uit modi
l j. lüycx zoon
PRIMA WOLLEN GABARDINE REGENMANTELS
DË ËËMLANDEU
Buiten lauidsch
Buitenland
AMtRSTGORT
4000 EXEMPLAREN
AÜT09IENST VAN DOORN
Amsterdam
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Licht op
Firma DUIM BURGER
Zaterdag 30 December 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 154
NA DEN MOORD OP
DOECA
TAXI TAXI
TELEFOON
1210 1211
Het MEEST VERTROUWD
en GOEDKOOPSTE
adres voor TAXI'S
CONSTITUEERING VAN
DE CORTES
REGEERINGSAANKLACHT
TEGEN CLEARING HOUSE
4 uur 20 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
vanaf f 19.* tot f 36.*
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 voor Amersfoort 2.10, per maand J 0.75, per
week (met gratis verzekering tegeQ ongelukken) f 0.17'/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nommers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 51»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van l~"*re9eK 1 05 met inbegrip vaneen bewijsnummtl
elke regel meer f 0.25. Llefdadlghetds-advertentién voor dé
helft van den prijs. Kleine Advertentlën .KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regel*
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra 1 0J05
Politieke moord in Roemenië.
De premier dcor een rechts.
radicaal doodgeschoten.
Opzienbarend is ongetwijfeld bet bericht
dat gisteravond do eerste minister van
Roemenië, Docca. door ccii pólitieken te
genslandcr is dood geschoten, toen hij t
Sinaja, waar hij met koning Carol had ge
confercerd, op het punt stond in den trein
naar Boekarest te slappen. De telegram
men hebben er ons reeds o\'er ingelicht
dat de. dader, óen student, lid is van de
ijzeren garde, dc bckend/j rcchts-racticale
organisatie, die evenals hot Duitsclie natio
naal-socialisme anti-semietiseh js georiën
teerd. Juist, het feit, dat minister-president
Doeca do ijzeren garde beeft verboden
heeft den stoot gegeven lol den aanslag
die dus van politieken aard is en door elk
weldenkend inensch wordt veroordeeld,
daar een moord ui beschaafde landen bc
schouwd wordt als een verwerpelijk argu
men latje-middel.
liet premierschap van Doeca is door liet
gewelddadig ingrijpen van den moordenaar
inmiddels van zeer korten duur geweest
da.nr hij pas in liet. midden der vorige
maand met de functie van minister presi
dcnt werd belast, nadat de nationale boe
rcnparljj, die enkele jaren lang het bewind
-in banden heeft gclia l, een politiek bleek
to voeren, die noch den koning, noch het
overgroote deel der bevolking meet* beviel
Do verkiezingen, die daarop den 20sten
December werden gehouden, bezorgden dén
liberalen, derhalve dc regeeringspartij van
Doeca, een overweldigend succes. Dc oppo
si tic kreeg een ge duchten klap, zoodut zij
feitelijk vernietigd werd; vooral dc natio
nale boerenpartij moest verbazend veel
voeren laten, zoodat dc positie van het
kabinet-Doeca ten zeerste werd verstevigd
De meerderheid der kiesgerechtigden sanc
tioneerde derhalve dc politiek van den pre
mier, die zich vast had voorgenomen met
kracht zich te kanten legen de buitenspo
righeden van extremisten, zoowel uit hel
linksche als het rechtschc kamp. Do feiten
hebben nu aangetoond, dat deze politiek
den premier, die al eens eerder met den
dood was bedreigd, noodlottig is geworden.
Het kan niet worden ontkend, dat Roe
menië iirDoeca een vooraanstaand burger
verliest, een man, wiens integriteit zelfs
'door zijn tegenstanders wordt erkend.
Jon G. Doeca, die vier en vijftig jaar oud
is geworden, was oorspronkelijk rechter en
speelde voorts een belangrijke rol in dc
coöperatieve beweging van zijn land. Lan
ger dan een kwart eeuw was hij lid der
Boemeenschc Kamer, waarin hij dc liberale
partij vertegenwoordigde, welke hij zeer
grootc diensten heeft bewezen, zoodat zijn
naam als liberaal leider dan ook steeds in
éthi adem met dien der beide Bratianoe's
werd genoemd. Dc rijkdom van zijn talen
ten wordt wel heel duidelijk geïllustreerd
door het feit, dat hij in dc verschillende
Roemeensche kabinetten van 1914 af de
meest uiteenloopendc portefeuilles heeft
aanvaarddie van onderwijs, domeinen en
landbouw, builenlandscho en binnenland-
sche zaken. Aan do totstandkoming der
Kleine Entente, de bekende statengroep,
die steeds een grootc roerighcid aan den
dag legt, heeft Doeca altijd zijn beste
krachten gewijd, zoodat zijn dood vooral in
Frankrijk ten zcciste zal worden betreurd.
