DE ËEMLANDEU
'fVoorjaar komt.
4000 EXEMPLAREN
L. J. LUYCX ZOON
Vrijdag 16 Maart 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 218
VEEL STERKER
VEEL 8ETEP
TOESTAND IN SPANJE
NOG VERWARD
Tel. 1788
V'
DE KNOEIERIJEN VAN
STAVISKY
DE ONTPLOFFING IN
SAN SALVADOR
6 uur 34 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
AMERSFOOR1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden vooi Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen oogelukkeni i 0.17'/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels i 1.03 met inbegrip van een Dewijsnummer
elke regel meer f 0.25 Liefdadlghelds-advertentiën voor d«
helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewllsnummer extra f 0.05
De moeilijkheden op het ge
bied der ontwapening.
Onoverbrugbare tegenstel
lingen.
Wij ontvingen vanmorgen een telegram
uit Parijs, volgens hetwelk men aldaar
aanneemt, dat de Fransche antwoordnota
die ingaat op do Engelsche ontwapenings
voorstellen, morgen ic Londen zal worden
overhandigd; één der Fransche bladen
meent al te kunnen verzekeren, dat de
Fransche regcering op zeer hoffelijke, doch
besliste wijze de Engelsche ontwapenings
voorstellen van de hand zal wijzen. Men
ziet- dit telegram bevat geen nieuws, want
al dagen lang doen dergelijke berichten de
ronde, die trouwens een weerspiegeling'zijn
yan alom ter wereld bekende gevoelens en
inzichten der Fransche regeeringskringen.
De ontwapeningsopvattingen, die men on
dcrscheidcnlijk te Berlijn en te Parijs hul
digt, staan lijnrecht tegenover elkaar. In
het jongste Duitsche antwoord op het Fran
sche ontwapeningsmemorandum schijnt te
kennen fe worden gegeven, dat Duitschland
vasthoudt aan zijn eisch inzake uitbrei
ding van het leger tot 300.00) man. invoe
ring van een diensttijd van 18 maanden tot
twee jaar en aanschaffing van verdedi
gingswapens. Dit beteekent herbewapening
van Duitschland. waartegen Frankrijk zich
met hand en tand verzet.
In de rede, eergisteren in 't Engelsche
parlement gehouden door Eden, den lord
privy, seal, die onlangs, om den ontwupe-
ningswagen. weer in het goede spoor te
brengen, een bezoek heeft gebracht aan
Parijs, Berlijn en Home. heeft hij onder
meer de hoop uitgesproken dat de twee
voornaamste doeleinden der Britsche poli
tiek alsnog zullen worden bereikt: (1.) een
ontwapeningsconventie, die rekening houdt
met de werkelijkheid en gebaseerd is op
het Engelsche memorandum; (2). verster
king van den Volkenbond. De Franschen
staan hier zeer nuchter tegenover en stel
len in dit verband de vraag, hoe Eden deze
doeleinden in overeenstemming wil bren
gen met de schending van de verdragen
door DuiLschland en de weigering van dit
land om weer lid te worden van den Vol
kenbond. Vooral heeft men het te Parijs
Eden kwalijk genomen, dat Engeland de
Duitsche herbewapening verbonden wil
zien met de Fransche ontwapening. Van
Fransche zijde wordt dan ook reeds te
kennen gegeven, «lat men zich in Engeland
in dezen geen illusies moet vormen en
d.at het Frankrijk van thans, het Frankrijk
van Douniergue, niet van zins is op den
weg der cindolooze en vruchteloozo onder
handelingen voort te gaan, doch op dui
delijke en vastberaden wijzo Duitschland
verantwoordelijk zal stellen voor het échec,
dat de ontwapeningsarbeid heeft geleden.
