VONK het om zjjn
K. DIKKESCHEY
DAMESKAPPER
TOONEEL- EN FILMDIALOOG
De film stelt geheel andere eischen
dan het tooneel; zij verlangt een
veel spaarzamer gebruik van het
woord
Mimiek, de grondsteen van het filmspel
NEVELMAAND
Nieuwe Uitgavee
SCHRIJFMACHINES.
Fa. H. ELZENAAR
LETTERBANKET en
BORSTPLAAT
J. VONK
Koek- en Banketwinkel
W. VONK
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
4711 BOLDOOT
Cheramy Coty
H. v. Vr.N DENSTRAAT 20
Drogisterij „De Aspirin"
Vicks Vaporub
FILMRUBRIEK
R. A. Stcmmle, de schrij
ver van het draaiboek voor
de film „Reifendo Jugend",
als tooneelstuk bekend in
Nederland als „Eind-exa-
men", uit zich als volgt over
liet probleem van het film-
manuscript:
Slechts met afschuw kan
men nu aan het begin van
dc geluidsfilm terugdenken
Do misverstanden waren
legio. Volwassen kinderen
stortten zich op het nieuwe
instrument van vermaak.
Hoe gelukkig waren ze,
wanneer een bord brak,
wanneer een claxon op het
juiste oogenblik en werke
lijk tooterde, wanneer deu
ren dichtgeslagen werden,
zoodat zelfs in de zaal dc
kalk van het plafond viel.
Dit phonetisch gesol dreigde HET Ei^iJEXAMfhtf!
dool op zichzelf te worden,Ean scène uit de Carl Froelich-film „Ontwakende jeugd",
een tyrannie zonder eenigen
zin. Doch hoe uitbundiger men met het
geluid omging, des te minder bekommerde
men zich om het gesproken woord. Daar
voor had men immers het groote voorbeeld
van het tooneel. Dus trembleerden de teno
ren er maar op los. dat de olie van het
doek liep. dus declameerden do acteurs ge
articuleerd voor de geluidsfilmmicro, zoo
dat de wanden trilden. Men imiteerde
slaafs het theater en vergat, dat de film
kunst, niettegenstaande hot geluid en het
gesproken woord er aan toe waren te voe
gen. toch in den grond aan haar oorspron
kelijke wetten gebonden was.
Er werden honderden meters oindclooze
dialoog gevoerd. Ieder woord was een
triomf der onnatuurlijkheid, iedere zin een
topprestatie van onvrijwillige komiekheid,
Do. film dreigde tot een „geconserveerd
theater" gedegradeerd te worden. De
aestheten der film. de enthousiasten van
de stomme film meendon. dat het laatste
uur van de filmontwikkeling geslagen had.
Doch de ontwikkeling ging sneller dan het
pessimisme van de bezorgde filmvrienden
deed verwachten. De regisseurs bemerkten
spoedig, dat de geluidsfilm meer met het
dagelijksche leven moest overeenstemmen.
Renó Clair was de eerste filmregisseur, die
tot het inzicht kwam. dat, precies als in
het leven, niet ieder woord, niet iedere zin
tot het einde moest worden gesproken en
dat bet geluid niet de voornaamste rol
moest spelen. René Clair was ook de eerste,
dio de leer van groote schilders in practijk
bracht, dat namelijk dikwijls de kunst in
het weglaten bestond. Men word spaarza
mor. geconcentreerder, on dus werden d<
effecten sterker.
De Uraaiboekschrijvers nu. dat moet men
zeggen, volgden de geluidstechnici niet op
den voet Zij vorwisselden dikwijls genoeg
de techniek van het tooneelstuk met de
dynamiek van de film. Steeds weer poogden
•/ij de uitgebreidheid van den tooneeldia-
loog in de film to brengen. Zij vergaten, dat
hot tooneelstuk op den dialoog gebaseerd
is. terwijl de dialoog bij de geluidsfilm tot
het geheel behoort. De schrijver van het
draaiboek moot zich namelijk concentree-
reh en tempo in hot stuk trachten te hou
den. Heeft de schrljvor van een tooneel
stuk tijd om de dramatische effecten voor
ALBERT LIEVEN,
één der spelen in „Eindexamen",
tc bereiden, de draaibockschrijvcr moet zoo
spaarzaam mogelijk in do inleiding zijn.
