WACHT
CHRYSLER EN PLYMOUTH
DE EEMLANDEU
BAYONNE BLIJFT OPZIEN BAREN
JJ.MOLENAAR
VAN DER LUBBE HEDEN
TERECHTGESTELD
L. J. LUYGX ZOON
4000 EXEMPLAREN
Woensdag 10 Januari 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 162
MINISTER DALIMIER
TE GOEDER TROUW
AUTOMOBILISTEN
Amersfoort - Stationsplein
Tel. 1210-1211
DE KLEINE ENTENTE
BIJEEN
NIEUWE STAP VAN DE
RIJKSBANK
POGING TOT MOORD
OP SAITO?
PIANO'S
NOG VOOR DEN ZONDAG GEREED
HEERENCOSTUUMS
ACTIEF
4 uur 35 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
AMERSFG0RT3CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS t*' 3 ma,ndca vo°' Amersfoort 2.10. per m»«nd 1 0.75. per
w«k O'»"' verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Slnneolaod franco per poet per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummer» f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC JIJ
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip vao een ber/ijsaummtt
i—elke regel meer f025. Liefdadlghelds-adverteotiëa voor da
helft van den prijs. Kleine Advertcntlën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent, elke regel mter 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra 1 0.0S
Niellemin meent hij te moeten
aftreden
Maandag is oen huiszoeking gedaan in de
bureaux van liet satiricko weekblad „Dcc
ct Ongles", welks directeur-redacteur, Pier
re Durius. tevens leider van het nieuwe
middagblad Midi is, een en ander in ver
band mot een gevonden brief, waarin den
burgemeester van Bayonne, het Kamerlid
Garat, werd verzocht, een door hem tegen
do redactie van „Bec ct Ongles" ingediende
aanklacht wegens bclccdigirig in te trek
ken. In dit geval zou „Bec et Ongles' een
in dit blad opgenomen bericht rectificee-
rcn. Do aanklacht was indertijd inderdaad
ingetrokken, en thans zoekt men naar
aanleiding van bepaalde gegevens verband
tusschen deze zaak en de affairc-Stavisky.
Bo\cndicn bestudeert men de mogelijkheid
om de zaak, die thans door de justitie te
Bayonnc wordt onderzocht, in handen to
brengen van de Parijsche juslitic-instan-
ties.
Volgens de Intransigeant zouden dc ge
dupeerde verzckcrings-maatschappijen voor
ncmens zijn den Franschen staat en de
stad Bayonno voor do geleden schade aan
to spreken.
Het socialistische avondblad L'Appcl be
weert, dat het schijnt vast te staan, dat de
Parijscho prefect van politio Chiappe nog
slechts zeer kort geleden de gast van
Stavisky was.
Parijs, 8 Jan. (V.D.). De rechter van
instructie heeft heden doen arresteeren den
directeur van „Bec ct Ongles'', Pierre
Darius.
Parijs, 8 Jan. (II.N.). In verband mcl
het schandaal tc Bayonnc worden thans
ook vcnvijtcn.gericht aan het adres van den
minister van onderwijs, dc Monzic, die ais
zoodanig uok met de thcalcrondeyncmingen
te doen had. Dc Monzic ontkent echter dat
hij Stavisky ooit hcc'ft gezien.
P a r ij s 8 Jan. (V.DStavisky was twee
uren na zijn poging tot zelfmoord nog steeds
volkomen builen bewustzijn. Men zal door
heelkundig ingrijpen trachten zijn leven te
behouden. To dien einde is hij naar de
operaticzaal van het ziekenhuis tc Chamo-
nix overgebracht.
P a r ij s, 7 Ja n. (V. D.) De door den rech
ter van instructie bevolen arrestatie van
den burgemeester van Bayonnc, afgevaar
digde Garat, is hedenmiddag na een ver
hoor van Garat.ten uitvoer gelegd. Een con
frontatie van Garat met den gearresteerden
directeur van dc leenbank, Tissicr, ië nog
niet geschied.
Dc rechter van instructie heeft Garat van
het volgende beschuldigd: diefstal, vair h-
heid in geschrifte, gebruik van vcrvalschtc
documenten, verduistering van documen
ten, resp. openbare middelen, bedrog of me-
plichtigheid daarbij, misbruik van vertrou
wen. Burgemeester Garat, is reeds beden-
avond in dc stedelijke gevangenis opge
sloten.
