i DIAMANT DOODSTRAF GEËISCHT TEGEN VAN DER LUBBE EN TORGLER 1 ÊIÈlilÈSi 3E7ftLia6 MS AB0HNER9EHTS- GELCEH PER GIRO Vrijdag 15 December 1933 AMERSFOORTSCH DAGBLAD 32 e Jaargang No. 143 EN VRIJSPRAAK VOOR DE BULGAREN Pleidooi Dr. Teichert DERDE BLAD FRANKRIJKS RELATIES MET DE SOVJET-UNIE BAK- EN BRAADVET VREES VOOR DUITSCHE VLIEGTUIGEN ADM. AMERSFOORTSCH DAGBLAD HET PROCES-VAN DER LUBBE De Oberreichsanwalt acht tegen hen het bewijs niet geleverd Leipzig, li Dec. (V. D.) Onmiddellijk na de opening van de zitting van heden morgen gaf dr. Bünger het woord aan dr. Werner voor het uitspreken van het tweede gedeelte van zijn requisitoir. Dr. Werner verklaarde te willen onderzoeken of de stel ling van de openbare aanklagers juist is, dat de medeplichtigen van Van der Lubbe de beklaagden Torgler, Popof, Dimitrof en Tanef zijn geweest. Er zijn, zoo zegt hij geen personen, die er direct kennis van dra gen, dat deze vier beklaagden bij de daad aanwezig waren. Van der Lubbe is op de plaats van de misdaad gearresteerd. De an deren heeft men er niet gezien. Hun schuld kan derhalve slechts bewezen worden door feiten, die erop wijzen, dat zij in verband met de daad moeten hebben gestaan. Tot wiens voordeel, zoo moet men volgens een oud criminologisch beginsel vragen, is de daad" begaan, d. w. z. aan wien* zou zij ten goede komen? Natuurlijk komen, gezien het politieke karakter van den brand, geen particuliere persoonlijke voordeelen, doch slechts poli t.iekc in aanmerking. Aangezien de beklaag den allen communisten zijn, zou de vraag aldus gesteld kunnen worden: Had de com munistische partij belang bij de daad en kon zij bij redelijke overweging en rekening houdend met de toenmalige politieke situa tie ccnig voordeel voor haar en haar doel einden verwachten? Deze vraag, aldus dr. Werner, moet naar mijn mecning onvoor waardelijk bevestigend beantwoord worden. Dc partij heeft getracht den burgeroorlog te veroorzaken. Na het aan de macht komen der nationaal-socialisten bestond voor haar nog slechts* een laatste mogelijkheid om on der,bofteuMe omstandigheden een overwin ning te' belïalcn. liet was eem lovensnoo'd- /.uqjc voor ..de communistische partij door ceiv >tdatSgicep tocii nóg'de macht te ver overen. Zelfs wanneer dc partij er rekening mee hield, dat zij geon'succes zou hebben, dan bestond toch nog de, later dan ook rij kelijke ..uitgebuite", ihogelijkheid dc daad den politicken tegenstanders, den nationaal- èocialislen, in de schoenen te schuiven. Al zijn ook deze beide mogelijkheden mis lukt, dit verandert niets aan liet feit. dat zij overwogen zijn. Naast dc vraag „in wiens oordeel." komt het tweede juridische be ginsel in aanmerking: zicli af te ragen: Wlc is bij dc daad of kort ervoor of erna op dc plaats van de misdaad gezien? Daar mee komen wc op de afgevaardigden Torg ler en Koenen, van wie Koenen voortvluch tig is en slechts om deze redenen niet in de beklaagdenbank zit. Dc procureur-generaal bespreekt dan in het kort de persoonlijkheid van Torgler. Dc verdenking valt op Torgler. omdat hij kort voor de daad in liet rijksdaggebouw vertoefde. Wij weten, dat hij 's morgens te gen 11 uur in den rijksdag kwam en 's avonds ongeveer tussclien half 9 en kwart voor 9 den rijksdag heeft verlaten. Nu zou liet feit, dat Torgler den 27sten on onderbroken in den rijksdag is geweest, op zich zelf niet opvallend zijn Er dient ech ter rekening mee te worden gehouden, dat als medeplichtige naast Torgler Koenen in aanmerking kómt, die