Hoe dc toestand zich in Roemenie na den
aanslag zal ontwikkelen, is uit den aard
der zaak moeilijk te voorspellen, docli men
slaat de plank vermoedelijk niet al te ver
mis, wanneer men als zijn verwachting uit
spreekt, dat legen dc extreme reclitsche,
fascistisch getinte, organisaties krachtige
maatregelen zullen worden genomen. Dat
dc ijzeren garde den laatstcn tijd nog al
veel aanhangers had, wordt niet in de
laatste plaats toegeschreven aan het feit,
dat Vaida Voivod, die één van Doeca's
voorgangers was als minister-president en
aan liet hoofd stond der nationale boeren
partij, tegenover dc fascisten nogal een wei
felende houding aannam, zoodat dezen vrij
ongehinderd hun actie konden ontplooien.
Docca daarentegen trad veel kordater op:
de ijzeren garde werd verboden en dc aan
hangers mochten bij dc verkiezingen geen
lijsten indienen, zoodat zij in 'l parlement
dan ook niet zijn vertegenwoordigd. Vele
leiders werden bovendien achter slot en
grendel gezet. Kr is wel gezegd, dat de
rcchts-radicalcn, die tot do ijzeren garde
behoorden, financieel door do Duitsclie na
tionaal-socialisten werden gesteund, doch
het is moeilijk te heoordcclon, of deze be
wering overeenkomt met de feiten, dan wel
slechts een insinuatie is. Hoo dit ook zij,
velen zijn van oordeel, dat alleen een
krachtdadig optreden legen de reclitsche
extremisten kan verhoeden, dat Roemenie
ten prooi valt aan verwarring en verwilde
ring.
Ook een bekend generaal bij
den aanslag betrokken
(Vervolg vuil liet vijfde Blad).
Boek a r es t. 30 Dec. (V D.) Bij ko
ninklijke beschikking, die vannacht te vier
uur werd onderteekend, is du huidige minis
ter van onderwijs Angeloscoo tot opvolger
benoemd van den vermoorden minister
president Doecn. Tot opvolger van Doeca in
dc leiding der liberale partij zal dc minis
ter van financiën Dralianoc worden be
noemd. liet lijk van Doeca zal Zaterdag
middag worden overgebracht van Sinaja
naar Boekarest, waar het in het Athenaeum
zal worden opgebaard. l)e bijzetting, zal
Zondag geschieden.
Onder dc gearresteerde personen bevindt
zich o a. generaal Canatouzino Kaniccrul,
die zich in den ourlug heeft onderscheiden
en o.a lid schijnt te zijn van de IJzeren
Garde.
Boekarest, 29 Dcc. (V.D.) Dc moord
op premier Duca is gepleegd door den stu
dent Nicolai ConstantLnéscoc, die drie mede
plichtigen had." eveneens studenten.
Boekarest, .'JU Dcc. (V.D.) Alle ochtend
bladen zijn met grootc ronwnummers ver
schenen, waarin lange artikelen worden ge
wijd aan Doecu, Over den aanslag zelf wordt
nog het volgende medegedeeld
Du moordenaar verklaarde bij liet verhoor
dat twee studenten van de hoogerc handels
school te Boekarest van den aanslag op do
hoogte zouden zijn geweest. Hij verklaarde
verder door niemand lot zijn daad lo zijn
aangezet, en uit eigen beweging met zijn
beide vrienden het plan te hebben gemaakt
cn uitgevoerd.
Als motief gaf hij op, dat Doeca vrijmetse
laar was cn Roemenie aan het buitenland
zou hebben verkocht. .Aangezien Doeca ook
verantwoordelijke w:as vpor dc ontbinding
van de I Jzeren Garde, diende hij ondanks
alle erkenning van zijn bekwaamheden ver-
moord! te worden.
