Ruime keuze Avond japonnen 5
DË EËMLANDEU
ER WORDT „DUITSCH RECHT" GESPROKEN
G.BPOyWEIf
4000 EXEMPLAREN
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
L J. LUVOX ZOON
Firma DUIM BURGER
Dinsdag 14 November 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32e Jaargang No. 117
NATIONAAL BELANG GAAT
BOVEN ALLES
I li
Succes
Tuin
„Herse Weide" voor Uw planten
Wat zy in haar branche offreert
Wordt vakkundig en toch billijk
En als 't best gegarandeerd.
TAXI
TAXI
TELEFOON
1210 1211
NIEUWE KABINETSCRISIS
IN FRANKRIJK?
Directe onderhandelingen
met Duitschland?
TAXI TAX!
1093 Te!. 1830
GARAGE N10. BO'tfEE
KAMP 41
4 uur 38 min.
BRAND melde MEN AAN
DE telefoniste
AMERSFÜORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS f' 3 <*a«°dtn v°°> Amsrjfoort 2.10. per maand I 0.75. per
Wtelt (mei gratie veriekering legen ongelukken) f 0.17*/»
Binnenland franco per poat per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummera f 0.0J.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 5»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met lobegrlp van een bewijsnumm«f
1 elke regel meer f0.25. Liefdadighelda-advertentiëa voord#
helft van den prijs. Kleine AdvertentlSn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.—. Bewijsnummer extra I 0.05
HET PROCES.-VAN DER LUBBE
De opzienbarende redevoeringen van
de ministers Goering en
Goebbels
Politieke propagandaspee:hes
(Bijzondere correspondentie).
- Berlijn, 11 November
Dezelfde vraag wordt mij de laatste
dagen door allerlei kennissen gesteld: „Hoe
lang kan dat proces nu nog duren en
wat zal het vermoedelijk resultaat zijn?"
Ik stel nic zoo voor, dat ook de Neder
landsche lezer mij die vraag stelt.
En het antwoord?
Ja ben ik dan een helderziende Een
lezer in de toekomst?
Ik wéét het niet. En ik neem aan, dat
zelfs de president van den senaat het niet
weet. Ik kan er slechts een gooi naar
doen.
In de eerste plaats dan: hoe lang zal
het nog duren?
Nemen wc voórloópig aan: lot half
December.
We zitten op het oogenblik bijna in de
laatste phase van het getuigenverhoor. Dio
zal zich met het eigenlijke politieke
verhoor bezig houden. Dat kan vrij lang
duren en het zal er vermoedelijk nog al
opgewonden bij toegaan. Ileel duidelijk bc
grensd is deze phase niet. Men is er al
eens op vooruiigeloopen. De verhooren van
ministers Goring en Gobbels behoorden lot
deze afdeeiing. De ministers schikken zich
echter niet naar den Hoogen Senaat, maai
omgekeerd. De twee getuigenissen voor den
hoogstcn aardschon rechter (in Duitsch
land) moesten geplaatst worden vóór den
twaalfden November, den dag dc*r vekle
zingen. En wel zoo tijdig, dat ze nog tot in
alle lagen van de bevolking konden door
dringen. De rechter had zich daarnaar te
schokken. En deed dat ook!
Zooicts is voor den Nedcrlaildschen
staalt bui-per allicht wat vreemd. Voor
ons, te midden van Hitler's staatsburgers
ANonend, ligt daar niets zonderlings in. Wc
hadden niets anders verwacht. ITier wordt
tegenwoordig „Duitsch recht" gesproken.
Dat is iets anders dan „Romcinsch recht"
of „Nederlandsch recht". „Duitsch recht"
komt in het kort hierop neer, dot van den
rechter geëischt wordt, dat het nationale
belang boven alles gaat. Moeilijk, zich
daarin te denken, als men geen nationalis
tisch Duitscher j> of deze mentaliteit uit
overtuiging of opportunisme heeft overge
nomen.
Voor deze hooge Duitsclie rechters was
het vanzelfsprekend, dat zij twee rijksmi
nisters gelegenheid gaven hun redevocrin
gen in de gerechtszaal, dio minder getui
genissen in dit proces dan wel politieke
propagandaspeeches waren, af te steken op
«ogenblikken, die der regeering gunstig
leken. Dat is immers een hoog nationaal
belangEn nu we het toch over dit op
treden der twee rijksministers hebben,
moge geconstateerd worden, dat nog een
ander verschijnsel voor ons. Nederlanders
vreemd was, n.l. de houding van de rech
ters, de openbare aanklager, de verdedi
gers en de getuigen-ministers. Een hou
ding, die in do meeste andere staten een
voudig ondenkbaar ware.