Do consequentie is voor mij eenvoudig
genoeg. Stelt men mij voor, een tooneelstuk
voor de geluidsfilm om te zetten, dan ga
ik het stuk zien of lozen, probeer dan den
inhoud cn do geestige tendenz te vatten,
leg het dan weg cn schrijf een filmboek,
dat zich onder geen voorwaarde precies
aan het tooneelstuk houdt. Men zou daar
mee den auteur meestal geen slechteren
dienst kunnen bewijzen. Het tooneel mag
nog 200 goed en geconcentreerd zijn, dc
film verlangt nog spaarzamer, nog drama
tisch exacter gebruik van het woord. In
pen filmdrama moet elke dialoog „zitten"
en met uiterste spaarzaamheid en logica
ingezet worden. Anders gaat de actie ver
loren.
Daarom hebben die tooneelschrljvers, die
over do draaiboekschrijvers, klagen, omdat
zij hen niet slaafs volgen, ongelijk. Film.
theater, elke kunstsoort heeft haar eigen
wetten. Ze vermengen beleekent de kunst
soort verwateren en banalisceren. Thema's
zijn te gebruiken. Maar stijl of zelfs kunst
wetten kan men niet van het tooneel naar
het witte doek verplaatsen.
„ONTWAKENDE JEUGD".
De vrouwelijke hoofdrollen in deze film
spelen (van links naar rechts): Hertha
Tlele, Sabine Peters, Mariaiulse Claudius.
HET BELANG VAN DE MIMIEK.
Een gesprek met Lionel
Barrymore.
Wij zaton in do kleedkamer van Lionel
Barrymoro, een eigenaardig zolderkamertje
boven een van do studio's van Metro Gold-
wyn Mayer, dat een sterk contrast vormt
met do luxueuse kleedkamers van de an
dere artisten. Iiior teekent, schildert en
etst do oudste der Barrymorc's of hij
spoelt piano cn bereidt do vertolkingen
van karakters voor. Wij spraken over film
spel en wij vroegen hem: „Wat is het
voornaamste element dat bijdraagt tot
film9UCccs?M
Zonder een moment te aarzelen ant
woordde hij: „Dit kan in één woord gezegd
worden: Mimiek".
Wij vroegen hem hierover een nadere
uiteenzetting to geven en er was slechts
weinig aansporing voor noodig om hom aan
het praten te krijgen over oen onderwerp,
dat hem zoo na aan het hart ligt.
„Ik ben overtuigd," zei hij, „dat een bui
tenstaander zelfs zelden er over nadenkt
hoe belangrijk do gelaatsuitdrukking cn dc
gehoelo houding van een karakterspeler in
de film is. Zelfs vele acteurs vergeten dit.
Met mimiek, in den meest uitgebrcidcn zin
van het woord, bedoel ik de kunst om
een gedachte uit te drukken door de reac
tie van het gelaat of het lichaam zonder
dat cr een woord gesproken wordt. Een
enkele handbeweging kan heel vaak wel
sprekender zijn dan do belangrijkste dia
loog en een beweging van dc schouders
kan veel moer uitdrukken dan woorden cn
bovendien is hot ook meer natuurlijk.
„Om maar een enkel voorbeeld te noe
men nemen wij een geval, dat een acteur
een stuk chocolade krijgt, de regisseur
vraagt hem hierin te bijten en dan te zeg
gen of tc doen wat hij als een natuurlijke
reactie beschouwt. Ilij bijt, ontdekt, dat de
chocolade niet zoet is zooals hij verwacht,
maar een tablet, zooals wel eens gebruikt
wordt voor het maken van pudding of
chocolademelk. Zeer waarschïinun< 7*1 de
LIONEL BARRYMORE,
als de monnik Raspoetin in de nieuwe
film „Raspoetin en de keizerin".
acteur dan zeggen: „Wat is dat voor een
mop, het is niet te eten." Maar stellen
wij nu den kleinen Jackio Cooper voor het-
zelfdo geval. Wat zou hij doen? Hij zal
waarschijnlijk geen woord zeggen, maar hij
zal een vies gezicht trekken met een paar
rimpels in zijn neus en deze natuurlijke
reactie zal voor het publiek veel meer bc-
teekenen en bovendien de scène niet onnoo-
dig lang maken."