Nog in de loop-vail den avond werden alle
kort na hun eerste arrestatie weer in vrij
heid gestelde leiders der IJzeren 'Garde op
nieuw gearresteerd. De leider van deze orga
nisatie, Zelea Codrunoe, werd gearresteerd
in den trein tusschen Alba Julia cn Boe
karest.
Dc aanslag heeft te Boekarest groote be
roering veroorzaakt. Tegen middernacht
was geheel Boekarest op de been, zoodat in
het centrum der stad liet verkeer zoo goed
als geheel gestagneerd was.
Algemeen werd de aanslag door het pu
bliek veroordeeld als doelloos.
Nog in de lbop van den nacht werd een
kabinctszittni& gehouden, waarin werd be
sloten in een proclamatie het land te ver
manen tot eenheid en geslotenheid, rust en
orde en waarin tevens het besluit tot benoe
ming van Angelescoe tot minister-president
werd genomen.
Politieke onlusten doen zich nergens in
den lande voor.
Een zeer groet aantal arrestaties.
Boekarest, 30 Dcc. (V. D.) Dc com
mandant-generaal van het tweede leger
corps heeft dc concentratie van alle in Boe
karest in garnizoen liggende regimenten ge
last cn alle troepen in de kazernes gecon
signeerd. Op liet hoofdbureau van politie
heerschl een koortsachtige drukte. Door dc
gehcclc stad wordt een sterke patrouille-
dienst onderhouden cn de arrestatie van
leden der ijzeren garde, waarmee in den
loop van den nacht was begonnen, wordt
oortgezet. Dc arrestanten worden op vracht
auto's naar de bekende politieke gevange
nis lla\a gebracht. De moordenaar houdt
ol, dat hij niet de uitvoerder is van het
besluit van een of andere samenzwering,
doch dat hij zelf op zijn daad is gekomen.
Verder kon gearresteerd worden dc beken
de hoofdredacteur van het blad Culendcrul
n de medeplichtige van den moordenaar,
de student Belimaci. Toen men hem bij de
arrestatie wiklc lynchen, smeekte liij om
zijn leven en beloofde een openlijke beken
tenis te zullen afleggen. Bij het verboor
erklaardc hij geen spijt van zijn daad te
hebben. Hij was gearresteerd bij de onlbin-
ing van de ijzeren garde en had toen met
zijn twee vrienden het plan tot liet vermoor
den van ministerpresident Doeca gemaakt.
Den leider Codrcanoc hadden zij hiervan
niet op de hoogte gesteld.
CONFERENTIE DER KLEINE ENTENTE.
Bolgrado, 29 December. (V.D.) Dc con
ferentie der Kleine Entente zal van 8 tot
11 Januari te Agram plaats vinden.
OUDEJAAR.
Als je zoo een heel jaar lang deze kleine
stukjes van ons mooi Amersfoort hebt ver
zorgd, dan is het niets meer dan natuurlijk,
dat je op het eind van dat jaar op het zijtje
van twee en vijftig praatjes terug ziet en
ook eens, net als andere arbeiders aan een
laarrubriek je afvraagt, boe is hel afgeioo-
pen jaar geweest En dan is dezen keer
caiiii anfwoord volmondig •.ilstekmJr
Wat een schillerend jaar! Eerst een
prachtlente, waar nu eens de nachtvorsten
geen bf tenminste niet noemenswaard scha
de deden, het eikenloof niet zwart werd, dc
beukenblocsem niet bevroor en dus volop
stuifmeel op de stampertjes kwam. wat in
den herfst beukennootjes gaf bij millioenen.
Om dezelfde reden (en dus niet omdat er
een strenge winter in aantocht was) man-
denvol eikels In geen enkel -nummertje van
onze twee en vijftig een jammerklacht over
massale insectcnbeschadiginjL cf iets derge
lijks
Alleen de iepcnziekle. Nu ja, dat is eigen
lek al geen opmerkenswaardig feit meer.
Die is cr altijd en daar wconcr we a! aan.
En als de doode booaecn nee als .bij de
chocolodefabriek maar steeds blijven staan,
dan zullen de kevertjes wel voor verdere
uitbreiding zorgen, reken maar! Daarna wat
een zomer, nietwaar? Augustus, de befaam
de sproeimaand, heelemaaT fijn vacantic-
weer, en de daarop volgende herfstmaanden
allemaal even- prijzenswaardig. Er zouden
eerst' geen zwammen zijn. maar ze kwamen
er Toch maar, in lientallgn shorten, Zelfs
die al een paar jaar absent was de Odeur-
zwam, kwam weer op het apèl. Neen, neen,
we mogen over 1933 niet klagen. Ik v/cnsch
u allen een opvolger van hetzelfde allooi.
