VONK
K. DIKKESCKEY
DAMESKAPPER
BITTERGARNITUUR
LUNCHROOM VONK
HOE WIJ ANNY ONDRA ZIEN
VERBORGEN FILMSTERREN
GRATIS één pak RADION
m
EEN BIJZONDERE
FILMSTER
Gekleurde teekenfilms
NIEUWJAARSGEBRUIKEN
CONTINENTAL
SCHRIJFMACHINE
Fa. H. ELZENAAR
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
H. v. VIANDENSTRAAT 20
LUNCHROOM
Voor OUDEJAARSAVOND
FILMRUBRIEK
Pittig en temperamentvol, als een
bliksemschicht over het doek
schietend en vroolijkheid
brengend
In liet Tuschinskl-theater te Amsterdam
lieeft in de afgeloopcn week als première
voor Nederland een nieuwe film van Anny
Ondra gedraaid, getiteld „Het verliefde ho
tel". Wij hebben deze voorstolling bijgc
woond en wenschen in dit verband eens te
wljzon op het typische van do in Neder
land meer cn meer populuir wordende An
ny Ondra.
De zwierige Regimcntsdcchtor.
De successen in films uls „De rcgiinonts-
doebter" en „Baby" zijn buitengewoon en
het is bijna ongelooflijk, dat dezo ster zon
der sentimentaliteit, bij allen in een goed
blaadje kan komen. Het is een pittige, tem
peramcntvolle ster, die als oen bliksem
schicht over het witte dook schiet, overal
de gaatjes vullend en de noodige vroolijk
heid verwekkend. Plots, als een mecha
nische pop, schiet zij voort alsof in haar
een veer in werking gesteld wordt, en
brengt in het milieu, waarin zij verschijnt,
een bijzondere sfeer. Men lacht bij haar
verschijnen cn vorvvacht toch nog meer
luchwckkcnds, haar acrobatischo behendig
heid, gecombineerd met haar grappig gc
zicht met de cffoctvol werkende oogon en
haar heele verrassende manier van hande
len boeit den toeschouwer. Vooral haar
plotselinge wendingen oefenen een grootc
aantrekkingskracht uit; een op komische
wijze begonnen gebaar, eindigt in eon dra
matische beweging, diepe ellende en tra
nende oogen worden eensklaps weggedron
gen door een vreugdesprong en een gulle
lach.
En het publiek lacht mee, gul en harte
lijk, lacht om deze kittige blondine met
haar mooi blauwe oogen, lacht om haar
trucjes en haar natuurlijkheid, die soms
den indruk van kinderlijke eenvoud wekt
en daardoor ontroert.
Anny Ondra i9 een beetje een rariteit in
haar mechanisme en haar buitensporig
heid. Haar milieu is daarmee echter steeds
in overeenstemming. Al haar medespeel
sters cn -spelers zijn een tikje of erg bui
tensporig, voor weemoedigheid of week
hartigheid is geen plaats in haar films.
Er zit echter vaart in hun handelingen,
zij worden ook niet mcnschelijkcr uitge
beeld dan zij zijn, en in sncllo opeenvol
ging wisselen do stemmingen af. doch
steeds zoodanig, dat het op lachen uit
draait. Als Anny Ondra op het doek ver
schijnt, is er geen plaats voor tranen van
verdriet, zoo zouden wij haar nooit kunnen
zien.
Zij zal inderdaad weemoed en ellende uit
kunnen beelden wij denken in dit ver
band aan do bovengenoemde film, waarin
ANNY ONDRA.
zij denkt een mondain hotel geërfd te heb
ben en dan tot do ontgoocheling komt, dat
het een doodgowoon tierde rangs, door nic
mand bezocht hotelletje moot zijn men
zal geroerd worden door huur uitbeoldmg
van leed en smart, doch zij zal geen blij
vend succes oogsten. Langzaam zal zij voor
do filmbezoekers sterven, daar zij moet
rollen met haal* oo£en cn als een pijl over
het doek moet vliegen.
