevohd. Volgende getuige is mevrouw
Schreibcr, die van 1927 tot 1929 ten huize
woonde van een inmiddels overleden juffr.
Kaspeizer.
Daar had zij ook Dimitrof onder eeU ande
ren naam leeren kennén. Bij juffr. Kaspei
zer kwam dikwijls liet communistische lid
van den Pruisischen landdag Eberlein. Hij
bezat een sleutel van de zijkamer van de
uit twee kamers en een zijkamer bestaan
de woning. Alles ging er tamelijk geheim
zinnig toe. Eberlein en juffr. Kaspeizer
maakten dikwijls schriftelijk werk iu de
kleine kamer.
Président: Toen is er, zooals u vroeger
verklaard "hebt, een bepaarde heer geko
men. Dat is Dimitrof geweest?
Getuige: Ja. juffr Kaspeizer zei: Ik ver
huur de groote kamer thans aan een heer.
Drie dagen later kwam de man inderdaad.
Hij noemde zich Jelle Schaafsma.
President: De pas droeg den valschcn
naam dr. Schaafsma.
Getuige deelt verder mee, dat Dimitrof
regelmatig in het huis sliep, hocwe! hij
*s nachts wel eens niet aanwezig was. Hij
deed zeer gehe.rnzinnig Tijdens een me-
taalbewerkersslaking toonde hij zich eerst
zeer opgewonden en toen getuigo hem
vroeg, waarom hij zoo opgewonden was,
antwoordde Dimitrof, doelende op de sta
king: „Alles is in het water gevallen.'' Di
mitrof nam het met de waarheid niet zoo
nauw. Als zijn vaderland gaf hij in den
loop der tijden op; Zwitserland, Rusland
en Nederland.
Getuigo Sclireiber, die schoonmaakster
bij juffrouw Kaspeizer was, spreekt als
baar mecning uit, dat deze klaarblijkelijk
secretaresse in dienst van de communisti
sche partij was.
Er ontstaat dan een incident, als Dimi
trof getuige vraagt of het juist is, dat juf
frouw Kaspeizer met het werk van getuige
zeer ontevréden is geweest.
Getuige antwoordt, dat het tegendeel het
geval was. Op Dimitrofs vraag waarom zij
dan is weggegaan, antwoordt zij opgewon
den: „Waarom wil je dat weten, brutale
kerel?"
De president vraagt getuige, waarom zij
Zich zoo opwindt. Getuigo antwoordt, dat
Dimitrof haar in zijn kamer heeft willen
aanranden en dat zij daarom dezen dienst
beeft verlaten.
Dimitrof lacht hoonend. Dat Is weer iets
nieuws, zegt hij.
Getuige verklaart verder, dat zij van de
Zustér van de vrouw, die haar als werk
ster bij juffrouw Kaspeizer opvolgde, had
gehoord, dat Dimitrof in de kachel op zijn
kamer papieren verbrandde en op de vraag
van de werkster waarom hij dat deed, ant
woordde hij, dat hij geheime stukken
moest vernietigen.
Dimitrof noemt de verklaringen van ge
tuige grootendeels onjuist. Eberlein, die hij
eens te Moskou had leeren kennen, had hij
te Berlijn nooit gezien.
Als Dimitrof uitroept, dat de verklarin
gen van deze getuige ook weer de bedoe
ling hebben materiaal tegen de beklaag
den te verzamelen, ontneemt de voorzitter
hem het woord.
Torgler verklaart, dat juffrouw Kaspei
zer In betrekking was bij het communisti
sche ürukkersbedrijf de P.E.U.V.A G.