De uitdrukking van onze gezichten moe
digde Barrymoro aan om hier op verder
door te gaan.
„Iedere gedachte en ieder gevoel", ver
volgt hij „geeft bij verschillende personen
een andere natuurlijke reactie. Als men
een paar woorden zegt en men laat de he
toekenis van de woorden volkomen tot zich
doordringen, reageert het lichaam automa
tisch. In een geval als Jackie Cooper is
deze reactie zoo natuurlijk, dat hij niet
behoeft na te denken. Het onnatuurlijke :n
het spel is eigenlijk een gevolg van het
feit. dat men tc veel aandacht schenkt aan
do vooruit bestudeerde mimiek of bewegin
gen en de beteekenis van wat men zegt
niet voldoende tot zich laat doordringen
Als men zich volkomen kan concentreercn
op een rol komt de beweging vanzelf, /.on
der urenlange studies voor een spiegel."
KORTE BERICHTEN UIT
FILMLAND.
Mariene Dietrich speelt onder regie van
Josoph von Sternberg in haar nieuwst»'
Paramountfilm „Kathcrina do Groote" waar
van de opnamen reeds in vollen gang zijn.
Zooals men weet schrijft Mae West zelf
het scenario voor haar films. Op het oogen
blik werkt zij aan „lt Ain 't no Sin", di«'
binnenkort in productie zal gaan.
Het leven vol 'sensaties van Jack Dia
mond. den gang3ter-koning van Chicago,
zal door Paramount verfilmd worden. Geor
ges Bancroft, die lang niet meer bij Par 1-
mount gespeeld heeft, zal de titelrol in
deze productie vervullen. De regie zal Har
ry Joe Brown voeren
Dorothea Wieck's tweede film voor Para
mount zal hceten „Mrs. Fane's Baby is
Stolen". Onder do regie van Alexander Haii
zal met de opnamen binnenkort begonnen
worden. Ernst Lubltsch speelt in deze film
een opgewonden buitcnlandsche regissour.
Het is te verwachton, dat hij deze rol naar
behooren zal vorvullen.
„The Way To Love", Maurice Chevalier's
nieuwe Paramountfilm. is dc tiende film
wanrln do populaire Frnnschman is opge
treden, en dit feit is natuurlijk in de stu
dio's met gepaste vroolijkheid gevierd. Her
innert U zich nog dc negen voorgangers
van deze jubileums-rolprent? Het waren
„Innocents of Paris", „De Liefdesparads'
„De Groote Vijver" „Paramount op Parade"
,,'t Cafótjo", „De Lachende Luitenant". „Een
uur mot jou", „Love me Tonight" on „Bed
time Story".
dat der politiek, nationaal of internatio
naal. Er zijn gelukkig nog gebieden, waar
do onderscheiden, die ons menschen ver-
deelen, wegvallen en waarop wij één kun
nen zijn ondanks zoovele verschillen. De
natuur, ons gebied hier in deze veertien-
daagsche rubriek, is er één van.
Dat vreedzame terrein betreden wij nog
niet, wanneer we ook nog oven de Holland-
sche naam voor November noemen, zon
der daar verder uitvoerig bij stil to staan:
Slachtmaand. Een naam die, droevig tee-
ken des tyds alweer, in de Novembcrmaand
van 1933 bijzondere en tragische nadruk
krijgt als wij aan Holland's veestapel den
ken en aan do buitengewone maatregelen
van dezen tijd...
Nevels dekken intusschen de aarde op
dezen stillen Novemberraaand-dag. De
zon beeft een oogenblik geschenen in de
volle middaguren en heeft over de stille
boomen en de stille leege velden wat troos
tende hemelglans gestort. Maar nu hangt
er als in den nacht, als in de morgenuren,
een dichte, grijze nevel en spint alles in
zijn trieste waden in. De havensirene klinkt
aldoor met monotoon geluid.