Parijs, S Jan. (V.D.) Ministerpresident
CliauU-mps heeft in den kabinetsraad van
hedenmiddag een overzicht gegeven van
de krach van Bayonne en dc tot dusverre
genomen maatregelen. Hij herhaalde, dat
hij volledige klaarheid in deze zaak zou
scheppen en er voor zou waken, dat het on
derzoek met onverminderde energie zou
worden voortgezet en door niets zou wor
den gehinderd.
Dc minister van koloniën Dalimicr licht
te daarop de rol toe, die hij in deze zaak
gespeeld heeft. Ilij wees op dc door hem
aan de pers gegeven verklaringen. Aan de
hand van documenten van het ministerie
van arbeid, dat vroeger onder zijn leiding
stond, bracht hij het bewijs voor liet be
trouwbare zijner houding. Dc tegenwoordige
minister van arbeid, Lumourcux, die in
zijn ministerie onderzoekingen had Inlon
doen, bevestigde dc verklaringen van Dali-
iii i er.
Premier Chautemps herinnerde er aan,
dat hij zelf na onderzoek der documenten
openlijk had verklaard, dat minister Dali
mier in goed vertrouwen had gehandeld
Dc kabinetsraad sloot zich eenstemmig bij
deze verklaring aan.
Parijs, 8 Jan. (V.D) In het demissie-
schrijven, dat de minister van koloniën,
Dalimicr, Maandagavond aan ministerpre
sident Chautemps gericht heeft, verwijst
Dalimicr naar dc met algemecne stemmen
gegeven bevestiging, die de kabinetsraad
heeft gegeven van de correctheid van zijn
houding en 6tclt in het licht, dat hein in
deze gchcele aangelegenheid geen verwij
ten kunnen worden gedaan. Ik bied al
dus vervolgt dan liet schrijven mijn af
treden aan Ik wil niet het risico op mij
nemen, dat mijn handeling als minister van
arbeid in 1932 zelfs op onrechtvaardige wij
ze uw huidige regecring tot verwijt zoii
kunnen worden gemaakt. Ik stel er prijs op
opnieuw vast tc stellen, dat gij op geen en
kel oogcnblik mijn aftreden geeischt hebt
In het antwoord van Chautemps schrijft
deze, na verwezen te hebben naar het feit,
dat de kabinetsraad met algemecne stem
men de goede trouw van Dalimier heeft
erkend. „Gij zijt van mcening, dat gij na
volkomen décharge van uw evcntueele mo-
rcele verantwoordelijkheid uw politieke
vrijheid moet hernemen, tcneindo u te ver
dedigen tegen onrcchtvaardigdo aanval
len. Ik kan mij, onder betiyging van spijt
over uw besluit, slechts buigen voor uw
motieven en ik verzeker u nogmauls van
mijn vriendschappelijke achting.
Stavisky aan de verwondingen
overleden. Oi is hij door de
politic uit den weg geruimd?
Parijs, 9 Jan. (V.D In den afgeloopen
nacht is Stavisky aan dc gevolgen van dc
ernstige verwondingen, welke hij zich zelf
heeft toegebracht, overleden. Toen do ge
arresteerde directeur van dc Crédit Muni
cipal do Bayonno Tissicr in do gevange
nis van dc zelfmoordpoging van Stavisky
hoorde, zou bij uitgeroepen hebben: „Dat
is onmogelijk. Een man als Stavisky
brengt zich niet om 't loven". Ook dc ad
vocaat van Tissicr deelt deze opvatting en
wacht liet justitioneel geneeskundig onder
zoek af. liet bericht van dc zelfmoordpo
ging wordt lang niet overal geloofd.
In vele kringen spreekt men heimelijk,
doch ook openlijk over een manoeuvre van
dc politic, die, naar men beweert, een voor
vele personen compromittcercnd man heeft
willen laten verdwijnen.
Vooral do socialistische Populairo cn dc
communistische Ilumanité spreken zich
openlijk in dien zin uit. Deze bladen be
weren o.adat Stavisky ook als politie
spion heeft gewerkt en dicirtengevolgc van
zeer veel op de hoogte was. Thans, nu hij
gevaarlijk werd, wilde men hem uit den
weg ruimen. Er wordt zelfs beweerd, dat
twee politiebeambten een geheime opdracht
hebben gehad Stavisky onschadelijk te ma
ken.
Parijs, 9 Jan. (V.D.). De royalistische
Action FranQaise roept haar aanhangers
op, hedenmiddag in grootc massa's naar
het kamergebouw to trekken en tegen dc
Stavisky->affairs te protesteeren onder de
leuzen: „Weg met de zwendelaars. Weg
met dc moordenaars. Wij cisclicn gerech
tigheid en fatsoen".