Sylvia Sidney kunnen wij beter voor zoo
Iets gebruiken; men behoeft maar tc den
kon aan haar ontrocrcndo crcutio van de
Jupanecschc, die Jaren wacht op de komst
van haar Amerikaanschen officier. Zoo'n
spel van trouw en aanhankelijkheid, van
liefde tot in den dood, waardoor tul van
bezoekers tranen in de oogen krijgen, zal
Anny Ondra ons nooit kunnen bieden. Laat
zij blijven wat zij is: virtuozo, een ster die
overal bekwuam voor is, maar die al haar
bekwaamheden dun ook in eenzelfde prent
op het doek moet brongen. Dan zal zij
grootsch blijven, dan zal haar succes nog
niot tanen.
De nieuwste producten van den
schepper van Mickey Mouse, do
Silly Symphonies.
Walt Disney, do schepper van de alom
bekende on gevierde Mickoy Mouse, heeft
ton twecdo mulo de aandacht van do hculc
woreld op zich weten te vestigen, door zijn
Silly Symphonies, een serie gekleurde tee
kenfilms, welke nieuwe creatie met gelijke
snelhoid als Mickoy Mou9c haar weg in de
woreld heeft gevonden Het kleuren van
films is, zoouIb een ieder wel bekend zul
zijn, geen nieuwigheid meer. Omstreeks
1915 werden er reeds films vertoond, waar
in gekleurde beeldon voorkwamen. Wij za
gen toon do kleuren rood en groen zeer
sterk naar voren gebracht, ju. zelfs zoo
danig, dat het geheel een schelle schiceu
wende indruk maakte. Sindsdien slaagde
men erin, na oenigc proeven te hébben ge
nomen, cenlgo verbeteringen tot stand te
brengen, met het gevolg, dat wij ongeveer
vijf jaar geledon in historische films nis
„Bon Uur" cn „Koning der Koningen"
kele fraaie scènes konden opmerken Kr
was inmiddels een maatschappij Opgericht,
die zich bezighield met hel nomen van ge
noemde proeven, teneinde do mogelijkheid
tot projectecren van allo bosla»ndo kleu
ren te onderzoeken. Dit onderzoek der
Teclinlcolour Inc. lenldo tenslotte tot
oen nieuwe uitvinding, die inderdaad het
projecteeren van alle bestuurde kleuren
mogelijk maakte cn \an welke uitvinding
Disney zich Jiccft bediend, bij liet vervaar
digen van zijn Silly Symphonies, liet pro
ducceren van gekleurde tee ken li lm.s is een
buitengewoon tijdroovendwork, waarbij lal
van technische moeilijkheden overwonnen
dienen tc worden. Disney schrijft het ge
geven en teckcnt de figuren, dio in zijn
film optreden.
Vervolgens verdoelt hij do rest van liet
teekenwerk onder zijn staf van teekenaars
Nadat beeldje voor beeldje zorgvuldig is
gekleurd met een speciaal soort waterverf,
welke is samengesteld door dc Tecluiico
lour Inc., worden de teekonlngcn met be
hulp van een speciale camera op do collti-
loidband overgebracht. Als cameraman
fungeert eon expert van de Technicolour
Inc. Het ontwikkelen van het negatief is
het werk, dat do grootste nauwkeurigheid
eisebt, om reden, dat het hierbij kan voor
komen, dat do verf, bij gebrek aan een
scheidingslijn tusschen twee verschillende
kleuren door gnat loopen. Men bedient zich
bij dit ontwlkkclon eveneens van een nicu
wo uitvinding der Technicolour Inc.
Bij het kleuringsproces speelt het aan
voelen van do kleur ton opzichte van de
situatie uiteraard een zeer grooto rol. Een
geestige of burlosciue film, dio op zichzelf
een meesterstuk van toekenkunst kan zijn
zou verzwakt kunnen w orden door het aan
brengen vun kleuren, dio het komische ele
ment niet voldoende ondersteunen. In dezo
filmpjes echter, krijgt do basis van de hu
mor, dank zij Disney, nog veel meer fond,
door dc kleurige toets, dio hij 11a langdu
rige overweging wist aan tc brengen. Ter
wijl de lijn der teekening doet lachen,
spreekt de kleur tot een ander deel van
het gevoel.