Berlijn, 9 Nov. (V. D.) De rechercheur
Kinast beschrijft dan de autorit, die hij
met Tancf in een auto vun de recherche op
13 Juni door Berlijn heeft gemaakt, om
de verblijfplaatsen van Tanef na te gaan
Als volgende getuige wordt gehoord juf
frouw Roesier. die in den nacht van den
Rijksdagbrand kennis heeft gemaakt met
Dimitrof in den trein van München naar
Berlijn. Zij zag Dimitrof reeds op het
station te München; samen hebben zij eeni-
gen tijd in den gang van den slaapwagen
met elkaar staan praten. Hij had zich
voorgesteld als dr. Hediger en verteld, dat
hij in opdracht van de Italiaansche regee
ring *»en werk over Duitsche cultuur moest
schrijven. Hij had verteld onderzoeker te
Minister Goebbels voor het Gèrechtshof.
zijn en toegang te hebben lot alle bibliothe
ken en archieven in Duitschland. Omtrent
zijn persoonlijke omstandigheden had hij
verteld, dat hij gescheiden van zijn vrouw
leefde.
Getuige Rocssler vertelde verder, dat zij
den volgenden ochtend naast Dimitrof in
den trein zat, tegenover een echtpaar, dat
een krant had waarin een bericht over den
Rijksdagbrand stond. Zij had die krant ter
inzage gevraagd en hem ook aan Dimitrof
gegeven
Op de vraag van den president of Dimi
trof zich in cenig opzicht over den brand
had uitgelaten, antwoordt getuige, dat zij
zich dat niet meer kan herinneren.
Dimitrof vraagt, of zij niet meer weet
dat hij gezegd heeft: „Dat is een provoca
tie."
Getuige Roesler: „Neen, ik herinner mij
slechts dat Dimitrof het hoofd heeft ge
schud. Pas dien avond, toen* ik hem in
Berlijn ontmoette had hij gezegd, dat de
brandstichting niet door communisten kon
zijn begaan."
Dimitrof stelt de getuige nog ccnigc vra
gen en spreekt ironisch over de „klassieke
aanklacht", wat hem een berisping van den
voorzitter bezorgt.
Dan wordt de zitting onderbroken voor
de middagpauze.
Na de middagpauze stelt in het bijzon
der Dinntrof eenige vragen, waarbij hij er
door den voorzitter tenslotte op wordt ge
wezen, dat hij zijn mond meet houden, om
dat wat opgehelderd moest worden, opge
hcldcrd is. Zonder dat hem er naar ge
vraagd wordt, legt Dimitrof opnieuw een
verklaring af, waarbij hem het woord wordt
ontnomen. De behandeling der zaak wordt
vervolgens verdaagd tot Zaterdag.
ENGELSCHE REGEERING IN 'T
HOOGERHUIS GEKRITISEERD
Duitschland verlangt rechtsgelijk:
heid, Frankrijk is bezorgd
roor zijn veiligheid
Een compromis noodzakelijk
Londen, S Nov. (V.D.) Hedenavond
heeft in het Hoogerhuis een debit over de
ontwapeningskwestie plaats gehad. De so
cialist lord Ponsonby deed een scherpen
aanval op de Engelsclic regeering. Het ont-
wapeningswerk is brokken werk. liet is
even onverteerbaar als al het andere, dat
op de ontwapeningsconferentie is geprodu
ceerd. Eén ding is zeker verklaarde hij
met stemverheffing nl. dat de weg, dien
Engeland heeft ingeslagen, verkeerd is.
Daarom moet een ander pad worden betre
den.
Lord Reading (liberaal) steunde de door
Simon in het Lagerhuis afgelegde verkla
ringen. die hem er van overtuigd hadden,
dat de Engelsche regeering haar uiterste
best heeft gedaan voor de zaak van den
vrede en het verhinderen van de herbewa
pening.
Lord Cecil verzette zich tegen de bewe
ringen, dat de Engelsche regecring den oor
log wil. ITet land wil echter nauwkeurig
weten, wat de regeering denkt ie doen.
Lord Arnold, lid van de nationale arbei
derspartij, verklaarde, dat de overwinnen
de mogendheden het verdrag van Versail
les niet zijn nagekomen.