Ook deze neveldagcn en dc zonne-uren
en stormtijden van November, zij kunnen
van een grooto schoonheid zijn. En deze
Ncvembermaand is als een vertroosting in
donkere tijden vol van die schoonheid ge
weest. Ik zie uit mijn raam het gele loof
nog, het laatste kleurige blad, dat zich
weerspiegelt in het water. Ik zie, hooger,
het fijne takkenspcl der kale twijgen te
gen de avondlucht. Ik hoor het zachte ge
luid van mcezen, van roodborstjes, het ge
tjuik van merels en ik weet, al zie ik ze
op dit oogenblik niet, hun boeiende ver
schijningen dichtbij. Ik heb in deze No
vemberdagen de schoonheid van de zee
gezien op stille en stormige uren en ik
weet en heb het opnieuw als een vreugde
beleefd, hoe ons wijde Friesche landscnap
vol teere stemmingen, vol fijne nuances
kan zijn, juist in deze weken van over
gang, van scheiden van al wat de zomer
gaf en ook de herfst nog bood. En ik denk
er aan hoe het nu in de bosschen, in de
duinen, aan do meren kan zijn, ook nu,
juist nu in dc al te zeer gesmade Noviru
bermaand. Ik houd toch ook wel van die
stille, grijze dagen, en van de zon, do No
vemberzon, die de nevels breekt en van
de sterke, wilde vlagen, die over de aarde
gaan. En ik weet het opnieuw: rijk en
schoon is uw aarde, God, ook in Nevel
maand, ook straks in winterdorre dagen.
A. L. B.
Nobclung noemt een oude Duitscho naam
do Novembcrmaand. Nevoling. Nevelmaand.
En kort geleden konden we in de krant
lezen, dat do Westfaalschc boerenbond een
kalender heeft uitgegeven, waarin alle
Latijnsche numen, dlc ook bij ons de ge
bruikelijke zijn voor de maanden van het
Jaar, zijn verdwenen en wuarln namen van
zuiver Gcrmaansche afleiding zijn Inge
voerd. Zoo is, om een paar voorbeelden te
geven Maart Lenzing geworden en April
Ostermond, zoo word Mei Wonnemund,
Augustus Ernling, Soptcmber Schuidung.
Zoo moest ook November, de negende in
de oude Latijnsche, internationaal gewor-
don benaming, naar hot oud-Latijnsche
jaar dat met Maart begon, wijken en voor
Nebelung plaats maken. Wij weten het
helaas: het internationale, dat wat boven
grenzen en scheidsmuren uitgaat, is con
trabande, hot nationalistische viert hoogtij
in Duitschland cn elders.
Maar daarover verder niet... Wij bewe
gen ons bier op vreedzamer terrein dan
Nederlandsche Gedonkteekenen
in Weenen.
Dc vreemdelingenverkeerscommiesie van
de bondsstaten Weenen en Beneden Oosteu-
rijk hebben in een nieuwen prospectus Jo
aandacht gevestigd op de Nederlandsche ge
denkteekenen ih Wecnon.
Pew door Torry Gredstcd.
Uitg. Valkhof on Co.,
Amersfoort.
Lars Bo, een ondernemend zeeman, valt
in het oerwoud der Surinamerivier in han
den der Indianen. Zijn dorst naar avon
tuur zou hem duur zijn te staan gekomen
had Pawa, liet Indiaansche meisje hem
niet gered. Zij ontvluchtten en in het
dichtst van het oerwoud werd Paw gebo
ren. Na een gelukkig loven werd na twee
jaar hun schuilplaats ontdekt en Pawa
viel als slachtoffer van een vergiftigde pijl.
Bo wist te ontkomen maar op zijn tocht
door de wouden werd hij door mooraskoort9
aangetast. Het gelukte hem de rivier te
bereiken en op een groot schip liet hij Paw
achter met de smeekbede zijn zoon meo te
nemen naar het vaderland. De oude ma
troos Mikacl, die Paw vond, vervulde die
bede en bracht hem even buiten het dorp
Gunderup bij don dagloonor Krosten. Aan
zijn lot overgelaten groeide Paw op tot eon
zwerver en toen hij bij den stroopor Klok-
Klok kwam, was hij in zijn element. Maar
oindelijk viel Klok-Klok in handen van het
gerecht en Paw kwam in oen opvoedings
gesticht. Hier kon het natuurkind het niet
uithouden en conigo malen poogde hij tc
ontvluchten. Eindelijk gelukte hem dit en
zotte hij zijn leven in het woud voort be
lovende tal van avonturen tot hij weer ge
pakt werd cn nu dank zij Mikael naar het
corwoud terugkeerde.