Wij zijn er aan gewoon een rechter als
een ontastbaar iets, als een instantie hoog
boven alle nardsche gewichtigheid to be
schouwen. Boven de rechters immers
hangt het crucifix, zweeft ook, zoo noodig
onzichtbaar, de gestalte van Vrouwe
Justitia, de oogen geblinddoekt, in de op
geheven rechterhand de weegschaal.
Dat is hier, in Duitschland, tegenwoor
dig een beetje anders.
Dat wil zeggen: de rechters doen na
tuurlijk hun uiterste best orn objectief tc
blijven. Maar het maakt den indruk, alsot
ze zich in dezen dictatorischen staat niet
meer zoo vrij voelen. Een minister uit het
kabinet-Hitlcr, het college der almachtige
dictatoren, is voor lien blijkbaar zoo al
thans was de indruk van dc meeste b u i-
tenlandsche waarnemers in de zaal
geen doodgewone getuige meer. In de eer
ste plaats moet zulk een minister met
handschoentjes aangepakt worden. Hij ver
schijnt op liet oogenblik, waarop hij ver
schijnen wil cn laat dcsgevvcnscht de hooge
rechters wachten. Duurt dat wachten wat
lang en voelt zich de senaat daardoor in
een ietwat pijnlijke positie, dan begint men
voorloopig met iets anders, dat echter
oogenblikkelijk afgebroken wordt als de
Hooge Getuige verschijnt Voor de Hoogc
Verschijning staat alles op de senaat uit
gezonderd cn brengt den „Duitschen
groet". Do rechters vinden daarin niets
bijzonders cn men zou wel eens de proef
willen nemen, wat zc zcuden zeggen, in
dien men bij afspraak ook eens in diepen
eerbied opstond voor een getuige, die niet
minister maar eerbaar putjesschepper is.
De Hooge Getuigen maken den rechters
standjes, „dat dit proces zoo lang duurt",
ze commandeeren, ze bulderen dc beklaag
den toe als onderofficieren het met hun
recruten op de binnenplaats van de ka
zerne plegen te doen. Dan zegt de recht
bank hoogstens: „Ja, beklaagde, dat heb
je aan jezelf tc danken! Waarom maak je
meneer den minister ook zóó boos!"
Dat is alles voor ons buitenlanders,
nieuw en eigenaardig.
We moeten er nog aan wennen.
Hier vindt men het volkomen in den
haak.
Ook, als hooge rechters in houding en
gelaatsuitdrukking hun eerbiedige bewon
dering voor deze Hooge Getuigen den volke
openlijk toonen en daarmee, in onze neu
trale oogen, al vast op hun stem in het
vonnis vooruitloopen. Duitsch recht. Eerst
het nationaal, dan het persoonlijk belang.
Eerst de natie, dan eventueel het recht
van den beklaagde.
Gelijk gezegd: het is nieuw en eigenaar
dig.
Zitten we straks midden in het politieko
deel \an dit profes, dan zullen wc op zulke
verschijnselen nog wel eens moeten terug
komen. Zoolang liet om finesses op zuiver
strafrechtelijk gebied ging, maakten de
heeren rechters nog in hoofdzaak den in
druk, boven dc dingen te staan en het
recht, gelijk w ij het opvatten, zijn loop te
willen laten. Zuodra het om de hooge poli
tiek gaat. begint de indruk zich te wijzi
gen. Ja, niet zelden ziet het er naar uit,
alsof de rechters (en niet alleen do aan
klagers) zich van harte er in verheugen,
als het hun gelukt schijnt hun politieke
tegenstanders op dc bank der beklaagden
die overigens geen sympathie vermogen
te wekken, wat hun houding als menschcn
en politici betreft, maar die toch het recht
hebben objectiviteit bij hun rechters tc ver
langen niet een of ander antwoord of
met een reeks strikvragen vastgezet tc
hebben.
Het ligt cr zoo nu cn dan wat dik op,
dat men een resultaat hoopt te bereiken,
dat voor het marxisme in 't algemejen zoo
compromitteerend mogelijk is. Vooral sinds
minister Goring in bijna naïeve openhar
tigheid gezegd heeft: „Hoe ook dit proces
moge afloopen, ik zal er voor zorgen, dat
de schuldigen gevonden en gestraft wor
den'. En tot den Bulgaar Dimitrof in het
bijzonder: „Jij verdient in elk geval de
strop, schurk!" Wat o. i. aan duidelijkheid
niets te wcnschen liet.
Ja, hoelang kan dit proces nog duren?