De Echo de Paris meldt uit Madrid, dat
Stavisky Jn Juli 1932 ook in Spanje een
grootc zwendelaffaire op touw had willen
zetten. Hij wilde een landbouwcredietbank
oprichten met een kapitaal van 500 mil-
lioen peseta's. Zijn eigen aandeel zou 50
millioen bedragen. De contracten waren
reeds gereed, toen een lid van den raad
van beheer door een uitlating van Stavisky
argwaan kreeg cn cischtc, dat Stavisky on
middellijk zijn aandeel in het stichlings-
kapitaal zou dcponcercn. Stavisky was
daarop verdwenen en men had hem nooit
meer terug gezien.
Algemeen gplooft men, dat do vacature,
ontstaan door het aftreden van den mi
nister van koloniën Dalimicr, zal worden
bezet door den tegenwoordigen minister
van arbeid Lumoureux, terwijl do minister
van de koopvaardij Frot minister van ar
beid zal worden cn zelf zal worden ver
vangen door den tegenwoordigen onder
staatssecretaris van het ministerie van
binnenlandscho zaken Bertrand.
De Petit Parisicn acht dc mogelijkheid van
belangrijke wijzigingen in het kabinet nog
niet geheel uitgesloten cn spreekt in dit
verband wederom van het overnemen van
dc portefeuille van builcnlandsche zaken
door Hcrriot.
Parijs, 9 Januari. (V.D.). De na
tionalistische Libertó valt Dinsdag in ver
band met het financiecle schandaal van
Bayonne den particulieren secretaris van
den Franschen minister-president, André
Dubois, buitengewoon scherp aan.
Het blad schrijft: In het ministerie van
Binneiilandschc Zaken, in de naaste omge
ving van den minister president, vinden wij
eigenaardige handlangers, die in staat wa
ren het succes van de laatste onderneming
van Stavisky te vergemakkelijken Onder
dc leden van den Raad van Toezicht van
deze onderneming vinden wij den particu
lieren secretaris van den minister-presi
dent, André Dubois, wiens werkzaamheid
zich niet slechts beperkte lot. zijn zitting
hebben in den raad van toezicht.
Het verluidt dat Dubois als lid van dezen
raad van toezicht een jaarlijksch inkomen
heeeft gehad van 90.000 franken.
Stavisky heeft zelfmoord gepleegd.
Parijs, 9 Januari (V.D.) Ken tc Chamo-
nix gehouden lijkschouwing heeft beves
tigd, dat Stavsky zelfmoord heeft gepleegd
Het testament van Stavisky.
Parijs. 9 Januari (V.D.) Het bericht
van den dood van Stavisky is ook te Cha
monix het gesprok van den dag. In de vil
la, waar Stavisky do hand aan zich zelf
heeft geslagen, werd een gesloten envelop
pe gevonden, waarop het verzoek stond deze
♦o overhandigen aan mijn lieve vrouw"
Men neemt aan, dat in het couvert het
testament van den zwendelaar is gesloten
cn dat hij daarin bovendien mcdedeeling
doet van zijn besluit zich van het leven te
berooven. Dc brief is bij de acten gevoegd
alvorens tot aanschaffing
van een nieuwe wagen over
te gaan op de nieuwe
welke een totale ommekeer
op autogebied brengen,
zoowel in productie alsprijs
Ongeregeldheden te Parijs.
Parijs, 9 Januari (V.D.) Leden van dc
Action Franc ai se hebben vanavond to Pa
rijs in dc buurt van het Kamergebouw ge
demonstreerd. Zij hebben verschillende
spreekkoren gevormd cn voetzoekers op de
tramrails gelegd. Bereden politic heeft de
naifcslanlcn na ccnig verzet uiteengejaagd
Er zijn cenigo lichtgewonden, terwijl 250
arrestaties zijn uitgevoerd.
De opening van de parle*
mentszitting.
Parijs. 9 Januari. (V.D) Vandaag is dc
parlcinentszitting van Kamer en Senaat
volgens dc gebruikelijke procedure geopend
Met 332 van de 350 uitgebrachte stemmen
is Bouisson als voorzitter van de Kamer
herkozen, terwijl tot vice presidenten zijn
benoemd Moncclic, Yvon Del Bos, De Chain
nard cn llcnry Paté.
Toespraak van Dr. Benesj
Praag, 9 Januari (V.D.). Op dc Prager
Burg werd Dinsdag door den minister van
Buitenlandscho Zaken van Tsjccho-SIowa-
kije, dr Bcncëj, dc eersto plenaire zitting
geopend van den Economi6chen Raad van
de Kleine Entente.