Beter behoeft heusch niet.
Zij dit mijn nieuwjaarswensch, gevoegd bii
de dankbetuiging aan allen, die me in 1933
v/at brachten, wat meldden en ook aan wie
me wat vroegen. Dat dit contact in 1934
zich nog moge vergroolen.
A. JOMAN.
Mutaties in het Spaansche
kabinet
Madrid, 28 Dee. (II.N,). Do Cortes heb
ben zich vandaag geconstitueerd. De tijde
lijke voorzitter Santiago Alba is met 210
stemmen tot definitieven voorzitter geko
zen.
liet blad KI Sozialista bevat een artikel
onder den titel „De republiek in groot ge
vaar", waarin gezegd wordt, dat Gil
Robles on Velasquez .hun tijd, om tot een
hervorming van do grondwet tc komen,
willen afwachten, doch dat dc Rivera cn
zijn aanhangers terstond maatregelen wil
len treffen. Dc Cortes zullen na afhande
ling van de begrooting voor het eerste
kwartaal 1934 tot begin Januari uiteengaan.
De regeering heeft besloten de salarissen
aan dc geestelijkheid oj» het platteland, die
volgens de godsdienstwet na 1 Januari niet
meer uitbetaald zouden worden, voorloopig
nog te blijven uilkcercn.
Madrid, 2S Dcc. (V.D.); Na de consti
tutie van de Kamer heeft de minister van
hinncnlandschc zaken, Rico Avello, mcdc-
cdeold, dut hij, in overeenstemming met
dc afspraak, zijn portefeuille zal neerleg
gen. Verklaard wordt, dat hij vervangen
zal worden door Martinez Barrios: Lara zal
dc portefeuille van oorlog nemen, terwijl
financiën zal worden bezet door Albista
Cliapnpi icta.
GGEBEELS OUDEJAARSAVOND VOORDE
MICROFOON.
Berlijn, 29 December. (V.D.) Rijksmi
nister 'dl*. Goebbels spreekt Zondag 31 De
cember. 1933 des avonds van half zeven tot
kwart voor zeven via allt* Duitsclie zen
ders.
Zondag (Oudejaarsdag) hebben dienst de
doktoren:
Kamerling, Ulrechtschcweg 33, Tel. 142.
Plomp, Regen tussel aan 13, Tol. 1359.
Kinschoten, Soest er weg 329, Tel. 112.
Zaterdagavond en Zondag heeft dienst dc
apotheek van de firma Kok, Lcmgestraat 71,
Tel. 1G3
Nieuwjaarsdag hebben dienst dc dokto
ren
Kamerling, Utreclitscbeweg 35, TeJ. 112.
Duyvis, Utrcchtschcweg 145, Tel. 39G.
Kalk, Beukenweg 15, Tel. 579.
Nieuwjaarsdag lieeft dienst dc apotheek
van de firma Cramer, Paul us Buyslaan 93,
Tel. 902. Van 2G Januari heeft nacht
dienst dc firma Kok, Kan ges tra at 7 4, Tel.
1G5
'.AHGESTRAflT 49-51 TELEFOON 190
Alles gaat duurder worden
Wij verknopen goedkosp
3ROOTE BALANS UITVERKOOP
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHi
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
r. per d3g naar
ZUIDSÏNGEL. £—07
Te). 1118 401
Schadevergoeding gsëischt van
lien millioen dollar
New Y o r k 2 8 De c. (V. D.) Een aan
klacht zonder precedent is door de regee
ring ingediend legen bet Xcw-Yorksche
clearing-house, waarbij 20 der grootste
banken van dc stad geïnteresseerd zijn. De
regeering cischt een 'schadevergoeding van
tien millioen dollar, d. i. het bedrag, dat
de inleggers hebben verloren bij de thans
sloten Hamman National Bank and
Trust Co De klacht, die is ingediend bij liet
Supreme Court, heeft ten doel, dc verant
woordelijkheid van het clearing house te
zien vastgesteld cn terugbetaling te verkrij
gen. De cisch is in overeenstemming mo*
de politiek van Roosevelt tot bescherming
van dc beleggers en deposanten.
GEESTDRIFT IN JAPAN.