Do Symphonicn hebben tot onderwerp
sprookjes, zooals „Hans cn Grietje" (Babes
in tbc wood), funtasicn, betrekking hebben
de op dc dierenwereld („Birds in the
spring"), vermakelijke anachronismen o.m.
over Noach's ark, symbolieke glownerie ten
aanzien van Neptunus (King Neptune), als
mede parodicn op onderwerpen, die bij
jong en oud uit schriftuur en vertelsel be
kend zijn.
In het midden van de feestperiode van
het nieuwe jaar, die duurt van Kerstmis
tot Driekoningen, 6taat de Nieuwjaarsdag
met den Oudejaarsavond, zelve een mid
delpunt vun huiselijke gezelligheid. Dan
koeren de verspreide kinderen terug onder
het onderlijk dak. en dc herinneringen nan
het lief en leed van het afgeloopen jaar
geven stemming aan de feestvreugde, wuar-
aan de Oudeiaarsavunddienst zijn wijding
vermag te schenken. Menigeen zal niet ver
moeden. dat deze kerkdienst een betrekke
lijk jong element van den plechtigen avond
is: lui werd door de Synode van 1816 inge
stelcl als uiting van den geest, die het cer
ate kwart van de 19de eeuw kenmerkte, en
waaraan wij ook de keu6 van Feitlfs „Uren,
dagen, maanden, jaren" tot Oudeiaars-
avondlied danken.
Maar do stemming verandert als de klok
haar twaalf slagen heeft doen trillen cn
de schoten door de lucht klinken Deze zijn
maar een zwakke weergalm ten plattelande
an het luidruchtig vreugdebetoon dat
Hierbovon vludt men dan dc twoode van onze uit G legplaten
bestaande serie flimstcr-puzzlos, bas door do Metro Goldwyu
Mayor verstrekt. Wij vermoeden, dat doze moeilijker is dan do
eerste, v/aarop Greta Garbo on John Gilbert tamelijk gauw te
herkennen waren. Zcoals wij rseds mededeelden stollen wij voor
hen, dio ons do 0 goede oplossingen opgeplakt tooncn ccn
supiisc beschikbaar.
vroeger bij do jaars wheeling, niet alleen
builen, maar ook iu do sleden werd bedre
ven. In Am^Urjlaiii plucliton lnj\. ccn paar
ceUwi'ii geleden iroepen Jóngens op Nieuw
jaarsdag de stad tc doorkruisen om schoten
to lossen; de burgers deden dit staande op
hun sloepen, en de meergegoeden onder
hen bezaten daarvoor zelfs eon kanonne
tje, dut op Oudcjuursavond van den zolder
wml gebaald. Nog erger maakten liet de
Friezen, die aan den Nieuwjaarsdag niet
genoog hadden, maar van Sint-Thomas 121
Der tot Driekoningen (6 Jan.) het Thomas
luiden beoefenden, waarbij ploegen van
opgeschoten jongens elkaar aan de klok1
stoelen afwisselden. Deze merkwaardige
zware stellages van balken cn binten met
een of twee klokken staan meestal op het
kerkhof, maar hebben met dun kerkdienst
niets te maken, slechts de oude dorpsge
meenschap heeft er dc vrije beschikking
over. Het Thomasluiden heeft door het oor
verscheurend lawaai, hot daarmee gepaard
gaand drankmisbruik, de z.g.n. „klokkc-
smeer" en de woeste rondedansen van boe
renknechts en -melde- om den klokstoel
na middornacht fantastisch schouwspel!
begrijpelijke ergernis gegeven, maar ver
bodebepalingen der overheid bleven krach
teloos togen deze Ingewortelde traditie
Toen de gemccnleruud hierop den klepel
liet wegnemen, gebruikte men als zoodanig
oen ander stuk metaal, nn tenslotte wfls
afbraak van den klokstoel lief, eenige af
doende middel. Waar dit niet gebeurde, is
soms na de afschaffing op aandrang der
bevolking hot luiden in beperkten tijd weer
toegestaan (Oudehorne).
