DË ËËMLANDEU
DE MOEILIJKE TOESTAND
TE GENEVE
4000
L- J. LUYCX ZOON
Woensdag29 November 1933 f Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32e Jaargang No. 129
BALDWIN CONTRA
BEWAPENINGS
WEDSTRIJD
IBACH PIANO'S
NOG VOOR DEN ZONDAG GEREED
HEERENCOSTUUMS
ACTIEF
RAAD VAN HOEVELAKEN
EXEMPLAREN
4 uur 20 min.
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 ®aaQd« v°°' Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
r week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per poat per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummcf
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentifen voor d*
helft van den prijs. Kleine Advertentlfcn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra I 0.05
De Engelsche staatsman adviseert
tot besprekingen tusschen de
vier groote mogendheden
Londen, 28 Nov. (V.D.) Dc president
van den Engelschen staatsraad. Stanley
Baldwin, heeft gisteravond de debatten in
het Lagerhuis over de troonrede besloten
met een rede over ontwapening, waarin hij
p a. zei, 'dat de afwezigheid van Duilsch-
land in den Volkenbond en de opzegging
van het lidmaatschap door Duitschland en
Japan, alsmede het weten, dat Duitsch
land niet voornemens is aan ontwapenings
onderhandelingen te Genèvo deel te ne
men, den toestand uiterst moeilijk maken.
Do onderhandelingen kunnen tot drie
verschillende resultaten leiden. Men kan
een ontwapening hebben, waardoor dc be
wapening van alle landen verminderd
wordt tot het peil van Duitschland, of
men kan de bewapeningen beperken tot
een grens, waar alle zware aanvalswape
nen afgeschaft worden. In dit geval wil
len de zwaarbewapende landen tot een be
paald punt ontwapening cn Duitschland
zal in den looji van den tijd tot ditzelfde
punt bewapenen. Dc derde mogelijkheid
tenslotte, die echter niet verwezenlijkt mag
worden, is dc liewapeningswedstrijd.
Uit de redo van sir John Simon en den
bijval, die de woorden van den minister
van buitenlandsche zaken gevonden had
den, concludeerde Baldwin, dat Lngcland
het onmogelijk acht op den duur eenig an
der land in een toestand van onderworpen
heid op het gebied der bewapening tc hou
den. Men kan van een land in een derge
lijke positie niet verwachten, dat het in
zoo n toestand wil blijven. Wie de militaire
historie bestudeert, zal zich herinneren,
dat na den slug van ïèna een begrenzing
van do leger-cffectieven werd voorgeschre
ven en dat Pruisen'hij don slag van Lcip-
7.ig een sterk cn goed gewapend leger
bad.
In de jaren onmiddellijk na den oorlog
en tbans' was Frankrijk het vreedzaamste
land van Europa geweest. Duitschland
.noet grootc en moeilijke binnenlandschc
problemen oplossen. liet heeft een reus
achtige werkloosheid en heeft den vrede
noodig. Engeland, Frankrijk cn Italië moe
ten in coniaet met Duitschland komen om
uit tc vinden hoe de werkelijke toestand
is en om vast te stellen wat gedaan kan
worden en in wolk" richting men op voor
uitgang kan hopen. Er is geen enkele re
den, waarom Duitschland tenslotte toch
niet door het sluiten van een binnen het
kader van het Engelsche ontwapen ings-
elan blijvende ontwapeningsoverccnkomsl
in den Volkenbond teruggebracht zou kun
nen worden. Indien dit gelukkige resultaat
bereikt werd, dan bestond na eenige jaren,
wanneer elk land zijn eerlijkheid en zijn
handhaving van de overeenkomst bewezen
had, de gegronde hoop binnen den Volken
bond verdere vermindering der bewape
ningen tc kunnen bereiken en langs dezen
weg stap voor stap voort te gaan, tot men
eens de ideale ontwapening zou bereiken,
dio in de naaste toekomst niet mogelijk is,
wunnc-er rnen althans niet hot inzicht van
enkele zeer enthousiasten afziet. Tenslotte
verklaarde Baldwin:
„Ik zou tot Frankrijk willen zeggen, dat
BALDWIN.
wij en de Fransclicn de erfgenamen en be
zitters van een grootc en oude beschaving
zijn. Wanneer dat. .wat w ij bezitten cru wat
wij de wereld 'gegeven hebben, verloren
gaal. dan is het haar mijn idee niet moer
de moeite waard in deze wereld te leven.