Te wachten staat ons het zuiver-politieke
deel, dat zich wellicht nog in Berlijn zal
afspelen. En dat nog wel een goede week
duren kan Dan verhuizen we weer naar
Leipzig. Daar volgen dc requisitors, de
pleidooien, re- en dupliek, het vonnis cn de
laatste verklaringen der veroordeelden. Dc
procureur-generaal zal, zeker lang en uit
voerig, op de groote politieke lijnen ingaan,
zijn helper op de meer strafrechtelijke
détails. Beide redevoeringen zullen eenige
dagen in beslag nemen. Ze zullen dan voor
de Bulgaren cn wellicht ook voor v. d
Lubbe tweemaal vertaald moeten worden.
Dan volgen drie verdedigers, de officiccle
advocaat van Torgler cn de twee toege-
oegdc advocaten van v. d. Lubbe en de
drie Bulgaren. V. <1. Lubbe en Dimitrof
staan nog altijd op het standpunt, dat ze
zichzelf verdedigen. Dus zullen zij, wat zij
te zeggen hebben, naar voren brengen na
de zeker zeer uitvoerige pleidooien van dc
drie advocaten en na de vertalingen. V. d.
>ubbe's tactiek bestaat nog altijd uit zwij
gen. Hij zal ook wel geen verdedigende
ede houden. Dimitrof daarentegen zal ons
op een pleidooi van uren vergasten. En wie
weet, spreken ook Popof en Tanef nog in
t Bulgaarsch.
Dan volgen, gelijk gezegd, de re- en du
plieken en die kunnen onder omstandighe
den ook nog uitvoerig zijn.
Dan eindelijk zal een pauze noodig zijn
om dc rechters in slaat tc stellen hun von
nis te formuleeren. En na dat vonnis heb
ben de beklaagden nog gelegenheid een
laatste woord te spreken.
Theoretisch is denkbaar, dat v. d. Lubbe
dan eensklaps de wereld verrast met de
mededeeling, dat hij helpers had en die
noemen wil.
In dat geval... begint het geweldige
proces van voren af!
Themis en de brand In den
Rijksdag.
^Tlrn
IN DEN
NU DE WINTER IN AANTOCHT IS.
Op dc meeste plaatsen heelt de vorst een
einde gemaakt aan den bloei van Dahlia en
andere voor vorst gevoelige planten. De
Dahlia's worden nu gerooid waarbij we de
stengels op een hand breedte boven/ den
grond afsnijden. Aan de stengelslompen
wordt hel etiquet bevestigd. Voordat we de
knollen opbergen, trachten we ze eerst goed
droog te krijgen. Het beste drogen ze onder
een afdak waar de wind onder door kan
waaien. Zorg echter dat ze 's nachts niet
kunnen bevriezen. We kunnen de knollen
overwinteren op elke vorstvrije, niet te
v/arme of te droge plaats. Wie veel knollen
heeft kan ze zeer goed opkuilen. Op droge
gronden kan men in den grond, en op voch
tige gronden op den grond werken. In geen
geval mogen de knollen in het grondwater
hggen. Op den bodem langs de zijkanten en
over de knollen leggen we een dun laagje
stroo of riet. Het geheel wordt afgedekt
met een la^g aarde, ter dikte van ongeveer
40 c M, Bij zeer strenge vorst mogen we
niet vergelen deze aardlaag nog te ver
dikken of een laag ruigte bijv., blad, stroo,
lange mest of iets anders aan te brengen.
We rooien nu ook de knollen van Canna
indica, Knolbegonia's, Tigrida, Ranonkels
e.a. Al deze soorten leggen we op een
vorstvrije plaats te drogen. Nadat ze vol
doende gedroogd rijn en de aarde en fijne
wortels er gemakkelijk afgaan, bewaren
we ze het best in droog zand of droge turf
molm. Deze wijze van bewaren voorkomt te
sterk indrogen. Wie thans nog pol- cn kruip-
planten buiten heeft staan, die niet tegen
strenge vorst bestand zijn, moet niet langer
wachten, maar deze opbergen. Dracena, kuip
Hortensia, Fuchsia in pot en ook Geraniums
in pot verdragen wel een lichte nachtvorst
maar moeten na zoo'n waarschuwing ook
v/orden beveiligd. Niet winterharde vaste
planten moeten in deze maand worden ge
dekt. Van pamp.Tsgras of Gynerium argen
tum binden we de bladeren samen, waarna
we den vost dekken met een laag turfmolm
ter dikte van 3040 c.M. Over Montbretia,
volle gronds-Fuchsia, Bocconia cordata, Kni-
pbofia of vuurpijlen, Anemone japonica,
Romneva Coulteri of Calif, boompapaver
brengen we eveneens e:n !aag turfmolm aan,
welke niet zoo dik behoeft te z jn. Met plan
ten en verplanten van verschillende gswas-
sen moeten we nu voortgang maken, want
de winter staat voor <1^ deur.