Rustiger zijn dc lange jodelende oe-klan-
ken van den Twentschcn midwinterhoorn,
eon Instrument van 1 tot Vit M. lengte, dat
ook elders, o.a. in Skandlnaviö, bij den
jaarovergang wordt bespeeld. Zelf heeft de
speler zijn hoorn uit zacht hout vervaar
digd en met grootc inspanning blaast bij
daarop, staande boven do waterput, die
als klankbodem fungeert en het geluid wol
een uur ver kan dragen. Maar alleen in
den daarvoor aangewezen tijd: van den
Advcntzondag (vierde Zondag vóór Kerst
mis) tot de octaaf van Driekoningen; wie
hel wagen zou op anderen tijd den mid
winterhoorn te bespelen, zou zich aan de
algemeene minachting der dorpsgemeen
schap hebben prijsgegeven.
Hot is mogelijk dat dit levenmaken nog
een andere beteekenis bad dun die van
vreugdebetoon: Men lieeft bot ook willen
verklaren als een middel om de geesten der
overledenen te verjagen, die in de winter
stormen der z.g.n. twaalfnachten naar de
aarde terugkeeren, en wier bonzen invloed
men vreesde. Afdoende bewijzen ontbre
ken, wèl is met zekerheid aan tc nemen,
dat men door offers de gunst dier geesten
zocht te winnen, opdat zij vruchtbaarheid
zouden schenken voor den nieuwen oogst
Het nog in Vlaanderen en Skandinavl*4
heerschend gebruik om op Kerstavond de
tafel niet af te ruimen, maar gedekt te la
ten 6taan voor de rondwarende geesten,
spreekt voor deze opvatting. Een herinne
ring aan dezo offers bewaart door zijn
naam het katerbrood of de duive(l)kater.
die uitsluitend op alle feestdagen van de
Nieuwjaarsperiode wordt gebakken: Kerst
mis, Nieuwjaar, Driekoningen, ook op het
voorfcest Sint Xicolaas cn den ouden
Nieuwjaarsdag Paschen. Hier moet oor^
spionkcJijk aan deri duivel of demon dor
.vruchtbaarhold een lovende kaler zijn ge
offerd, die bij verzuchting cjer zeden in don
loop dier tijden vcrYaiigen is door een ha-
bootsing in brood, dit weer verschillende
vormen aannam.
Bij eiken feestdag behoort een maaltijd
met zijn eigenaardige gerechten; aan den
tiieuwjuarsmaal tijd is nog dit bijzondere
volksgeloof verbonden, dat hoe meer men
Cr van eet, des te vruchtbaarder hot vol
gend jaar zal worden. Het is dus plicht
zijn best te doen op „volbuuksavond". On
der het vele smakelijke Nieuwjaarsgebak
nemen naast do sierlijke duivekaters, die
nog op vele plaatsen van ons land worden
gebakken, ook do Nieuwjaarskoeken, en
wel bij de Saksische bevolking van ons
land, een bijzondere plaats in. Alleen in den
Nieuwjaarstijcl wordt het zware nieuw-
Jnarsijzer gehanteerd, op welke beide bla
den, rond of langwerpig, de smid (steeds
twee) verschillende voorstellingen uit de
planten- en dierenwereld heeft, gegraveerd
óf bijbelsche figuren met bijbelteksten cn
vrorne verzen, terwijl specifiek Roomach-
Katholiokc afbeeldingen, van het Lam Gods
en den H. Naam van Jezus in do zon e. a.,
nog erop wijzen dat dit Nieuwjaarsijzer zijn
stamboom opvoert tot het middeleeuwsche
hostieijzer.
IIoo schilderachtig Is liet bakken van
deze koeken bij de boercnracnschcn van
den Geldcrschen Achterhoek! In een kuil
van den aarden bodem der schuur brandt
liet vuur, bedekt door een rooster, en in de
holte van de groote slobbe, den „koek-
stomp", steunt het zware ijzer. Fantastisch
is het schouwspel bij het schijnsel van het
vuur het geheele gezin aan te treffen bij
den kofikebak, waaraan elk een werkzaam
aandeel heeft. De kinderen helpen orn de
randen af te snijden, den verschen koek
met een plankje plat te drukken cn hem
onmiddellijk op tc rollen met een „brei-
houtje."