Onze belangen staan dicht bij elkaar. Onze
vriendschap is beproefd en bocht en ik
hoop, dat Frankrijk zij aan zij met ons
staat in den strijd om een vciligen vrede,
dien de Fransclicn uit den grond van hun
hart even zeer wcnsclion als iedereen in
Engeland.
Het amendement van de Labour-pa'rtij
op de troonrede werd met 42 i tegen 53
stemmen verworpen. De meerderheid der
liberale afgevaardigden stemde onder lei
ding van sir Herbert Samuel voor dc rc-
gecring, hoewel zij sedert de heropening
van het parlement plaats hebben genomen
in de opposiliebanken.
J. J. MOLENAAR
Stationsplein
Tel. 1210 Amersfoort Tel. 1210
Vertegenwoordiger:
Fa. R. VAN DEN BURG
Arnh.straat
Gevestigd sedert 1887.
Model oppersen
Ontvlekken oppersen
Chcm. reinigen oppersen
f 0.80
- 1.73
- 2.40
11
11
LANGESTRAAT 117.
Tel. 1717.
EEN NIEUWE MOTORSPUIT TE SOEST.
So cs ter berg. De Ie Socslerberg aan
wezige brandweer-manschappenauto is in
slechten staaf. De heer Noodcr Sieeft iu een
vorige vergadering reeds voorgesteld een
nieuwe motorspuit aan tc koopen. B en W.
hebben een deskundig onderzoek doen in
stellen en zijn tot de conclusie gekomen,
dat dc reparatie van de oude auto moet
kosten 305 en dat de ouderdom van deze
auto een dergelijke uitgave aan reparaties
niet gedoogt.
In verband hiermede stellen zij den Raad
voor hen te machtigen tot den aankoop van
een nieuwe motorsjiuir. voor Socsterbcrg,
zulks in overleg met de deskundigen G. J.
Grootewal oi C. J. Xcfkens te Soesterberg
en D. A. de Bruin te Soest cn voor dit doel
een credict van globaal 5000.
Wie is verantwoordelijk? Een
Zwitsersch professor over de
mislukkingen van Genève.
In de Ncue Zürcliei Zeilung komen wij
ren nieuw uitvoerig artikel tegen van prof.
William Martin, waarin deze vaststelt, dat
de Volkenbond iets geweldigs heeft gepres
teerd, toen hij, in verband met Japans op
treden in Mandsjoerije, de houding van deze
grootc mogendheid heeft gegispt. Maar,
^oegt hij eraan toe, niemand heeft hem
dank geweten voor het feit, dat hij zoo
openlijk recht sprak, omdat hij niet hij
machte was zijn vonnis te 'doen uitvoeren.
De reden li iervan was, dat Engeland, de
eenige grootc zeemogendheid, die in 't Verre
Oosten in staat was tc handelen en die
bovendien lid was van den Volkenbond,
dezen de middelen daartoe heeft onthouden.
Zelfs wanneer sir John Simon tc Genève
niet de fatale re.de had gehouden, die dc
Duitschc regeering liet voorwendsel ver
schafte om inef Genèvo te breken, zou hij
niettemin in de eerste plaats verantwoor
delijk moeten worden gesteld voor de tegen
woordige crisis* wegens dc houding, die hij
bij het Chineesch-Japansche geschil heeft
aangenomen.
Het was helaas niet moeilijk de gevol
gen van een mislukking op dit gebied te
voorzien. Men moge dit elders niet tijdig
hebben ingezien, maar te Genève heeft men
zich reeds van het. eerste oogenblik af aan
geen illusies gemaakt Men hoeft terstond
begrepen, dot de machteloosheid van don
Volkenbond in het Verre Oosten onvermijde
lijk morst leiden tot een mislukking der
ontwapeningsconferentie. Hoe had men
kunnen hopen,- dut dc staten bereid zouden
zijn hun wapens neer tc leggen, wanneer de
Volkenbond .in zoo n ernstig geval niet in
staat bleek te zijn het recht en den vrede
te doen eerbiedigen? Doordat do Rritschc
regeering den Volkenbond de middelen
weigerde om tegen Japan op te treden,
heeft zij ook de voorwaarden »voor een
succes der ontwapening vernietigd, terwijl
zij op hetzelfde oogenblik er aanspraak op
maakte de kampioen van deze edele zaak
te zijn.