KRlliSKAMP 10IR AMERSFOORT
Uit De Maasbode:
tc getuigen, dan wordt dit getuigenis in
een deel der (Duitsche) pers als van ver
pletterende overtuigingskracht afgeschil
derd en mist luid hoerageroep begroi 1
Maar voor de getuigen a décharge blijft
geen plaats meer in dc krant over.
Gisteren spraken zeven getuigen ten
voordcele van dc Bulgaren en deze hebben
in nationaal-socialistische organen juist
anderhalvcn regel ruimte gekregen. Ook
door dc pers dus wordt een enorme druk
op het hof uitgeoefend, een druk, die tel
kens ook in de rechtzaal waarneembaar is.
Want zoo diep is de eerbied voor dit hooge
collegge al gezonken, dat het aanwezige
publiek door applaus cn door bravo-roepen
bet hof als het ware in liet gezicht slingert,
hoe het denkt cn wat het verlangt.
Ook tegen deze demonstratie heeft dc
president zich niet weten te verdedigen.
Van het parket kan nog veel erger gezegd
worden. De procureur-generaal doet als
een kruidje-ro er-me niet, wanneer iemand
voor de vierschaar staat, die hem aandurft.
Maar toen de heeren Goering en de Goeb
bels hem de hem toevertrouwde taak uit
handen rukten, dc akte van beschuldiging
achteloos terzijde wierpen en er een nieu
we voor in de plaats schoven, wist geen
der twee procureurs-generaal een woord
van protest maar tc lispelen.
En onder deze onverdragclijke pressie
staat ook de verdediging. Gisteren heeft
minister Goebbels bijna drie uur lang de
cene beschuldiging na dc andere aan het
adres van Torgler op elkander gestapeld.
Maar toen de verdediger de gelegenheid
voor een wederwoord kreeg, bleef mr. Sack
roerloos zitten.
Torgler en Dimitrof hebben toen gepoogd
een lans ten faveure van hun hals te bre
ken, maar in stede dat hun ten minste vrije
teugel werd gelaten, werden zij op velerlei
wijzen door den persident belemmerd en
ingeperkt.
Van dezen hoek uit beschouwd, begint
het bijwonen van dit proces van dag tot
Deze G persoons auto's met tusschenrult
worden geregsld gekeurd cn staan onder
toezicht van onze gemeente en politie. Rijdt
veilig voor minimam 40 cent per rit.
oordeelen, wanneer liet vonnis geveld is.
Maar over den druk, die er op wordt uit
geoefend, is men nu reeds al te wel geïn
formeerd en deze druk dreigt op do ver
nietiging uit tc loopen van het grootste
pronkstuk der Duitsche beschaving, de
vernietiging van het gezegde des mole
naars van Sanssouci.
Wanneer men een verdacht individu kan dag meer het karakter eener marteling te
inden, dat bereid is tegen dc beklaagden krijgen. Over het hof zal men eerst kunnen
Tusschen de ministers zouden
ernstige meeningsverschiU
len bestaan
Par ij s, 11 Nov. (V. D.) Naar aanleiding
van verschillende besprekingen van minis
ter-president Sarraut met dc ministers deed
gisteren liet gerucht dc ronde, dat in de re
geering ernstige mceniiigsverschillen zijn
ontstaan, dio gemakkelijk tot een kabinets
crisis zouden kunnen leiden. Hoewel deze
crisisberichten sterk overdreven schijnen te
zijn, schijnt bet wel vast tc staan, dat de
verschillende ministers vrij 6terk met el
kaar van meaning verschillen over diverse
aan te bremzen bezuinigingen op de begroo
ting
Het uitstel van dc kabinetzitting zou zijn
geschied oni de verschillende ministers in
de gelegenheid to 6tellen, verschillende
financieele kwesties opnieuw te onderzoe
ken. Het Journal verklaart daarentegen,
dat do ware oorzaak van het uitstel moet
worden gezocht op het gebied der buitcn-
land6cho politiek.
De ministers zouden zich volgens het
blad nogmaals uitvoerig willen bezighou
den met den door de volksstemming, in
Duitschland ontstanen toestand, alvorens
hedenmorgen hun houding in dc Kamer
vast te stellen. Het blad meent te weten, dat
de Fransche rogcering vast besloten is zijn
tegenwoordig standpunt van Frankrijk,
zooals het in de regeeringsverklaring van
Sarraut tot uiting is gekomen, tc handha
ven. Niettemin schijnt zoowel Sarraut als
Boncour niet ongenegen tot directe onder
handelingen met Duitschland. Ook in de
pers nemen de stemmen, die voorstanders
van directe onderhandelingen zijn, toe.