Namens de regeering richtte de minister
van oorlog, lord Hailsham, zich tegen de
socialisten, wien hij verweet, dat zij de ont
wapeningsplannen der regeering uit partij-
overwegingen verdraaiden Ten aanzien van
de voorstellen van den leider der oppositie,
lord Ponsonby, die betoogd had, dat de re
geering te Genèvc moest voorstellen, dat
de bewapeningsstand van Duitschland als
grondslag moest worden genomen, ver
klaarde Hailsham, dat dit wel een heroï
sche geste zcu beteekenen, maar de Engel
sche regeering'wil te Genèvc overeenstem
ming tot stand brengen. Gelooft iemand,
dat Frankrijk heden zou ontwapenen tot
den stand der Duil6che bewapening, wan
neer wij dat zouden eischen? Of gelooft
iemand, dat Japan of de Vereenigdc Staten
in oen dergelijke politiek zouden toeslem-
men De voornaamste moeilijkheid is het
zogken van een compromis tusschen den
Duitschcn cisch tot gelijkgerechtigdheid en
den Franschen tot veiligheid. Het is doel
loos een oplossing der kwestie te willen
zoeken, zoolang de Duitsche verontwaardi
ging over de beweerde minderwaardige be
handeling niet uit den weg is geruimd en
zoolang men Frankrijk niet een gevoel van
veiligheid kan geven.
Spreker verklaarde verder nog, dat het
onmogelijk zou zijn de beide voornaamste
wapenen, die den volgenden oorlog zouden
beslissen, gifgas en vliegtuigen, af te schaf
fen.
Simon en Eden voorlooplg niet
naar Genèvc,
Londen, 8 Nov. (V.D.) Naar verluidt,
hebben sir John Simon en onderstaatsse
cretaris Eden voorloopig hun reis naar
Genèvc uitgesteld".
Nader wordt gemeld, dat Cadogan van
het Foréign Office de Britsche regeering
zal vertegenwoordigen op de zitting \an het
ohtwapeniiigsbureau van -morgeii,* 'omdat
ook do Fransche cn Ilafiaanschc regecrin-
gen niet door ministers zullen zijn verte
genwoordigd. Sir Simoft cn F.dcn zullen
voor noodzakelijke besprekingen de eerste
dagen te Londen blijven, maar de hoop
wordt uitgesproken, dat. de \olgende week
één hunner voor eenigen tijd naar Genèvo
zal vertrekken
Simon zal morgenavond op het jaarlijk
sche diner, dat aangeboden wordt door den
lord-mayor van Londen, een rede houden
in het bijzijn van alle buitenlandsche diplo
matieke vertegenwoordigers.
Parijs, 8 Nov. (V.D.) Het uitstel van
het vertrek /an Simon naar Genève heeft
volgens de Liberté in officiecle kringen te
leurstelling teweeg gebracht. Van welinge
lichte zijde verneemt liet blad, dat men te
Londen en te Parijs vast op een onderhoud
te Parijs had gerekend.
De Genccfsche besprekingen.
Genève, 8 Nov. (V.D.) ITet verluidt, dat
het presidium der ontwapeningsconferentie
zich in de Donderdag beginnende bijeen
komst zal beperken tot zuiver technische
werkzaamheden. ITet oorspronkelijke plan-
Macdonald zal door een kleine technische
commissie worden omgewerkt op de basis
der verschillende wijzigingsvoorstellen-cn
der laatste amendementen.
In conferentiekrihgen bestaat het plan,
indien mogelijk, te streven naar een bijeen
roeping der hoofdcommissie op 4 Decem
ber, waarbij een tekst van het verdrag zou
worden voorgelegd.
Volgens Amerikaansche mededeel ingen
zal de Amerikaansche vertegenwoordiger,
gezant Wilson, een passieve houding aan
nemen en zich beperken tot waarneming.
Wat in 1930 31 voor bewapening
werd uitgegeven.