Men voelt te Parijs dun ook meer voor de
opvattiugen, (He belichaamd zijn in het
Iraliaansche memorandum, dat in elk ge
val de Fransche weermacht, onaangetast
laat. In de Fransche Kamercommissie voor
buitenlandsche aangelegenheden heeft één
der leden dan ook de noodzakelijkheid be
pleit van een ontwapeningsaccoord binnen
het kader der Italiaanscho voorstellen. Z.i.
bestonden er voor Frankrijk momenteel
maar drie mogelijkheden orn den toestand
op te helderen. In de eerste plaats zou men
kunnen trachten Duitschland te nopen de
verdragen tceerbiedigen, maar dit zou
onder de tegenwoordige omstandigheden
slechts kunnen geschieden door gebruik
making van gewapende strijdmachten of
door een preventieven oorlog. Ten tweede
zou men het sluiten van een ontwopenings-
convcntie kunnen nalaten en Duitschland
op, het gebied der bewapening zijn gang
laten gaan. Dit zou echter onvermijdelijk
tot een bcwaneningswedstrijd leiden. De
derde oplossing en deze werd door 't
bedoelde lid der Kamercommissie voorge
staan zou zijn, dat een overeenkomst
werd gesloten, die misschcn niet als een
ontwapeningsaccoord kan worden be
schouwd. maar die desniettegenstaande een
gecontroleerde bcwapeningsbeperking mo
gelijk maakte.
Het was de afgevaardigde Friböurg, die
zich tegen een dergelijke regeling verzette
en dc opmerking maakte, dat Duitschland
geen accoord met Frankrijk heeft afge
wacht en reeds nu zoowel zijn bewapening
als zijn manschappeneffectief heeft uitge
breid. Wanneer Duitschland thans aldus
Fribourg's gedachtengang dc goed
keuring van Frankrijk verlangt, dan is het
doel daarvan niet zijn strijdmacht te ver
grooten, daar dit reeds is geschied, maar
om van Frankrijk 'n concessie te verkrijgen,
die voor Frankrijk een moreele capitulatie
zou bcteekencn. Het gevolg van een on an
der zou volgens* Fribourcr zijn, dat men
Frankrijk naderhand voor de voeten zou
kunnen werpen, dat het de Duitsche herbe
wapening heeft gesanctionneerd.
Wanneer niet alle tcckencn bcilricgen.
stelt ook de Fransche regeering zich op
Fribóurgs standpunt. Hetzelfde kan ge
tuigd worden van een blad als dc Temps,
die het heelemaal niet eens is met sir John
Simon, den Engelschen minister van bui-
tenlandschc zaken, van wie de uitspraak
afkomstig is, dat een slechte ontwapenirigs-
overeenkomst nog altijd beter is dan in t
geheel geen accoord. Een slechte, dubbel
zinnige conventie aldus het blad zal
i Jjlorwn e Beet;
Een nieuwe lente nadert I
De lenteNieuwe kleuren,
nieuwe geluiden Welk een
genot om er nu op uit te
trekken en te genieten van
de ontluikende natuur l
Zorgt voor goede schoenen.
Van die echte stevige, goed
passende schoenen.
MATTO-schoenen dusl
Matto heeft ze in een sor
teering waar U verrast over
zult zijn.
De etalages bewijzen het U.
AMSTERDAM:
Korte Nieuwend'jk 24 Ir.sulindpweg 117
Verl. Rozengracht 251 Zei'straat 9
Ceintuurbaan 294 v Limburg SürurVtslr 40
Jan Evertsenslr 100 Lmnaeusstraat 105
Mosplein 10
ZAANDAM
Wpsizijd»1 46
HAARLEM:
Gen Cronjésiraat 23
AMERSFOORT.
Ar nhemschesiraal 6
DEN HAAG
Weimarsiraat 88
goedgeloovige volkeren binden, terwijl de
volkeren, die de afschuwelijke leer van het
vodje papier tot een politiek stelsel hebben
gemaakt, ei niet voor terug zullen deinzen
liet accoord te schenden, zoodra zij zich
sterk genoeg voelen. Beter is hot daarom,
aldus de conclusie, in het geheel geen over
eenkomst te sluiten, „want dan kan men
zich de toekomst voorbehouden".