In zijn, toespraak wees dr. Benesj er op,
dat de beteekenis van de Kleine Entente
daaruit beslaat, dat dc hierin vcreenigde
staten in de toekomst hun lot in handen
hebben en niet zullen toelaten, dat do ove
rige 6taten, welke grooter cn machtiger zijn
dan zij om hen raarchandceren. Aangezien
het niet mogelijk is geweest do Kleine En
tente op politiek gebied te benaderen, zijn
pogingen ondernomen hen op economisch
gebied te treffen. Wanneer het mogelijk zou
zijn, verklaarde rlr. Benesj, uit do Kleine
Entente een economisch orgaan te maken,
zullen ze op ons aanvallen om ons de ver
wezcnlijking te verwijten van datgene, dat
zij zelf onmogelijk, zoo al niet belachelijk
noemden.
De zitting van den permanenten raad van
de Kleine Entente heeft op 1 Juni 1933 een
concreet plan samengesteld in zake dc sa
menwerking cn de huidige bijeenkomst
heeft ten doel dc internationale openbare
meening aan tc toonen, dat onze bemoei
ingen niet vergcefsch zijn geweest cn dal
ten slotte een weg zal worden gevonden tot
de definitieve vorming van een nieuw in
ternationaal economisch organisme in Mid
den-Europa, dat natuurlijk ook zegenrijke
uitwerkingen zal hebben op dc naburen van
onze 6tatcn.
Een Zwitsersch voorstel
ingekomen
Berlijn, 9 Januari. (V.D.) Dc Duitsche
rijksbank heeft in de kwestie der transfers
thans opnieuw een stap gedaan, welke een
bewijs is voor haar absolute loyaliteit, al
dus wordt medegedeeld.
Wij vernemen, dat dc Bank of Engeland,
de Banque de France, zoomede den verte
gen woord igers der crediteuren in Zwitser
land, Nederland, Zweden cn Amerika is me
degcdceld. dat een Zwitsersch voorstel is
ontvangen Een bizondcre Duitsch-Zw itser
sclie overeenkomst zou in zake de transfers
worden getroffen cn de rijksbank wil het
comité van crediteuren gelegenheid geven
daartegenover zijn standpunt te bepalen.
De nieuwe conferentie is vastgesteld op 22
Januari.
In Engclscbe kringen is deze houding
der rijksbank met bizondcre voldoening
ontvangen. Financial News schrijft, dat
do uitnoodiging der rijksbank hoffelijk is.
De valbijl deed haar luguber
werk
Lei p zi gy 10 Jan. (V.D.) De
bij vonnis van den vierden
strafsenaat van het Rijksges
rechtshof van 23 December j.L
ter dood veroordeelde metses
laar Marinus van der Lubbe uit
Leiden, is hedenochtend te half
achtdaar de rijkspresident
geen gebruik heeft gemaakt van
zijn recht tot gratieop een
binnenplaats van het l.andss
gerechtshof te Leipzig door
middel van de valbijl terecht
gesteld.
Berlijn, 10 Jan. (V. D.) Omtrent de te
rechtstelling van Marinus van der Lubbc
met dc valbijl wordt van vooraanstaande
nationaal-socialiëliscbo zijde \crklaard, dat
de, wegens hoogverraad cn brandstichting
met voorbedachten rade, ter dood veroor
deelde Van der Lubbc den dood door dc
strop had behooren tc krijgen.
In vooraanstaande partijkringen staat
men op liet standpunt, dat deze bizondcr
vernederende wijze van straf Biechts voor
behouden is voor gemccne misdadigers, in
het bizondcr land- cn volksverraders. Van
der Lubbe had weliswaar een gcincenc
daad verricht, doch niettemin had hij dit
uit overtuiging gedaan. Vanzelfsprekend
was het kiezen van de wijze van terdood
brenging geenszins bedoeld als een ver
zachting van de straf.
De Nederlandsche gezant te
Berlijn over do terechtstel*
ling ingelicht.
Naar wjj yeiuwncn, is dc Nedcrlundseho
gezant tc Berlijn, graaf van Limburg Sli-
rum, gisteravond uitgenoodigd tot een be
zoek bij den heer Von Ncurath, den rijks
minister van buitcnland6che zaken, die on
zen gezant heeft medegedeeld, dat de rijks
president geen termen had gevonden oip
aan Van der Lubbe gratie te verleenen en
dat dc terechtstelling hedenochtend zou
plaats hebben.