Berlijn, 8 Nov. (V.D.) Volgens een be
rekening van het instituut voor conjunc-
tuuron lerzoek hebben do staten der we
reld in het jaar 1930,31 rond 18 tot 20 mil
liard mark uitgegeven voor hun bewape
ningen De waarde der goederenproductic
der wereld van 1929 lot 1932 is met de
helft verminderd^ Bi bewapeningsuitgaven
zijn in dien tijd met 7 gestegen. Op het
oogenblik wordt bijna 5% van de waarde
van de internationale goederenproductie
voor bewapeningen uitgegeven. Volgens
schatting waren de uitgaven voor bewape
ning in het afgeloopcn jaar ongeveer 'A
hooger dan in het laatste jaar vóór den oor
log. Aan industrieele en landbouwgoederen
werd echter juist voor evenveel geprodu
ceerd als in 1913. De vijf landen Vereenigde
Staten, sovjet-Rusland, Grocl-Britannië,
Frankrijk en Italië geven alleen ongeveer
55 der totale uitgaven ter wereld voor
landstrijdkrachten uit, 70 voor zeestrijd-
krachten en 80 voor luchtstrijdkrachten.
Het onderhoud tusschen Goering
en MnssoUni.
In politieke kringen te Londen vermoedt
men, blijkens een H.N.-telegram, dat achter
het besluit, om sir John Simon nog niet
naar Genève te laten vertrekken, wellicht
meer verborgen ligt dan het officieele com
muniqué doet veronderstellen en dat de
beslissing wellicht verband houdt met de
onderhandelingen, die te Rome tusschen
Mussolini en Goering hebben plaats gehad.
De Engelsche gezant te Rome zou op de
hoogte zijn gesteld van den inhoud van het
schrijven van Hitler, dat Goering naar
Rome heeft gcbi'acht.
Genève, 8 Nov. (H.N.) In de aankondi
ging, dat sir John Simon en staatssecreta
ris Eden niet naar Genèvo zullen komen,
wordt een bewijs 'gezien, dat tusschen de
betrokken mogendheden nog geen -overeen
stemming is bereikt omtrent de te volgen
methode voor het voortzetten der werk
zaamheden van de ontwapeningsconferen
tie. Terwijl Frankrijk er voor is om de
werkzaamheden voort te zetten en in ieder
geval een plan uit te werken, dat dan ter
aanneming of verwerping aan Duitschland
zal worden voorgelegd, wenscht men van
Engelsche en Italiaansche zijde blijkbaar
een weg open te houden, om Duitschland
een terugkeer tot de conferentie mogelijk te
maken.
Italiaansche aanval op Genève.
Rome, 8 Nov. (V.D.) Naar aanleiding
van Goering's bezoek aan Rome zet Davan-
zati, lid van den fascistischen grooten
raad, in de Tribuna het Italiaansche stand
punt inzake de ontwapening uiteen. De
brief van Hitier, dien Goering persoonlijk
heeft overhandigd aan den duce. is de be
vestiging voor de juistheid der Italiaansche
politiek. Een ontwapen;ng6conventio heeft
slechts waarde, wanneer ook Duitschland
daarin gemengd is. Verder doet hij een fei
len aai^'ifl op Genève. Uitvoerig zet hij uit
een, dat het uittreden van Duitschland uit
den Volkenbond moet worden beschouwd
als een politiek probleem op het terrein der
betrekkingen tusschen Engeland, Frankrijk
Italië en Duitschland, welk probleem loyaal
moet worden geregeld. Zij, die nog vertrou
wen hebben in de voorstellen van de ont
wapeningsconferentie en in den kwijnenden
Volkenbond, moeten zich er van bewust
zijn, dat het uittreden van Duitschland van
beperkt be'ang is, aangezien deze instellin
gen zonder de geringste efficaciteit zijn.
Schrijver wijst in zijn artikel op de bal
kaniseering van Europa en zegt, dat Europa
den wereldzin moet terugvinden, die in de
groeiendén stompzinnigheid van juridische
bevestigingen verloren is gegaan.