Een trok van den Nieuwjaarstijd is de
algemeene uitdecling van geschenken, die
bij ons zich vasthechtte aan Sint-N'icolaas-
dag, het voorfcest van de Nieuwjaarspe
riode. Bij dc Romeinen was 1 Januari de
dag waarop zij veel weggaven, om zelf het
heele jaar overvloed te hebben, welke Ro-
meirische nieuwjaarsdag door West-Europa
werd overgenomen. Mot dezen nieuwen
jaarsaanvang in plaats van Kerstmis namen
wij ook liet Romclnscho schenkingsleest
over, maar in den vorm vanwenschen,
welke wenschen echter rituecle kracht kre
gen door het tegengeschenk, dat men daar
voor op verzoek ontving. Nu dezo wen-
schon slechts een leegs vorm zijn gewor
den, en degenen tot wie zij gericht werden,
het besef verloren hebben dat zij een ge
schenk moeten geven voor de verwezenlij
king, heeft het verzoek om een gift het ka
rakter van bedelarij aangenomen. En hoe
algemeen word het gebruik om een borrel
als belooning te schenken! Tot voor kort
nog kon men in Amsterdam op 1 Januari
vrij drinken in kroegen. In Drente, waar
het wenschen reeds in den vroegen ochtend
begon, werd het „nieuwjaarsloopen" we
gens drankmisbruik in de meeste plaatsen
bij gemeenteverordening verboden. Verdwe
nen is ook het aardige gebruik, tot voor
qnkele jaren nog in Ootmarsum en Grams-
en garantie f 125.—.
compleet met koffer
KANTOORBOEKHANDEL
Laagestraaf 84 Telefoon 528
Telefoon 281
bij aankoop van 2 pakken.
Bij ccn pak Sunlitfhtzeop
18 wascMmijpei's cadeau.
DROGISTERIJ „DE GAPER"
JULIANAPLEIN 3, Amersfoort.
TELEFOON 1681
LAN6ESTRAAT 87 TEL. 50
Ouderwetsche
WATERSOEZEN
SNEEUWBALLEN
APPELBEIGNETS enz.
bergen bestaande, dat zich met klokslag
twaalf een troepje op de markt om den
nachtwacht schaarde, orn mot hem het lied
aan te heffen:
Komt, burgers, komt nu allen terstond,
Het Nieuwe jaar is ingetreden.
Ik wensch u op dccz' vasten grond
Veel heil, geluk on zogen.
Het oude jaar dat is verdwenen,
Het nieuwe zijn wij ingetreden, enz. v
Daarna begaf men zich naar het huis
van den burgemeester, dio een toespraakje
hield, cn trok men vervolgens zingend de
straten door.
In dc meeste landen van Europa zijn bet
bij voorkeur de kindoren, die cp Nieuw
jaarsdag of Oudejaarsavond een gezamen-
I ij ken ommegang houden, omdat aan do
wenschen van onschuldige kinderen een
grootere kracht wordt toegeschreven dun
aan die van volwassenen. Nog sporadisch
bestaat hier dit gebruik o. a. in Groningen,
waar de kinderen kook ophalen, in Lim
burg waar de pastoor appels en noten voor
hen tc grabbelen gooit en in Brabant, waar
de bakkers pepernoten strooien. Daarentc-
genover staat dat nu menige gemeente met
voldoening getuigt dat de kinderen er met
Nieuwjaar niet loopen te bedelen. Maar
hoeveel poëzie school er in dit rondtrekken
der kinderen, die aan alle huizon hun heil-
wonschen brachten in den vorm van oude
liederen, wier diepe zin niet altijd gemak
kelijk meer is te verstaan, maar die ons
toch treffen als wij ze bij de doffe tonen
van de rommeloot op eentonige wijs ho£>-
ren zingen:
.Zieltje, klein zieltje, stond achter de deur-
Zieltje, klein zieltje, waar treur jij toch
veur?
Zou ik er niet treuren, ik heb er geen lot
Val dan op je knietjes, en bid er aan God.
F.n bid dan aan God met een goed fatsoen,
Dan zal Hij den hemel wel opendoen.
Hij heeft er den hemel al open gedaan,
Daar zag ik con armen zondaar staan,
Met een houten kist en een strooien band,
Daar varen wij mee naar het andere
land
DR. C. CATHARINA VAN DE GRAFT,