Een interessant leven, boeiend verhaald.
Oudere jongens zullen het dun ook met
graagte lezen. Soms is de laai wat zwaar
wichtig voor oen jongensboek maar Overi
gens is het vlot geschreven terwijl dc
avontuurlijke Paw prachtig is uitgebeeld.
Onder de Kaja-Ksja'» van
Zuid N. Guinea door H.
Gourtjons M.S.C. Ultg. J.
J. Romen cn Zn., Roormond.
De schrijver heeft als missionaris onder
do Jaju-Knja's van Zuid-Guinea vele jaren
geleefd en heeft dit oer-volk met zijn pri
mitieve instincten lief gekregen, zoodat hij
met grooto gcncgonhcid van hun loven
vertelt. Do verschillende gebruiken bij ge
boorte cn dood, het harde en gevaarvolle
loven in de wouden en het onverwoestbare
geloof aan geesten cn toovenaars worden
met veel kleur en gloed beschreven zoodat
dit bock voor de kennis van dit natuur
volk ongetwijfeld van waarde is. In weer
wil van de vele wreedheden, welke de
schrijver heeft aangotroffen, is zijn goloof
in zijn arbeid onder deze ocrmenschen niet
geschokt en is hij hoopvol gestemd ten
opzichte van oen uiteindelijk christelijker
levensopvatting.
De vele fraaie illustraties verhoogen do
aantrekkelijkheid van dit in vele opzichten
merkwaardige bock.
Muchalocg door George
Goodchild. Uitg. A. W.
Bruna en Zn's U.M. Utrecht
Mushalong had jaren lang do post naar
Lavendou gebracht en bij zijn aankomst
was er in de salon van Man Brido umni
Reparatie en Onderhoud van
alle soorten
KANTOORBOEKHANDEL
Langestraat 84 Teleloon 525
LANGESTRAAT 87 TEL. 50
Zooals Amersfoort bekend is om
zijn omstreken,
AMERSFOORTSCHE JAN HAGEL
ONTBIJT- en SUCADEKOEK
GROVE DIRK en KEESJES
(dik St. Nicolaas)
Uit de van ouds en overal be
kende ouderwetsche
Langestraat 97
telefoon 281
Div. parfums en zeepen en andere
NUTTIGE GESCHENKEN.
DROGISTERIJ „DE GAPER"
JULIANAPLEIN 3, Amersfoort.
TELEFOON 1681
Leuederweg 93-95 Tel. 615
Woestijgerweg 143 Tel. 1012
liet berte middel tegen verkoudheid
Vicks f 1.25 en f 0.85
Vlcks Medicinale Hoestbonbons
f 0.35 per pakje.
Gratis monster voor cliënten.
feest. Maar dc mijnbouw maakte doortrok
king van den spoorweg naar Lavendou
noodig. waarmee een einde kwam aan zijn
werk. Ilij verkocht zijn honden en verdronk
do opbrengst bij Mac Bride. Toen ging hij
oen weddenschap aan, dat hij do eer9tc de
beste vrouw zou huwen, dio binnenkwam.
Marie Louise, die altijd veel met hem had
opgehad, trof dit lot on met geweld voerdo
hij haar naar den padre en won de wedden
schap. Den volgenden dag had hij spijt van
zijn streek en verzocht den padrc het huwe
lijk ongedaan te maken. Als gids vertrekt
hij dan naar Place Rivor met kolonel Go-
ring. die van een vriend hoorde, dat daar
goud verborgen lag. Een verschrikkelijke
tocht volgde met angstige gebeurtenissen
•n ais ten slotte Marie Louise niet ter red
ding was komen opdagen zou Lavendou
niet meer bereikt zijn. Die tocht Is vol
spanning cn men volgt de avonturen stoeds
in hooge mate geboeid.