Men beschouwt dit artikel als een uiting
van het verlangen van de Italiaansche re
geering om de ontwapening uit Genève te
halen en te brengen op het terrein van het
viermogëndhedenpact.
Goering uit Rome vertrekken.
Rome, S Nov. (V.D.) De Pruisische mi
nister-president Goering is vanmiddag om
12 uur 45 per vliegtuig naar München ver
trokken. Hij werd uitgeleide gedaan door
den onderstaatssecretaris Valle, den Duit-
schen ambassadeur en door tal van andere
persoonlijkheden.
München, 8 Nov. (V.D.) Minister-presi
dent Goering, de leider der S. A. in 1923, is
Woensdagmiddag om kwart over vier ge
land op het vliegveld 0berwie6enfeld bij
München. In zijn gezelschap bevond zich
staatssecretaris Koerner. Goering begat zich
direct naar het Bruine Huis. waar hij met
Hitier een langdurige bespreking heeft ge
had.
Gewijzigde tekst van het Engel.
sche plan.
Londen, 9 Nov. (V.D.) Het tekstontwerp
van het Engelsche ontwapeningsplan is,
naar de Times meldt, aan een herziening
onderworpen, overeenkomstig het besluit
van het bureau, dat het nieuwe ontwerp
zal worden voorzien van de verschillende
wijzigingen, die tot nog toe voorloopig zijn
goedgekeurd. De wijzigingen zijn thans ta
melijk volledig aangebracht, zoodat de ge
wijzigde tekst ter kennis aan de mogend
heden 'gebracht kan worden.
W a's h i ng to n, 8 Nov. (V.D.) Roosevelt
heeft medegedeeld, dat een administratie
van openbare werken zal worden ingesteld
met een crediet van 400 millioen dollar ter
vermindering van de werkloosheid. Ver
wacht wordt, dat langs dezen weg vier mil
lioen arbeiders, die thans afhankelijk zijn
van ondersteuning, aan het werk kunnen
worden gezet. Het plan bestaat om volgens
een ontworpen schema tegen 16 November
twee millioen wcrkloozen aan het werk te
hebben cn nog twee millioen tegen 15 De
cembei.f
Tokio, 8 Nov. (V.D.) Naar een agent
schap meldt, heeft in het district Ehino een
buitengewoon hevige taifoen gewoed, waar
door talrijke visschersschepen werden ver
rast. De taifoen kwam des nachts zoo 6nel
opzetten, dat slechts een klein deel der boo
ten zich in veilige haven kon brengen. On
ge veer 2500 visschers zijn in den storm op
zee gebleven.
SPORT VLIEGTUIG NEERGESTORT.
Twee dooden
Berlijn, 9 November (V.D.). .Bij het
vliegveld van Wurzberg is hedenmiddag om
half vier het sportvliegtuig D 12Ï3 neerge
stort. De beide inzittenden waren op slag
dood Het ongeluk is waarschijnlijk toe te
schrijven aan een verkeerde manoeuvre.
kosteloos onderzoek op ons gepat. May
i .nniriM Mpp^!p. moderne
KOSieiOOï onucrwse 3-1J
voelspiegel apparaat. Mees'e modern®
PEDICURE cn MA. SAGE inrichting.
ZATERDAG 11 NOVEMBER,
Huizen, 1875 M,
K. R. O.
8.00—9.15 Morgenconcert.
10.0011.30 Gramofoonmuziek.
11-3012.00 Godsdienstig Halfuurtje door
Pastoor Perquin O.P.
12.15—2.00 Lunchconcert door het Sextet o.
l.v. Piet Lustenhouwer. Van 1.001.20: Gra
mofoonmuziek
2.00—2.30 Halfuurtje voor de Rijpere
Jeugd.
2.304.00 Kinderuurtje, verzorgd door Me
vrouw Sophie Nuwcnhuys van der Rijst en
Mevrouw Corrie Marres van der Ven.
4.15—4.30 Gramofoonmuziek.
5.15—5.30 Sportpraatje door S. P. J. Bor
sten.