Overigens deelt Engeland dc verantwoor
delijkheid in dit opzicht met iele andere
staten. Hel zijn er maar weinige, die op
recht van geest zich naar de ontwapenings
conferentie hebbon begeven. Eigenlijk, al
dus prof. Martin, hebben alleen Spanje en
de Scandinavische landen in verband met
hun geografische ligging naar de middelen
eener redelijke bewapeningsbepeiking ge
zocht. De meeste andere landen hebben óf
zich heimelijk verzet tegen eiken werkelij-
ken ontwnpoiiingsniaatregcl, öf zij 6luurdcn
hel er uitsluitend op aan hun tegenstan
ders in verlegenheid tc brengen. Dc ver
antwoordelijkheid van Frankrijk, dat tel
kens een veiligheid eischic, die men het al
verscheidene kceren had gewaarborgd, is
zeer groot, maar de verantwoordelijkheid
der mogendheden, die het zonder dringende
redenen deze complctecrende genoegdoe
ning weigerden, is bijna even groot;
Duitschland, dat eerst verklaarde, dat het
zich met de rechtsgelijkheid tevreden zou
stellen en dat daarna plotseling de feitelijke
gelijkheid cischte cn Rusland, dat een dema
gogisch spel speelde, gelooft men werke
lijk aldus vraagt professor Martin dat
zij er ernstig naar streefden het werk der
ontwapening te begunstigen? Ieder heeft
de ontwapening der andoren* gewild,
niemand wilde zelf ontw-apcncn.
Het resultaat ligt nu voor ons: de bewa
peningswedloop is woei" begonnen ni« i zijn
onvermijdelijke aanvulljiu de wedloop op
't gebied der b'öndgenop'.schappen. Wij zien
ons op dit stuk van zaken weer geplaatst
voor den toestand \un voor den oorlog,
waaraan president "Wilson een einde tracht
te te maken. Duidelijk besefte hij. dat de
wedstrijd, wat bewapening en bondgenoot
schappen betrof met niaticmatiscbc, onver
mijdelijke zekerheid uit moest loopen op
een oorlog. En thans doel men weer dezelf
de metbodes, aan de hand om den vrede te
waarborgen. De mensclien zijn werkelijk
kort van memorie.
Japan heeft den Volkenbond den rug toe
gekeerd. Duitschland beeft dit voorbeeld
gevolgd om redenen, die het niet eens dc
moeite heeft geacht uiteen te zetten; men
beweert, dat andere mogendheden op het
punt staan hetzelfde te doen. Men begint
tegenover den z.g. machtcloozcn Volken
bond een groep van grootc mogendheden te
plaatsen, die, naar verzekerd wordt, in staat
zal zijn den vrede te garandeeren. Men vei
ceel daarbij, aldus prof. Martin, dat de groo
tc mogendheden voor den oorlog volkomen
bij machte waren te doen, wat zij goed von
den en dat zij destijds de verschrikkelijkste
catastrophe der wereldgeschiedenis li ebben
uitgelokt. Men vergeet vooral, dat dc groote
mogendheden onderling niet tot overeen
stemming kunnen komen. Wanneer zij het
konden, dan zouden er hcelemaal geen pro]
blcmen meer zijn. De moeilijkheden sprui
ten juist voort uit het feit, dat do belangen
der groote mogendheden in allerlei opzicht
mot elkaar in strijd zijn. Prof. Martin vindt
hel feitelijk oen onbehoorlijke grap, wan
neer 'men hier overeenstemming als eenig
geneesmiddel aanprijst.
De evenwiohtspolitiek, waartoe men zoet
jesaan weer terugkeert, heeft haar proeven
reeds afgelegd. Zoowel in do politiek als in
de n«atuur brengt een boom steeds dezelfde
vruchten voort. Tegenover do mogendheden
die zich tegen Rusland hebben aaneenge
sloten, Duitschland cn Japan, beginnen zich
andere groepceringcu van mogendheden af
tc teckcnen. Men verzekert, dat dit in 't be
lang van deii vrede geschiedt. Misschien.
Welke staatsman zou zoo snood zijn om in
alle bewustheid op den oorlog aan te stu
ren? Maar reeds vroeger hebben vele regec-
i ingen, die den vrede wilden, ter waarbor
ging daarvan middelen toegepast, die on
vermijdelijk op oorlog moesten uitloopen
De bekendste van deze middelen zijn de be
wapening en de bondgenootschappen, die
men thans als een nieuw geneesmiddel aan
de hand doet. Prof. Martin eindigt zijn ar
tikel aldus:
..Het zal niet te vermijden zijn. dat op
een zekeren dag, zooals dat in 1911 is ge
schied, een der heide groepen, die elkaar
in evenwicht houden, zich sterk genoeg zal
gevoelen om haar geluk eens to beproeven.