zich dien dag buiten gewoon opvallend heeft gedragen. Het op- \allcndc gedrag van Koenen moet dus ook Torlgcr belasten. Uit dc getuigenverklaringen is gebleken, dat Koenen bij het binnenkomen klaarblij kelijk zijn best heeft gedaan niet herkend te wórden. Wat echter tegen Torgler den doorslag geeft, is niet slechts het feit, dat hij kort voor het plegen van dc daad op de plaats van de misdaad is geweest, doch flat hij ook kort voor dc daad met den dader zelf gezien is. De procureur-generaal verklaart verder: Dc nationaal-socialistischo rijksdagafge vaardigden Karwahne en Frey en de Oos- tcnrijksche leider dor nationaal-socialisti sche bcdrijfscelknovganisatie Kroser heb ben met zekerheid verklaard Torgler en in zijn gezelschap van der Lubbe te heb ben gezien en wel in de antichambre van de zittingzaal van de begrootingscoi..mis- sie. Torgier's pogingen, om te bewijzen, dat hij niet samen met van der Lubbe was. zijn volkomen mislukt Daaruit kan slechts dp conclusie getrokken worden, dat hij eenige uren voor de brandstichting met den dader samen was. Torgler is echter door den- zelfden getuige ook met Popof gezien. An dere getuigen nebben Toigler in dc anti chambre met een onbekend persoon gezien. Eenigen hunner \sas liet opgevallen hoe bleek Torgler was. hoe hij in elkaar zat gedoken en plotseling het gesprek met den persoon, die bij hem was. afbrak. Bij deze bewijzen komt nog een ander n.l de ver klaring van getuige Grotho Dczo getuige heeft betrekkelijk laat tijdens den loop van dit proces mededeelingen gedaan, die juist Popof cn Torgler het hevigst belasten. In zijn requisitoir acht de procureur-ge neraal Torgler dan ook schuldig aan de gepleegde brandstichting in den zin van par. 3U6 alinea 2 en 307, alinea 2 met lïet doel de leden der K.P.D. aan to sporen er op los te slaan, dus mot gebruikmaking van den brand een oproer to verwekken. Alvorens dr. Werner het den Bulgaarschen beklaagden ten laste gelegde gaat bespre ken, wordt een pauze van VA uur gehou den. In dc middagzitting zal de procureur- generaal, dr. Werner, de ten lastelegging aan de drie Bulgaren behandelen, waartoe hij onmiddellijk na dc hervatting het woord krijgt. Dc president, dr. Bünger, wendt zich echter eerst tot den beklaagde Dimitrof, met dc woorden: „rk heb herhaaldelijk be merkt, dat u gelachen hebt. Ik. zeg u dat ik dat een oneerbiedigheid tegen het ge rechtshof en als een provocatie beschouw." Dimitrof probeert iets tc antwoorden, doch krijgt daartoe het woord niet. Hij maakt dan de opmerking: „Ik vind nu een maal verschillende dingen belachelijk." De procureur-generaal, dr. Werner, merkt korzelig op, dat de meening van den lieer Dimitrof heni volkomen onver schillig kan zijn en begint flan met het laatste gedeelte \an zijn requisitoir. Popof heeft bij h.ct voor-onderzoek alles gedaan om dc rechters van instructie op het verkeerde pad te brengen. Men moet onderstellen, dat geheel andere dan dc door hem aangegeven onschuldige motieven vcor zijn reis naar Duitschland gezagheb bend zijn geweest. Verdacht is ook, dat hem to Berlijn verschillende woon- en werkvertrekken ter beschikking hebben ge staan. Tanef is ook Ma Moskou naar Duitsch land gekomen en het moet opvallen, dat alle drie Bulgaarsclic beschuldigden juist in Duitschland zijn bijeen gekomen op een «ogenblik dat zich hier iets heel bijzon ders afspeelde cn liet is ccnigszins ver dacht, dat alle drie hijeen kwamen zon der een geloofwaardige verklaring voor hun verblijf in