Men ziet inmiddels uit het bovenstaande,
dat dc ontwapeningskanscn niet bijster
groot zijn, hetgeen o.m. ook tc wijten is
aan het feit, dat Engeland wel-is-waar met
andere landen wil beraadslagen over de
stappen, die kunnen worden ondernomen
tegen een land, dat de te sluiten ontwape
ningsconventic schendt én op deze wijze
het gchecle stelsel der bewapeningsbepcr
king in gevaar brengt, maar niet deel wil
nemen aan solidaire verklaringen van bij
stand, waarvan de consequentie zou zijn.
dat Engeland in elk geval deelneemt aan
strafmaatregelen tegen staten, die buiten
bun boekje gaan. Dit laatste zou Frankrijk
juist gaarne zien verwerkelijkt ter wille
van zijn veiligheid, die het niet voldoende
gewaarborgd acht door het verdrag van
Locarno en het pact-Kellogg, daar deze te
vaag of te beperkt van draagwijdte zijn.
Dat in Engeland inmiddels eveneens
rekening wordt gehouden met dc defini
tieve mislukking der ontwapeningsbespre
kingen, blijkt uit het feit, dat verschillende
Engelsche ministers en politici verklarin
gen hebben afgelegd, waarin gewezen
wordt op dc noodzaak meer dan tot dus
ver de aandacht te wijden aan de Britsche
defensie. Een mislukking der ontwape
ningsconferentie, zoo wordt uiteengezet,
zou zoo'n groot gevaar voor de Britsche
veiligheid bcteekencn, dat dc Engelsche
verdedigingsmiddelen onmiddellijk radi
caal zouden moeten worden herzien.
M.a.w.: dc kansen, dal opnieuw over de
geheele wereld een noodlottige bcwape
ningswedloop zal plaats vinden, is op het
oogenblik ontstellend groot. Alleen wan
neer Engeland ertoe zou kunnen besluiten
Frankrijk ten aanzien van zijn veiligheid
gerust te stellen, of nog beter: wanneer alle
mogendheden, die de ontwapeningscon
ventie teekenen, een collectieve garantie 1e
dezen aanzien gaven, zou nog veel kunnen
worden gered. In dit verband moge erop ge
wezen worden, dat ook lord Cecil gisteren
in het Hoogerhuis een pleidooi heeft ge
houden voor een nieuw veilighcidsaanbod
aan Frankrijk.
Er verluidt, dut een militaire
staatsgreep is te verwachten
Barcelona, 14 Maart (V Dl. In den af
geloopen nacht hebben onbekenden op het
kerkhof te Barcelona op het graf van den
Catnlaanschen leider overste Marcia, ben
zine gegoten en toen het gedenkteeken in
brand gestoken.
Bij het verlaten van het kekhof losten
de bewakers eenige schoten op hen, doch
de daders wisten zonder te zijn herkend te
ontkomen.
Madrid, 14 Maart (V.D.). De toestand te
Madrid is gisteren ongewijzigd gebleven
Hel eenige avondblad dat gisteren ver
scheen, was de conservatieve Fpoca. die
het onmiddellijk verbod der socialistische
partij en der socialistische vakbonden
eischte. Te Barcelona is de algemeene sta
king nog niet uitgebroken Daarentegen
ging een ware golf van staking over Zuid
Catalonié In vier provinciesteden brak de
ïlgemeene staking uit en in zes anderp
groote steden particele stakingen Ernstige
bolsingen kwamen volgens do ontvangen
berichten nergens voor.