Dan zal dc heclc wereld schreeuwen: ...Nu
ziel men, .waar de pacifisten ons naar toe
hebben gebracht."
Vier voorstellen van weihouder van
Zuilichem gekelderd. De gemeen
te vroedvrouw krijgt 25 pro=
cent loonsverlaging
Hoevelaken, 28 Nov. Heden kwam de
Raad dezer gemeente in vergadering bijeen
onder voorzitterschap van den burgemees
ter, jhr. P. A. van Eye. Van Gedep. Staten
van Gelderland was bericht ingekomen, dat
dc gemcentcrekening 1932 is goedgekeurd.
Vervolgens werd de verordening voor het
agentschap der arbeidsbemiddeling vastge
steld, terwijl tevens dc instructie van den
agent der arbeidsbemiddeling, den heer K.
W. N. Durnon, werd vastgesteld. Aan het
bestuur der bizondcrc school werd ingevol
ge art. 101 der L. O.-wet een bedrag van
ƒ2462.05 toegekend. Aan Het Groene Kruis
werd ingevolge een ingekomen verzoek op
voorstel van B. cn W. een subsidie van ƒ259
toegekend voor den tijd van 1 jaar. Dc leden
van dc commissie tot wering van schoolver
zuim, dc hecren Th. Hendriks, L. P. Michon,
J. Gerritsen, J. Versteeg en D. v. d. Vi6, wer
den voor drie jaar herbenoemd. De tijde
lijke werkvrouwen voor liet gemeentehuis
en de openbare lagere school werden even
eens herbenoemd.
Van den Bond van Ncdcrlandsche Vroed
vrouwen was een schrijven binnengekomen
naar aanleiding van een verzoek om advies
van B. cn W. over dc verlaging van liet sala
ris der gemeentevroedvrouw. De bond pro-
lesteert tegen het voornemen tot salarisver
laging. Dc bond wijst er o.in. op dat het sa
laris niet alleen is een vergoeding voor hulp
aan armlastigen, doch ook een tóesflag op
dc lage vergoedingen, welke deze bij de
financieel minder draagkrachtigen ontvan
gen.
Dc. voorzitter achtte den inhoud van dit
schrijven niet bevorderlijk voor een aan
gename behandeling van de belangen van
dc gemeente-vroedvrouw, die ook zélf een
schrijven aan den Raad had gezonden,
waarin zij tracht aan te tooncn, dat 1000
salaris niet te hoog is. B. en W. hebben over
deze kwestie geen overeenstemming kun
nen bereiken: de voorzitter wilde ƒ750 toe
kennen; weihouder Gerritsen ƒ600 en wet
houder Van Zuilichem w ilde dc ƒ1000 hand
haven. De heer Van Maanerr steunde het
voorstel om het salaris op 750 te bren
gen.
De lieer Van Zuilichem merkte op, dat
door de korting het pensioen ook zal lijden,
waarop dc voorzitter antwoordde, dat de
korting voor 1 jaar is, dus-'Zóndër invloed op
liet pensioen. Jlet voorstel van den heer
Van Maanen om het salaris te brengen op
750 werd niet 13 stemmen aangenomen.
Het voorstel tot wijziging der begrooting
1933, waardoor de inkomsten worden ver
hoogd met 225.85, de uitgaven worden
verhoogd met 1214.39 en verlaagd met
ƒ988.54, werd goedgekeurd.
Gedcp. Staten hadden eenige aanmerkin
gen gemaakt op dc bcgrooting voor 1934,
reden waarom B. en W. voorstelden eenige
kleine wijzigingen aan tc brengen, welke
uitsluitend van administratieven aard zijn;
deze voorgestelde wijzigingen werden goed
gekeurd.
De werkloozenzorg.
Tenslotte kwamen in behandeling dc
voorstellen van wethouder Van Zuilichem
inzake dc werkverschaffing. Dc lieer Van
Zuilichem stelde voor den heer T. Rozen-
daal alsnog in de werkverschaffing op tc
nemen en hem tot leider daarvan te be
noemen, zooals dit sinds twee jaar bet ge
val geweest is. De voorzitter merkte op, dat
dc lieer Rozenda'al nimmer officieel tot lei
der der werkverschaffing is benoemd. De
werkverschaffing heeft lot heden een klei
nc afmeting, reden waarom er thans géén
leider is. Besloten word den lieer Rozcndaal
niet Jiij de werk verschaffing te werk tc stel
len. Vervolgens werd door den heer Van
Zuilichem voorgesteld om dc arbeiders bij
de werkverschaffing 5 dagen tc laten wer
ken; dit werd eveneens verworpen. Voorts
werd voorgesteld om de tewerkgestelden
een extra weekloon als Kcrstgave uit te
koeren.