5.30—6.20 Het Orkest o.l.v. Marinus van 'i
Woud.
C.20—6.45 Journalistiek Weekoverzicht door
Paul de Waart.
6.45—7.00 Het Orkest o.l.v. Marinus van T
Woud.
7.15—7.35 Katholieke Radio Volks-Universi-
teit. Voordracht door Jacq. Royaards-Sand-
berg.
7.35—7.45 Gramofoonmuziek.
7.45—8.00 R. K .F.-Kwartiertje.
8.008.30 Het Orkest o.l.v. Marinus van T
Woud.
8.35—9.00 Gramofoonmuziek.
9.00—9.20 Willy Derby.
9.20—9.50 De K.R.O.-boys o.l.v. Piet Lusten
houwer spelen Genre- en Schlagermuzlek.
9.5010.05 Microfoon vertelsel door Jan
Nieuwenhuis.
10.05—10.30 De K.R.O.-boys o.l.v. Piet Lus
tenhouwer.
10.35—10.55 Willy Derby.
10.55—11.20 De K.R.O.-boys o.l.v Piet Lus
tenhouwer.
11.20—11.40 Gramofoonmuziek.
11.40—12.00 De K.R.O.-boys o.lv. Piet Lus
tenhouwer.
Hilversum, 296,1 M,
V. A. R. A.
S.01 Gramofoonmuziek.
V. P. R. O.
10.00 Morgenwijding.
V. A. R. A.
10.15 Uitzending voor de arbeiders in de
continubedrijven. De Notenkrakers o.l.v. Daaf
Wins.
12.01 Het Ivlein-orkest o.l.v. Hugo de Groot
2.15 Platen dezer maand (Gramofoonmu
ziek).
2.50 Dr. G. Horreüs de Ilaas spreekt voor
het Onthouders-Radio-Comité over het boek
„Midden in de wereld".
3.10 Amstcrdamsche orkestvcreeniging oJ.
v. Frans van Diepenbeek.
5.50 Letterkundig overzicht door A. M. de
Jong. Fontamara, I. Silone.
6.12 Volksliederen door „De Wielewaal",
zanggroep der Amstcrdamsche A.J.C o.l.v.
Piet Tiggers.
6.40 Voor het Platteland. K. Singer spreekt
over: „Dc toestand in de tuinbouwstreken",
7.10 The Singing Sinners.
7.40 Fré Hut. lid der Vereenigingsraad der
Y.A.R.Aspreekt.
8.00 Uitzending vanuit het N.V.-huis -te
Utrecht met medewerking van: liet orkest
o.l.v. Hugo de Groot. Joh. Lammen, bas. Rei-
nicr Bresser, cello.
9.00 De Internationale zwemwedstrijden in
de Zweminrichting Ileiligeweg, Amsterdam.
Georganiseerd door do Amsterdamsche
Zwcmclub. Voorbeschouwing, reportage en
nabetrachting van dc 100 M. vrije slag intern,
dames cn heeren door ,T. H. Teeseüng, secre
taris en wedstrijdconsul voor dc kring Am
sterdam van den Nederlandschen Zwem
band, cn J. H. Bannenberg, oud-secretaris
Technische Commissie der Amsterdamsche
Zwcmclub.
9.20 Orgelspel door Joh. Jong.
9.30 Onzo Radoi-vrouwenweck (1218
Nov. '33).
9.32 Orgelspel door Joh. Jong.
9.40 De Internationale zwemwedstrijden
in de Zweminrichting Heiligeweg, Amster
dam.
10.00 Uitzending vanuit het N.V.-huis te
Ut'rcch*, Tnct medewerking van: De Filere-
fluiters o.l.v. Jan van der Horst Gaby Ehr-
bardt, zang. Alb. do Booy, zang.
11.00 De-internationale zwemwedstrijden in
de zweminrichting Heiligeweg. Amsterdam.
Nabetrachting door J. H. Teeseüng en J» H.
Bannenberg.
11.10 Gramofoomuzielc. in