Dc kroonprins heeft zijn naam
ontvangen.
T o k i o, 29 Dec. (V.D.). Hedenmorgen
vroeg begonnen reeds in geheel Japan dc
feestelijkheden voor dc naamgeving van
den kroonprins, die volgens oud gebruik
in het koninklijk palcis plaats vond. Tc
kwart over 11 plaatselijke tijd werd dc
naam van den nieuwen wereldburger be
kend gemaakt, Akihito Tsuyu No Miya.
De naam hctcekcnt ongeveer: opvolger van
den illustercn, goeden. Scholen, banken en
kantoren zijn gesloten Tc Tokio zijn alle
straten cn gebouwen feestelijk versierd.
Toen do voor de kust voor anker liggende
oorlogsschepen het koninklijk saluut los
ten, barstte de in het ITitiya-park verzamel
de menigte in daverend hoerageroep uit
BEWAKING DER BELGISCHE
VESTINGWEFiKEN.
Brussel, 29 December. (V.D.) Wij ver
nemen, dat de Belgische regeering instruc
tie heeft gegeven een vrijwilligerscorps van
2200 inan lo vormen, welke lot taak zal
hebben dc vestingwerken aan dc Oost
grens permanent tc bewaken. Er zullen
Vlaamsclie cn Waalsche eenheden worden
gevormd.
PARAGUAY TEGEN VERLENGING VAN
WAPENSTILSTAND.
M o n l e v i d e o, 29 Dcc. (V. D.) Ilier
ter stede is bericht ontvangen, dat de re
geering een verlenging van den Kerst-wa
penstilstand met Bolivia, welke Zaterdag
expireert, van de hand wijst.
Do Boliviaansche regpering gaat accoord
met een verlenging van den wapenstil
stand tot 14 Januari.
BUITENLAND.
Consliluccring van dc Cortes.
(Eerste blad, pag. 1).
Molotof over dc buitcnlandsche politiek
der sovjetunie.
(Vijfde Blad, pag. 1).
De Rocmccii6cho minister-president Doe
ca vermoord.
(Vijfde Blad, pag. 1).
Von Ncurath over de Duitsclie wenschen.
(Vijfde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De N.S.B op de lijst van de verboden
verccnigingen.
(Tweede Blad, pag. 2).
Zal de Post jager Zaterdagavond in Ba
tavia zijn?
(Tweede Blad, pag. 1).
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Soest.
(Vijfde Blad, pag. 2).
Medegedeeld door het K. X. M. I. te Do
Bilt.
Hoogste barometerstand 777.8 te Vardö.
Laagste barometerstand 735.6 te Thors-
havn.
Verwachting: Zwakke winden uit Noorde
lijke richtingen,'nevelig tot zwaar bewolkt,
weinig of geen neerslag, temperatuur om
hel vriespunt in het Noorden, in het Zuiden
lichte vorst.
Dc depressie in het Westen is dieper ge
worden, maar trekt hoofdzakelijk Noord
waarts, zoodat dc hoogc drukking in Noord-
Scandinavië nog slechts wéinig afnam cn
zich verder zuidwaarts uitbreidde. Door do
vrij sterke stijging van den barometer in
het Zuid-Westen cn in Frankrijk vormde
zich nu een ondiépe depressie in Duitsch-
land, terwijl die in de Middellandsclie zee
minder diep werd. Indien de drukstijging
zich verder over de Britscho eilanden uit
breidt, blijft onze omgeving onder den in
vloed van Noordelijken tot Oostclijken wind.
Dc warme bovenstrooming hield de Oost
waarts nog verder zich ontwikkelende vorst
tegen. Bij Hamburg viel zelfs lichte dooi in,
maar de zeer lage temperatuur in Finland
en dc hooge druk daar blijven een bedrei
ging vormen, zoodra krachtige Noord-Oos
telijke winden doorkomen. Aan de Britscho
Westkust waaien stormachtige Westelijke
cn Zuidelijke winden. Om do Oostzee en aan
de Noorsche kust nam de wind af. Nog
steeds is vrijwel het gcheele waarnemings
gebied betrokken met lichten regen in
Duitschland bij temperaturen onder nul gra
den cn sneeuw in Scandinavië cn Frankrijk.
RIJDT VEILIG!
Gebruikt geen alcohol wanneer
ge daarna nog moet rijden!
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
DAMES-MODE ZAAK
555 ARNHEMSCHE WEG 26