Duitschland to kunnen ge ven. Dat Dimitrof zich reeds zeer vroeg niet Duitschc politieke toestanden heeft beziggehouden, blijkt uit de verklaringen van Frau Schreiber. Van beklaagde Popof is bewezen, dat hij zich reeds in 1932 met Duitsclie politieke kwesties heeft bezig ge houden. Voor t aandeel-fiat Popóf iri den brand in den rijksdag heeft gehad, zijn, naar dr. Werner verder zegt, tweo momenten van bijzondere betcekenis: ten eerste de verkla ring van get. Grothe en ten andere het feit, dat Popof op den dag van den brand in den rijksdag zou zijn gezien en wel in gezelschap van Torgler. De president wijst verder op getuigenverklaringen, volgens welke Tanef dikwijls in den rijksdag is ge zien. Wanneer dc verbinding, welke leidt naar de beschuldigde Bulgaren niet stevig is, dan is een zekerder bewijs dat dc be klaagden iets te doen zouden hebben, niet tc leveren. Alle omstandigheden zijn er evenwel op berekend, ccn belangrijke ver denking ook tegen dc Bulgaarsche be klaagden te m'otivéeren, zoodanig, dat zij dingen hebben gedaan wélke verband hou den met de voorbereiding van de revolutie in Duitschland. De straffen. Vervolgens stelt dc Oberrcichsan- vvalt.de strafmaat, welke hij eisclit, vast: tegen Marinus van der Lubbe dc doodstraf wegens hoogverraad in vereeniging gepleegd met drievou dige ernstige brandstichting cn po ging tot brandstichting, alsmede le venslang verlies der burgerlijke eere-rechtcn, terwijl hij voor het zelfde delict ook tegen Torgler de doodstraf Cn levenslang verlies der burgerlijke eere-rechtcn eischt. Voor de drie Bulgaarsche beklaag den Dimitrof, Popof en Tanef daar entegen eischte hij wegens gebrek aan bewijs van dc beschuldiging van hoogverraad en brandstichting vrijspraak. Dr. Werner vervolgt: „Edelachtbare heeren: Ik ben aan liet einde van mijn verklaring. Tezamen met mijn collega Pai'isius hebben wij gepro beerd het voor en tegen rechtvaardig tegen elkander af te wegen. Thans rust op u de zware taak de uitspraak to. doen. Moge God u kracht en inzicht daartoe geven. Bij de buitengewone opwinding waarmede voor en tegen dc schuldigen werd geoordeeld, zal lmt, hoe het «onnis ook moge uitv»1- len, niet aan critiek wellicht zelfs hate lijke critiek inankeeren. Doch dit zal u er niet van weerhouden, het vonnis zooals dc wet waarop u den eed hebt afgelegd het u gebiGdt en zooals het u uwe overtuiging en uw geweten gebieden, te vinden opdat wij allen daarmede het geliefde vaderland den grcotsien dienst bewijzen en liet algemeen welzijn dienen, wanneer wij de gerechtig heid dienen, de gerechtigheid, welke de beste stut is van onzen staat." Na de heropening van de zitting zal dr. Teichert, de verdediger der Bulgaarsche beklaagden, het woord nemen, terwijl dr. Seuffert zal worden verzócht zijn pleidooi uit te stellen tot Vrijdag. De verdachten reageeren niet. Beklaagde v. d. Lubbe bleef, terwijl de Oberreichsamvalt de doodstraf tegen hem eischte, volkomen onbewotren zitten, in de houding, welke men van hem gewoon is. Ook Torgler maakte niet de minste bewe ging, terwijl de Bulgaarsche beklaagden eveneens volkomon. rustig bleven. pleidooi van Ur. Teichert. Na de jiauze, welke ongeveer een half uur duurde was het woord aan dr. Tei chert, die toegevoegd is als verdediger van dc Bulgaarsche communisten. Deze begon zijn pleidooi met een bespreking der werk zaamheden van het „verdedigingscomité" cn van het z.g. proces to Londen. Dit z.g. tegenproces te Londen is geëindigd met een z.g. vonnis, waarin