De voorzitter wilde dit wel, doch dan niet
voor 5 dagen loon, daar het voorstel om te
\yerk gesteldcn 5 dagen per week te laten
arbeiden, is verworpen. Dc heer Van Maa
nen wil niet alleen de tewerkgestelden, doch
alle hehoeftigen een Kerst-gave toeken
non, echter niet in geld, doch in natura
De lieer Van ZuiFchem ging er mee ac-
coord, dat alléén voor het aantal dagen
dat por week gewerkt wordt, een extra loon
wordt gegeven. Dit gewijzigde voorstel werd
eveneens verworpen. Voorts stolde de heer
Van Zuilichem voor, om ook dc kleine land
bouwers in de werkverschaffing op te ne
men, daar er onder lien veel zijn. die hulp
zeer noodig hebben.
De heer v. d. lloek merkte op. dat dit een
aangelegenheid is, welke de commissie van
bijstand aangaat en niet den raad, met wel
ke zienswijze dc voorzitter zich accoord
verklaarde.
De heer van Zuilichem wees erop. dat de
commissie van bijstand uitsluitend liet da
ge'.ijksche bestuur heeft bij te staan, doel:
B. en W. hebben dc volle verantwoording
en zijn ook wel in slaat om deze zaak tc
behartigen. Het voorstel van Zuilichcn
werd verworpen.
De voorzitter zegde toe, dat naar aanlei
ding van deze kwestie nog een en ander er
over in de vergadering van B. en W cn de
commissie van bijstand aan de orde zal
w oi den'gesteld.
IDiT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHW
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Het proces inzake den rijksdagbrand
(Vierde Blad, pag. 1).
Geen stabiliseering van den dollar dan
na internationaal overleg?
(Vierde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Dc heer Vliegen op zijn verzoek eervol
ontslagen als gedelegeerde naar Genève.
(Eerste Blad, pag. 2).
Stralende radio-ontvangers zullen wor
den verboden.
(Eerste Blad, pag. 2.)
De Tweede Kamer behandelt in avond
zitting de bcgrooting van sociale zaken.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Salariskorting van het Amslerdamscbe
gemccntepersonecl door den Raad goedge
keurd. (Tweede Blad, pag. 1.)
OOST-INDIË.
Voortzetting van het muiterij-proces voor
den Zeekrijgsraad.
(Tweede Blad, pag. 2.)
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Hoevelaken.
(Eerste Blad, pag. 1)
STADSNIEUWS.
Vergadering van den gemeenteraad.
(Dorde Blad, pag. 1).
Le7.ing van Jhr. Dr. J C. Mollerus over
een Iudiü-vlucht.
(Derde Blad, pag. 2).
Blijven de boycotplaten verboden
(Derde Blad, pag. 2).
Verwachting: Matige Oostelijke wind, ne
velig tot half bewolkt, weinig of geen neer-*
slag, lichte vorst tot temperatuur om het
vriespunt.
Zal de vorst tot ons land
doordringen?
De hooge drukking bleef in Scandinavië
toenemen cn verplaatste het centrum iet
Zuidwaarts. Do depressie op den Oceaan
trok hoofdzakelijk naar IJsland, maar ver
toont nog een tweede kern verder in het
Zuid-Westen, terwijl die bij Spanje afnam.
In Noord-Scandinavié waaien krachtig© tot
Westelijke winden en steeg de temperatuur
tot boven het vriespunt. In Finland nam
de vorst af, maar in Oost-Duitschland en
in Polen toe, eveneens in Zuid-Duitsch-
land, waar reeds 8 gr. vorst werd gemeld.
Daartusschcn ligt nog een strook van be
trokken lucht, die zich tot. het midden en
Noorden van ons land uitstrekt, terwijl iu
het Zuiden reeds opklaring intrad. In
Frankrijk verplaatst liet vaste gebied met
zonnig weer cn hoogcrc temperatuur overn
dag zich Noordwaarts. Dc Britsche eilan
den hielden dc betrokken lucht, waarbij iu
Ierland do temperatuur steeg. Dc algc-
meenc toestand blijft gunstig voor afkoe
ling in onze omgeving, zoodat de vorst ook
geleidelijk bier tc lande kan doordringen.
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
Een aardig geschenk voor St. Ntcolaas is
een elegante
AVONDBOA
van witte ot gris-perle marabout ol een
fl|na kraag van schitterende zilverpailtettes