Madrid, 14 Maart. (HN) Volgens het
blad El Socialista zou een militaire staats
greep te verwachten zijn. Het blad ABC. is
vandaag verschenen, terwijl het katholieke
blad F.I Debate zijn verschijning voor he
denavond heeft aangekondigd. Te Barce
lona hebben zich gisteren drie als agent ge
kleede personen aangpmeld op de drukkerij
van een monarchistisch weekblad en daar
de geheele oplaag in beslag genomen en
per auto weggevoerd Toen één der rednc
teiiren in verband hiermede een klacht bij
rle pul'tiè indiende, bleek, dat men met een
mystificatie te doen had en geen enkele
gezaghebbende instantie bij de politie een
desbetreffende opdracht had gegeven.
Madrid, 14 Maart. (V.D.) De minister
van binnenlandsche zaken heeft heden den
gehcelen dag pogingen in het werk gesteld
een oplossing tot sland te brengen in de
staking bij de dagbladen, aangezien hier
door de geheele openbare mecning in ver-
*,f\ Passagiers
verzekerd
6 ct. per K.M. Tel. 1788
warring gebracht wordt. Men hoopt, dat
deze actie van den minister spoedig resul
laten zal afwerpen, daar men meent, dat
de thans bestaande toestand niet lang kan
duren Do eenheid in de stakingsbeweging
is echter reeds verbroken; vandaag ver
schenen do A.B C., do Siglo Futuro en de
Epoca. Dit verval der beweging verklaart
men door een gebrek aan sympathie met
de beweging onder het publiek.
Bilbao zonder brood?
Bilbao, 14 Maart. (V D.) De bakkers
patroons hebben aangekondigd, dat zij tot
sluiting zullen overgaan, aangezien geen
overeenkomst tot stand is gekomen met be
trekking tot de verhooging van de brood
prijzen.
Algemeene staking in Bar.
celona mislukt
Barcelona, li Maart. (V.D.) Het is
hier heden den geheelen dag rustig geble
ven, zoodat men de overtuiging heeft, dat
de pogingen om een algemeene staking in
het leven te roepen, mislukt zijn. Desal
niettemin blijven de genomen voorzorgs
maatregelen voorloopig gehandhaafd.
DIT BLAD HEEF1 EEN DAGELIJ KSCHM
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Ontwapeningsdebatten in 't lagerhuis.
(Eerste Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Vorming van een Nationalcn Coöperatie
ven Baad.
(Tweede Blad, pag.
Dc Regcering vraagt een krediet van 60
millioen voor werkverruiming op groote
schaal.
(Tweede Blad. pag. 2).
Een (geheimzinnig drama te Uitgeest
(Tweede Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Het uniformverbod in het geding. (Kan
tongerecht).
(Eerste Blad, pag. 3).
De Volonté kreeè belang
rijke subsidies
Parijs, 14 Maart (V.D.). De parlemen
taire commissie van onderzoek naar de af
faire-Stavisky heeft gisteren het verhoor
van den voormaligen financieelen attaché
Giboud Ribaud tot Iaat in den avond voort
gezet. Men hield zich o.a. bezig met de ges
tes van de Volonté, welks directeur Du
barry zooals bekend is reeds gerui-
men tijd in preventieve hechtenis zit. Ri
baud moest toegeven, dat het blad van Sta
visky belangrijke subsidies had gekregen
'egelijkertijd. dat ook de Fransche regee
ring maandelijks fr. 40 000 betaalde, hoewel
7ij ten minste sedert April 1933 van de be
trekkingen tusschen het blad en Stavisky
>p de hoogte moest zijn. Op de vraag van
één der commissieleden of de getuige wist.
of de Volonté ook van andere regeeringen
subsidies ontving, antwoordde Ribaud ont
kennend.
Gonèvc, 14 Maart. (H.N.) Naar le Tri
bune de Genève meldt, vertoeft op het
oogenblik een vertegenwoordiger van den
Franschen veiligheidsdienst te Genève, w aar
hij met de politie-autoriteiten besprekingen
voert over eon huiszoeking in één der ban
ken le Genève, waar in een safe documen
ten en juweelen, die met de zaak-Stavisky
verband houden, opgeborgen zouden zijn
Twee honderd vijftig doodon?