eerst alle vijf be klaagden onschuldig werden verklaard cn vervolgens nog slechts \ier onschuldig. Het was in wezen noch een procedure noch een vonnis. Het was een schakel in den keten van de hetze van zekere belangheb bende kringen van het communisme of van het cmigranlendom of van andere anti- Duitsche klieken. Kenmerkend is, dat de z.g. rechters van Londen aanklagers en verdedigers tegelijkertijd waren. Er ver schenen ook talrijke afgezanten ondér neu trale maskers en zelfs gedeeltelijk bewust hun communisme verzwijgend bij mij, klaarblijkelijk om de verdediging te willen steunen. Al deze bezoeken hadden evenwel alle slechts ten doel liet materiaal van het voor onderzoek cn van dc dagvaarding te weten te komen. Daar men spoedig erken de dat do verdedigers niet de mcnschen waren om dit materiaal te verschaffen, werd de legale verdediging ook in dc hetze betrokken. Dr. Teichert verklaarde uit de langdurige werkzaamheid van het comité den indruk te hebben gekregen, dat het niet alleen de verdediging niet wilde steu nen, maar deze juist wilde bemoeilijken. Mijn taak moest ik beperken tot het zuiver zakelijke deel: lot het nagaan van de waarheid en dc beantwoording van de vraag: schuldig aan den rijksdagbrand of niet? Dr. Teichert behandelde vervolgens de omstandigheden, welke hadden geleid tot de arrestatie der drie Bulgaaren Dat d. Lubbe helpers moet hebben gehad stond vast. Het was slechts begrijpelijk, dat men naar mededaders zocht. Dr Teichert resu meert dan de getuigenverklaringen cn ver volgt: dat dc beklaagden onder verdenking kwamen was hun eigen schuld, daar zij in den beginne fantastische en klaarblijkelijk onjuiste mededeelingen deden over hun werk cn huil verblijf in Duitschland. Ik moet verklaren, dat uit dien hoofde de aanklacht terecht geschiedde. Het voor onderzoek behoeft en zul geen volledig schuldbewijs leveren, docli slechts de ver denking bewijzen. Voor zoover Dimitrof be treft, is het alibi bewezen, daar hij bewij zen kon zich op den dög' van den brand tc Müncben te hebben beVonden. Vast staat dut v. d. Lubbe van 12 Juni tot midden November 1932 do Bulgaren niet heeft ont moet. Majoor Weberstadt heeft blijkbaar Tanef verwisseld met Bernstein.'Overigens is het geheugen van Weberstadt ook niet juist .gebleken. Het zelfde is liet geval met dr. Dreschcr. Dr. Teichert komt tot dc conclusie, dat dc Bulgaarsche beklaagden nimmer in het rijksdaggebouw kunnen zijn geweest. Hij wijst er in dit verband op, dat dó cominu nistischo partij, wanneer deze lieden wer kelijk betrokken zouden geweest zijn bij brandstichting wel vahsche passen zou hebben verstrekt om op lijd naar het bui tenland lo vluchten. In liet bizonder behan delde dr. Teichert nog do verklaring van getuige Grothe, die zich zelf eenige malen heeft tegengesproken Om acht uur wordt dan dc zitting ge sloten. Vrijdagochtend om 10 uur zal dr. Tei chert zijn pleidooi voortzetten. DE STORM BOVEN HET KANAAL. Londen, li December (V.D.). Het schip, dat gisteren ter hoogte van Aldeburgh tij dens den hevigen 6tonn is gezonken, is ge bleken tc zijn de Pulmore, metende 409 ton en afkomstig uit Londen. De bemanning, be staande uit negen koppen, is verdronken. In den nacht is dc storm afgenomen, doel latei- is hij weer opgekomen en dc zee stond vandaag op de Noordzee cn in het Kanaal zeer hoog. De Kanaaldiensten werden voor een gedeelte gaande gehóuden cn dc booten vertrokken uit Folkestone, niet uit Dover. Tc Londen was dc temperatuur vandaag verscheidene graden lager en hoewel het zonnetje 6cheen, bleef de temperatuur be neden het vriespunt. In Zuid-Engcland is het thans buitenge woon koud. Te Londen was het Donderdag drie graden kouder dan in Noord-Schotland FINSCH SCHIP GEZONKEN. 