Een indringer in zijn woning
tijdig gearresteerd
Tokio, 9 Januari. (V.D.) Dinsdag liecft
een Japanner geprobeerd do woning van
minister-president Saito binnen te drin
gen, klaarblijkelijk met het doel don staats
man to vermoorden. Do wacht arresteerde
den indringer nog bijtijds. Op hem werden
bevonden een wapen cn een brief. De
schrijver van den brief verklaart hierin,
dit hij den Japanschcn minister-president
wil dooden, omdat een oude man, zooals
Saito, in dezen lijd de Japanscho politiek
niet met succes kan leiden Bovendien
heeft Saito, volgens den briefschrijver, den
wil van liet Japanscho volk verzwakt.
De gearresteerde, die is overgebracht
naar het hoofdbureau van politie, heeft tot
nu toe geweigerd cenigo verklaring nf te
geven.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
U KOOPT NU NOG GOEDKOOP.
Op geen enkel van onze artikelen is
Omzet- of weeldebelasting betaald
U koopt nog steeds van ouden
voorraad.
GROTRIAN STEINWEG
BECHSTEIN - BLÜTHNER - IBACH
Fa. R. VAN DEN BURG
Arnh.straat.
Gevestigd sedert 1887.
Model oppersen
Ontvlekken oppersen
Chem. reinigen oppersen
f 0.80
- 1.75
2.40
I
DIT BLAD HEEFT EEN DA GELIJKS CHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Van der Lubbe heden terechtgesteld.
(Eerste Blad, pag 1.)
Do knoeierijen te Bayonne.
(Forste Blad, pag 1).
De kleine Lnlente bijeen.
(Eersto Blad, pag. 1.)
Poging tot moord op Saito
(Eersto Blad. pag. 1.)
Slachtoffers van do mijnramp in Tsjecho-
Slowakijo begraven
(Eerste Blad, pag. 2.)
BINNENLAND.
Nederlands roem in de lucht.
(Tweede Blad, pag 1.)
Do Postjager in Cairo
(Tweede Blad, pag 1.)
Hevige brand in den Bricl
(Tweede Blad, pag. 2).
Een onderhoud met den Oostenrijkschcn
minister Schmitz.
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Actie voor liet behoud van dc fröbelschool.
(Eerste Blud, pag. 3.)
Lezing over het Ned. Bureau voor Be
roepskeuze voor meisjes.
(Eerste Blad, pag. 3).
Zuid-Afrikaansche avond van het A. N. V.
(Eerste Blad, pag. 3).
Do verwarming in do hall op Rusthof.
(Eersto Blad, pag. 3.)
Medegedeeld door het K. N. M. I. tc De
Bilt:
Hoogste barometerstand: 77C.7 te Mun-
chcn.
Laagste barometerstand: 735.6 tc Jan
Mayen.
Verwachting: Meest matige Zuidelijke tot
Zuid-Oostelijke wind, nevelig tot betrokken
of zwaar bewolkt, weinig of geen neerslag,
lichte vorst overdag, des nachts lichte tot
matige vorst.
De ontwikkeling van de depressies in het
Zuiden, welke telkens Zuidelijker aanko
men cn ongeveer in Noord-Oostelijke rich
tingen trekken, houdt aan, zoodat van de
Golf van Biscaye tot aan de Noorsche kust
een krachtige tot. stormachtige Zuiden- of
Zuid-Zuid-Westelijko wind waait, met
Iioogo temperaturen en in Ierland zwaren
regen. Gelijktijdig ontwikkelde zich de
hoogc druk over het vasteland verder, ter
wijl over liet Oostzccgebicd en in Finland
en Lapland dc druk steeg en samenhangt
met flinke stijgingen in West-Rusland.
Het ziet er niet naar uit, dut drukstijgin-
gen, die weliswaar in Finland en Lapland
met sterke temperaluursdalingen samen
gaan, doch in de Oostzeeprovincies ook op
treden, waar dc temperatuur nog niet laag
is, dus die niet als gevolg zijn tc beschou
wen van temperatuurdalingen, van vol
doende beteekenis zullen zijn om voor ons
land den toestand van mist en toenemend®
koude te doen voortduren.
RIJDT VEILIG!
Rijdt verstandig en bezadigd,
Doe niet mal of stapeldol.
Ziekenhuizen komen ook wel
Zonder Uw grimassen vol!
ff
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Vaste standplaats ter iinkerzyd»
van Hotel Monopole