Dc voorzitter van de senaatscommissie
voor buitenlandschc zaken Henri Bércnger
heeft een artikel gepubliceerd, waarin hij
zich uitspreekt tegen directe onderhande
lingen. Hij schrijft o.a.:
liet Duitsche voorstel om ..onder vier
oogen met Frankrijk te spreken is beleedi
gend voor het Fransche volk, vooral wan
neer men weet, van welke voorwaarden
deze voorstellen vergezeld gingen. Men
moet zich afvragen of Duitschland zich
misschien verbeeldt, dat Frankrijk zijn ver
stand heeft verloren en elk vermogen tot
oordeelen mist. Van Fransche zijde bcdanke
men voor zulke voorstellen, die hierin be
staan, dat men Duitschland zijn volle vrij
heid van handelen zou moeten laten om
naar goeddunken te bewapenen, waartegen
over Duitschland rust en vrede aan den
Rijn belooft, afgezien van liet Saargebicd.
Frankrijk is geen land, dat zijn vrienden en
verplichtingen voor een bedriegelijkc
laffe veiligheid verraadt. liet wenscht ze
ker den vrede, echter geen vrede, die slee.its
een val voor een nieuwen inval beteekent.
Er zijn onderteckcndc verdragen, gesloten
pacten en wedcrzijdsche overeenkomsten en
Frankrijk zal aan deze verplichtingen
trouw blijven en geen land uitleveren dat
vertrouwen in Frankrijk heeft gehad.
IDIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJ KSCHË
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Het proces inzake den rijksdagbrand.
(Tweede Blad, pag. 1 en
Eerste Blad, pag. 1).
Nog geen erkenning der sovjet-unie door
dc Verecnigde Staten.
(Tweede Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Onder Zwollerkerspel reed een auto te
water. Een doodp.
(Tweede Blad, pag. 2
Dc regeering en bet omroepvraagstuk.
(Tweede Blad, pag. 2).
De minister van Justitie kondigt ver-!
schillende wetsontwerpen aan.
(Tweede Blad, pag. 3).
Bezuiniging bij Justitie.
(Tweede Blad, pag. 3).
UIT DEN OMTREK.
Te Zeist Ls door een dronken chauffeur
een jongen doodgereden.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Zilveren jubileum van Mej. W. Buikema
bij „Kinderzorg."
(Eerste Blad, pag. 3.)
Vertooning van de film Fakkelgang.
(Eerste Blad, pag. 3).
ook 's nachts geopend
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Medegedeeld door het K. N. M. I. Ie
De Bilt.
Hoogste barpmeterstand 768.6 te Hapa-
randa
Laagste barometerstand 742.5 to Reykja
vik.
Zwakke, later wellicht toenemende Zui
delijke tot Oostelijke wind, nevelig tot half
of zwaar bewolkt, weinig of geen regen#
Aanvankelijk iets kouder.
Kans op nevelig weer met lang
zaam dalende temperatuur.
De hooge drukking bleef over Scandinavië
flink toenemen en ook in midden-Europa
steog der barometer langzaam. De uitlooper
van dc depressie bij IJsland, die gisteren
regen bracht over de Britscho eilanden,
drong niet verder dan het Kanaal en de
Noordzee door en verliest thans zijn betce-
kenis door het naderen van een nieuwe bij
Ierland, die zicji meer naar het Zuid-Oosten
schijnt tc bewegen. Op de Britsche eilanden
is het weer tijdelijk opgeklaard, evenzoo in
Westelijk Frankrijk, terwijl midden-Frank
rijk en Duitschland bij zeer zwakken wind
veel mist melden. In Oost-Duitschland valt
lichte sneeuw, bij temperatuur om hot
vriespunt. In Scandinavië is dc vorst wei
nig veranderd, maar begint de lucht op te
klaren en is toenemende vorst te wachten.
Voor onze omgeving is bij zwakken, naar
het Oosten loopenden wind nevelig weer
niet langzaam dalende temperatuur to
wachten.
RIJDT VEILIG!
Niet schuins, maar steeds loodrecht
Een rijweg oversteken,
Nadat ge eerst geducht
De straat hebt afgekeken!
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
HET STOFFENHUIS
MANTELSTOFFEN
Effen Wollen Stoffen,
3UITEN en STREPEN,
FLUWEELEN
PLUCHE en ASTRAKAN
AVONDSTOFFEN