12 dooilen. II eising fors, 11 December (V.D.). Bij do Alandseilanden heeft in den nacht op Donderdag een 6cheepsongeluk plaats ge had,waarbij 12 personen om het leven zijn gekomen. Het Finschc schip Plus is in dc buurt van Mariehamn In een storm aan den grond geraakt en binnen enkele seconden gezon ken Slechts vier leden der bemanning kon den zich redden, lerwijT de overige 12 zijn verdronken. Van het wrak zijn nog slechts de toppen van de masten boven den water spiegel zichtbaar. LINDBERGH NAAR PORTO RICO. N c w Y o r k, 14 Dec. (V.D.). Uit Port-of Spain wordt gemeld, dat het echtpaar Lind bergh heden te 10.25 uur G.M.T. aldaar is gestart om de reis voort te zetten naar St. Juan in Porto Rico. Pierre Cot vol bewondering voor de Russische luchtmacht Parijs, 13 Dee. V. D.) De Kamercom missie voor buitenlandsehe zaken heeft heden liet rapport van den minister van luchtvaart Cot over zijn bezoek aan Rus land aangehoord. De minister schetste de uitbreiding der Russische industrie en dei* luchtvaart. Verder sprak hij over inlichtin gen, die hij tijdens zijn reis bad ingewonnen en die betrekking hebben op de grondstol- fenproductie, de aanschaffing van materiaal in tijd van oorlog, den machinebouw, de sterkte der Russische lucbtstrijdmiddelen cn eenige nieuwe vliegtuigmodellen. 22; CU p. half pond PIERRE COT. Omtrent de verklaringen van Pierre Cot kan nog worden gemeld, dat hij er op wees, dat in twee tot drie jaar de Russische lucht macht vijf maal machtiger zou zijn dan die van Engeland of Frankrijk. Van een tech nisch standpunt bezien, hebben de Russi sche vliegtuigen een volmaaktheid be reikt, die op zijn minst gelijk is aan dje der andere Europccscho landen. Het militaire luclitvaartkadcr en het vliegend personeel zijn van den eersten rang. Er zijn toestellen, di» in staat zijn drie tot vier ton ontplofbare sloffen te vervoeren over een afstand, te vergelijken met die van Moskou naar Berlijn. Alle vliegtuigfabrieken zijn beveiligd legen luchtaanvallen en werken met vol rendement. Eén dezer fabrieken levert per jaar 150 toestellen van IS ton. waarvan er op het oogenblik in Frankrijk slechts één exemplaar bestaat. Dc commissie was van oordeel, dat ge streefd zal moeten worden naar een steeds nauwer aanhalen van de banden, dje gc knoopt zijn tijdens de reizen van Pierre Cot en ïlerriot: Na dc beraadslagingen werd er zelfs' door leden op gewezen, welke voor deden Frankrijk zou kunnen hebben in ge val van een aanval, door dcfensicven steun van den kant van Moskou. LICHTSCHIP CEZONKEN. Bemanning in levensgevaar. Parijs, li December 'V.U. Het licht schip Dyck, dat ter hoogte van Grevclingon bij Duinkerken voor anker lag, is in den nacht op Donderdag tijdens den hevigen storm los geslagen. De Dyck dreef urenlang stuurloos rónd, totdat het op ongeveer i zeemijlen van Grovelingen zonk. Gelukkig bevond zich ter plaatse een zandbank, zoo dat hel schip niet geheel onder water ligt. Omtrent dc zeven koppen tellende beman ning heeft men nog niets vernomen. We gens den storm, is liet niet mogelijk ge weest liet wrak tc naderen. Per verrekijker heeft men kunnen zien, dat vier mannen op liet schip om hulp seinden. DUITSCHE VEREENIGINGEN IN TSJECHO-SLOWAKIJE ONTBONDEN. Praag, 13 Dec. (If. N.) Op