Volgens dc New York Times zou het aan
tal doodon bij dc reeds berichte dynamiet-
ontploffing, in de nabijheid van La Liberdad
in Salvador 250 bedragen, terwijl het aantal
gewonden meer dan duizend zou zijn. De-
brand, die op de ontploffing volgde, woedt
nog steeds voort. Reeds zijn vier huizen
blokken in de asch gelegd.
De brandweer was den geheelen nacht in
de weer. De toestand werd dreigend, toen
de vlammen oversloegen op een voorraad
van 4000 vaten benzine en creosoot. Her
haaldelijk vonden ontploffingen plaats,
waardoor de nabij dc haven gelegen en
grootendeels uit hout bestaande arbeiders
wijk geheel verwoest werd.
Omtrent dc oorzaak van het vreeöelijke
ongeluk wordt gemeld, dut dc 250 kisten
mét in het geheel 7000 K.G. dynamiet juist
met het stoomschip Catalina, dat in ver
band met het dynamiettransport geen pas
sagiers aan boord had, uit San Francisco
was gearriveerd. De kisten zouden in een
goederentrein worden geladen en men ver
onderstelt, dat de ontploffing plaats vond.
toen de trein zich in beweging zette en
eenige kisten daardoor hard met elkaar in
botsing kwamen.
De totale schade werd vanmorgen op 2
millioen dollar geschat. De overlevende be
volking is voor het grootste gedeelte uit de
stad gevlucht. Politie en nationale garde,
gesteund doe ïhulance-troepen en parti
culiere autobezitters, doen alles wat in hun
vermogen is om de gewonden uit de puin
hoopen te bergen
Medegedeeld door het K.N.M.I. ic De Bilt:
Hoogste barometerstand: 7G1.3 te La
Corunha.
Laagste barometerstand. 732.8 te Skudcs-
nae6.
Verwachting: Matige tot krachtige, tijde
lijk afnemende Zuid-Westelijke tot Zuide
lijke wind, lijdelijk opklarend, later op
nieuw toenemende bewolking met regen,
aanvankelijk iets zachter, later kouder.
De depressie over de Iersche zee trok in
Noord-Oostelijke richting over Engeland en
ligt thans over het Noordelijk deel der
Noordzee. In het geheele Zuid-Westen
steeg de luchtdruk, zoodat het luchtdruk-
verval over de Golf van Biscayc en het
Kanaal niet verminderde en de storm uit
het Westen op den Oceaan aanhield. Het
minimum, dat gisteren ten Zuiden van
Groenland lag. is thans lot 20 gr. Wester
lengte genaderd en doet in Ierland den ba
rometer opnieuw dalen en den wind krim
pen. Over het geheele Westen tot diep in
Cenlraal-Europa dringen do koude polaire
luchtmassabanen met temperaturen van
—30 er. Celsius op 5000 Meter hoogte en
snelheden van 80 tot 100 K.M. per uur.
Noordelijk van den GOsten breedtegraad
houdt dc arctische strooraing uit het Oos
ten aan. met sneeuwval op de Faroër en
vorst in Thorshavn en op IJsland. De neer
slag was zeer verspreid, doch nergens zeer
zwaar. Het meeste viel in Zweden. Zuid-
Frankrijk en West Duitschland. Het, is to
voorzien, dat na een tijdelijke opklaring
met afnemenden wind. opnieuw de wind
zal krimpen en toenemen, met buiig en
guur weer.
RIJDT VEILIG!
Niei schuins, maar sieeds loodrecht
Een rijweg oversteken.
Nadat ge eer si geducht
De straat hebt afgekeken!
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
BOURETTE
v«n zeer sterke chappe zijde in
alle kle>"—n 80 c.m. breed
85 cent per meter