grond .van de wet met betrekking tot de politieke partijen zijn tc Moravisch-Ostrau dc Duit sclie vereenigingen' ontbonden verklaar Op het eigendom dezer vereenigingen is beslag gelegd Beduchtheid komt tot uiting in het Engelsche Lagerhuis Londen, 13 December (V.D.). Dc groot© rol, welke de kwestie van dc militaire en do civiele luchtvaart thans in Engelsche politieke kringen speelt, is Woensdag tot uitdrukking gekomen bij twee interpella-' ties in het Lagerhuis. De conservatieve afgevaardigde Mammon stelde de vraag of de Engelsche minister voor de luchtvaart zijn aandacht heeft ge wijd aan den bouw van zekere Duitschc vliegtuigen, welke thans door dc Lufthansa worden gébruikt öp liet traject Berlijn Londen. Deze vliegtuigen kunnen snel wor den veranderd in bombardementsvliegtui gen. IIij vroeg of dc regeering stappen wil de ondernemen, opdat geen schending van het verdrag van Versailles zoude plaats vinden. De onderstaatssecretaris van het Engel sche ministerie van luchtvaart, sir Phi li pp Sassoon, antwoordde hierop: Ik heb geen reden tot do onderstelling, dat do nieuwe \liegtuigcn voor andere dan voor handels doeleinden zijn uitgerust of dat de bouw er van een schending der belangen van het verdrag van Versailles, zou beteekenen. Schout-bij-naeht Suelcr stelde vragen over liet gebruik van Dornier-Wal-Micg- booten. Sir Philipp Sassoon zeide, dat hij slechts voldoende inlichtingen heeft betreffende liet standaardtype voor 1932 van de Iwce-molo- rige Dornier Wal-vliegbooten. Deze kunnen van tien tot twaalf personen vervoeren, hebben een actieradius van 1120 K.M. cn met volle belasting een maximumsnelheid van 217,0 K.M. per uur. 'Dc'overeenkomstige cijfers voor do-vier motorige Engelsche Short Scipio-vliegboot zijn: 22 personen, radius 1 IS4 K.M. cn 'maxi mumsnelheid 203.2 K.M. per uur. DE WERKLOOSHEID IN DUITSCHLAND. Berlijn, li December (V.D.). De Infor- matiönsdicnst (officiecle correspondentie van Duitsclie Arbeidsfronl) meldt: Het re sultaat der w erkloozcntclling per einde No vember heoft een grootc verrassing gebracht Met 3.71 millioen' werklooze personen is liet werkloozcncijfer op dezen dalurp niet. alleen beneden de beide vorige jaren gebleven, maar zelfs is bijna het werkloozcncijfer van 1930 (3.699.000) bereikt. AMERIKAANSCHE INVOERQUOTA VOOR WIJNEN EN SPIRITUALIËN. Washington, 13 Dc c. (V. DO Dc Amerikaansche rcgeering heeft thans de invoerquota voor wijnen cn spiritualiën vastgesteld: Engeland 607.000, Frankrijk 781.000, Duitschland 399.Ö00, Italië 1.100.000 cn Spanje 395.000 gallons. Deze quota gelden voor de volgende vier jaren. LORD LONDONDERRY TE PARIJS. P a r ij s 1 3 D c c. (II. N.) Lord London derry, de Kngclsclie iuclïlvaarlministcr, is vandaag op liet vliegveld van Lc Bourgct aangekomen. Onze bij den GIRO-DISNST aangesloten abon- nó's wijzen wij op de bestaande gelegenheid om de abonnementsgelden voer het Amers- fcortsch Dagblad ieder kwartaal AUTO- P/IATTBSCM van hun giro-rekening te doen af schrijven. Deze automatische afschrijving brengt met zich een besparing van incasso kosten, geen geloop met de kwitantie aan de deur en voor ons een vereenvoudiging van de Administratie. Abonné's, die ons ingaande 1 Januari willen machtigen abonnementsgelden automatisch van hun postrekening te doen afschrijven, ver zoeken v/Ij opgave van hun naam en adres, opdat wij een machtigings-formulier ter invul ling kunnen toezenden. \r.r- jv-, -

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 9